პედიატრმა თამარ ობგაიძემ თავის ბლოგზე მორიგი საინტერესო პოსტი განათავსა. ექიმი გვიხნის იმ სიტყვების მნიშვნელობას, რომელიც კორონავირუსთან დაკავშირებით ბოლო პერიოდია გვესმის:
იხილეთ პედიატრის მიერ შედგენილი კორონავირუსული ლექსიკონი:
კორონავირუსი - სახელწოდება წარმოსდგება ვირუსის აგებულებიდან. მის ზედაპირზე არსებული ცილები გვირგვინის შესახედაობას ქმნიან. „კორონა“ - გვირგვინი.
COVID-19 –ახალი კორონავირუსით გამოწვეული დაავადება
SARS-CoV-2 - COVID-19 -ის გამომწვევი კორონავირუსის დასახელების აბრევიატურაა
შტამი - მიკროორგანიზმის ( ვირუსის ან ბაქტერიის) სახეობა, რომელიც გამოყოფილია რომელიმე წყაროდან, მაგალითად, ადამიანიდან, ცხოველიდან, მცენარიდან. კონკრეტული მიკროორგანიზმი შესაძლოა წარმოდგენილ იქნას სხვადასხვა შტამით, რომლებიც ერთმანეთისგან განსხვავდება დაავადების გამოწვევის უნარით, სიმძიმით, მედიკამენტზე მგრძნობელობით.
კლასტერი - ძველი ინგლისური სიტყვიდან clyster, რაც ნიშნავს ჯგუფს, კონას (https://www.vocabulary.com/dictionary/cluster) . ეპიდემიოლოგიაში კლასტერი ნიშნავს დაავადებათა შემთხვევების ჯგუფს, როცა ერთსადაიმავე დროსა და ადგილზე გამოვლინდა დაავადება. მაგალითად, კორონავირუსით ინფიცირებულთა მარნეულის კლასტერი, იტალიის კლასტერი და ა.შ.
ზოონოზი - ცხოველური წარმოშობის ინფექცია, რომელიც შესაძლოა ადამიანებშიც გავრცელდეს.
ფომიტი - ვირუსებით, ბაქტერიებით ან პარაზიტებით დაბინძურებული ნებისმიერი ზედაპირი
სიმპტომი - დაავადების ნიშანი
ასიმპტომური ავადმყოფი - პაციენტი, რომელსაც არ აქვს დაავადების არანაირი ნიშანი, თუმცა ის ინფიცირებულია და შეუძლია გაავრცელოს დაავადება
ასიმპტომური მკურნალობა - მკურნალობის ტიპი, როცა ხდება სიმპტომის მკურნალობა და არა დაავადების. მაგალითად, ინფექციის დროს ცხელების მართვა სიმპტომური მკურნალობაა.
ეტიოტროპული მკურნალობა - როცა ხდება დაავადების გამომწვევ ვირუსზე ან ბაქტერიაზე წამლით ზემოქმედება. ყველა ვირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატი და ანტიბიოტიკი განიხილება, როგორც ეტიოტროპული მკურნალობის საშუალება.
პათოგენეზური მკურნალობა - მკურნალობის ტიპი, როცა ზემოქმედება ხდება დაავადების ძირითად მექნიზმებზე. როცა არ არსებობს ეტიოტროპული მკურნალობა, პათოგენეზური თერაპია მკურნალობის მთავარი პრინციპია.
ჟანგბადის სატურაცია - ჰემოგლობინის გაჯერება ჟანგბადით. ჰემოგლობინი ცილისა და რკინის ნაერთია, რომელიც იერთებს ჟანგბადს. იზომება ხელსაწყო პულსოქსიმეტრით. ნორმაში - 95%-100%. ფილტვის ანთების დროს, მათ შორის კორონავირუსული ინფექციის შემთხვევაში, როცა ირღვევა სისხლის გაჯერება ჟანგბადით, სატურაცია ქვეითდება.
ანტისხეულები - ცილები, რომელბისაც იმუნური სისტემა გამოიმუშავებს დაავადების გადატანის შემდეგ და განაპირობებს იმუნიტეტს.
ანტიგენი - ორგანიზმისათვის უცხო ნივთიერებაა, უპირატესად ცილოვანი წარმოშობის, რომელიც ორგანიზზმში შეყვანისას იწვევს იმუნური სისტემის გააქტივებას და ანტისხეულების გამომუშავებას მის შესაბოჭად და გასაუვნებლად
ავადმყოფობის ანამნეზი - ავადმყოფობის ისტორია, რაც ნიშნავს პაუხს კითხვებზე -რამდენი ხანია ავადაა პირი, როგორ დაწყო დაავადება, რას უკავშირებს, ჰქონდა თუ არა კავშირი სხვა დაავადებულთან, რა მკურნალობა ჩაიტარა.
გასტროინტესტინური სიმპტომი - დაავადების ნიშანი, რომელიც დაკავშირებულია კუჭ-ნაწლავის სისტემასთან, მაგალითად, ფაღარათი, ღებინება.
ანგიოტენზინგარდამქმნელი ფერმენტი - ცილა ადამიანის უჯრედზე, რომელსაც უკავშირდება კორონავირუსი ადამიანის ორგანიზმში შესაღწევად.
PCR - პოლიმერაზულ-ჯაჭვური რეაქცია - კვლევის ზუსტი მეთოდი, რომელიც გულისხმობს ინფექციური აგენტის გენეტიკური მასალის (დნმ) გამოვლენას საკვლევ მასალში, მისი უმცირესი კონცენტრაციის დროსაც კი. კონკრეტული გენეტიკური მასალის გამოვლენით ვმსჯელობთ დაავადების გამომწვევზე.
კორონავირუსის აღმოსაჩენი სწრაფი ტესტი - არსებობს ორი სახის სადიაგნოსტიკო ტესტი ვირუსის სწრაფად გამოსავლენად. პირველი მათგანისათვის საკვლევი მასალა არის სისხლი, სადაც ვსაზღვრავთ კორონავირუსის საწინააღმდეგო ანტისხეულებს (Ig M, Ig G) . იმის მიხედვით, თუ რომელი ანსტიხეული გამოვლინდება, ვმსჯელობთ დაავადება მწვავეა თუ უკვე გადატანილი. ოღონდ მწვავე შემთხვევის განსაზღვრა მხოლოდ მე-5-7 დღესაა შესაძელებლი, შესაბამისად, ამ ტესტს სწორედ ეს ნაკლი აქვს - ინფიცირების უფრო ადრე ვადაზე დაავადებას ვერ დავადგენთ. მეორე ტიპის სწრაფი ტესტი უფრო მარტივია, ხდება ცხვირ-ხახის ნაცხის აღება და დაგინდება, არის თუ არა მასში ვირუსული ანტიგენი.
