რა საფრთხის წინაშე აყენებს ეკრანდამოკიდებულება ბავშვს და როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი, რომ თავიდან აირიდოს მისგან გამოწვეული დაავადებები - აღნიშნულ თემებზე Momsedu.ge-ს ექიმი-პედიატრი, რადიოლოგი ნანა საპანაძე ესაუბრა.
- ქალბატონო ნანა, ბავშვებში ეკრანდამოკიდებულება საკმაოდ გავრცელებული პრობლემაა მშობლებისთვის. რამდენად დიდია შანსი, ეს პრობლემა გადაიზარდოს დაავადებად?
- ნებისმიერი დამოკიდებულება შეიძლება, გადაიზარდოს დაავადებად. ამ დამოკიდებულებამ შესაძლოა, გამოიწვიოს ამა თუ იმ ორგანოთა სისტემის დაავადებები. როგორიც არის ნევროლოგიური, ასევე სხვა ორგანოების, მაგალითად, მხედველობის.
- ეკრანდამოკიდებულება ხელს უწყობს ძილის დარღვევას, თუმცა უფრო კონკრეტულად, რა რისკების წინაშე ვდგებით, როდესაც გამოსხივება ძილის ხარისხზე ახდენს გავლენას ან როგორ შეიძლება გამოვლინდეს ეს პრობლემა? დაძინებამდე რამდენიმე საათით ადრე მოვწყვიტოთ ბავშვი ეკრანს?
- დაძინება და ჩაძინებისთვის ორგანიზმში აუცილებელია წარმოიშვას მელატონინი. მელატონინი არის ის ჰორმონი, რომელიც დაძინებას უწყობს ხელს. მისი გამომუშავებისთვის აუცილებელია სიბნელეში ყოფნა. გამოსხივება მთლიანად თრგუნავს მელატონინის გამოყოფას. შესაბამისად, ზოგჯერ მშობლები ბავშვებს რომ ჩააწვენენ ლოგინში, ჩაურთავენ ტელეფონს და ჰგონიათ, ჩაეძინება ბავშვს, ეს არის მცდარი შეხედულება. გამოსხივება ჩაძინების გახანგრძლივებაზე მოქმედებს. ძილისწინ უმჯობესია რაიმე რუტინული სამუშაო, თუნდაც აბაზანის მიღება, მშობლებმა უნდა გამონახონ დრო, მიუჯდნენ, ზღაპარი წაუკითხონ, ანუ გაჯეტი ჩაანაცვლოს მშობელმა, ბებიამ ან აღმზრდელმა.
- მშობლებმა დღეში რამდენ ხანს უნდა გამოიყენოს 5 წლამდე ასაკის ბავშვთან ციფრული ტექნოლოგია, რომ არ დადგეს ბავშვის განვითარების საფრთხე?
- ორ საათზე მეტი ნამდვილად არ შეიძლება, ესეც მაქსიმუმ და არავითარ შემთხვევაში ამ ორი საათის განმავლობაში გადაბმულად არ უნდა უყურებდეს ტელევიზორს და არ უნდა ეჭიროს ხელში გაჯეტი.
- რატომ არ უნდა გავართოთ ბავშვი სმარტფონებით ჭამის დროს?
- ჭამა არის თვითონ ისეთი პროცესი, რომლის შემდეგ იწყება დანაყრება და კუჭში ჩასული საჭმელი ტვინს აძლევს სიგნალს, რომ დანაყრდა, ამიტომ მთელი ყურადღება მომართული უნდა იყოს ჭამის პროცესზე. როდესაც ჩვენ ბავშვს ვართობთ, მისი ყურადღება გადადის სხვა რამეზე, თუნდაც ტელევიზორზე, მობილურზე. ბავშვი მექანიკურად აღებს პირს და ყლაპავს, შესაბამისად, ვერ კონცენტრირდება უშუალოდ ჭამის პროცესზე. ამ კვების ჩამოყალიბებას ეწოდება „შეუმჩნეველი კვება“. შემდგომში უკვე ყალიბდება მანკიერი რეფლექსი, როდესაც ტელევიზორის ყურების დროს ერთობა და ისე ჭამს, ვერ აკონტროლებს მიღებული საკვების რაოდენობას. სწორედ ეს ხდება სიმსუქნის ჩამოყალიბების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზი.
- დღესდღეობით, მშობლების დიდი ნაწილი საჭიროდ თვლის, რომ დაწყებითი კლასის მოსწავლეს მობილური გაატანოს სკოლაში, ბავშვები ამას ცუდად იყენებენ, უქვეითდებათ სწავლის სურვილი, ექმნებათ მხედველობასთან ან ხერხემალთან დაკავშირებული პრობლემები. რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ მიუდგნენ ამ ასაკის ბავშვებს?
