Baby Bag

რა როლს თამაშობს ბავშვის განვითარებაში მშობელთან მიჯაჭვულობა?

რა როლს თამაშობს ბავშვის განვითარებაში მშობელთან მიჯაჭვულობა?

რა როლს თამაშობს ბავშვის განვითარებაში მშობელთან მიჯაჭვულობა? - ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ის ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე ესაუბრა.
- ქალბატონო ნინო, როგორც ვიცით, მნიშვნელოვანია ბავშვს მცირე ასაკიდან ჩამოუყალიბდეს უსაფრთხო მიჯაჭვულობის შეგრძნება აღმზრდელთან. რა როლს თამაშობს ის ბავშვის განვითარებაში?
- პირველად ეს სიტყვა - „მიჯაჭვულობა“ ძლიერი ემოციური კავშირის აღსანიშნავად გამოიყენა ბრიტანელმა ფსიქიატრმა და ფსიქოანალიტიკოსმა ჯონ ბოულბიმ. ეს არის ყველაზე მჭიდრო ემოციური კავშირი, რომელიც ხანგრძლივი დროით ნარჩუნდება. მიჯაჭვულობას გააჩნია თავისი ფაზები და სხვადასხვა ტიპის გვხვდება, მათ შორის არის უსაფრთხო მიჯაჭვულობა, რომელიც აღმზრდელთან, მშობელთან კონტაქტის, ბავშვის მოთხოვნილებების დროული დაკმაყოფილების შედეგად ყალიბდება და მის უსაფრთხო ბაზისს წარმოადგენს. შეგვიძლია ვთქვათ, რომ უსაფრთხო მიჯაჭვულობა არის ფუნდამენტი ბავშვის სიმშვიდის, თავდაჯერებულობის, ინიციატივის, პოზიტიურობის, კომუნიკაბელურობის, რთული სიტუაციების მართვის, გარემოს მიმართ დაინტერესებისა და ნდობის.
მიჯაჭვულობა - ეს არის ძლიერი ემოციური კავშირი, რომელიც ჩნდება ბავშის ცხოვრების პირველ წლებში, იგი ფიზიკური და ემოციური სიახლოვის სურვილს აჩენს და ბავშვის უსაფრთხოებას უზრუნველყოფს.

​- რას იწვევს მიჯაჭვულობის დარღვევა?
- მიჯაჭვულობის დარღვევის მიზეზი და ფორმა მრავალია, მაგრამ მოდი, დავყოთ სანდო და არასანდო მიჯაჭვულობად. არასანდო მიჯაჭვულობა წარმოადგენს საფრთხეს მომავალში, რადგან პიროვნებასთან იკვეთება სტრესის და სიძნელეების მართვის სირთულე, გაუცხოვება, იზოლაცია და განრიდება სოციუმისგან, უჭირს ხანგრძლივი ურთიერთბები, ეჭვით უყურებს საკუთარ შესაძლებლობებს, დაბალი თვითშეფასება, ინტელექტის და დასწავლის უნარის სირთულეები და ა.შ. ზემო აღნიშნული წარმოადგენს იმ რისკ-ფაქტორს, რაღა თქმა უნდა, ყველა შემთხვევა განიხილება ინდივიდუალურად.
- ბავშვებს 6-7 წლამდე ახასიათებთ განშორების შიში, თუ ეს შფოთვები დიდხანს და მძაფრად ვლინდება, როგორ უნდა მოიქცეს ამ დროს მშობელი?
- გეთანხმებით, მაგრამ შესაძლოა, ყველა შემთხვევა არ მივაწეროთ მიჯაჭვულობის დარღვევას, აქ გასათვალისწინებელია ინდივიდუალური გამოცდილება, ინფორმაცია, ცოდნა და დამოკიდებულება იმ გარემოს მიმართ, სადაც მიდის ბავშვი. 6-7 წელი სასკოლო ცხოვრება ახალი ეტაპია, სადაც ბევრი გამოწვევის წინაშე დგას ბავშვი. იცვლება რიტმი, ახალი მოთხოვნების და ვალდებულებების წინაშეა მოსწავლე. მნიშვნელოვანია წინასასკოლო მზაობა, საუბარია, არა მხოლოდ სწავლებისათვის აუცილებელი უნარების ჩამოყალიბებაზე, არამედ ფსიქო-ემოციურ მზაობასა და განწყობაზე.
- როგორ უნდა დავამყაროთ ბავშვთან ისეთი ურთიერთობა, რომ მას მომავალში დამოუკიდებლობის შეგრძნება ჩამოუყალიბდეს?

