Baby Bag

ეპილეფსია ბავშვებში - სიმპტომები, გამომწვევი მიზეზები, დიაგნოსტიკა და მკურნალობა

ეპილეფსია ბავშვებში - სიმპტომები, გამომწვევი მიზეზები, დიაგნოსტიკა და მკურნალობა
ეპილეფსიის დიაგნოზს ბავშვებს საკმაოდ ხშირად უსვამენ. პატარების დიდი ნაწილი აღნიშნული დაავადებისგან თინეიჯერობის ასაკამდე თავისუფლდება, წინააღმდეგ შემთხვევაში კი სწორი მკურნალობის წყალობით სრულფასოვნად ცხოვრებას ახერხებს. ჩვენს სტატიაში ეპილეფსიის ძირითად ნიშნებსა და სიმპტომებს, ასევე გულყრათა განსხვავებულ ტიპებს, სინდრომებსა და მკურნალობის ეფექტურ მეთოდებს გაგაცნობთ.

ეპილეფსიის ერთ-ერთი მთავარი მახასიათებელი გულყრაა, რომელიც თავის ტვინში მიმდინარე ანომალიური ელექტრონული აქტივობით არის გამოწვეული. დაავადებული ადამიანების საკმაოდ დიდი ნაწილი ბავშვია. ზრდასრულებს, რომლებსაც ეპილეფიის დიაგნოზს უსვამენ, როგორც წესი, პირველი შეტევა ბავშვობაში ან მოზარდობის პერიოდში ემართებათ. კვლევებით დგინდება, რომ ეპილეფსიით დაავადებული ბავშვების 2/3-ს დაავადების სიმპტომები თინეიჯერობის ასაკამდე უქრება. ექიმი ბავშვს ეპილეფსიის დიაგნოზს იმ შემთხვევაში უსვამს, თუ მას ცხოვრებაში ერთი ან ორი ისეთი კრუნჩხვითი შეტევა მაინც დამართნია, რომელსაც სხვა გამომწვევი მიზეზი არ აქვს. როგორც წესი, ეპილეფსიით დაავადებულ პატარებს გულყრები სიცოცხლის პირველივე წელს უვლინდებათ.

ეპილეფსია თითოეულ ბავშვზე განსხვავებულად ზემოქმედებს. ყველაფერი დამოკიდებულია იმაზე, თუ რა სახის გულყრები აღენიშნება პატარას, როგორ რეაგირებს მისი ორგანიზმი მკურნალობაზე და ხომ არ აქვს მას დამატებით რაიმე ქრონიკული დაავადება. ზოგიერთ შემთხვევაში, მედიკამენტების დახმარებით კრუნჩხვითი შეტევების გაკონტროლება საკმაოდ მარტივია, თუმცა ბავშვების ნაწილს, მკურნალობის მიუხედავად, გულყრებთან გამკლავება ძალიან უძნელდება.

ეპილეფსიური გულყრის სახეები და სინდრომები

ეპილეფსიური გულყრა ორი სახისაა: ფოკალური და გენერალიზებული:

• ფოკალური გულყრა

არ დაგავიწყდეთ !!!

