Baby Bag

,,ძირითადად, მდგომარეობა ყურადღებას იქცევს 3 წლის ასაკიდან, ადრეულ ასაკში რთული გასამიჯნია ეს ბავშვის ჩვეულებრივი აქტივობაა თუ ჰიპერაქტივობა'' - როგორ იმართება ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი?

,,ძირითადად, მდგომარეობა ყურადღებას იქცევს 3 წლის ასაკიდან, ადრეულ ასაკში რთული გასამიჯნია ეს ბავშვის ჩვეულებრივი აქტივობაა თუ ჰიპერაქტივობა'' - როგორ იმართება ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი?

როგორ იმართება ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი? - აღნიშნულ თემაზე საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი მარი მალაზონია“ ბავშვთა და მოზრდილთა ფსიქიატრმა თამარ-ტატა ბაზღაძემ ისაუბრა.

მისი თქმით, ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი ხშირად გვხვდება საზოგადოებაში. ზოგ შემთხვევაში სიდრომი მიმდინარეობს უპირატესად ყურადღების დარღვევით, ზოგ შემთხვევაში ჰიპერაქტიურობით და არის კომბინირებული ვარიანტი, როდესაც ორივე პრობლემა ერთნაირად ვლინდება:

,,ძირითადად, მდგომარეობა ყურადღებას იქცევს 3 წლის ასაკიდან. ადრეულ ასაკში რთული გასამიჯნია ეს ბავშვის ჩვეულებრივი აქტივობაა თუ ჰიპერაქტივობა. ამ სირთულის გამო დიაგნოზი ძირითადად არ ისმევა 6 წლამდე. როგორც წესი, მიმდინარეობს დაკვირვება, რა დოზით ვლინდება ჰიპერაქტიურობა, რამდენად ახლავს ყურადღების პრობლემები და რამდენხანს გაჰყვება ბავშვს ჰიპერაქტიურობა. თუ ბავშვი უბრალოდ ცელქი და მოუსვენარია, თუმცა არ აქვს ყურადღების, დასწავლის პრობლემა, უსმენს, ითვისებს - არ არის საგანგაშო. უფრო საყურადღებოა, როდესაც ბავშვი არ გვისმენს, არ ითვისებს ასაკის შესაბამის უნარებს და ფიქსირდება ზღვარგადასული ჰიპერაქტიურობა.

იდეალურ შემთხვევაში ბავშვთან მულტიგუნდური მიდგომა გამოიყენება და მუშაობს რამდენიმე სპეციალისტი. ვიწყებთ ფსიქოედუკაციით, ანუ იგივე ფსიქოგანათლებთ, რის დროსაც მშობელს ვაწვდით ინფორმაციას, თუ რას გულისხმობს ეს სინდრომი, რა სიმპტომები შეიძლება ახლდეს, რა სირთულეებს იწვევს ეს სიმპტომები, როგორი მიდგომები შეიძლება გამოიყენოს მშობელმა და ა.შ. იდეალურ შემთხვევაში სკოლა აუცილებლად ჩართული უნდა იყოს, რაც საქართველოში ცოტა რთული საკითხია, თუმცა ნელ-ნელა მაინც არის გარკვეული მზაობა სკოლის მხრიდან, რომ მიიღონ გარკვეული რეკომენდაციები და უკეთ ააწყონ ურთიერთობა ჰიპერაქტიურ ბავშვთან.''

,,აღვნიშნავ ასევე იმას, რომ  თავის ტვინში გარკვეული ცვლილებები აისახება და კომპიუტერულ ტომოგრაფიაზე ჩანს ეს. აქ შეიძლება იყოს გარკვეული უბნების შემცირება, რომელიც პასუხისმგებელია ყურადღების კონცენტრაციაზე, ემოციის და ქცევის მართვაზე. ასევე არის პრეფრონტალური უბნების და მათ სისხლით მომარაგების დეფიციტი, რომელიც პასუხისმგებელია წახალისება-დასჯის მეთოდების ეფექტურობაზე. თუმცა საქართველოში კვლევის ამ ტიპის მეთოდებს ჯერ არ ვიყენებთ, არ არის ფართოდ გავრცელებული. საკმაოდ ძვირადღირებული მეთოდებია და იშვიათად მივმართავთ დიაგნოსტიკის პროცესში,'' - დასძინა თამარ-ტატა ბაზღაძემ. 