​​- დამოუკიდებლობისა და თავდაჯერებულობისათვის აუცილებელია ვაღიაროთ, მივიღოთ მისი უნიკალურობით, არ შევადაროთ და მხოლოდ მის ნეგატიურ გამოცდილებებზე არ ვიყოთ კონცენტირებულნი, ხშირად წავახალისოთ, გამოვყოთ მისი დადებითი ქცევა და მცდელობა. მივცეთ არჩევანის ნება, მისი ასაკის შესაბამისად დავუსვათ კითხვები, მოვერიდოთ მზა პასუხებს და ხშირად ვაფიქროთ.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუ​ფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,ძირითადად, მდგომარეობა ყურადღებას იქცევს 3 წლის ასაკიდან, ადრეულ ასაკში რთული გასამიჯნია ეს ბავშვის ჩვეულებრივი აქტივობაა თუ ჰიპერაქტივობა'' - როგორ იმართება ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი?

,,ძირითადად, მდგომარეობა ყურადღებას იქცევს 3 წლის ასაკიდან, ადრეულ ასაკში რთული გასამიჯნია ეს ბავშვის ჩვეულებრივი აქტივობაა თუ ჰიპერაქტივობა'' - როგორ იმართება ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი?

როგორ იმართება ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი? - აღნიშნულ თემაზე საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი მარი მალაზონია“ ბავშვთა და მოზრდილთა ფსიქიატრმა თამარ-ტატა ბაზღაძემ ისაუბრა.

მისი თქმით, ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი ხშირად გვხვდება საზოგადოებაში. ზოგ შემთხვევაში სიდრომი მიმდინარეობს უპირატესად ყურადღების დარღვევით, ზოგ შემთხვევაში ჰიპერაქტიურობით და არის კომბინირებული ვარიანტი, როდესაც ორივე პრობლემა ერთნაირად ვლინდება:

,,ძირითადად, მდგომარეობა ყურადღებას იქცევს 3 წლის ასაკიდან. ადრეულ ასაკში რთული გასამიჯნია ეს ბავშვის ჩვეულებრივი აქტივობაა თუ ჰიპერაქტივობა. ამ სირთულის გამო დიაგნოზი ძირითადად არ ისმევა 6 წლამდე. როგორც წესი, მიმდინარეობს დაკვირვება, რა დოზით ვლინდება ჰიპერაქტიურობა, რამდენად ახლავს ყურადღების პრობლემები და რამდენხანს გაჰყვება ბავშვს ჰიპერაქტიურობა. თუ ბავშვი უბრალოდ ცელქი და მოუსვენარია, თუმცა არ აქვს ყურადღების, დასწავლის პრობლემა, უსმენს, ითვისებს - არ არის საგანგაშო. უფრო საყურადღებოა, როდესაც ბავშვი არ გვისმენს, არ ითვისებს ასაკის შესაბამის უნარებს და ფიქსირდება ზღვარგადასული ჰიპერაქტიურობა.

იდეალურ შემთხვევაში ბავშვთან მულტიგუნდური მიდგომა გამოიყენება და მუშაობს რამდენიმე სპეციალისტი. ვიწყებთ ფსიქოედუკაციით, ანუ იგივე ფსიქოგანათლებთ, რის დროსაც მშობელს ვაწვდით ინფორმაციას, თუ რას გულისხმობს ეს სინდრომი, რა სიმპტომები შეიძლება ახლდეს, რა სირთულეებს იწვევს ეს სიმპტომები, როგორი მიდგომები შეიძლება გამოიყენოს მშობელმა და ა.შ. იდეალურ შემთხვევაში სკოლა აუცილებლად ჩართული უნდა იყოს, რაც საქართველოში ცოტა რთული საკითხია, თუმცა ნელ-ნელა მაინც არის გარკვეული მზაობა სკოლის მხრიდან, რომ მიიღონ გარკვეული რეკომენდაციები და უკეთ ააწყონ ურთიერთობა ჰიპერაქტიურ ბავშვთან.''

