Baby Bag

ნაწლავური კოლიკა ჩვილებში და მასთან გამკლავების გზები

ნაწლავური კოლიკა ჩვილებში და მასთან გამკლავების გზები
ახალშობილთა კოლიკა სამედიცინო ტერმინია და აღნიშნავს 4 თვემდე ბავშვებში ერთ-ერთ ყველაზე გავრცელებულ უსიამოვნო მდგომარეობას. მისი მიზეზი ნაწლავებში დაგროვილი აირებია, რაც იწვევს ძლიერ და უეცარ მუცლის ტკივილს. კოლიკა ყოველი 4-5 ჩვილიდან ერთს უვლინდება.
როგორ გავიგოთ, რომ ბავშვის ტირილის მიზეზი არის აირების დაგროვება ნაწლავებში და რა შეიძლება მოვიმოქმედოთ ამ დროს?
რა არის აირები?
ბავშვის საჭმლის მომნელებელი სისტემა დაბადებიდან 3-4 თვის განმავლობაში ნელ-ნელა ადაპტირდება გარემოსთან. კოლიკა ამ პროცესის ერთ-ერთი მტკივნეული, თუმცა ხშირ შემთხვევაში, აუცილებელი კომპონენტია. მედიცინისთვის ჯერ კიდევ უცნობია კოლიკის ზუსტი მიზეზები.
რა გარემო ფაქტორებმა შეიძლება გამოიწვიოს აირების დაგროვება ბავშვის ნაწლავებში?
• ალერგია ძროხის რძის ცილაზე;
• ლაქტოზის აუტანლობა;
• ხილის წვენის აუტანლობა (ფრუქტოზის, სორბიტოლის);
• უმწიფრობა - აირების დაგროვება ნახშირწყლების არასრული შეწოვის გამო;
• ნალწავის ფუნქციის ჩამოუყალიბებლობა;
• ძუძუთი კვების არასწორი ტექნიკა (ნაკლები, ჭარბი კვება, ტექნიკის დარღვევა);
• ნიკოტინის ზემოქმედება (ორსულობის დროს, ლაქტაციის პერიოდში);
• არაჯანსაღი, სტრესული სიტუაცია ოჯახში - დედის დაძაბულობა;
• საუკეთესო და ეფექტიანი დიეტა კოლიკის დროს დედის რძეა. თუმცა ზოგიერთ პატარას მგრძნობელობა უვითარდება იმ საკვებზე, რომელსაც დედა მიირთმევს. ამიტომ სასურველია, დედამ სპეციალისტთან გაიაროს კონსულტაცია სწორი კვების კუთხით.
რა პროდუქტებისგან უნდა შეიკავოს დედამ თავი ძუძუთი კვების დროს?
მართალია, ბებიებს აქვთ ე. წ. „შავი სია“, სადაც ხშირად შედის ისეთი პროდუქტები, როგორებიცაა: ცხიმიანი რძის ნაწარმი, უმი ხახვი, ციტრუსები, შოკოლადი, ყავა და ა.შ. და რჩევებსაც აძლევენ ხოლმე ოჯახის ახალგაზრდა წევრებს, მაგრამ, გამომდინარე იქიდან, რომ არ არსებობს მეცნიერულად დასაბუთებული საკვები პროდუქტების „შავი სია“, რომელზეც 100% შემთხვევებში უნდა ვთქვათ კატეგორიული უარი, ჩვენ გირჩევთ იმოქმედოთ ცდისა და შეცდომის ტაქტიკით - სცადეთ ყველაფერი და უარი თქვით იმ პროდუქტებზე, რომლებიც უმწვავებს თქვენს პატარას კოლიკას.
როგორ დავრწმუნდეთ, რომ ბავშვი ტირის კოლიკის გამო და არა რაიმე სხვა მიზეზით?
გაითვალისწინეთ კოლიკისთვის დამახასიათებელი სიმპტომები:
• ტირილი იწყება უეცრად და უმიზეზოდ და სრულდება უეცრად და უმიზეზოდ;
• ბავშვი, ძირითადად, ტირის საღამოობით ერთსა და იმავე დროს;
• ტირილი განსხვავდება შიმშილით და დაღლილობით გამოწვეული ტირილისგან - ბევრად უფრო ხმამაღალი და გახანგრძლივებულია, ხშირად ბავშვი კი არ ტირის, არამედ კივის;
• ტირილის დროს ბავშვი შეიძლება იყოს დაჭიმული, რკალისებურად მოხრილი სხეულით, მუშტებად შეკრული ხელებით;
• გაბმული, შეუჩერებელი ტირილი, ხანდახან კივილი - ჩვილის დაწყნარება პრაქტიკულად შეუძლებელია, სანამ კოლიკა არ გაუვლის და თავისით არ დამშვიდდება;
• ზოგადი მდგომარეობა ტირილს შორის პერიოდებში ნორმალურია;
• ბავშვის განვითარება ასაკის შესაბამისია;
• არ ვლინდება ტირილის სხვა პათოლოგიური მიზეზები;
• ტირილის ხანგრძლივობა დაბადების შემდეგ თანდათან იზრდება, აღწევს პიკს 5-6 კვირაზე და მცირდება 3 თვის ასაკში;
გარდა ამისა, არსებობს ე.წ. „სამის წესი“, რაც ვლინდება კოლიკით შეწუხებული ბავშვების 80%-ში და მასზე მთელი მსოფლიოს მასშტაბით საუბრობენ პედიატრები და ნეონატოლოგები;
• თუ ბავშვი დღე-ღამეში 3 და მეტი საათი ტირის (კივის), კვირაში არანაკლებ 3 დღე და არანაკლებ 3 კვირის განმავლობაში - თუ არ არსებობს სპეციალისტის მიერ დადასტურებული რაიმე სხვა სახის სამედიცინო მიზეზი, სავარაუდოდ, თქვენს პატარას სწორედ კოლიკა აწუხებს.
როგორ მოვიქცეთ კოლიკის დროს?
დახმარების მეთოდი ყველა პატარასთვის ინდივიდუალურია, მათ შორის რამდენიმე შედარებით ეფექტიანია:
• აწარმოეთ დღიური, სადაც უნდა აღნიშნოთ ყველაფერი ბავშვის შესახებ, მაგალითად: ბავშვის გუნება-განწყობის ცვლილება, საათების მიხედვით კვება, ძილი, ბანაობა, ტირილის დასაწყისი, დასასრული და ტირილის ხასიათი და ა.შ.;
• ფრთხილად აიყვანეთ პატარა, ჩაეხუტეთ და მსუბუქად გადაუსვით ზურგზე ხელი მრავალჯერ, ფრთხილად ამოძრავეთ ბავშვი - ამით ხელს შეუწყობთ ნაწლავებიდან აირების გამოდევნას;
• დაიწვინეთ ბავშვი მუცლით ხელზე და მეორე ხელით დააფიქსირეთ მისი ზურგი (ეს პოზა ცნობილია სახელით „ვეფხვი ხეზე“). ბავშვის ხელები და ფეხები უნდა იყოს თქვენი ხელის აქეთ-იქიდან. ამ პოზაში მისი კუნთები დუნდება და ეს ხელს უწყობს მისი მუცლის ღრუს გათავისუფლებას აირებისგან;
• დააწვინეთ ბავშვი ზურგზე, მოუხარეთ ფეხები მუცლისკენ, მიიტანეთ მისი მუხლები მუცელთან და გაუშვით ხელი. გაიმეორეთ ეს მოძრაობა რამდენჯერმე - ამ პროცედურის დროსაც დუნდება ჩვილის მუცლის ფარის კუნთები და ეს ხელს უწყობს ტკივილის გაქრობას;
• გაახვიეთ ბავშვი პლედში მჭიდროდ ხელების ჩათვლით - ეს პატარებს დაცულობის შეგრძნებას უჩენს და ხელს უწყობს მათ მოდუნებას, რასაც ტკივილის შემსუბუქებამდე მივყავართ;
• „ბეიბიქალმის“ წვეთები ყოველი ჭამის წინ აუცილებლად დაეხმარება თქვენს პატარას და დაიცავს კოლიკისგან.


