რა საფრთხის წინაშე აყენებს ეკრანდამოკიდებულება ბავშვს და როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი, რომ თავიდან აირიდოს მისგან გამოწვეული დაავადებები - აღნიშნულ თემებზე Momsedu.ge-ს ექიმი-პედიატრი, რადიოლოგი ნანა საპანაძე ესაუბრა.
- ქალბატონო ნანა, ბავშვებში ეკრანდამოკიდებულება საკმაოდ გავრცელებული პრობლემაა მშობლებისთვის. რამდენად დიდია შანსი, ეს პრობლემა გადაიზარდოს დაავადებად?
- ნებისმიერი დამოკიდებულება შეიძლება, გადაიზარდოს დაავადებად. ამ დამოკიდებულებამ შესაძლოა, გამოიწვიოს ამა თუ იმ ორგანოთა სისტემის დაავადებები. როგორიც არის ნევროლოგიური, ასევე სხვა ორგანოების, მაგალითად, მხედველობის.
- ეკრანდამოკიდებულება ხელს უწყობს ძილის დარღვევას, თუმცა უფრო კონკრეტულად, რა რისკების წინაშე ვდგებით, როდესაც გამოსხივება ძილის ხარისხზე ახდენს გავლენას ან როგორ შეიძლება გამოვლინდეს ეს პრობლემა? დაძინებამდე რამდენიმე საათით ადრე მოვწყვიტოთ ბავშვი ეკრანს?
- დაძინება და ჩაძინებისთვის ორგანიზმში აუცილებელია წარმოიშვას მელატონინი. მელატონინი არის ის ჰორმონი, რომელიც დაძინებას უწყობს ხელს. მისი გამომუშავებისთვის აუცილებელია სიბნელეში ყოფნა. გამოსხივება მთლიანად თრგუნავს მელატონინის გამოყოფას. შესაბამისად, ზოგჯერ მშობლები ბავშვებს რომ ჩააწვენენ ლოგინში, ჩაურთავენ ტელეფონს და ჰგონიათ, ჩაეძინება ბავშვს, ეს არის მცდარი შეხედულება. გამოსხივება ჩაძინების გახანგრძლივებაზე მოქმედებს. ძილისწინ უმჯობესია რაიმე რუტინული სამუშაო, თუნდაც აბაზანის მიღება, მშობლებმა უნდა გამონახონ დრო, მიუჯდნენ, ზღაპარი წაუკითხონ, ანუ გაჯეტი ჩაანაცვლოს მშობელმა, ბებიამ ან აღმზრდელმა.
- მშობლებმა დღეში რამდენ ხანს უნდა გამოიყენოს 5 წლამდე ასაკის ბავშვთან ციფრული ტექნოლოგია, რომ არ დადგეს ბავშვის განვითარების საფრთხე?
- ორ საათზე მეტი ნამდვილად არ შეიძლება, ესეც მაქსიმუმ და არავითარ შემთხვევაში ამ ორი საათის განმავლობაში გადაბმულად არ უნდა უყურებდეს ტელევიზორს და არ უნდა ეჭიროს ხელში გაჯეტი.
- რატომ არ უნდა გავართოთ ბავშვი სმარტფონებით ჭამის დროს?
- ჭამა არის თვითონ ისეთი პროცესი, რომლის შემდეგ იწყება დანაყრება და კუჭში ჩასული საჭმელი ტვინს აძლევს სიგნალს, რომ დანაყრდა, ამიტომ მთელი ყურადღება მომართული უნდა იყოს ჭამის პროცესზე. როდესაც ჩვენ ბავშვს ვართობთ, მისი ყურადღება გადადის სხვა რამეზე, თუნდაც ტელევიზორზე, მობილურზე. ბავშვი მექანიკურად აღებს პირს და ყლაპავს, შესაბამისად, ვერ კონცენტრირდება უშუალოდ ჭამის პროცესზე. ამ კვების ჩამოყალიბებას ეწოდება „შეუმჩნეველი კვება“. შემდგომში უკვე ყალიბდება მანკიერი რეფლექსი, როდესაც ტელევიზორის ყურების დროს ერთობა და ისე ჭამს, ვერ აკონტროლებს მიღებული საკვების რაოდენობას. სწორედ ეს ხდება სიმსუქნის ჩამოყალიბების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზი.
- დღესდღეობით, მშობლების დიდი ნაწილი საჭიროდ თვლის, რომ დაწყებითი კლასის მოსწავლეს მობილური გაატანოს სკოლაში, ბავშვები ამას ცუდად იყენებენ, უქვეითდებათ სწავლის სურვილი, ექმნებათ მხედველობასთან ან ხერხემალთან დაკავშირებული პრობლემები. რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ მიუდგნენ ამ ასაკის ბავშვებს?