ბავშვთა და მოზრდილთა ფსიქიატრმა მართვის მეთოდებთან დაკავშირებითაც ისაუბრა:

,,რაც შეეხება მართვის მეთოდებს, პირველივე რასაც ვეუბნებით მშობლებს არის ის, რომ ჩვენ არ გვაქვს ჯადოსნური აბი, რომელსაც ბავშვს მივცემთ და ის გახდება მშვიდი, დამჯერი და ბეჯითი. პრობლემა არის კომპლექსური და მას სჭირდება ოჯახის სრული ჩართულობა, რისთვისაც ისინი მზად უნდა იყვნენ. ფსიქოედუკაციის შემდეგ, ვთავაზობთ გარკვეულ ჩარევებს, როგორიცაა ქცევითი ტექნიკების გამოყენება და რჩევები, როგორ უნდა მართონ ჰიპერაქტიური ბავშვის ქცევა. ქცევით თერაპიას ატარებს სპეციალისტი, თუმცა მშობელი ჩართულია და ითვალისწინებს რეკომენდაციებს. თუ ქცევის მართვის მოდელი არ შეიცვალა ოჯახის ფარგლებში, მხოლოდ სპეციალისტი ამას ვერ მოაგვარებს.

მნიშვნელოვანია ჩარევის დროულად დაწყება, რადგან პრობლემასთან გამკლავება უფრო რთულია დიდ ასაკში. ყველაზე ხშირად რასაც ვხვდებით არის ოპოზიციურ-გამომწვევი ქცევითი აშლილობა, რომელიც ძალიან ხშირად ახლავს ჰიპერაქტიურობას. ბავშვი არის დაუმორჩილებელი, ნეგატიურად განწყობილი, მუდმივად წინააღმდეგობაშია, ყველანაირ ინსტრუქციას ცუდად იღებს, ჯიუტობს, მიუხედავად იმისა, უნდა თუ არა ეს, მაინც აკეთებს. ასეთი ქცევა ვლინდება იმ შემთხვევაში, როცა ბავშვი მუდმივად შენიშვნებს იღებს და ესმის გარშემომყოფებისგან თუ როგორი ცუდია, ცუდად იქცევა, მოუწესრიგებელია და ა.შ. ამიტომ ვითარდება ოპოზიციურ-გამომწვევი ქცევითი აშლილობა, რომელთან მუშაობაც მეტ პრობლემას ქმნის დიდ ასაკში, ვიდრე 4 წლის ასაკში რომ დაგვეწყო ჰიპერაქტიურობაზე მუშაობა. ასევე, შესაძლებელია სხვა პრობლემების თანდართვა, რომელსაც უფრო მეტი ზიანი მოაქვს, ვიდრე თვითონ ჰიპერაქტიურობას. მაგალითად, შფოთვითი რეგისტრის აშლილობა. შფოთვა ვლინდება გადაჭარბებული მოუსვენრობით, ნერვიულობით (როდესაც მშობელს შორდება ან სკოლაში დაფასთან გამოსვლის დროს), ნებისმიერი მოვლენა იწვევს შფოთვის განვითარებას. მოზარდობის პერიოდში, მოსალოდნელია ბიპოლარული აშლილობა, კიდევ უფრო იმატებს ამ დროს აქტივობა და შესაძლოა, ბავშვის ქცევა უკონტროლო გახდეს ან განვითარდეს დეპრესია,'' - აღნიშნა თამარ-ტატა ბაზღაძემ.

წყარო: ,,პირადი ექიმი - მარი მალაზონია''

