Baby Bag

რა ემართება ბავშვის ხერხემალს, როდესაც ბავშვს ხელში გამუდმებით უჭირავს გაჯეტი? - მედიცინის დოქტორი შალვა გაბადაძე

მედიცინის დოქტორმა შალვა გაბადაძემ ბავშვებში გამუდმებით გაჯეტების მოხმარებით გამოწვეული ხერხემლის პრობლემების შესახებ ისაუბრა:

„ბავშვი გამუდმებით ერთ პოზიციაშია, თავი მოხრილ მდგომარეობაში აქვს, მისი ნიკაპი თითქმის მიბჯენილია გულ-მკერდის ძვალს. ამ დროს დატვირთვას განიცდის კისრის ბოლო და გულ-მკერდის პირველი მალთაშორისი სახსარი. დატვირთვა იმდენად ძლიერია, რომ შეიძლება განვითარდეს ართრიტი, შემდგომში ართროზი, მოგვიანებით კი ადგილი აქვს კიფოზის წარმოქმნას. ბავშვებში, ახალგაზრდებში ხერხემლის ასეთი დეფორმაცია გაჯეტით გამუდმებული სარგებლობის შედეგია.

ჩვენს სამედიცინო პრაქტიკაში ხშირად მოდის პაციენტი ჩივილით: „ექიმო, კუზი გამიჩნდა. რა მეშველება?“ ეს არის სწორედ ზედმეტი ფიზიკური დატვირთვები, რომელსაც განიცდის ხერხემლის სვეტი. ამ დროს ხდება კისრის მეშვიდე და გულ-მკერდის პირველი მალთაშუა სახსრის გადაძაბვა, დაზიანება, თავდაპირველად სპონდილიტის, შემდგომ ართროზის განვითარება. შემდგომ წლებში დაზიანებული სახსრის ზევით ხდება ქსოვილების შეშუპება და წარმოიქმნება კუზი. გამოსავალი არის მკურნალობა, მაგრამ კიფოზის ბოლომდე გასწორება წარმოუდგენელია.

ამ დროს ზიანდება კისრის მალთაშორისი ფესვები, რომელიც იწვევს ტკივილს კისრის მიდამოში. ეს ტკივილი გადადის მხრებზე, კეფის მიდამოში, შუბლში, საფეთქლის მიდამოში. ამ დროს ზიანდება ყურის უკანა ნერვი. პაციენტს აქვს ყურში გამუდმებული შუილი, ხმაური, დისკომფორტი. კისრის კუზის უკუგანვითარება, რა თქმა უნდა, შეუძლებელია, თუმცა სიმპტომური მკურნალობის შედეგად შვება იგრძნობა. კისრის კუზი ბავშვთა ასაკში შეინიშნება. როდესაც ბავშვს ხელში გამუდმებით უჭირავს გაჯეტი, ამ დროს გადაიტვირთება კისრის ბოლო და გულ-მკერდის პირველ მალას შორის სახსარი და ხდება კუზის წარმოქმნა. ეს პრობლემები ვრცელდება გულ-მკერდზეც. ხერხემლის გამამაგრებელი კუნთოვანი კორსეტი სუსტდება, რაც სათავეს უდებს ისეთი დაავადებების წარმოქმნას, როგორიც არის ოსტეოქონდროზი, სქოლიოზი და უფრო მეტიც, მცირე მენჯის ღრუს ორგანოების ფუნქციის შეფერხება. ამერიკის პედიატრთა საზოგადოებამ გამოაქვეყნა კრებული, სადაც მოცემულია გაჯეტით სარგებლობის ლიმიტაცია: ნულიდან ორ წლამდე ელექტრომაგნიტური გამოსხივების ქვეშ ყოფნა დაუშვებელია, 3-დან 5 წლამდე მხოლოდ ერთი საათით შეუძლიათ ეკრანით სარგებლობა დღეში, 6-დან 18 წლამდე მაქსიმუმი გაჯეტის სარგებლობის მხოლოდ ორი საათია,“- მოცემულ საკითხზე შალვა გაბადაძემ ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.

წყარო:​ „იმედის დღე“ 

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?
გაბრაზებული პატარები ხშირად დაგროვილ აგრესიას ძალადობრივი ფორმებით გამოხატავენ, ისინი თავიანთ მეგობრებს, თანატოლებს და მშობლებს კბენით, ყვირილით, მუჯლუგუნების კვრით ან მსუბუქი საგნების სროლით ფიზიკურად უსწორდებიან. ბრაზის მსგავსი ფორმებით გამოხატვა მშობლებს სერიოზულ საფიქრალს ​უჩენს.

პატარებისთვის აგრესიის, რისხვის, აპათიის ან შიშის შეგრძნებები ძალიან ნაცნობია, თუმცა მათ საკუთარი ემოციების და განცდების გადმოსაცემად არასაკმარისი ლექსიკური მარაგი აქვთ. სწორედ ამიტომ ბავშვები დაგროვილ ბრაზს საკმაოდ უხეში ფორმებით გამოხატავენ. მშობლების ერთ-ერთი უმთავრესი მოვალეობაა საკუთარ შვილებს ემოციების სწორად გაგებასა და მართვაში დაეხმარონ. თუ ბავშვი საკუთარ განცდებს სწორად აღიქვამს და სრულყოფილად გააანალიზებს, ის ბრაზის გამოხატვის ნაკლებად აგრესიულ ფორმებს ადვილად გამოძებნის, რათა სხვებს ფიზიკური ტკივილი ან შეუარცხყოფა არ მიაყენოს.

გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა

ბავშვებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ, რომ გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა. ადამიანები ძალიან ხშირად განიცდიან შიშს, რისხვას, სევდას და ამაში ცუდი არაფერია. აუცილებლად უთხარით თქვენს შვილს, რომ საკუთარი განცდების არ უნდა ეშინოდეს, აუხსენით, რომ გუნება-განწყობის ცვლილებამ სხვების მიმართ აგრესიულად არ უნდა განაწყოს. ნუ წაუკითხავთ პატარებს მორალს. მათთან საუბრისას პრიმიტიული ფრაზებით შემოიფარგლეთ. თუ ბავშვის საქციელი მოსაწონია, უთხარით, რომ მისი ქცევა კარგია, ხოლო თუ ის სხვების მიმართ აგრესიას ავლენს, უთხარით, რომ ეს არ არის კარგი. ბავშვებს ზედმეტი ახსნა-განმარტების მოსმენა არ ხიბლავთ, მათ მარტივი ფრაზები ბევრად უკეთ ესმით. თუ აღმოაჩენთ, რომ თქვენი შვილი თავის ძმას კბენს ან სხვა სახის ფიზიკურ შეურაცხყოფას აყენებს, შემდეგი ფრაზით შემოიფარგლეთ: „სწორია, რომ შენს ძმაზე ბრაზდები, მაგრამ მისი კბენა არ არის კარგი საქციელი.“ ბავშვი თქვენს ნათქვამ სიტყვას აუცილებლად დაიმახსოვრებს.

შესთავაზეთ ბავშვს ჯანსაღი ალტერნატივა

კარგი მასწავლებელი ბავშვს დერეფანში სირბილს შემდეგი სიტყვების თქმით უკრძალავს: „მოდი, ყველამ ერთად მშვიდად ვისეირნოთ.“ თუ ბავშვს ეტყვით, რომ მან სირბილი დაუყოვნებლივ უნდა შეწყვიტოს, ის თქვენს მოსმენას არ მოისურვებს. მიმართვის კატეგორიული ტონი ბავშვებში გაღიზიანებას იწვევს. ამა თუ იმ ქცევის აკრძალვის ნაცვლად პატარას უფრო ჯანსაღი ალტერნატივა უნდა შესთავაზოთ.

თუ გაბრაზებულ ბავშვს ეტყვით, რომ თავის ძმას არ დაარტყას, ის ვერაფერს გაიგებს. ბავშვი დაიბნევა და საკუთარი ემოციების მართვა უფრო გაუჭირდება, რადგან დაგროვილი ბრაზის გამოხატვის ერთადერთ საშუალებას წაართმევთ. აუცილებლად შესთავაზეთ ბავშვს აგრესიული ქცევის ჯანსაღი ალტერნატივა. პატარას ემოციების მართვაში ადვილად დაეხმარებით თუ შემდეგ რეკომენდაციებს მისცემთ:

  • ემოციები ვერბალურად გამოხატოს
  • რჩევისთვის უფროსს მიმართოს
  • დასამშვიდებლად სუნთქვითი ვარჯიშები შეასრულოს
  • მოთმინების გამომუშავების მიზნით იცეკვოს, იმღეროს, დაითვალოს მის ირგვლივ არსებული საგნები

გაბრაზებული ბავშვების დასამშვიდებლად სპეციალური აპლიკაციები არსებობს, რომლებიც პატარებს მხიარული სიმღერების დახმარებით ემოციების მართვას ასწავლის. მშობლებს ინტერნეტში მარტივად შეუძლიათ მსგავსი აპლიკაციების მოძიება.

ბავშვს ემპათიის უნარი განუვითარეთ

ბავშვს სხვების განცდებისა და ემოციების გაზიარება ადრეული ასაკიდანვე უნდა ასწავლოთ. თუ ხედავთ, რომ თქვენი შვილი თავის თანატოლს კბენს, ხელით ეხება ან ხმამაღლა უყვირის, აუცილებლად ესაუბრეთ მას ემპათიის შესახებ. როდესაც ბავშვი დამშვიდდება, აუხსენით მას, თუ როგორი ტკივილი მიაყენა თავის მეგობარს, როდესაც მწარედ უკბინა. უთხარით, რომ თავისი თანატოლის ადგილას საკუთარი თავი წარმოიდგინოს და დაფიქრდეს, მოეწონებოდა თუ არა მის მიმართ მსგავსი აგრესიის გამოვლენა. ბავშვი საკუთარი ქცევის შედეგების გაანალიზებას უნდა მიეჩვიოს და სხვა ადამიანების განცდებს პატივი სცეს.

ბავშვის აგრესიულ ქცევას ყოველთვის აქვს გარკვეული მიზეზი. მშობელმა უნდა გაარკვიოს, რა აწუხებს პატარას, ხომ არ ეძინება, ხომ არ გადაიღალა ან შია. შესაძლოა აგრესიული ქცევის მოტივი ეჭვიანობა ან შიშის განცდაც იყოს. ბავშვმა უნდა იგრძნოს, რომ მშობელი მისი განცდებითა და ემოციებით ინტერესდება, რომ ის მშობლის სიყვარულის მთავარი ობიექტია. თუ ბავშვისადმი სათანადო მზრუნველობას გამოიჩენთ, ის სხვებზე ზრუნვას გაცილებით მარტივად ისწავლის. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 
წაიკითხეთ სრულად