Baby Bag

რა დაავადებებმა შეიძლება გამოიწვიოს ბავშვის სიმაღლეში ზრდის შეფერხება და რა მეთოდებით ხდება დიაგნოზის დადგენა?

რა დაავადებებმა შეიძლება გამოიწვიოს ბავშვის სიმაღლეში ზრდის შეფერხება და რა მეთოდებით ხდება დიაგნოზის დადგენა?
რა დაავადებებმა შეიძლება გამოიწვიოს ბავშვის სიმაღლეში ზრდის შეფერხება და რა მეთოდებით ხდება დიაგნოზის დადგენა? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ბავშვთა ენდოკრინოლოგი მაია რეხვიაშვილი.
- რა დაავადებებმა შეიძლება გამოიწვიოს მოზარდის სიმაღლეში ზრდის შეფერხება და რა მიზეზები იწვევს ამ დაავადებებს?

​- სიმაღლეში ზრდა ბავშვთა და მოზარდთა ნორმალური ფიზიკური განვითარების ინდიკატორია. ბავშვთა ფიზიკური ზრდა-განვითარების შეფერხება საკმაოდ ხშირად გვხვდება ენდოკრინოლოგიურ პრაქტიკაში. ზრდაში ჩამორჩენა ასევე სხვადასხვა ქრონიკულ დაავადებათა მნიშვნელოვანი გამოვლინებაა. ასეთებია: საკვების მონელება, შეწოვის დარღვევებით მიმდინარე ავადმყოფობები, გენეტიკური დარღვევები, ორგანიზმის სხვადასხვა ორგანოთა სისტემის, მაგალითად, თირკმლის ქრონიკული უკმარისობა, გულის თანდაყოლილი მანკები და ა.შ. ზრდის შეფერხება მიუთითებს, რომ ორგანიზმი იმყოფებოდა ან იმყოფება არახელსაყრელ პირობებში ინდივიდუალური გავითარების რომელიღაც ეტაპზე, დაწყებული ჯერ კიდევ საშვილოსნოს შიდა განვითარების პერიოდიდან. გასათვალისწინებელია დედის ქრონიკული დაავადებები და არასრულფასოვანი კვება, ალკოჰოლის ან ნიკოტინის გამოყენება (ორსულობის დროს), სამშობიარო გზებში განვითარებული ნაყოფის ტრავმული დაზიანებები და ა.შ. განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს ფსიქო-სოციალური პრობლემებით გამოწვეულ ზრდაში ჩამორჩენას. აქედან გამომდინარე, არანაკლებ მნიშვნელოვანია ჯანსაღი იყოს ის გარემო და ურთიერთობები, რომელშიც ბავშვი იზრდება – დედისა და ბავშვის, ბავშვისა და ოჯახის.

​- თუ არსებობს ისეთი სიმპტომები (ნიშნები), რომელთა არსებობის შემთხვევაში აუცილებელია ბავშვი მივიყვანოთ ბავშვთა ენდოკრინოლოგთან?

​- არსებობს მრავალი სიმპტომი, რომლის შენიშვნის შემდეგაც ბავშვმა უნდა გაიაროს ბავშვთა-ენდოკრინოლოგის კონსულტაცია და თუ ეს საჭიროა, სპეციალური ლაბორატორიული თუ სხვა პარაკლინიკური გამოკვლევები. ესენია: ზრდის შეფერხება, ჭარბი წონა, მეორადი სასქესო ნიშნების ადრეული განვითარება ან სქესობრივი მომწიფების დაგვიანება. დროული დიაგნოსტიკა და საჭირო სამედიცინო ჩარევა ნაკლებ პრობლემებს უქმნის ბავშვს საზოგადოებრივ ცხოვრებაში და საბოლოო კარგი შედეგისთვის მნიშვნელოვან განმაპირობებელ ფაქტორს წარმოადგენს.

​- რა მეთოდებით ხდება დიაგნოზის დადგენა და მკურნალობის პროცესი?