რატომ „ბეიბიქალმი“?
„ბეიბიქალმი“ არის მცენარეული ეთერზეთების შემცველი საკვები დანამატი, რომელიც შექმნილია სპეციალურად ახალშობილებისთვის აირების დაგროვებით გამოწვეული მუცლის ტკივილის სამკურნალოდ.
• შეიცავს 100% ნატურალურ ინგრედიენტებს;
• არ შეიცავს კონსერვანტებსა და საღებავებს;
• არ შეიცავს შაქარს და ხელოვნურ დამატკბობლებს;
• არ შეიცავს სპირტს;
• არ შეიცავს არანაირ ქიმიურ დანამატს;
• კომფორტულია გამოყენებისთვის;
• მოქმედებს მომენტალურად;
• არ აქვს გვერდითი მოვლენები;
• არ იწვევს შეჩვევას;
• არ შედის ურთიერთქმედებაში სხვა პრეპარატებთან, რის გამოც მისი გამოყენება შესაძლებელია ნებისმიერ ფარმ-პროდუქტთან ერთად;
• გამოყენების ჯერადობა შეუზღუდავია, რაც ნიშნავს, რომ შეგვიძლია გამოვიყენოთ დღეში იმდენჯერ, რამდენჯერაც ბავშვს კოლიკა შეაწუხებს;
• აქვს FDA, ABC, GMP, ISO საერთაშორისო სტანდარტების სერთიფიკატები;
• „ბეიბიქალმი“ უკვე 30 წელია, უზრუნველყოფს მილიონობით ჩვილის მშვიდ ძილს. იგი აღიარებულია ისრაელის, რუსეთის, ჩეხეთის, უკრაინის, სლოვაკეთის, ბულგარეთის, გერმანიის, დიდი ბრიტანეთისა და აშშ-ის მარეგულირებლებლების მიერ. „ბეიბიქალმს“ გამოარჩევენ სხვა მსგავსი პროდუქტებისაგან და ყველაზე ხშირად ურჩევენ მშობლებს ექიმები და ფარმაცევტები.
• „ბეიბიქალმის“ გამოყენების წესი და დოზირება შემდეგია: ბოთლი უნდა შეივსოს ანადუღარი, გაგრილებული წყლით ეტიკეტის ზედა საზღვრამდე (თეთრი ისარი); თავისივე პიპეტით ჩავაწვეთოთ ბავშვს პირში 10 წვეთი ყოველი ჭამის წინ ან კვებასა და კვებას შორის - ნელ-ნელა, წვეთ-წვეთობით (არ გამოიყენოთ კოვზი, რომ არ გადასცდეს პატარას). დღე-ღამის განმავლობაში გამოყენების ჯერადობა შეზღუდული არ არის; ყოველი გამოყენების წინ საჭიროა ბოთლის შენჯღრევა; გამოიყენება გახსნიდან 8 კვირის განმავლობაში.

