Baby Bag

რა ემართება ბავშვის ხერხემალს, როდესაც ბავშვს ხელში გამუდმებით უჭირავს გაჯეტი? - მედიცინის დოქტორი შალვა გაბადაძე

მედიცინის დოქტორმა შალვა გაბადაძემ ბავშვებში გამუდმებით გაჯეტების მოხმარებით გამოწვეული ხერხემლის პრობლემების შესახებ ისაუბრა:

„ბავშვი გამუდმებით ერთ პოზიციაშია, თავი მოხრილ მდგომარეობაში აქვს, მისი ნიკაპი თითქმის მიბჯენილია გულ-მკერდის ძვალს. ამ დროს დატვირთვას განიცდის კისრის ბოლო და გულ-მკერდის პირველი მალთაშორისი სახსარი. დატვირთვა იმდენად ძლიერია, რომ შეიძლება განვითარდეს ართრიტი, შემდგომში ართროზი, მოგვიანებით კი ადგილი აქვს კიფოზის წარმოქმნას. ბავშვებში, ახალგაზრდებში ხერხემლის ასეთი დეფორმაცია გაჯეტით გამუდმებული სარგებლობის შედეგია.

ჩვენს სამედიცინო პრაქტიკაში ხშირად მოდის პაციენტი ჩივილით: „ექიმო, კუზი გამიჩნდა. რა მეშველება?“ ეს არის სწორედ ზედმეტი ფიზიკური დატვირთვები, რომელსაც განიცდის ხერხემლის სვეტი. ამ დროს ხდება კისრის მეშვიდე და გულ-მკერდის პირველი მალთაშუა სახსრის გადაძაბვა, დაზიანება, თავდაპირველად სპონდილიტის, შემდგომ ართროზის განვითარება. შემდგომ წლებში დაზიანებული სახსრის ზევით ხდება ქსოვილების შეშუპება და წარმოიქმნება კუზი. გამოსავალი არის მკურნალობა, მაგრამ კიფოზის ბოლომდე გასწორება წარმოუდგენელია.

ამ დროს ზიანდება კისრის მალთაშორისი ფესვები, რომელიც იწვევს ტკივილს კისრის მიდამოში. ეს ტკივილი გადადის მხრებზე, კეფის მიდამოში, შუბლში, საფეთქლის მიდამოში. ამ დროს ზიანდება ყურის უკანა ნერვი. პაციენტს აქვს ყურში გამუდმებული შუილი, ხმაური, დისკომფორტი. კისრის კუზის უკუგანვითარება, რა თქმა უნდა, შეუძლებელია, თუმცა სიმპტომური მკურნალობის შედეგად შვება იგრძნობა. კისრის კუზი ბავშვთა ასაკში შეინიშნება. როდესაც ბავშვს ხელში გამუდმებით უჭირავს გაჯეტი, ამ დროს გადაიტვირთება კისრის ბოლო და გულ-მკერდის პირველ მალას შორის სახსარი და ხდება კუზის წარმოქმნა. ეს პრობლემები ვრცელდება გულ-მკერდზეც. ხერხემლის გამამაგრებელი კუნთოვანი კორსეტი სუსტდება, რაც სათავეს უდებს ისეთი დაავადებების წარმოქმნას, როგორიც არის ოსტეოქონდროზი, სქოლიოზი და უფრო მეტიც, მცირე მენჯის ღრუს ორგანოების ფუნქციის შეფერხება. ამერიკის პედიატრთა საზოგადოებამ გამოაქვეყნა კრებული, სადაც მოცემულია გაჯეტით სარგებლობის ლიმიტაცია: ნულიდან ორ წლამდე ელექტრომაგნიტური გამოსხივების ქვეშ ყოფნა დაუშვებელია, 3-დან 5 წლამდე მხოლოდ ერთი საათით შეუძლიათ ეკრანით სარგებლობა დღეში, 6-დან 18 წლამდე მაქსიმუმი გაჯეტის სარგებლობის მხოლოდ ორი საათია,“- მოცემულ საკითხზე შალვა გაბადაძემ ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.

