„ბავშვი ამბობს: „იმას არ ვჭამ, ამას არ ვჭამ,“ მას გასდის ეს მშობლებთან და იმიტომ არ ჭამს,“ ენდოკრინოლოგი ირაკლი ფაღავა

ნოემბერი ფილტვის კიბოს ცნობიერების ამაღლების თვეა. აღნიშნული სხვა ონკოლოგიურ დაავადებებთან შედარებით, მაღალი სიკვდილიანობით ხასიათდება და მნიშვნელოვანია დაფიქსირდეს პირველ ან მეორე სტადიაზე, რათა მკურნალობა ეფექტურად წარიმართოს.

ანზორ ლაგვილავა: „მის ძირითად სირთულეს წარმოადგენს ასიმპტომური განვითარება და დაავადების ასიმპტომური პროგრესირება. სიმპტომების გამოჩენისას დაავადება უკვე შორს წასულია, რომლის დროსაც აქტიური ქირურგიული მეთოდები ნაკლებად ეფექტურია“.

MomsEdu.ge „ნიუ ჰოსპიტალსის“ ონკოქირურგ, თორაკალურ ქირურგს ანზორ ლაგვილავასეწვია და ამ თემის ირგვლივ საინტერესო ინფორმაცია მოამზადა.

- რამდენად მაღალია სიკვდილიანობის მაჩვენებელი სხვა ონკოლოგიურ დაავადებებთან შედარებით?

ანზორ ლაგვილავა: „სტატისტიკურად, საქართველოში, ფილტვის ავთვისებიანი სიმსივნის გავრცელების თვალსაზრისით მამაკაცებს უკავიათ პირველი ადგილი (ბოლო პერიოდში ფილტვის კიბოს მაჩვენებელმა 50%-ით მოიმატა ქალებში) და წელიწადში 100-ზე მეტი ახალი შემთხვევა ფიქსირდება. სიკვდილიანობა სხვა ონკოლოგიურ დაავადებებთან შედარებით საკმაოდ მაღალია. უფრო ხშირად დაავადება გვხვდება 50+ ასაკში და პიკი 50-დან 70 წლამდეა’’.

- რა არის ამ დაავადების გამომწვევი მიზეზი და ვინ შედის რისკ-ჯგუფში?

ანზორ ლაგვილავა: ,,ძირითადად, რისკ-ჯგუფში შედიან ადამიანები, ვინც 15 წელზე მეტი აქტიურად მოიხმარენ თამბაქოს და მათ, ვისაც ანამნეზში ოდესღაც ჰქონდათ 15-20წლიანი სტაჟი. მიუხედავად იმისა, რომ მოცემულ მომენტში შესაძლოა აღარ იყვნენ მწეველები, მაინც რისკ-ჯგუფს მიეკუთვნებიან. ასევე, სხვადასხვა ქიმიურ ნაერთებთან (აზბესტი), რადიოაქტიურ ნივთიერებებთან ურთიერთობის გამოცდილების მქონე ადამიანები და ბოლოს, დიდი მნიშვნელობა აქვს გენეტიკურ ფაქტორს, თუ მშობლებს, მამიდებს, დეიდებს და ზოგადად, სისხლით ნათესავებს ჰქონიათ ფილტვის კიბო, ეს ადამიანებიც რისკ-ჯგუფში შედიან“.

- რა სიმპტომებით შეიძლება ფილტვის კიბოს ამოცნობა?

ანზორ ლაგვილავა: „ფილტვის კიბოს სიმპტომატიკა არის ძალიან დაფარული და პირველ/მეორე სტადიაზე არანაირი გამოვლენა არ გააჩნია. სიმპტომები ვლინდება მესამე-მეოთხე სტადიაზე. ესენია: სისხლიანი ნახველი, დაბალი ტემპერატურა, ტკივილი გულ-მკერდის მიდამოში, ჩასუნთქვისას ტკივილი, თავის ტკივილი.’’

- რას გულისხმობს ფილტვის დაბალდოზიანი CT სკრინინგი და ვინ უნდა ჩაიტაროს იგი?