​- როგორც აღვნიშნე, ჩვენი მუშაობის ძირითადი მიზანი არის ზრდაში ჩამორჩენის მიზეზების დროული დაიგნოსტიკა და შესაბამისი მკურნალობის დანიშვნა. პაციენტის შეფასება ხდება მისი სიმაღლის, წონის, სხეულისი მასის ინდექსის, ძვლოვანი ასაკის დადგენის, გენეტიკური ანალიზის და ზრდის ჰორმონის კონცენტრაციის განმსაზღვრელი კვლევების ჩატარების შემდეგ. ხშირ შემთხვევაში საჭიროა სხვადასახვა ჰორმონული კვლევისა და თავის ტვინის კომპიუტერული გამოკვლევაც, თუმცა, უნდა აღინიშნოს, რომ ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში გამოკვლევის სქემა ინდივიდუალურად განისაზღვრება პაციენტის სუბიექტური და ობიექტური მდგომარეობიდან გამომდინარე. მას შემდეგ, რაც შესაბამისი კვლევებით დადასტურდება დიაგნოზი, იწყება შესაბამისი მკურნალობა ზრდის ჰორმონით. საქართველოში ორ დიაგნოზზე - ზრდის ჰორმონის დეფიციტსა და ტერნერის სინდრომზე, როგორც იშვიათ დაავადებებზე, მოქმედებს სახელმწიფო პროგრამა, რომლის ფარგლებშიც მკურნალობა ზრდის ჰორმონით უფასოა. მკურნალობა ტარდება სამიზნე სიმაღლის მიღწევამდე, რომელიც ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში ინდივიდუალურად განისაზღვრება, ხოლო მედიკამენტის დოზირება ინიშნება სხეულის ზედაპირის ფართობის მიხედვით.

​​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძინე საბავშვო პროდუქტების ნაკრები ექსკლუზიურ ფასად ბმულზე 👉 bit.ly/3iF0YnF

შეიძლება დაინტერესდეთ

​დადგენილია, რომ ხელოვნურ კვებაზე მყოფი ბავშვები სასუნთქი სისტემის პრობლემების გამო 25%-ით უფრო ხშირად ხვდებიან საავადმყოფოში - რა უპირატესობები აქვს ბუნებრივ კვებას ხელოვნურ კვებასთან შედარებით?

​დადგენილია, რომ ხელოვნურ კვებაზე მყოფი ბავშვები სასუნთქი სისტემის პრობლემების გამო 25%-ით უფრო ხშირად ხვდებიან საავადმყოფოში - რა უპირატესობები აქვს ბუნებრივ კვებას ხელოვნურ კვებასთან შედარებით?

რა უპირატესობები აქვს ბუნებრივ კვებას ხელოვნურ კვებასთან შედარებით, როგორც დედისთვის, ასევე შვილისთვის და რა უნდა გაითვალისწინონ მშობლებმა ხელოვნური კვების შემთხვევაში? ამ საკითხებზე ​Momsedu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი, ნეფროლოგი ქეთევან ქვათაძე.

- ვიცით, რომ ბუნებრივი კვება მეტად სასარგებლოა პატარასთვის, თუმცა თუ მშობელი გადაწყვეტს, ხელოვნურად გამოკვებოს შვილი, რა უარყოფითი შედეგები შეიძლება მოყვეს ამას?

​- მსოფლიოს წამყვანი სამედიცინო ორგანიზაციები თანმხდებიან, რომ ძუძუთი კვება საუკეთესოა, როგორც დედისთვის ასევე ბავშვისთვის. ბევრ ქალს სხვადასხვა მიზეზის გამო ვერ გადაუწყვეტია, კვებოს თუ არა ბავშვი ბუნებრივი გზით. სასურველია, ბავშვის დაბადებამდე მშობლებმა სპეციალისტებისგან მეტი ინფორმაცია მიიღონ.

​თუ რაიმე მიზეზის გამო ძუძუთი კვება დედას არ შეუძლია, არსებობს ხელოვნური ნარევები, რომლებიც დედის რძის კარგი კვებითი ღირებულების მქონე ალტერნატივაა. თუმცა გადაწყვეტილების მიღებამდე კარგად უნდა აიწონოს ის ბევრი სარგებელი, რაც ძუძუთი კვებას აქვს, როგორც დედისთვის, ასევე ბავშვისთვის. თუ ბავშის დაბადებისთანავე დაიწყება ხელოვნური ნარევით კვება, მოგვიანებით ბუნებრივ კვებაზე გადასვლა შეიძლება გაძნელდეს. რძის გამომუშავების პროცესი, რომელსაც ლაქტაცია ეწოდება, განსაკუთრებით სრულფასოვანია, როდესაც ძუძუთი კვება დაბადებისთანავე იწყება.


