Baby Bag

გავუშვათ თუ არა სკოლაში ბავშვი, თუ ის ავადაა?

გავუშვათ თუ არა სკოლაში ბავშვი, თუ ის ავადაა?
თუ შვილი თავს შეუძლოდ გრძნობს, მისი სკოლაში გაშვება მშობლის მიერ გადადგმული არასწორი ნაბიჯია. შეგიძლიათ ნებისმიერ დედას ჰკითხოთ, გაუშვებდა თუ არა შეუძლოდ მყოფ ბავშვს სასწავლო დაწესებულებაში. დარწმუნებული უნდა იყოთ, რომ მისი პასუხი ნეგატიური იქნება. საკლასო ოთახი ინფექციების და ვირუსების გავრცელებას მეტისმეტად უწყობს ხელს. ავადმყოფი ბავშვის სკოლაში გაშვებას მშობლები ყოველთვის ერიდებიან, რადგან მისი მდგომარეობის დამძიმება აშინებთ. როგორც წესი, ადამიანები მკაცრად აკრიტიკებენ ისეთ მშობლებს, რომლებიც შვილის ჯანმრთელობას არ უფრთხილდებიან და სურდოთი ან ცხელებით შეპყრობილ ბავშვს სკოლაში უპრობლემოდ უშვებენ. ნებისმიერი დედა გეტყვით, რომ ეს დაუფიქრებელი და წინდაუხედავი საქციელია, რომელიც მშობლის უპასუხისმგებლობაზე მეტყველებს.

გაციება საშუალოდ 7-დან 10 დღემდე გრძელდება, მაგრამ როდესაც ბავშვზე ვსაუბრობთ გადაჭრით ვერაფერს ვიტყვით. მოზრდილმა ადამიანმა ძალიან კარგად იცის როგორ მოიქცეს, როდესაც გაციებულია. ის რეგულარულად იბანს ხელებს, ერიდება უცხო პირებთან კონტაქტს, ხალხმრავალ ადგილებში ყოფნას და დაუდევრად ჩაცმას. ბავშვები ჯანმრთელობაზე ნაკლებად ფიქრობენ. დააკვირდით თქვენი შვილის ქცევებს, შესაძლოა, ბავშვი პირში ნადები ხელით ეხებოდეს ყველა ნივთს, რომელიც მის ირგვლივაა. სწორედ ამიტომ, უბრალო გაციება პატარებს ხშირად სერიოზულ პრობლემებს უქმნის და მათი ჯანმრთელობის მდგომარეობა ხანგრძლივად უარესდება.

მშობლებს ხშირად უჭირთ იმის გაგება, ბავშვი გაცივდა თუ სრულიად ჯანმრთელია. შესაძლოა, პატარა ახველებდეს, მაგრამ ამას უბრალო ჩვევის გამო აკეთებდეს და არა ყელის პრობლემების გამო. ხშირად ბავშვები, რომლებსაც სურდო აქვთ და ხშირად აცემინებენ, თავს ძალიან ენერგიულად გრძნობენ, სახლში დარბიან, ნივთებს აზიანებენ და მხიარულ განწყობაზე იმყოფებიან.

ერთ-ერთი მშობელი თავის გამოცდილებას გვიზიარებს და ამბობს, რომ მისი 8 წლის შვილი, რომელსაც გაციების სიმპტომები სახლში ხანგრძლივად ყოფნის შემდეგ მაინც აღენიშნებოდა, სკოლაში გაუშვა. ბუნებრივია, ვიდრე მსგავს გადაწყვეტილებას მიიღებდა, დედამ ბავშვი პედიატრს აჩვენა. ექიმის თქმით, ბავშვმა ვირუსი დაამარცხა და ძირითადი სირთულეები უკან დარჩა. სკოლაში დაბრუნებიდან მეორე დღესვე ბავშვს გაციების სიმპტომები გაუმძაფრდა. პედიატრმა მას მწვავე რესპირატორული ვირუსული ინფექციის დიაგნოზი დაუსვა, რაც სკოლაში ნაადრევი დაბრუნებით და სხვა დაავადებულ ბავშვებთან ფიზიკური კონტაქტით ახსნა. მშობელი აღნიშნავს, რომ მისი შვილის გამოჯანმრთელებას 3 კვირა დასჭირდა.