ანზორ ლაგვილავა: „ძალიან მნიშვნელოვანია დაავადების ადრეული სკრინინგი და მისი ადრეული გამოვლენა. ვინაიდან, დაავადებას პირველ-მეორე სტადიაზე სიმპტომატიკა არ გააჩნია, ასეთი ჯგუფები საჭიროებენ სკრინინგს. მსოფლიოში არსებობს მიღებული წესი, დაბალდოზიანი გულმკერდის კომპიუტერული ტომოგრაფიული კვლევა, რომლის დროსაც ნებისმიერი მცირე ზომის სიმსივნური წარმონაქმნის იდენტიფიკაცია ხდება. სახელწოდებიდანაც გამომდინარეობს, რომ ამ სკრინინგის დროს პაციენტი საკმაოდ დაბალი დოზით იღებს დასხივებას, რაც გულისხმობს იმას, რომ შესაძლებელია რისკ ჯგუფში შემავალი პაციენტებისთვის მასიურად ჩატარდეს ეს კვლევა. რაც შეეხება სიხშირეს, სასურველია ჩატარდეს ორ წელიწადში ერთხელ, მაღალი რისკის შემთხვევაში წელიწადში ერთხელ“.

- როგორ ხდება დიაგნოსტირება ნიუ-ჰოსპიტალსში?

ანზორ ლაგვილავა: „ნიუ-ჰოსპიტალსში“ გვაქვს კომპიუტერული ტომოგრაფია, რენტგენოლოგიური კაბინეტი, მაღალი ხარისხის მაგნიტურ-ტომოგრაფიული კვლევა. ასევე, სხვადასხვა ლაბორატორიული ტესტი, რომლის საშუალებითაც შესაძლოა გამოვავლინოთ დაავადება. ფილტვის კიბოს ცნობიერების ამაღლების თვესთან დაკავშირებით ამჟამად ფილტვის კიბოს სკრინინგის დაბალდოზიან CT კვლევაზე მოქმედებს ფასდაკლება და ნებისმიერ მსურველს შეუძლია ჩაიტაროს აღნიშნული კვლევა 90 ლარად 270 ლარის ნაცვლად. ასევე, შესაძლებელია სკრინინგზე რეგისტრაცია - მომხმარებლებს შეუძლიათ შეავსონ პატარა კითხვარი და დაადგინონ აქვთ თუ არა ფილტვის კიბოს განვითარების რისკი.“

- როგორ ხდება ფილტვის კიბოს მკურნალობა და მკურნალობის რა მეთოდები არსებობს ნიუ-ჰოსპიტალსში?

ანზორ ლაგვილავა: „ნიუ-ჰოსპიტალსში მკურნალობის თანამედროვე მეთოდებს ვიყენებთ, როგორც, ქირურგიულს, ასევე არაქირურგიულს. ქირურგიული მეთოდი გამოიყენება ძირითადად პირველი ან მეორე სტადიის სიმსივნეების დროს, როდესაც ქირურგიული ჩარევით საშუალება გვაქვს ამოვკვეთოთ ძირითადი კერა და პაციენტი სრულად განვკურნოთ ამ პროცედურით. თუმცა, როგორც ზემოთ აღვნიშნე, საქართველოში პირველ ან მეორე სტადიაზე გამოვლენილი პაციენტების ნაკადი საკმაოდ დაბალია და უფრო მეტად ჭარბობენ მესამე და მეოთხე სტადიის პაციენტები, რომელთაც უტარდებათ ქიმიოთერაპია, იმუნოთერაპია, მათი მკურნალობა არაქირურგიული მეთოდებით მიმდინარეობს. მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ასეთი პაციენტები, ოპერაბელური და მულტიდისციპლინური გუნდის გადაწყვეტილებით საჭიროებენ მეორე ეტაპად ქირურგიულ მკურნალობას, მათ უკვე უტარდებათ ოპერაცია და შემდგომი მონიტორინგი ჩვენი კლინიკური ონკოლოგების მიერ.

კლინიკაში დანერგილია, როგორც ტრადიციული, ღია ოპერაციები, ასევე, მცირე ინვაზიური, თორაკოსკოპიული ჩარევები. ჩარევები ტარდება ფილტვზე, პლევრის ღრუსა და შუასაყარზე, დამზოგველი მეთოდით, რათა მაქსიმალურად ავარიდოთ პაციენტს ტრავმა და პოსტოპერაციული გართულებები“.

R.