​ხელოვნური რძის მწარმოებლებმა ვერ მიაკვლიეს იმ გზას, რომლითაც შესაძლებელი იქნებოდა დედის რძის მსგავსი შემადგენლობის ნარევის წარმოება. დღემდე ითვლება, რომ დედის რძე არის უნიკალური. აგრეთვე ხელოვნური ნარევის რძეს არ აქვს ბავშვისთვის საჭირო მთავარი ინგრედიენტები, შემადგენლობაში არ შედის ანტისხეულები და სხვა კომპონენტები, რომელსაც მხოლოდ დედის რძე შეიცავს. დადგენილია, რომ ხელოვნურ კვებაზე მყოფი ბავშვები სასუნთქი სისტემის პრობლემების გამო 25%-ით უფრო ხშირად ხვდებიან საავადმყოფოში.

​ამასთან, ხელოვნური რძე არის ძვირი და შესაძლოა, ზოგიერთი ოჯახისათვის ფინანსურად მიუწვდომელი იყოს.

​- რა უპირატესობები აქვს ბუნებრივ კვებას დედისთვის და ბავშვისთვის?

​- ამერიკის პედიატრთა ასოციაცია გვირჩევს, რომ ექსკლუზიურად ძუძუთი კვება უნდა გაგრძელდეს 6 თვემდე, შემდეგ დამატებით მყარ საკვებთან ერთად, ყველაზე მცირე, ერთი წლის ასაკამდე. ერთი წლის შემდეგ ძუძუთი კვება შეიძლება, გაგრძელდეს მანამდე, სანამ დედას და ბავშვს ამის სურვილი აქვთ.

​ჩვილისთვის დედის რძე იდეალურ საკვებად ითვლება. მისი ძირითადი შემადგენელი ნაწილებია: შაქარი (ლაქტოზა), იოლად მოსანელებელი ცილა (შრატი და კაზეინი), და ცხიმი (ადვილად მოსანელებადი ცხიმოვანი მჟავები). ეს ყველაფერი ზუსტად ისეთ პროპორციებშია, როგორც ბავშვს სჭირდება. კვლევებმა აჩვენა, რომ ძუძუთი კვება ბავშვის ჯანმრთელობისთვის მრავალმხრივ სასარგებლოა. ხელოვნური ნარევით გამოკვებილ ბავშვებთან შედარებით, დედის რძით გაზრდილ ბავშვებს ნაკლებად აღენიშნებათ: ყურის ინფექციები, ალერგია, კუჭ-ნაწლავის ინფექციები, რომლებიც იწვევს ღებინებას და ფაღარათს, სასუნთქი სისტემის დაავადებები, მათ შორის, ფილტვების ანთება, დიაბეტი (I და II ტიპი), სიმსუქნე მოზარდობასა და მოზრდილობის ასაკში, ბავშვთა ლეიკემია და ლიმფომა, უეცარი სიკვდილის სინდრომი. გარდა ამისა, დედის რძე შეიცავს უამრავ მინერალს და ვიტამინს, ასევე ფერმენტებს, რომლებიც ეხმარება საჭმლის მონელებისა და შეწოვის პროცესში. ხელოვნურ ნარევში საკვები ნივთიერებების ეს თანაფარდობა მხოლოდ მიახლოებულია დედის რძესთან. ის არ შეიცავს ყველა ფერმენტს, ანტისხეულს, ზრდის ხელშემწყობ ფაქტორებს და ქალის რძის სხვა ბევრ ღირებულ ნივთიერებას.