- მოდით, დავიწყოთ იმით, რომ დღევანდელ დროში მობილურის გარეშე არსებობა თითქმის შეუძლებელია. იმისთვის, რომ დედა შვილს დაუკავშირდეს საჭიროების შემთხვევაში, ექსტრემალურ სიტუაციებში, მობილური კავშირი არის აუცილებელი. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მობილურში, რომელიც მიაქვს, იყოს ჩატვირთული უამრავი თამაში და ერთობოდეს გაკვეთილების პროცესში. ბავშვი უნდა მივაჩვიოთ, რომ მობილური მისთვის იყოს კავშირის აუცილებელი საშუალება. რა თქმა უნდა, პირველ ან მეორეკლასელ ბავშვს არ ვგულისხმობ. რაც შეეხება იმას, თუ რას ვურჩევდი მშობლებს, ეკრანთან ბავშვის დიდი ხანი ყოფნა შეამცირონ და გაზარდონ ბავშვთან პირადი ურთიერთობა, ბავშვის გონებრივი განვითარებისთვის აუცილებელია თამაში. თუ ჩვენ დიდხანს მივუშვებთ ბავშვს ტელეფონთან, შესაძლებელია მისი შიდა ჩაკეტილობა გამოვიწვიოთ, ურთიერთობა აღარ მოუნდეს დარჩენილ სამყაროსთან და აუტისტური სპექტრის აშლილობასაც შეუწყოს ხელი.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„სამართლიანობა არასდროს არ მარცხდება, ეს დროებითია! სიბრძნე ყოველთვის იმარჯვებს,“- ფსიქოლოგი ნანა ჩაჩუა
ფსიქოლოგმა ნანა ჩაჩუამ ომის სისასტიკისა და უსამართლობის შესახებ ისაუბრა და ყველა ბავშვს, ვისაც ომი არასდროს უნახავს, უსურვა, რომ ის არასდროს იხილონ:
„დაე, ასე იყოს, რომ ბავშვებს, რომლებმაც ჯერ არ იციან რა არის ომი, მხოლოდ თეორიულ დონეზე ჰქონდეთ წარმოდგენა ამ უსასტიკეს მოვლენაზე. დაე, მათ მხოლოდ ფილმების სახით, მხოლოდ თეორიულ დონეზე ჰქონდეთ წარმოდგენა ამ უსასტიკეს ფენომენზე სამყაროში. უდიდესი ფსიქოლოგი ვიქტორ ფრანკლი გერმანიაში დაჰაუს საკონცენტრაციო ბანაკში იმყოფებოდა. მას აქვს ასეთი ფრაზა ნათქვამი: „ამ ომის მთელი საშინელება ის არის, რომ საკონცენტრაციო ბანაკში მყოფ ადამიანებს საკუთარი სიკვდილით სიკვდილი არ უწერიათ.“ საკუთარი სიკვდილით სიკვდილი არის კანონზომიერი მოვლენა. როდესაც მავანის და მავანის ინტერესებთან არის დაკავშირებული და ის წყვეტს ჩემს სიცოცხლეს, ეს არის ტრაგედია.“
ნანა ჩაჩუას თქმით, ომი მთელი თავისი სისასტიკით ჩვენ წინაშე დგას:
„უსამართლო ომის ღმერთი არესი თავისი სისასტიკით, ფაქტია, რომ არის, ფაქტია, რომ ჩვენ წინ დგას. ადამიანები, რომლებიც სიბრძნით ებრძვიან უსამართლობას, ყოველთვის იმარჯვებენ. „ბოროტსა სძლია კეთილმან, არსება მისი გრძელია,“ - ეს არ არის ლიტონი სიტყვები. თუნდაც რაღაც ეტაპზე სამართლიანობა შეფერხდეს, ის არასდროს არ მარცხდება. ეს დროებითია. აქ ყოველთვის სიბრძნეა პრიორიტეტული. სიბრძნე ყოველთვის იმარჯვებს. ეს არ არის მხოლოდ ემოციის საგანი. ეს არის გულისა და გონის საგანი.“
„ადამიანთა სიმრავლე მხოლოდ მაშინ შეძლებს მტრის პირისპირ ღირსეულ დგომას, თუ ის ერთ ერად იქნება იმ დროს წარმოდგენილი. რა არის ერი? ერი ეს არის ადამიანთა ის ერთიანობა, მთლიანობა, თუნდაც მყისიერად შექმნილი ისტორიული ბედისწერის წინაშე. დღეს უკრაინელი ხალხი არის ერი. ჩვენ ამის მაგალითი გვაჩვენა უკრაინელმა ხალხმა,“- აღნიშნულ საკითხზე ნანა ჩაჩუამ რადიო „იმედის“ ეთერში ისაუბრა.