წყარო:​ „იმედის დღე“ 

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,ძირითადად, მდგომარეობა ყურადღებას იქცევს 3 წლის ასაკიდან, ადრეულ ასაკში რთული გასამიჯნია ეს ბავშვის ჩვეულებრივი აქტივობაა თუ ჰიპერაქტივობა'' - როგორ იმართება ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი?

,,ძირითადად, მდგომარეობა ყურადღებას იქცევს 3 წლის ასაკიდან, ადრეულ ასაკში რთული გასამიჯნია ეს ბავშვის ჩვეულებრივი აქტივობაა თუ ჰიპერაქტივობა'' - როგორ იმართება ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი?

როგორ იმართება ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი? - აღნიშნულ თემაზე საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი მარი მალაზონია“ ბავშვთა და მოზრდილთა ფსიქიატრმა თამარ-ტატა ბაზღაძემ ისაუბრა.

მისი თქმით, ჰიპერაქტივობის სინდრომი და ყურადღების დეფიციტი ხშირად გვხვდება საზოგადოებაში. ზოგ შემთხვევაში სიდრომი მიმდინარეობს უპირატესად ყურადღების დარღვევით, ზოგ შემთხვევაში ჰიპერაქტიურობით და არის კომბინირებული ვარიანტი, როდესაც ორივე პრობლემა ერთნაირად ვლინდება:

,,ძირითადად, მდგომარეობა ყურადღებას იქცევს 3 წლის ასაკიდან. ადრეულ ასაკში რთული გასამიჯნია ეს ბავშვის ჩვეულებრივი აქტივობაა თუ ჰიპერაქტივობა. ამ სირთულის გამო დიაგნოზი ძირითადად არ ისმევა 6 წლამდე. როგორც წესი, მიმდინარეობს დაკვირვება, რა დოზით ვლინდება ჰიპერაქტიურობა, რამდენად ახლავს ყურადღების პრობლემები და რამდენხანს გაჰყვება ბავშვს ჰიპერაქტიურობა. თუ ბავშვი უბრალოდ ცელქი და მოუსვენარია, თუმცა არ აქვს ყურადღების, დასწავლის პრობლემა, უსმენს, ითვისებს - არ არის საგანგაშო. უფრო საყურადღებოა, როდესაც ბავშვი არ გვისმენს, არ ითვისებს ასაკის შესაბამის უნარებს და ფიქსირდება ზღვარგადასული ჰიპერაქტიურობა.

იდეალურ შემთხვევაში ბავშვთან მულტიგუნდური მიდგომა გამოიყენება და მუშაობს რამდენიმე სპეციალისტი. ვიწყებთ ფსიქოედუკაციით, ანუ იგივე ფსიქოგანათლებთ, რის დროსაც მშობელს ვაწვდით ინფორმაციას, თუ რას გულისხმობს ეს სინდრომი, რა სიმპტომები შეიძლება ახლდეს, რა სირთულეებს იწვევს ეს სიმპტომები, როგორი მიდგომები შეიძლება გამოიყენოს მშობელმა და ა.შ. იდეალურ შემთხვევაში სკოლა აუცილებლად ჩართული უნდა იყოს, რაც საქართველოში ცოტა რთული საკითხია, თუმცა ნელ-ნელა მაინც არის გარკვეული მზაობა სკოლის მხრიდან, რომ მიიღონ გარკვეული რეკომენდაციები და უკეთ ააწყონ ურთიერთობა ჰიპერაქტიურ ბავშვთან.''

,,აღვნიშნავ ასევე იმას, რომ  თავის ტვინში გარკვეული ცვლილებები აისახება და კომპიუტერულ ტომოგრაფიაზე ჩანს ეს. აქ შეიძლება იყოს გარკვეული უბნების შემცირება, რომელიც პასუხისმგებელია ყურადღების კონცენტრაციაზე, ემოციის და ქცევის მართვაზე. ასევე არის პრეფრონტალური უბნების და მათ სისხლით მომარაგების დეფიციტი, რომელიც პასუხისმგებელია წახალისება-დასჯის მეთოდების ეფექტურობაზე. თუმცა საქართველოში კვლევის ამ ტიპის მეთოდებს ჯერ არ ვიყენებთ, არ არის ფართოდ გავრცელებული. საკმაოდ ძვირადღირებული მეთოდებია და იშვიათად მივმართავთ დიაგნოსტიკის პროცესში,'' - დასძინა თამარ-ტატა ბაზღაძემ. 