R

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ მივაჩვიოთ უჭმელი ბავშვი ჭამას ძალდატანების გარეშე და რისგან შეიძლება იყოს გამოწვეული უმადობა? - ექიმის რეკომენდაციები უჭმელი ბავშვების დედებს

როგორ მივაჩვიოთ უჭმელი ბავშვი ჭამას ძალდატანების გარეშე და რისგან შეიძლება იყოს გამოწვეული უმადობა? - ექიმის რეკომენდაციები უჭმელი ბავშვების დედებს
როგორ მივაჩვიოთ უჭმელი ბავშვი ჭამას ძალდატანების გარეშე და რისგან შეიძლება იყოს გამოწვეული უმადობა? - აღნიშნულ თემებზე​ Momsedu.ge-ს ექიმი-პედიატრი, რადიოლოგი ნანა საპანაძე ესაუბრა. 

„საკვები არის სიყვარულისა და მზრუნველობის ერთ-ერთი უძველესი გამოვლინება სამყაროში, სადაც ჩვილი იკვებება დედის ძუძუთი, მათ შორის წარმოქმნილი ურთიერთობა, სცილდება მარტივ კვებით მოთხოვნილებებს. დედა–შვილს შორის წარმოიქმნება ნდობა, სითბო, მგრძნობიარე და ემოციური კავშირი. ძუძუთი კვების დროს, შიმშილთან ერთად იხსნება წარმოქმნილი დაძაბულობა. საკვები, შიმშილის გრძნობის და ფიზიოლოგიური მოთხოვნილებების დაკმაყოფილებასთან ერთად, ჩვილს სიამოვნებასაც ანიჭებს. პირველ პერიოდში წარმოქმნილი კვებითი და ემოციური ურთიერთობები, დროთა განმავლობაში, სხვადასხვა სახით გამოვლინდება,“ - აღნიშნა ექიმმა ნანა საპანაძემ. 

- ქალბატონო ნანა, რომ განვმარტოთ რა იწვევს უმადობას? 

- ბავშვი უარს ამბობს საკვებზე, როდესაც იგი დაკავებულია - თამაშობს, უყურებს მულტფილმს, ახალი გაღვიძებულია და ვერ მოასწრო მოშიება, ძალიან აღგზნებულია იმისთვის, რო დაჯდეს და მშვიდად მიიღოს საკვები.

როდესაც კვებათაშორისი წახემსება არარაციოლნალურია, ბავშვი ამ დროს ჯანსაღი წასახემსებელი პროდუქტების (ხილი, ბოსტნეული) ნაცვლად ღებულობს რთულად მოსანელებელ და ზედმეტად კალორიულ საკვებს, (ნამცხვარი, შოკოლადი, სწრაფი კვების პროდუქტები).

ბავშვი არ ჭამს ავადმყოფობის დროს. როდესაც ორგანიზმი ებრძვის ვირუსს ან ინფექციას, მადის დაქვეითება ამ დროს ხშირია, მშობლის ყურადღება გამახვილებული უნდა იქნას ბავშვის ორგანიზმის სითხეებით უზრუნველყოფაზე და არა მისი ძალით კვებაზე. ​უნდა შევთავაზოთ ადვილად მოსანელებელი, ბევრი სითხის შემცველი და ვიტამინებით მდიდარი საკვები.

ბავშვს შერჩევითი მადა აქვს. განსაკუთრებით სიცოცხლის პირველ წელს. ეს ძირითადად ასახავს გარკვეულ პროდუქტებზე ორგანიზმის მოთხოვნილებას, მაგალითად 6–დან 10 თვემდე ზოგი ბავშვი უარს ამბობს ბოსტნეულის კერძებზე და უკეთესად მიირთმევს ტკბილ ფაფებს, რძის პროდუქტებს. ამ პერიოდში ეს ნორმალურია, თუმცა შემდგომ პერიოდში შერჩევითი მადა შეიძლება უკვე ჩამოყალიბებული ჩვევის შედეგი იყოს და რაც უფრო მეტად შევუწყობთ ხელს, მით უფრო გაღრმავდება ეს ჩვევა. მაგალითად, პატარას დედა სთავაზობს წვნიანს, ის კი ჯიუტად ითხოვს შემწვარ კარტოფილს. თუ მოცემულ კონკრეტულ შემთხვევაში, ბავშვი ტირილის, ჩხუბის შედეგად მიიღებს შემწვარ კარტოფილს, შემდეგში აღარასოდეს არ შეჭამს წვნიანს და ყოველთვის ეცდება მისთვის ხელმისაწვდომად „დაშანტაჟების“ გზით (ამას არ შევჭამ, თუ იმას არ მაჭმევთ, არაფერი არ მინდა) გულაჩუყებული დედებისა და ბებიებისგან მიიღოს ის, რაც მას სურს.

ბავშვი არ იღებს საკვებს იმიტომ, რომ არასათანადოდ ხარჯავს ენერგიას, თბილად აცვია, ან ზედმეტად თბილ შენობაშია ან ზრდის ჰორმონის სეკრეცია აქტიურ სტადიაში არ არის და სიმაღლის მატება შეჩერებულია. 

ზოგჯერ ბავშვს უბრალოდ არ მოსწონს საჭმლის იერსახე (ცნობილია, რომ რაც უფრო ლამაზად გამოიყურება კერძი, მით უფრო მიმზიდველია). მისთვის ზედმეტად მარილიანია, ცხარე ან ცხიმიანია, უბრალოდ ზედმეტად ცხელი ან ცივია. ბავშვებს ერთფეროვანი კვებაც მალე ბეზრდებათ, ზოგიერთ მათგანს კი აქვს ნეოფობია – ახალი, უცნობი საკვების გასინჯვის შიში. (როგორ მოვიქცეთ, თუ ბავშვს ახალი საკვების გასინჯვა არ სურს?)