- მოდით, დავიწყოთ იმით, რომ დღევანდელ დროში მობილურის გარეშე არსებობა თითქმის შეუძლებელია. იმისთვის, რომ დედა შვილს დაუკავშირდეს საჭიროების შემთხვევაში, ექსტრემალურ სიტუაციებში, მობილური კავშირი არის აუცილებელი. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მობილურში, რომელიც მიაქვს, იყოს ჩატვირთული უამრავი თამაში და ერთობოდეს გაკვეთილების პროცესში. ბავშვი უნდა მივაჩვიოთ, რომ მობილური მისთვის იყოს კავშირის აუცილებელი საშუალება. რა თქმა უნდა, პირველ ან მეორეკლასელ ბავშვს არ ვგულისხმობ. რაც შეეხება იმას, თუ რას ვურჩევდი მშობლებს, ეკრანთან ბავშვის დიდი ხანი ყოფნა შეამცირონ და გაზარდონ ბავშვთან პირადი ურთიერთობა, ბავშვის გონებრივი განვითარებისთვის აუცილებელია თამაში. თუ ჩვენ დიდხანს მივუშვებთ ბავშვს ტელეფონთან, შესაძლებელია მისი შიდა ჩაკეტილობა გამოვიწვიოთ, ურთიერთობა აღარ მოუნდეს დარჩენილ სამყაროსთან და აუტისტური სპექტრის აშლილობასაც შეუწყოს ხელი.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„ერთ დღეს მივხვდი, რომ ჩემს შვილს სუნთქვა არ შეუძლია, ეს იყო შოკისმომგვრელი,“ - ნუცა ქავთარაძე შვილის დიაგნოზის შესახებ საუბრობს
ტელეწამყვანმა ნუცა ქავთარაძემ ახალბედა დედებს თავისი რთული გამოცდილება გაუზიარა, როდესაც მან შვილის ფარულად მიმდინარე დაავადების შესახებ მიიტანა ეჭვი, თუმცა მისი არავის სჯეროდა:
„როდესაც სანი დაიბადა, ძალიან ვღელავდი. სულ მეგონა, რომ რაღაც სჭირდა. არ მყავდა თანამოაზრეები. დედაჩემი, ჩემი მეუღლე, გარშემომყოფები მამშვიდებდნენ, რომ გამივლიდა. მე ვატყობდი, რომ ბავშვს რაღაც სჭირდა. მოვიარე არაერთი ექიმი. ის ექიმებიც მეუბნებოდნენ, რომ ეს უბრალოდ ჩემი განცდები იყო, სანამ ერთ მათგანს არ მივაგენი, რომელმაც მომისმინა და დამიჯერა. საუბარია პილოროსტენოზზე, რომელიც თავს იჩენს ჩვილებში სამ-ოთხ თვემდე.“
ნუცა ქავთარაძის თქმით, სანის დიაგნოზი მწვავე რეფლუქსი იყო, რომელსაც მკურნალობა არ სჭირდება:
„სანის დაბადებიდან ორ კვირაში დაუდგინდა მწვავე რეფლუქსი. ეს არ არის სანერვიულო. მკურნალობაც კი არ სჭირდება და თავისით გაივლის. მეც სამი თვის მოლოდინში ვიყავი. სანის სხვა დაავადებისთვის გავრცელებული სიმპტომი არ ჰქონდა. როდესაც სანი იყო თვის და თხუთმეტი დღის მას დაემართა სპაზმი. ერთ დღეს მივხვდი, რომ ჩემს შვილს სუნთქვა არ შეუძლია, რომ ამოისუნთქოს, ის ვეღარ სუნთქავდა. ეს იყო შოკისმომგვრელი. ახლაც მიჭირს ამაზე გულგრილად საუბარი. ეს იყო ძალიან რთული. ესეც დაბრალდა იმას, რომ მას ჰქონდა რეფლუქსი. ეს სპაზმები ერთი კვირის განმავლობაში რვაჯერ განმეორდა. არ ვიცოდი, რა მექნა.“
„ამ დროს აღმოვაჩინე პედიატრი, რომელმაც მომისმინა. ახალბედა დედებს მინდა ვუთხრა, რომ როდესაც გაქვთ შეგრძნება, რომ თქვენს შვილს რაღაც აწუხებს, აუცილებლად ენდეთ თქვენს თავს და ნახეთ ადამიანი, რომელიც თქვენ გენდობათ, მოგისმენთ, მიგიყვანთ სწორ დიაგნოზამდე. აღმოვაჩინეთ, რომ სანის აქვს პილოროსტენოზი. საბოლოო ჯამში ყველაფერი ისე დასრულდა, რომ თვის და 21 დღის სანის ქირურგიული ჩარევა დასჭირდა. სხვანაირად ეს დაავადება არ იკურნება. ის განსაკუთრებით ბიჭებშია ხშირი. პედიატრი თემურ მიქელაძე არის ის ადამიანი, რომელთაც ერთადაც აღმოვაჩინეთ ეს დაავადება,“ - აღნიშნულ საკითხზე ნუცა ქავთარაძემ ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დილა“ ისაუბრა.