Moms.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

ფოკალურ გულყრას სხვაგვარად პარციალურ გულყრასაც უწოდებენ. ფოკალური გულყრის გამომწვევი მიზეზია ტვინის ერთ კონკრეტულ უბანზე პათოლოგიური განმუხტვა. გულყრას წინ უძღვის წინასწარი პერიოდი, რომელსაც აურის სახელით ვიცნობთ. ბავშვს ეცვლება ხედვა, სმენა, ის გრძნობს განსხვავებულ სუნებს. შესაძლოა პატარა უცნაურმა შეგრძნებებმა ან შიშმა შეიპყროს, ეიფორია დაეუფლოს. ფოკალური გულყრა, როგორც წესი, გონების დაკარგვას არ იწვევს. ის კუნთების კონკრეტულ ჯგუფზე ზემოქმედებს, მაგ. ხელის ან ფეხის თითები. ფოკალური გულყრის დროს ადამიანი შეშდება. მას თქვენი საუბრის მოსმენის უნარი აქვს, თუმცა პასუხის გაცემა არ შეუძლია. ფოკალური გულყრის სხვა სიმპტომებია: გულისრევა, სხეულის დაბუჟება ან ჭარბი ოფლიანობა. დისკოგნიტურ ფოკალურ გულყრას ცნობიერების დაკარგვის გამოწვევა შეუძლია. მსგავსი ტიპის გულყრის დროს ბავშვი, შესაძლოა, უმიზეზოდ იცინოდეს, ტიროდეს, თვალებს აშტერებდეს ან ტუჩებს იკვნეტდეს.

• გენერალიზებული გულყრა
გენერალიზებული გულყრა თავის ტვინზე სრულად ვრცელდება და ცნობიერების დაკარგვას იწვევს. გენერალიზებური გულყრა სხვადასხვა ტიპისაა.

• ტონური გულყრები - ბავშვს კუნთები ეჭიმება და ეძაბება, რაც მოულოდნელად ხდება, რის შედეგადაც ის, შეიძლება, დაეცეს ან გაშეშდეს. როგორც წესი, ტონური გულყრები 15 წამზე ნაკლებ ხანს გრძელდება.

• აბსანსი - ცნობიერების ხანმოკლე დაბინდვას იწვევს. ბავშვი, შესაძლოა, გაშეშდეს, თვალები გააშტეროს ან სწრაფად ახამხამოს. აბსანსი ყველაზე ხშირად 4-14 წლის ბავშვებს ემართებათ. ის მაქსიმუმ 10 წამის მანძილზე გრძელდება.

• გენერალიზებული ტონურ-კლონური გულყრა - რამდენიმე ფაზას მოიცავს. ბავშვის სხეული და კიდურები თავდაპირველად იკუმშება, იძაბება, შემდეგ იშლება და კანკალი ვითარდება. კრუნჩხვების დასრულების შემდეგ ბავშვი დაღლილი და გამოფიტულია. გენერალიზებული ტონურ-კლონური გულყრა ადრეულ ასაკში ვლინდება და 3-4 წუთის მანძილზე გრძელდება.

• მიოკლონური გულყრა - მსგავსი ტიპის გულყრა კუნთების მოულოდნელი შეკრთომითა და ბიძგებით ხასიათდება. როგორც წესი, ის 1-2 წამის მანძილზე გრძელდება და გონების დაბინდვას არ იწვევს.

ეპილეფსიური სინდრომი ბავშვებში

ბავშვებს, რომლებსაც სპეციფიკური ნიშნები და სიმპტომები უვლინდებათ, ექიმები ეპილეფსიური სინდრომის დიაგნოზს უსვამენ. დიაგზონის დასმისას მედიკოსები გულყრის ტიპებს, შეტევის გამოვლენის ასაკს და ელექტროენცეფალოგრამის პასუხებს ეყრდნობიან. ბავშვებს განსხვავებულ ტიპის ეპილეფსიური სინდრომები უვითარდებათ.

• როლანდის ეპილეფსია - სინდრომი 3-დან 10 წლამდე ასაკის ბავშვებში ვლინდება. ის ეპილეფსიით დაავადებული ბავშვების 15 პროცენტს აწუხებს. როლანდის ეპილეფსიის მქონე პატარებს ღამის საათებში ფოკალური გულყრები აღენიშნებათ, რომელიც, შესაძლოა, გენერალიზებულ ტონურ-კლონურ გულყრაში გადაეზარდოთ. იშვიათ შემთხვევებში, სინდრომი უძილობის დროს ვლინდება. ბავშვებს სახისა და ენის კრუნჩხვები აღენიშნებათ. როგორც წესი, გულყრებისგან მოზარდების უმეტესობა 16 წლის ასაკში თავისუფლდება.

• აბსანსი (მცირე ეპილეფსია) - 16 წლამდე ასაკის ბავშვების 12 %-ს აღენიშნება. სინდრომი უმეტესად 4-დან 10 წლამდე ასაკის პატარებში ვლინდება. აღნიშნული სინდრომის მქონე ბავშვების 90 %-ს აბსანსი 12 წლის შემდეგ აღარ აღენიშნება. აბსანსი იმდენად უმნიშვნელო გულყრებს იწვევს, რომ ზოგჯერ მშობლები შეტევას ვერც კი ამჩნევენ.

• ინფანტილური სპაზმები - უმეტესად 1 წლის ასაკამდე ბავშვებში ვლინდება. სინდრომი სხეულის სხვადასხვა მონაკვეთზე ხანმოკლე სპაზმებს ან ბიძგებს იწვევს. მსგავსი ტიპის სპაზმები უმეტესად ტვინის გარკვეული დაზიანებების მქონე ჩვილებს აღენიშნებათ. ბავშვებს, რომლებსაც ინფანტილური სპაზმები აწუხებთ, დასწავლის პრობლემები აქვთ. ხშირად ინფანტილური სპაზმების მქონე ბავშვებს ლენოქს-გასტოს სინდრომიც უვითარდებათ.

• ლენოქს-გასტოს სინდრომი - უმეტესად 3-5 წლის ბავშვებს აქვთ. ზოგიერთ ადამიანს კი აღნიშნულ დიაგნოზს მხოლოდ მოზარდობის ასაკში უსვამენ. ლენოქს-გასტოს სინდრომი გულყრათა მრავალფეროვნებით ხასიათდება. ბავშვებს, რომლებსაც აღნიშნული სინდრომის დიაგნოზი აქვთ, ქცევითი და მეხსიერების პრობლემები აღენიშნებათ. ლენოქს-გასტოს სინდრომის მკურნალობა საკმაოდ რთულია და გულყრები მოზრდილ ასაკამდე გრძელდება.

• ლანდაუ-კლეფნერის სინდრომი - საკმაოდ იშვიათია და ძირითადად 3-7 წლამდე ასაკის ბავშვებს უვლინდებათ. ბავშვებს ენობრივი სიმბოლოების აღქმა უჭირთ და ვერბალური განვითარების პრობლემები აქვთ. მათ ქცევითი დარღვევებიც აღენიშნებათ. ბავშვების 70%-ს ფოკალური გულყრები აწუხებს.

როგორ ამოვიცნოთ ეპილეფსიური გულყრები?

ეპილეფსია თითოეულ ბავშვზე განსხვავებულად ზემოქმედებს. გულყრების ამოცნობა მშობლებისთვის საკმაოდ რთული გამოწვევაა, განსაკუთრებით მცირეწლოვან ბავშვებში, რომლებსაც საკუთარი მდგომარეობის ვერბალურად გადმოცემის უნარი არ აქვთ. აბსანსის იდენტიფიცირება ძალიან რთულია, მაშინ როდესაც გენერალიზებული ტონურ-კლონური გულყრა საკმაოდ მარტივი ამოსაცნობია. ყურადღება მიაქციეთ ბავშვს, რომელიც თამაშისას, ჭამისას ან საუბრისას მოულოდნელად შეშდება. უნებლიე კრუნჩხვითი მოძრაობები, თვალების გაშტერება ან გონების დაბინდვაც გულყრაზე მიგანიშნებთ. კუნთების ტონუსის დაკარგვა და დაცემაც ეპილეფსიური გულყრის ერთ-ერთი სიმპტომია.

ჩვილ ბავშვებში განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს ბავშვის სუნთქვის რიტმს, ასევე სახის მიმიკებს, მაგ. თვალებისა და პირის უცნაურ მოძრაობებს, კუნთების მოულოდნელ შეკრთომებს, კიდურების უჩვეულო მოძრაობებს. ეპილეფსიური გულყრის სიმპტომები ძალიან ჰგავს სხვა დაავადებების ზოგიერთ სიმპტომს, რის გამოც ზუსტი დიაგნოსტირებისთვის ექიმთან ვიზიტი აუცილებელია.

ეპილეფსიის გამომწვევი მიზეზები

ეპილეფსიის გამომწვევი პოტენციური მიზეზები შემდეგია:

• განვითარების დარღვევები, მაგ. აუტიზმი
• გენეტიკური ფაქტორები
• მაღალი ტემპერატურა, რომელმაც კრუნჩხვა გამოიწვია
• ინფექციური დაავადებები, მაგ. მენინგიტი
• ორსულობის ეტაპზე დედის ინფექციური დაავადებები
• ორსულობისას დედის მავნე კვებითი ჩვევები
• ჟანგბადის დეფიციტი მუცლად ყოფნის ან დაბადების დროს
• თავის ტრავმა
• თავის ტვინის სიმსივნე ან კისტა

ეპილეფსიის მქონე ბავშვებში გულყრების განვითარებას შემდეგი ფაქტორები უწყობს ხელს:

• აღფრთოვანება
• მოულოდნელი ნათება
• ძილის ნაკლებობა
• კრუნჩხვის საწინააღმდეგო მედიკამენტების ნაკლებობა
• ხმამაღალი მუსიკა ან ხმაური
• საკვების დეფიციტი
• სტრესი

ეპილეფსიის დიაგნოსტირება

ეპილეფსიის ზოგიერთი ფორმის დიაგნოსტირება ძალიან რთულია, განსაკუთრებით ჩვილ ბავშვებში. ექიმს დიაგნოზის დასმაში ძალიან ეხმარება მშობლის მიერ მიწოდებული დეტალური ინფორმაცია გულყრის შესახებ. ამ მხრივ განსაკუთრებით ეფექტურია ეპილეფსიური შეტევის ვიდეო ჩანაწერი.

დიაგნოსტირებისთვის აუცილებელია:

• სრულფასოვანი სამედიცინო და ოჯახური ისტორია
• გულყრების დეტალური ანალიზი
• ფიზიკური შემოწმება
• სისხლის ანალიზი
• ელექტროენცეფალოგრამა, მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია, CT კვლევა.

ეპილეფსიის მკურნალობა

ბავშვებს, რომლებსაც ეპილეფსიის დიაგნოზს უსვამენ, უმეტესად ანტიეპილეფსიური მედიკამენტებით მკურნალობენ. აღნიშნულ პრეპარატებს გულყრების პრევენცია შეუძლია, თუმცა მათ ეპილეფსიისგან საბოლოოდ განკურნების უნარი არ აქვთ. ბავშვების დიდ ნაწილს, რომლებსაც ეპილეფსიური შეტევები აღარ აწუხებთ, მედიკამენტების მიცემა აღარ სჭირდებათ. დაუშვებელია მკურნალობის თვითნებური შეწყვეტა ექიმთან კონსულტაციის გარეშე, რადგან არსებობს გულყრების ხელახლა განვითარების რისკი.

ანტიეპილეფსიური მედიკამენტები ყველა ბავშვისთვის ეფექტური არ არის. აღნიშნულ შემთხვევაში მკურნალობის სხვა მეთოდები გამოიყენება:

• კეტოგენური დიეტა

ეპილეფსიით დაავადებული ბავშვებისთვის ძალიან ეფექტურია კეტოგენური დიეტა. კეტოგენური დიეტის დაწყებამდე აუცილებელია ექიმთან ან დიეტოლოგთან კონსულტაცია.

• ნეიროსტიმულაცია

ნეიროსტიმულაცია არამედიკამენტოზური, აპარატული მკურნალობის მეთოდია, რომელიც ტვინის ცალკეული უბნების სტიმულაციას ისახავს მიზნად.

• ქირურგიული ჩარევა

განსაკუთრებულ შემთხვევებში ეპილეფსიური გულყრების პრევენციის მიზნით ბავშვებს ქირურგიული ჩარევა ესაჭიროებათ.

ეპილეფსიით დაავადებულ ბავშვებს, რომლებსაც სასწავლო მასალის ათვისებისა და განვითარების პრობლემები აქვთ, განსაკუთრებული მზრუნველობა და ყურადღება სჭირდებათ. 

მომზადებულია ​medicalnewstoday.com-ის მიხედვით
თარგმნა ია ნაროუშვილმა

შეიძლება დაინტერესდეთ

„შვილებს მადლიერება ბავშვობიდან უნდა ვასწავლოთ, ბავშვს ნებისმიერ ასაკში ესმის ყველაფერი, რასაც უხსნი,“ - ფსიქოლოგი მარინა კაჭარავა

„შვილებს მადლიერება ბავშვობიდან უნდა ვასწავლოთ, ბავშვს ნებისმიერ ასაკში ესმის ყველაფერი, რასაც უხსნი,“ - ფსიქოლოგი მარინა კაჭარავა

ფსიქოლოგი ​მარინა კაჭარავა მადლიერების მნიშვნელობაზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ მადლობის თქმა ბავშვებს ადრეული ასაკიდანვე უნდა ვასწავლოთ:

„ჩვენი, როგორც მშობლების პრობლემაა ის ყველაფერი, რაც ჩვენს შვილებს სჭირთ. ტრადიციულ ოჯახებში იყო წესი, რომ ჭამის წინ მადლობას ამბობდნენ: „მადლობა ღმერთს, რომ პური არსობისა გვაქვს ჩვენ დღეს.“ ბავშვობიდანვე უნდა ვასწავლოთ ბავშვს​ მადლიერება. წყალს რომ მიაწვდი ბავშვს, უნდა თქვას მადლობა, შენ რომ მოგაწვდის, უნდა უთხრა მადლობა. ეს მადლობა არ უნდა იყოს უაზროდ ნათქვამი ისეთ დროს, როდესაც ის არ არის ადეკვატური, ისევე, როგორც ბოდიში. მადლობა და ბოდიში ადამიანმა ბავშვობიდან უნდა ისწავლოს.​ ბავშვი სწავლობს მშობლის მაგალითით. თუ მშობელს სულ ცხვირ-პირი ჩამოსტირის, სულ რაღაცას განიცდის, უმადურია, სულ მეტი და მეტი უნდა, წუწუნებს, ეს პირდაპირ გადადის ბავშვზე. ბავშვს მუცლად ყოფნის დროს, ჩვლილობისას და ნებისმიერ ასაკში ესმის ყველაფერი, ყველა ენაზე ნათქვამი, სხვათა შორის.“

​მარინა კაჭარავას თქმით, ქართველი მშობლები ხშირად შვილებისთვის იმაზე მეტს აკეთებენ, ვიდრე შეუძლიათ, რაც ბავშვებს რეალობაზე არასწორ წარმოდგენას უქმნის:

„ჩვენ ბავშვები რეალობაში უნდა ვაცხოვროთ. თუ მე დღეს არ მაქვს საშუალება, რომ ჩემს შვილს აიფონი ჰქონდეს, ამის გამო ვიღებ კრედიტს და ბავშვს ვუსრულებ სურვილს, ის დაჩაგრულია. ბავშვმა ძალიან კარგად იცის, რომ ეს არის ძალიან დიდი ძალისხმევის შედეგად, ეს არის წუწუნის ხარჯზე, იმის ხარჯზე, რომ რაღაცები ამის გამო აღარ ექნებათ. მან იცის, რომ ეს ყველაფერი ხელოვნურია. ჩვენ ეს სნობიზმი გვახასიათებს. თუ ბილ გეითსის შვილებს არ აქვთ ბოლო დონის პლანშეტები, რატომ უნდა ჰქონდეთ ჩვენს შვილებს? ნაქირავებში ცხოვრებისას, მანქანას ვიყიდი განვადებით და ბავშვს აიფონს ვაჩუქებ, რადგან ვიფიქრებ, რომ ის მის გარეშე დაიჩაგრება. სინამდვილეში ბავშვი იჩაგრება ჩვენგან. ჩვენი ხელოვნურობით, ჩვენი განცდებით, რომელიც მასზე ტრანსლირდება. ბევრი საჩუქარი ერთად არ შეიძლება. ერთად მიღებული 10 საჩუქარი ბავშვს აღაფრთოვანებს და იქვე დაკარგავს თითოეული ფასს, მას არცერთი აღარ აინტერესებს. მერე მშობლებს სწყინთ, ამდენი რამ ვუყიდეთ და არ უხარიაო. ერთი რამ უყიდეთ ბავშვს, ის, რაც გაახარებს. იმით ითამაშოს, ის დაშალოს, ააწყოს.“

მარინა კაჭარავა აცხადებს, რომ ბავშვი ყოველდღიურად არ უნდა დავასაჩუქროთ:

„ცხოვრება არ მოგცემს ყოველდღე საჩუქარს. თუ ბავშვს საჩუქარი უნდა და ტირის, არაუშავს, იტიროს. ბუნებრივი და სადა ურთიერთობა არის საუკეთესო. იგივეა, ბავშვებს პანაშვიდს რომ არიდებენ, როდესაც ოჯახში მიცვალებულია. ესეც ცხოვრებაა. დაესწროს ბავშვი პანაშვიდს, თუ იქ წივილ-კივილი არ არის. ეს ტრაგედიაა, მაგრამ ეს არის ცხოვრება. ასე სწავლობენ ბავშვები, როგორ მოიქცნენ ამა თუ იმ სიტუაციაში. როდესაც ბავშვს ვარიდებთ ასეთ ვითარებას, მას იმუნიტეტი უსუსტდება. იმუნიტეტი არ არის მხოლოდ ბიოლოგიური, ფსიქოლოგიური იმუნიტეტიც არსებობს. ბავშვი ვეღარ უმკლავდება სტრესს და მერე ხდება ისტერიული, პირველ რიგში, სახლში. ბავშვი ​მანიპულირებს და ჩვენ ვხვდებით მსხვერპლი საკუთარი სურვილის, რომ გვინდა ის გავახაროთ.“

„შეიძლება ბავშვმა კოსმოსური ხომალდიც მოითხოვოს, ბავშვია და ითხოვს. მშობელმა მას უნდა აუხსნას ყველაფერი. ბავშვს ყველა ასაკში ესმის ახსნა. თვეების ბავშვსაც კი ესმის ახსნა. როდესაც ჩვილს ეუბნები: „დედა, მე წავალ და ხუთ საათში მოვალ,“ მას ბიოლოგიური დრო ერთვება და გელოდება. თუ ატყუებ ბავშვს, ის მერე შენ მოგატყუებს. ბავშვი არის პიროვნება, რომელიც პატივისცემას იმსახურებს და არა ყიდვას. ჩვენ ვყიდულობთ ჩვენს შვილებს საჩუქრებით, ფულით, ოღონდ გაჩუმდეს. „ოღონდ თავი დამანებე, ყველაფერი გაქვს,“ არ არის სწორი. არაფერი აქვს ამ დროს ბავშვს, ურთიერთობა არ აქვს, ​პატივისცემა არ აქვს, მას არ ეკითხებიან არაფერს,“ - აღნიშნავს მარინა კაჭარავა.

წყარო: ​იმედის დღე

წაიკითხეთ სრულად