უმადობის მიზეზად შესაძლოა იქცეს სტრესი – ოჯახის წევრის დაკარგვა, საყვარელი ცხოველის სიკვდილი, შიში. მშობლები ხშირად მეტისმეტად ბევრს ელიან შვილისგან; ბავშვს ეშინია, იმედი არ გაუცრუოს საყვარელ ადამიანებს.

- როგორ უნდა მოიქცეს მოცემულ სიტუაციაში მშობელი?

- ორგანიზმი ჯანსაღი საკვების მცირე ულუფასაც კი სრულფასოვნად ითვისებს. ნუ შეავსებთ თეფშს ,,ნორმირებული” საკვებით. მოთხოვნილება საკვებზე ინდივიდუალურია, ისევე როგორც ძილი. თუ ბავშვი ენერგიულია, ხალისიანი, კარგად სძინავს, წონაში არ იკლებს, სიგრძეში მატულობს, მისთვის მიღებული საკვების ულუფა, რაოდენ მცირედაც არ უნდა მოგეჩვენოთ თქვენი გადასახედიდან, სავსებით საკმარისია.

ნუ შექმნით ოჯახში დაძაბულ სიტუაციას ბავშვის უმადობის გამო. 

არ კვებოთ ბავშვი ძალით, ეს უარყოფით ემოციასა და შესაბამისად, მადის დაქვეითებას იწვევს. არავითარ შემთხვევაში არ ეცადოთ, დაძლიოთ ბავშვის წინააღმდეგობა სადამსჯელო სანქციებით - დამუქრების საშუალებით. ჭამის დროს ბავშვი მოარიდეთ უარყოფით ემოციებს, არაფერზე უსაყვედუროთ, არ ეჩხუბოთ.

ნუ დაპირდებით ბავშვს რაიმე საჩუქარს, თუ ის ულუფას ბოლომდე შეჭამს.

ნუ გადააქცევთ კვების პროცესს თამაშად (მაგ. კოვზი მანქანაა, პირი ავტოსადგომი, ან რაიმე მსგავსი შედარება). არ გაართოთ ბავშვი, არ არის მართებული. მშობლები ამ მიზეზების გამო - „ჭამს ძალიან ცუდად“, „თუ არ გაართე, არ შეჭამს“, თავიანთ პატარებს კვების პროცესში ან ტელევიზორთან სვამენ, ან მობილურ ტელეფონში ურთავენ ნახატ ფილმებს და ასე აჭმევენ. ეს ძალიან გავრცელებული, თითქოს და უწყინარი პრაქტიკა, საბოლოო ჯამში კვებითი არეულობების ერთ-ერთ ფორმას, შეუმჩნეველ კვებას უყრის საფუძველს. ასეთი სახით კვების დროს ბავშვი ჭამის პროცესში დაკავებულია სხვა რამით. ამ სიტუაციაში კი მიღებული საჭმლის რაოდენობა ხდება შეუმჩნეველი და შემდგომში ტელევიზორის ყურებისას, ან რაიმე საქმიანობისას შესაძლებელია ბავშვს, მოზარდს, გაუჩნდეს სურვილი მიიღოს რაიმე საკვები. არ აქვს მნიშვნელობა, თუ რამდენს ან რას შეჭამს, მნიშვნელოვანია, რომ მუდმივად რაიმე გარკვეული საქმიანობის დროს ჩნდება კვების სურვილი, ეს კი კვებისკენ მიდრეკილებას იწვევს და საბოლოოდ, ეს პროცესი სრულდება წონის მომატებით.

უპირველეს ყოვლისა, უნდა გადახედოთ ბავშვის კვების რეჟიმს. რამდენად ხშირად იღებს იგი კვებათა შორის „სასუსნავებს“ - ორცხობილების, შოკოლადის სახით, ცომეული ე.წ. მარილიანი ჩხირები, კრეკერები, თხილი, მიწის თხილი. ეს თითქოს უწყინარი ჩვევა ამცირებს კუჭის წვენის სეკრეციას და ხელს უწყობს უმადობას.

ხანგრძლივი სეირნობისა და მოძრავი, ხმაურიანი თამაშის შემდეგ ჭამამდე მიზანშეწონილია მცირე პაუზა, დაასვენეთ ბავშვი ცოტა ხანს და შემდეგ შეუდექით კვებას.