,,აღვნიშნავ ასევე იმას, რომ  თავის ტვინში გარკვეული ცვლილებები აისახება და კომპიუტერულ ტომოგრაფიაზე ჩანს ეს. აქ შეიძლება იყოს გარკვეული უბნების შემცირება, რომელიც პასუხისმგებელია ყურადღების კონცენტრაციაზე, ემოციის და ქცევის მართვაზე. ასევე არის პრეფრონტალური უბნების და მათ სისხლით მომარაგების დეფიციტი, რომელიც პასუხისმგებელია წახალისება-დასჯის მეთოდების ეფექტურობაზე. თუმცა საქართველოში კვლევის ამ ტიპის მეთოდებს ჯერ არ ვიყენებთ, არ არის ფართოდ გავრცელებული. საკმაოდ ძვირადღირებული მეთოდებია და იშვიათად მივმართავთ დიაგნოსტიკის პროცესში,'' - დასძინა თამარ-ტატა ბაზღაძემ. 

ბავშვთა და მოზრდილთა ფსიქიატრმა მართვის მეთოდებთან დაკავშირებითაც ისაუბრა:

,,რაც შეეხება მართვის მეთოდებს, პირველივე რასაც ვეუბნებით მშობლებს არის ის, რომ ჩვენ არ გვაქვს ჯადოსნური აბი, რომელსაც ბავშვს მივცემთ და ის გახდება მშვიდი, დამჯერი და ბეჯითი. პრობლემა არის კომპლექსური და მას სჭირდება ოჯახის სრული ჩართულობა, რისთვისაც ისინი მზად უნდა იყვნენ. ფსიქოედუკაციის შემდეგ, ვთავაზობთ გარკვეულ ჩარევებს, როგორიცაა ქცევითი ტექნიკების გამოყენება და რჩევები, როგორ უნდა მართონ ჰიპერაქტიური ბავშვის ქცევა. ქცევით თერაპიას ატარებს სპეციალისტი, თუმცა მშობელი ჩართულია და ითვალისწინებს რეკომენდაციებს. თუ ქცევის მართვის მოდელი არ შეიცვალა ოჯახის ფარგლებში, მხოლოდ სპეციალისტი ამას ვერ მოაგვარებს.

მნიშვნელოვანია ჩარევის დროულად დაწყება, რადგან პრობლემასთან გამკლავება უფრო რთულია დიდ ასაკში. ყველაზე ხშირად რასაც ვხვდებით არის ოპოზიციურ-გამომწვევი ქცევითი აშლილობა, რომელიც ძალიან ხშირად ახლავს ჰიპერაქტიურობას. ბავშვი არის დაუმორჩილებელი, ნეგატიურად განწყობილი, მუდმივად წინააღმდეგობაშია, ყველანაირ ინსტრუქციას ცუდად იღებს, ჯიუტობს, მიუხედავად იმისა, უნდა თუ არა ეს, მაინც აკეთებს. ასეთი ქცევა ვლინდება იმ შემთხვევაში, როცა ბავშვი მუდმივად შენიშვნებს იღებს და ესმის გარშემომყოფებისგან თუ როგორი ცუდია, ცუდად იქცევა, მოუწესრიგებელია და ა.შ. ამიტომ ვითარდება ოპოზიციურ-გამომწვევი ქცევითი აშლილობა, რომელთან მუშაობაც მეტ პრობლემას ქმნის დიდ ასაკში, ვიდრე 4 წლის ასაკში რომ დაგვეწყო ჰიპერაქტიურობაზე მუშაობა. ასევე, შესაძლებელია სხვა პრობლემების თანდართვა, რომელსაც უფრო მეტი ზიანი მოაქვს, ვიდრე თვითონ ჰიპერაქტიურობას. მაგალითად, შფოთვითი რეგისტრის აშლილობა. შფოთვა ვლინდება გადაჭარბებული მოუსვენრობით, ნერვიულობით (როდესაც მშობელს შორდება ან სკოლაში დაფასთან გამოსვლის დროს), ნებისმიერი მოვლენა იწვევს შფოთვის განვითარებას. მოზარდობის პერიოდში, მოსალოდნელია ბიპოლარული აშლილობა, კიდევ უფრო იმატებს ამ დროს აქტივობა და შესაძლოა, ბავშვის ქცევა უკონტროლო გახდეს ან განვითარდეს დეპრესია,'' - აღნიშნა თამარ-ტატა ბაზღაძემ.

წყარო: ,,პირადი ექიმი - მარი მალაზონია''

წაიკითხეთ სრულად