მშობლებს მეტი ყურადღების გამოჩენა მართებთ, როდესაც ავადმყოფი ბავშვის სკოლაში გაშვებას გადაწყვეტენ. თუმცა არც ისეთი მშობლების კრიტიკაა სწორი, რომლებიც მსგავს გადაწყვეტილებებს უშიშრად იღებენ, რადგან ხშირად გაციების მსუბუქი სიმპტომები ვირუსულ სეზონზე ბავშვებს თვეების მანძილზე აწუხებთ, თუმცა დაავადება სერიოზულ სახეს არ იღებს. მსგავს შემთხვევაში მშობელი იძულებულია ბავშვი სკოლაში გაუშვას. ხშირად ვირუსული ინფექცია უსიმპტომოდ მიმდინარეობს, რაც დამატებით პრობლემებს ქმნის. ბავშვი, რომელიც ენერგიულია და თავს შესანიშნავად გრძნობს, შესაძლოა, უკვე დაავადებულიც იყოს. ბუნებრივია, მისი სკოლაში გაშვება ვირუსულ ინფექციას უფრო გაართულებს, მაგრამ მშობლები მსგავს შემთხვევებში უძლურები არიან. თუ დაავადება საწყის ეტაპზე უსიმპტომოა, მსგავსი უსიამოვნებების თავიდან აცილება შეუძლებელია.

ავტორი: ია ნაროუშვილი 

შეიძლება დაინტერესდეთ

ენურეზი (შარდის შეუკავებლობა) ბავშვებში - რა გავითვალისწინოთ და როდის მივმართოთ ექიმს?

ენურეზი (შარდის შეუკავებლობა) ბავშვებში - რა გავითვალისწინოთ და როდის მივმართოთ ექიმს?
ენურეზი გავრცელებული პრობლემაა, რაც მშობლებს და შვილებს ძალიან აწუხებთ, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ასაკის მატებასთან ერთად რჩება. როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი ასეთ დროს და არის თუ არა დაკავშირებული რაიმე სახის სამედიცინო პრობლემასთან? ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი მაკა ლომიძე.

​- ქალბატონო მაკა, რა შემთხვევაშია ენურეზი საყურადღებო 6 წლამდე ასაკის ბავშვებში და არის თუ არა დაკავშირებული რაიმე სამედიცინო ან სხვა სახის პრობლემასთან?

​- ბავშვებში შარდის შეუკავებლობა ხშირი პრობლემაა. მოკლედ რომ განვიხილოთ: 4 წლისათვის ბავშვები უკვე სწავლობენ მოშარდვის კონტროლს დღის მანძილზე (ანუ სიფხიზლის დროს); ძილის დროს შარდის ბუშტის ნებითი კონტროლის უნარის გამომუშავებას კი უფრო ხანგრძლივი დრო სჭირდება და 5-7 წლის შუალედში ყალიბდება.

​5 წლის ასაკისათვის ბავშვების 90-95% თითქმის სრულად ახერხებს, დარჩეს მშრალი (ანუ შეუძლია ნებითად გააკონტროლოს შარდის შეკავების უნარი) დღის მანძილზე და 80-85%-ს ძილის დროსაც. ენურეზად განიხილება შარდის შეუკავებლობის ეპიზოდები მხოლოდ ძილის დროს და მხოლოდ იმ ბავშვებში, რომლებსაც უკვე შეუსრულდათ 5 წელი, რადგან ასაკის გათვალისწინებით მათ უკვე შეიძლება ჰქონდეთ მოშარდვის ნებითი კონტროლის უნარი.

​განარჩევენ პირველად (ენურეზის მქონე ბავშვთა 75-90%) ენურეზს, როცა ხანგრძლივი დროის მანძილზე (მინიმუმ 6 თვე) ბავშვი არასდროს ყოფილა მშრალი ძილის დროს და მეორად ენურეზს (10-25%), როცა ბავშვი რჩებოდა მშრალი ძილის დროს რამდენიმე თვე (მინიმუმ 6 თვე), ვიდრე კვლავ გამოვლინდა ენურეზი.

​მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ენურეზის მქონე ბავშვების 75%-ს პრობლემა აღენიშნება მხოლოდ ძილის დროს. ამ ბავშვებს, როგორც წესი, არ აქვთ, არც შარდის შეუკავებლობა დღის მანძილზე და არც ჯანმრთელობის სხვა პრობლემები. ეს ე.წ. მონოსიმპტომური ენურეზია და ენურეზის შემთხვევათა უმრავლესობა, სწორედ ამ ტიპისაა. პირველადი, მონოსიმპტომური ენურეზი ორჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში და ყოველი წლის მატებასთან ერთად დაახლოებით 15%-ში თავისთავად გაივლის.