7 დამამშვიდებელი თამაში და აქტივობა ჰიპერაქტიური ბავშვისთვის
დედების დიდ ნაწილს მიაჩნია, რომ მისი შვილი ჰიპერაქტიური ბავშვია, თუმცა მსგავსი დასკვნების გამოტანამდე, უმჯობესია აღნიშნული ტერმინის მნიშვნელობას უკეთ ​გავეცნოთ. არასტაბილურობა და ყურადღების დეფიც...
„ჰიპერაქტიურობაში იგულისხმება, რომ ბავშვი ძალიან ბევრს საუბრობს, არ შეუძლია ერთ ადგილზე წყ...
​ნეიროფსიქოლოგმა ნინო მარგველაშვილმა ბავშვებში ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის სინდრომის გამოვლენის შესახებ ისაუბრა. მან მშობლებს საინტერესო რჩევები მისცა:„როდესაც მშობელი ხედავს, რომ რაღაც ის...
„ორი წლის ბავშვზე რომ გეტყვიან ჰიპერაქტიურიაო, უნდა იყოს! ეს არის მისი ინტელექტის განვითარ...
​ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ მშობლების მხრიდან ბავშვის თავისუფლების ზედმეტად შეზღუდვაზე ისაუბრა და აღნიშნა, რომ ორი წლის ასაკში ბავშვის ჭარბი აქტიურობა ნორმალური მოვლენაა:„ორი წლის ბავშვზე რომ გეტ...
რა განსხვავებაა ცელქ და ჰიპერაქტიურ ბავშვს შორის? - ნევროლოგ გვანცა არველაძის განმარტება
​ბავშვთა ნევროლოგმა გვანცა არველაძემ ბავშვის სიცელქესა და ჰიპერაქტივობის სინდრომს შორის არსებული განსხვავებების შესახებ ისაუბრა:„ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის სინდრომი გახლავთ განვითარების ა...
რა ნიშნებით ამოვიცნოთ ჰიპერაქტიურობა და ყურადღების დეფიციტი ბავშვებში? - ფსიქიატრი ტატა ბა...
​ფსიქიატრმა ტატა ბაზღაძემ ბავშვებში ჰიპერაქტიურობისა და ყურადღების დეფიციტის ძირითადი ნიშნების შესახებ ისაუბრა:„ჰიპერაქტიურობისა და ყურადღების დეფიციტის ძირითადი ნიშნები ორ ძირითად ჯგუფად იყოფა. ყურად...

შეიძლება დაინტერესდეთ

10 რამ, რაც მშობელმა ბავშვის ნაცვლად არ უნდა გააკეთოს

10 რამ, რაც მშობელმა ბავშვის ნაცვლად არ უნდა გააკეთოს

მშობლები შვილებს ხშირად იმაზე მეტად ეხმარებიან, ვიდრე საჭიროა. უფროსებმა ბავშვების ნაცვლად არ უნდა იცხოვრონ. ბავშვი უნდა გაიზარდოს და განვითარდეს, მან დამოუკიდებლობა ადრეული ასაკიდანვე უნდა მოიპოვოს. აუცილებელი არ არის, რომ თქვენს შვილებს ყველაფერში დაეხმაროთ.

1. ბავშვების ნაცვლად არ ისაუბროთ

უცხო ადამიანს, რომელიც ბავშვს სახელს ეკითხება, პასუხი მშობელმა არ უნდა დაუბრუნოს. ხშირად ხდება, რომ მსგავს კითხვებზე უფროსები პატარების ნაცვლად პასუხობენ. როგორც კი ბავშვი ლაპარაკს იწყებს, მშობელმა მის ნაცვლად საუბარი უნდა შეწყვიტოს. მშობლები ბავშვის ნაცვლად ხშირად ლაპარაკობენ. ეს ყოველდღიურად ხდება მაღაზიაში, სამეზობლოში, ქუჩაში, პარკში. საბოლოოდ ბავშვი დამოუკიდებლად საუბრის შესაძლებლობას კარგავს. თუ ბავშვი დახმარებას გთხოვთ და არ იცის რა თქვას, ამ შემთხვევაში მისი დახმარება შეგიძლიათ. თუმცა საკუთარი სურვილით ეს არ უნდა გააკეთოთ. მომავალში, როდესაც ბავშვის ნაცვლად საუბარი მოგინდებათ, თავი შეიკავეთ და ეცადეთ, გაჩუმდეთ.

2. ბავშვთან ახლო მეგობრობას ნუ გადაწყვეტთ

ბევრი მშობელი ცდილობს შვილთან იმეგობროს და მისი ყველა საიდუმლო იცოდეს. ყველას კარგად გვესმის, რომ მშობელს შვილის დაცვა უნდა და ამას მასზე ზრუნვით აკეთებს. მიუხედავად ამისა, აჯობებს ყველაფერს სიღრმისეულად შევხედოთ. მეგობარი ის არის, ვისთანაც თანასწორივით საუბარი შეგიძლია. მეგობარს არაფერს უმალავ და მასთან გულწრფელი ხარ. მშობლებს სხვა როლი აქვთ: ისინი შვილებზე ზრუნავენ. არ არის აუცილებელი, რომ მშობელი შვილის ახლო მეგობარი გახდეს. უმჯობესია, რომ ბავშვმა უახლოესი მეგობრები თანატოლებში გაიჩინოს. დედა და მამა ბავშვის გვერდით უნდა იყვნენ მაშინ, როდესაც მას მხარდაჭერა ესაჭიროება. ბავშვს აუხსენით, რომ ურთიერთობაში მეტისმეტი სიახლოვე არ გსურთ და ერთმანეთისადმი პატივისცემის გამოჩენა აუცილებელია.

3. ბავშვის საჭიროებების და მოთხოვნილებების ერთპიროვნულად განსაზღვრა არ შეიძლება

მშობლები ხშირად შვილების ნაცვლად იღებენ გადაწყვეტილებას, თუ რომელი საჭმელი უნდა მოსწონდეთ მათ. რა თქმა უნდა, ყველამ ვიცით, რომ ბროკოლი სასარგებლოა, შოკოლადი კი პატარებისთვის არ შეიძლება. მიუხედავად ამისა, დედამ შვილი არ უნდა აიძულოს, რომ მას ბროკოლი მოსწონდეს. მსგავსი დამოკიდებულება ბავშვს თრგუნავს და მას მეამბოხეობისკენ უბიძგებს. მშობელი შვილის სურვილებსა და საჭიროებებში კარგად უნდა გაერკვეს. ბავშვის „მეს“ ნუ დათრგუნავთ. თუ გსურთ, რომ თქვენს შვილს ჯანსაღი ჩვევები ჰქონდეს, მას ეს იძულებით არ უნდა გააკეთებინოთ. ბავშვთან თბილი და მოსიყვარულე უნდა იყოთ.

4. ბავშვს ყოველთვის არ უნდა დაეხმაროთ

2-3 წლის ბავშვს ტანსაცმლის დამოუკიდებლად ჩაცმა და გახდა შეუძლია. ის თეფშის გარეცხვას და დასვრილი ტანსაცმლის სპეციალურ ყუთში ჩალაგებასაც შეძლებს. ამასთან, ამ ასაკში ბავშვს სურვილი აქვს, რომ ეს ყველაფერი დამოუკიდებლად გააკეთოს. როგორ იქცევიან მშობლები? მათი ნაწილი შვილებს ჩაცმაში მანამ ეხმარება, ვიდრე „ბავშვები“ არ დაოჯახდებიან. მშობლები ხშირად ამბობენ: „ის ამას დამოუკიდებლად ვერ შეძლებს.“ მშობლები ბავშვებს თავად აჭმევენ. ისინი შვილებს დამოუკიდებლად კვების შესაძლებლობას არ აძლევენ. შემდეგ მშობლებს უკვირთ, რომ თინეიჯერობის ასაკში ბავშვი საკუთარ ოთახს არ ალაგებს და დედას სახლის დალაგებაში არასდროს ეხმარება. ბავშვს შესაძლებლობა მიეცით, რომ დამოუკიდებლად იმოქმედოს.

5. ბავშვის ნაცვლად ნუ გადაწყვეტთ, როგორი გემოვნება აქვს მას

მშობლები ცდილობენ, რომ ბავშვს თავს მოახვიონ საკუთარი გემოვნება. მათ სურთ, რომ ბავშვმა ის წიგნები წაიკითხონ, რომლებიც თავად მოსწონთ, იმ ფილმებს უყურონ, რომელსაც თავად უყურებენ და იმ მუსიკას უსმინონ, რომელსაც თავად უსმენენ. მშობლებს, რა თქმა უნდა, მხოლოდ კეთილი მიზნები ამოძრავებთ, თუმცა ისინი ბავშვს ამგვარი ქცევით ინდივიდუალიზმს ართმევენ. ბავშვებს თქვენი გემოვნების შესახებ ხშირად ესაუბრეთ, თუმცა არასდროს დააძალოთ, რომ ის ფილმები ნახონ, რომლებიც თქვენ მოგწონთ.