​არსებობს ბევრი პრაქტიკული მიზეზი, რის გამოც სჯობს, დედამ ბავშვი ძუძუთი გამოკვებოს. დედის რძე ხელოვნურ ნარევთან შედარებით იაფია. მართალია, დედას უწევს ჯანსაღი კვების რაციონის შერჩევა და მიღებული კალორიების რაოდენობის გაზრდა, მაგრამ ეს ხარჯები ხელოვნური ნარევის ფასთან შედარებით, ძალიან მცირეა. ამასთან ერთად, დედის რძე არ საჭიროებს წინასწარ მომზადებას და ხელმისაწვდომია ნებისმიერ დროსა და ადგილას. გარდა ამისა, გარკვეული მტკიცებულებები მიუთითებს, რომ დედები, რომლებიც ძუძუთი კვებავენ ბავშვებს, ადვილად უბრუნდებიან ორსულობამდელ წონას. ძუძუთი კვება ქალს უმცირებს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებისა, დიაბეტის და მოგვიანებით ზოგიერთი ტიპის კიბოს განვითარების რისკს, ამიტომაც პედიატრთა უმრავლესობა ორსულებს და ახალბედა დედებს დაჟინებით ურჩევს ბავშვის ძუძუთი გამოკვებას.

​ბუნებრივ კვებას ფსიქოლოგიური და ემოციური სარგებელიც დიდი აქვს, როგორც დედისთვის, ასევე ბავშვისთვის. ძუძუთი კვების დროს კანით კანთან კონტაქტი ამშვიდებს ბავშვს და სასიამოვნოა დედისთვის. რძის წარმოებასა და გამოყოფაში მონაწილე ჰორმონები შესაძლოა, ხელს უწყობდნენ დედობრივი გრძობების გაღრმავებას, თავდაჯერებულობაც ემატებათ და რწმუნდებიან, რომ ნამდვილად აქვთ ბავშვის მოვლის და გაზრდის უნარი. თუ ძუძუთი კვება ნორმალურად მიმდინარეობს, მას ბავშვისთვის ზიანის მოტანა არ შეუძლია.

​ძუძუთი კვებასა და ხელოვნური ნარევით კვებას დაახლოებით ერთი და იგივე დრო სჭირდება, მაგრამ ბუნებრივი კვების დროს დედა მთელ ამ დროს ბავშვთან ატარებს. ხელოვნური ნარევით კვებისას კი მეტი დრო მიდის საკვების ყიდვასა და ჭურჭლის რეცხვაში. ბავშვთან გატარებული დრო მისი ზრდისა და განვითარების მნიშვნელოვანი კომპონენტია და დედისთვისაც სასიამოვნოა.

​- ბუნებრივი კვებიდან ხელოვნურ კვებაზე გადაყვანამ შეიძლება თუ არა გამოიწვიოს გართულებები?

​- ბუნებრივი კვებიდან ხელოვნურ ნარევზე გადასვლამ შესაძლოა, გამოავლინოს ბავშვის ალერგიული განწყობა ძროხის რძის ცილის მიმართ, ამიტომ საკვების შეცვლა იწყება მცირე დოზებით და ადაპტაციისთვის საჭიროა რამდენიმე დღე. ასეთ შემთხვევაში მიმართეთ ბავშვის პირად ექიმს.

​ზოგჯერ ბუნებრივ კვებაზე მყოფი ბავშვები უარს აცხადებენ ბოთლით კვებაზე ამ პროცესსაც სჭირდება გარკვეული პერიოდი.

​- რა უნდა გაითვალისწინოს მშობელმა ხელოვნური საკვების შერჩევისას?

​- არ არსებობს ხელოვნური ნარევი, რომელიც განსაკუთრებულად გაჯერებულია მინერალებით და ვიტამინებით. ხელოვნური ნარევის საკვების შერჩევისას გასათვალისწინებელია: საკვების ხარისხი, და ვარგისიანობა.

​ბავშვებს, რომელთაც აქვთ დადასტურებული გარკვეული დაავადებები და მოითხოვენ სპეციალურ კვებას, მათთვის იწარმოება სპეციალიზირებული ხელოვნური ნარევი.

​პედიატრი ამერიკის პედიატრთა ასოციაციის გაიდლაინებზე დაყრდნობით საუბრობს


​​ესაუბრა მარიამ ჩოქური
წაიკითხეთ სრულად