ბავშვთა და მოზრდილთა ფსიქიატრმა მართვის მეთოდებთან დაკავშირებითაც ისაუბრა:

,,რაც შეეხება მართვის მეთოდებს, პირველივე რასაც ვეუბნებით მშობლებს არის ის, რომ ჩვენ არ გვაქვს ჯადოსნური აბი, რომელსაც ბავშვს მივცემთ და ის გახდება მშვიდი, დამჯერი და ბეჯითი. პრობლემა არის კომპლექსური და მას სჭირდება ოჯახის სრული ჩართულობა, რისთვისაც ისინი მზად უნდა იყვნენ. ფსიქოედუკაციის შემდეგ, ვთავაზობთ გარკვეულ ჩარევებს, როგორიცაა ქცევითი ტექნიკების გამოყენება და რჩევები, როგორ უნდა მართონ ჰიპერაქტიური ბავშვის ქცევა. ქცევით თერაპიას ატარებს სპეციალისტი, თუმცა მშობელი ჩართულია და ითვალისწინებს რეკომენდაციებს. თუ ქცევის მართვის მოდელი არ შეიცვალა ოჯახის ფარგლებში, მხოლოდ სპეციალისტი ამას ვერ მოაგვარებს.

მნიშვნელოვანია ჩარევის დროულად დაწყება, რადგან პრობლემასთან გამკლავება უფრო რთულია დიდ ასაკში. ყველაზე ხშირად რასაც ვხვდებით არის ოპოზიციურ-გამომწვევი ქცევითი აშლილობა, რომელიც ძალიან ხშირად ახლავს ჰიპერაქტიურობას. ბავშვი არის დაუმორჩილებელი, ნეგატიურად განწყობილი, მუდმივად წინააღმდეგობაშია, ყველანაირ ინსტრუქციას ცუდად იღებს, ჯიუტობს, მიუხედავად იმისა, უნდა თუ არა ეს, მაინც აკეთებს. ასეთი ქცევა ვლინდება იმ შემთხვევაში, როცა ბავშვი მუდმივად შენიშვნებს იღებს და ესმის გარშემომყოფებისგან თუ როგორი ცუდია, ცუდად იქცევა, მოუწესრიგებელია და ა.შ. ამიტომ ვითარდება ოპოზიციურ-გამომწვევი ქცევითი აშლილობა, რომელთან მუშაობაც მეტ პრობლემას ქმნის დიდ ასაკში, ვიდრე 4 წლის ასაკში რომ დაგვეწყო ჰიპერაქტიურობაზე მუშაობა. ასევე, შესაძლებელია სხვა პრობლემების თანდართვა, რომელსაც უფრო მეტი ზიანი მოაქვს, ვიდრე თვითონ ჰიპერაქტიურობას. მაგალითად, შფოთვითი რეგისტრის აშლილობა. შფოთვა ვლინდება გადაჭარბებული მოუსვენრობით, ნერვიულობით (როდესაც მშობელს შორდება ან სკოლაში დაფასთან გამოსვლის დროს), ნებისმიერი მოვლენა იწვევს შფოთვის განვითარებას. მოზარდობის პერიოდში, მოსალოდნელია ბიპოლარული აშლილობა, კიდევ უფრო იმატებს ამ დროს აქტივობა და შესაძლოა, ბავშვის ქცევა უკონტროლო გახდეს ან განვითარდეს დეპრესია,'' - აღნიშნა თამარ-ტატა ბაზღაძემ.

წყარო: ,,პირადი ექიმი - მარი მალაზონია''

წაიკითხეთ სრულად