6. ბავშვის მიერ შეგროვილი ფულის დათვლა

ბავშვები ხშირად აგროვებენ ფულს. მშობელი არ უნდა ცდილობდეს იმის გარკვევას, თუ რა რაოდენობის ფული აქვს შეგროვილი მის შვილს. ამაზე უარესია, როდესაც მშობლები ბავშვის ჩანთას ან საფულეს ჩუმად ჩხრეკენ. ბავსვს უფლება მიეცით, ფული ისე შეაგროვოს, როგორც თავად სურს. ბავშვს ფულის სწორად გამოყენება ასწავლეთ. მათ შესაძლებლობა მიეცით საკუთარ ფულს ისე მოექცნენ, როგორც სურთ.

7. თავად ნუ განსაზღვრავთ ბავშვის სურვილებსა და ინტერესებს

დედას სურს, რომ მისი ქალიშვილი მუსიკაზე ატაროს. ის ამას დიდი სიხარულით აკეთებს. დედას ბავშვი კვირაში სამჯერ დაჰყავს მუსიკის გაკვეთილებზე და უზომოდ ბედნიერია. მამა ვაჟს ფეხბურთზე ატარებს, რადგან თვლის, რომ ეს ბავშვისთვის საუკეთესო სპორტია. ბავშვების ნაცვლად მსგავს გადაწყვეტილებებს ნუ მიიღებთ. ყურადღებით დააკვირდით თქვენს შვილს. გაარკვიეთ, რა მოსწონს მას ყველაზე მეტად, შემდეგ კი ხელი შეუწყვეთ, რომ საყვარელი საქმიანობით დაკავდეს.

8. ბავშვის წარმატებას საკუთარ მიღწევად ნუ ჩათვლით

დედები სოციალურ ქსელებში ხშირად დებენ შემდეგი შინაარსის პოსტებს: „ვისადილეთ,“ „ვისეირნეთ,“ „გავიღვიძეთ.“ მართალია მშობლები შვილებს ყოველთვის ეხმარებიან, მაგრამ ბავშვის წარმატება საკუთარ მიღწევად არ უნდა ჩათვალოთ. ბავშვების ზრდასთან ერთად ეს ყველაფერი უფრო სერიოზულ ხასიათს იძენს. მშობლები შვილების წარმატებაზე ისე საუბრობენ, თითქოს ეს მხოლოდ მათი დამსახურებაა. თქვენი შვილის წარმატება უნდა გახარებდეთ, მაგრამ ამის გამოხატვა სწორად უნდა შეგეძლოთ.

9. ბავშვის დაბადების დღის საჩუქარი თქვენ არ უნდა აირჩიოთ

ბავშვს საუბარი თუ შეუძლია, მან თავად უნდა გადაწყვიტოს, რა საჩუქრის მიღება უნდა დაბადების დღეზე. აუცილებელი არ არის, რომ თქვენს შვილს კიდევ ერთი ახალი მაისური უყიდოთ. ბავშვს არჩევანის დამოუკიდებლად გაკეთება უნდა ასწავლოთ. ეს მას ცხოვრებაში ძალიან გამოადგება.

10. ბავშვის პირად ცხოვრებაში ზედმეტად არ უნდა ჩაერიოთ

თინეიჯერების მშობლები ბავშვების პირად ცხოვრებაში ხშირად ზედმეტად ერევიან. ბავშვებს ამ ასაკში ბევრი მეგობარი ჰყავთ, მათ ცხოვრებაში პირველად უყვარდებათ. ეს ყოველივე სავსებით ნორმალურია. ნუ დაუწყებთ ბავშვს დაკითხვას. ამგვარად ბავშვი ჩაიკეტება და თქვენთან საუბარს არ მოინდომებს. თქვენი შვილი თავად დაგელაპარაკებათ, თუ ეცოდინება, რომ მას გაუგებთ. ბავშვის მიმოწერა ჩუმად არასდროს წაიკითხოთ. თქვენს შვილს პირადი სივრცე დაუტოვეთ და ზედმეტი კითხვებით არ შეაწუხოთ.

მომზადებულია ​brightside.me - ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა 

წაიკითხეთ სრულად