ეცადეთ, კერძი მიმზიდველად გამოიყურებოდეს.

კვების რეჟიმი ისე შეადგინეთ, რომ ბავშვს მაშინ უწევდეს ჭამა, როცა მშიერია. წაახალისეთ, როცა არჩევანს ჯანსაღ საკვებზე შეაჩერებს.

მიეცით ბავშვს დამოუკიდებლად ჭამის საშუალება. 1 წლის ასაკიდან ბავშვები ცდილობენ თავად დაიჭირონ კოვზი და ჭიქა და ჭამონ დამოუკიდებლად. ამ ჩვევას წახალისება სჭირდება, ზოგიერთი დედა თვლის, რომ ეს პრაქტიკულად შეუძლებელია, რადგან ამ შემთხვევაში ბავშვი დარჩება მშიერი. ასე ნამდვილად არ იქნება, თუ თქვენ სწორად გააკონტროლებთ ჭამის პროცესს, ანუ როდესაც თქვენ აჭმევთ და პატარა იჩენს სურვილს იკვებოს დამოუკიდებლად, მასაც მიეცით კოვზი, დაე, მანაც ჭამოს და ასე, ერთობლივი ძალებით, ყოველგვარი სხვა გართობისა და ყურადღების გაფანტვის გარეშე თქვენ გაუმკლავდებით კვების პროცესს. თავდაპირველად პატარა შეიძლება მოითხუპნოს, კვების პროცესი დროში გაიწელოს, მაგრამ თუ ამ პერიოდში მოთმინება გვეყოფა, პატარა ისწავლის დამოუკიდებლად კვებას, ამ პროცესში მისი ყურადღება მიმართული იქნება უშუალოდ კვების პროცესისკენ და არა დამატებითი გართობისკენ. გახსოვდეთ, ყველა ბავშვს დაბადებიდან დაჰყვება მადა, რომელიც მისი განვითარებისთვის სრულიად საკმარისია. ნუ იდარდებთ, რომ თუ თქვენს ბავშვს უფრო ნაკლები ლოყები აქვს, ვიდრე მეზობლისას, მთავარია, ის ასაკობრივი ნორმის ფარგლებში იმატებდეს. ისიც ბუნებრივია, რომ ხანდახან ბავშვები მადას კარგავენ.

- როდის უნდა მივმართოთ ექიმს?

- უმადობის ეპიზოდები, როგორც წესი, არ არის საშიში, ოღონდ თუ უმადობა გახანგრძლივდა ან წონის კლება დაერთო, აუცილებლად მიმართეთ პედიატრს.

როდესაც უმადობის მიზეზი პათოლოგიური პროცესია, მაგალითად,  მწვავე ინფექციები (ვირუსული, ბაქტერიული), ჰელმინთოზი, ანემია, მაგალითად, ცენტრალური ნერვული სისტემის პათოლოგია. ცენტრალური ნერვული სისტემა შიმშილისა და დანაყრების შეგრძნებათა მთავარი მარეგულირებელია, მონაწილეობს გასტრონომიული გემოვნების ჩამოყალიბებაში, ასტიმულირებს საჭმლის მომნელებელი ტრაქტის მუშაობას, მონელებისთვის საჭირო ნივთიერებების გამოყოფას. როცა მისი ფუნქცია დარღვეულია, ბავშვი მადას კარგავს. უმადობას ასევე იწვევს ჰელმინთოზი, ანემია, ყაბზობა, ენდოკრინული და ნევროლოგიური დაავადებები. ასეთ შემთხვევებში აუცილებელია სპეციალისტის ჩარევა, რათა უმადობის ობიექტური მიზეზი აღმოიფხრას.

თუ პათოლოგია გამორიცხულია, მაგრამ ბავშვს, მიუხედავად მცდელობისა, მადა ვერ დავუბრუნეთ, შეგვიძლია, მადის სტიმულატორები გამოვიყენოთ. ასეთი პრეპარატები ურეცეპტოდ გაიცემა, მაგრამ თვითნებურად მაინც ნუ მისცემთ ბავშვს, უმჯობესია, მედიკამენტები ექიმთან შეთანხმებით მისცეთ. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური


წაიკითხეთ სრულად