​ენურეზი საყურადღებოა, როცა შარდის შეუკავებლობის ეპიზოდები არის არა მარტო ძილის, არამედ სიფხიზლის დროსაც და/ან თან ახლავს, ქვედა საშარდე გზების მხრივ, სხვა სიმტომებიც - მოშარდვის უეცარი მოთხოვნილება, მოშარდვის სიხშირის ცვლილება, გაძნელებული (ჭინთვით) შარდვა, შარდის სუსტი ნაკადი, ტკივილი შარდვისას... ეს არამონოსიმპტომური ენურეზია. ასეთი დიფერენცირება გასათვალისწინებელია, რადგან სწორედ იმ ბავშვებს, რომლებსაც ენურეზთან ერთად აღენიშნებათ დღის შეუკავებლობა, სხვა ჩივილებთან ერთად მოსალოდნელია, ჰქონდეთ ქვედა საშარდე სისტემასთან დაკავშირებული პრობლემები და ასეთ შემთხვევებში ექიმთან მიმართვა აუცილებელია.

​დიაბეტი, საშარდე გზების ინფექციები, ყაბზობა, ენკოპრეზი (განავლის შეუკავებლობა), ენტერობიაზი („ჭიები“), თირკმლის ქრონკული დაავადება, გულყრა და ძილის დარღვევები (მაგ: ძილის აპნოე) ის სამედიცინო პრობლემებია, რომლებიც შეიძლება ხელს უწყობდეს ენურეზს. ამ მდგომარეობების იდენტიფიკაცია არ არის რთული და ცხადია, ასეთ დროს მთავარი ამოცანა ძირითადი მიზეზის სწორი მართვაა.

​ისიც გასათვალისწინებელია, რომ ენურეზი შეიძლება ასოცირებული იყოს ნეიროგანვითარების დარღვევებთანაც, მათ შორის: გონებრივი განვითარების შეფერხება, აუტიზმის სპექტრის დარღვევები, ყურადღების დეფიციტის და ჰიპერაქტივობის სინდრომი.

​ფიზიკური ან ემოციური პრობლემები იშვიათად ხდება პირველადი ენურეზის მიზეზი.

​- თუ ასაკის მატებასთან ერთად ენურეზი რჩება, რა უნდა გააკეთოს მშობელმა?

​- როგორც აღვნიშნეთ, 5 წლის ასაკის შემდეგ, ყოველი წლის მატებასთან ერთად, მოსალოდნელია პირველადი, მონოსიმპტომური ენურეზი თავისთავად მოწესრიგდეს, მაგრამ თუ პრობლემა რჩება, ცხადია, ექიმის ჩარევა და სრულყოფილი შეფასება აუცილებელია. ექიმი გაარკვევს ჩივილის ისტორიას (ანამნეზი), გასინჯავს ბავშვს, შეაფასებს შარდის საერთო ანალიზს და აუცილებლად გირჩევთ ე.წ „მოშარდვის დღიურის“ (დღიურში უნდა დაფიქსირდეს დღის მანძილზე მოშარდვის დრო და სიხშირე, შარდის მოცულობა, ყოველი მოშარდვის დროს მიღებული სითხის ოდენობა, სხვა სიმტომების არსებობა: ჭინთვის საჭიროება შარდვის დროს, შარდის ნაკადი ხომ არ არის წყვეტილი? ცლის თუ არა ბოლომდე შარდის ბუშტს და სხვა) წარმოებას, რის საფუძველზეც გადაწყვეტს შემდეგი კვლევების და/ან მკურნალობის საჭიროებას.

​- ხშირად პატარები ისჯებიან ასეთ დროს. რამდენად მართებულია ეს მშობლების მხრიდან?

​- ენურეზი ემოციური სტრესია, როგორც ბავშვის, ისე მშობლების და ოჯახის სხვა წევრებისათვის. ბავშვებს სირცხვილის და განცდის გამო დაბალი თვითშეფასება უყალიბდებათ, რამაც შეიძლება, სავალალო გავლენა იქონიოს თანატოლებთან ან ოჯახის წევრებთან ურთიერთობებზე, ცხოვრების ხარისხზე, სწავლაზე. ბავშვები ერიდებიან და არ რჩებიან მეგობრებთან წვეულებებზე, ან რაიმე ტიპის შეკრებებზე, სადაც ღამით დარჩენა მოუწევთ.

​მშობლებს მუდმივად უწევთ სველი თეთრეულის შეცვლა, რეცხვა-მოწესრიგება, რამაც შეიძლება ისინი გააღიზინოს, მაგრამ ძალიან მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ ენურეზი არ არის ბავშვის დანაშაული და მას არ შეუძლია ამის გაკონტროლება. ოჯახის წევრებმა და სხვა ახლობლებმა არასოდეს არ უნდა შეარცხვინონ ან დასაჯონ ბავშვი ენურეზის გამო. სწორი იქნება ექიმთან ერთად განიხილონ პრობლემა და სცადონ გააცნობიერონ მიზეზები (ასეთის არსებობის შემთხვევაში), დაგეგმონ და დასახონ დახმარების გზები.


​​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად