ენურეზი (შარდის შეუკავებლობა) ბავშვებში - რა გავითვალისწინოთ და როდის მივმართოთ ექიმს?

არითმია ბავშვებში
​

გულისცემის სიხშირის მაჩვენებლის ცვლა საშიში არ არის. როდესაც ბავშვი დარბის ან თამაშობს, მისი პულსი მატულობს, ხოლო მოსვენებულ მდგომარეობაში გულისცემის სიხშირე იკლებს. ძილის დროს პატარების გულისცემის მაჩვენებელი მნიშვნელოვან ვარდნას განიცდის, ინტენსიური ფიზიკური დატვირთვის დროს კი ძალიან მატულობს. თუ ბავშვის პულსი უმიზეზო ცვლილებას განიცდის, ე.ი. საქმე ჯანმრთელობის გარკვეულ პრობლემასთან გვაქვს. გულისცემის მაჩვენებლის ხშირ და უმიზეზო ცვლილებას სამედიცინო სფეროს წარმომადგენლები არითმიას უწოდებენ. ბავშვები, რომლებსაც არითმია აწუხებთ, ზედმეტად აჩქარებული ან შენელებული პულსით იტანჯებიან, მათ გულის ამოვარდნის, ბიძგების გამოტოვების და მეტისმეტად სწრაფი პულსაციის პრობლემა ხშირად აწუხებთ.
​

არითმიის სხვადასხვა ნაირსახეობა არსებობს. მათგან უმეტესობა სავსებით უვნებელია, თუმცა გარკვეული სახის არითმიები ბავშვის სიცოცხლისთვის სერიოზული საფრთხის შემცველია, რის გამოც გულისცემის მაჩვენებლის უმიზეზო ცვლილებას ყოველთვის ყურადღებით უნდა მოეკიდოთ.
​

• ტაქიკარდია
​

ტაქიკარდია ისეთი მდგომარეობაა, როდესაც ბავშვის პულსი წუთში 100 დარტყმაზე მაღალ მაჩვენებელს უტოლდება. გარკვეულ ასაკამდე ბავშვის გულისცემის ნორმალური მაჩვენებელი წუთში 100 დარტყმაზე მაღალია. მსგავს შემთხვევაში ექიმები ტაქიკარდიის დიაგნოზს არ სვამენ. პატარებში ტაქიკარდიის განვითარება, შესაძლოა, ფიზიოლოგიური ცვლილებებით, გარკვეული რიგის მედიკამენტების მიღებით ან სხვა ფორმის არითმიებით იყოს გამოწვეული. ტაქიკარდია 3 ფორმით ვლინდება:
​

• სინუსური ტაქიკარდია
​

სინუსური ტაქიკარდიის დროს გულისცემის სიხშირე ბუნებრივად იმატებს. გულის შეკუმშვების სიხშირე სინუსური კვანძების აქტივობაზეა დამოკიდებული. თუ სინუსური კვანძები მეტისმეტად აქტიურია გულისცემის მაჩვენებელი მატულობს. სინუსური ტაქიკარდიის დროს სინუსური რიტმი დარღვეული არ არის. გულისცემის მაჩვენებლის მატება, როგორც წესი, ემთხვევა ბავშვის აქტივობის ხარისხის გაზრდას, ხოლო მოსვენებულ მდგომარეობაში მნიშვნელოვნად იკლებს. სინუსური ტაქიკარდია სწრაფად არ იწყება და მისი განვითარება ნელ-ნელა ხდება. გულის შეკუმშვათა სიხშირე მნიშვნელოვნად იზრდება, თუმცა აღნიშნული ცვლილება ბავშვის სიცოცხლისთვის საფრთხეს არ შეიცავს.
​

• სუპრავენტიკულარული ტაქიკარდია
​

აღნიშნული ტიპის ტაქიკარდიის დროს ბავშვის გულისცემის მაჩვენებელი არანორმალურად იზრდება და ის წუთში 220 ბიძგს უტოლდება. სუპრავენტიკულარული ტაქიკარდია ბავშვებში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული დარღვევაა. როგორც წესი, მსგავს გადახრებს ისეთი ტიპის სინდრომები იწვევს, როგორიცაა: ვოლფ-პარკინსონ-უაიტის სინდრომი და გულის ისეთი კონგენიტალური დაავდება, როგორიც არის ებშტეინის ანომალია. სუპრავენტიკულარული ტაქიკარდია გულის ზედა და ქვედა საკნებზე ვრცელდება, თუცმა, როგორც წესი, ის სიცოცხლისთვის საშიში არ არის. მსგავსი ტიპის ტაქიკარდია გულის პარკუჭების არასათანადო ფუნქციონირებით არის გამოწვეული. იშვიათ შემთხვევებში ის ბავშვის სიცოცხლისთვის საფრთხის შემცველიც შეიძლება გახდეს.
​

• ბრადიკარდია
​

ბრადიკარდია ტაქიკარდიის საპირისპირო მოვლენაა. თუ ბავშვის გულისცემის სიხშირე წუთში 50 დარტყმაზე ნაკლებია, ე.ი. მას ბრადიკარდია აწუხებს. სანამ ექიმი ბრადიკარდიის დიაგნოზს დასვამს, ეს დეტალურად იკვლევს ბავშვის ცხოვრების წესს და მისი აქტივობის ხარისხს. ძალიან დიდი მნიშვნელობა ენიჭება პატარას ასაკსაც.
​

ბავშვებში გულისცემის პათოლოგიურ მაჩვენებლებს სინუსური კვანძის სისუსტის სინდრომი და გულის ბლოკადაც იწვევს.
​

არითმია ადამიანს ნებისმიერ ასაკში შეიძლება გამოუვლინდეს. დიაგნოზის დასასმელად კი შესაბამისი სამედიცინო შემოწმების გავლა და დიაგნოსტიკური პროცედურების ჩატარება აუცილებელია. გულისცემის ნორმალური რიტმის დარღვევის შემთხვევაში ბავშვს შემდეგი სახის სიმპტომები გამოუვლინდება:
​

• აჩქარებული ან შენელებული პულსი
​

• თავბრუსხვევა
​

• სისუსტისა და დაღლილობის შეგრძნება
​

• გულის ძლიერი შეკუმშვის შეგრძნება
​

• ტკივილი გულ-მკერდის არეში
​

გულს ნორმალური ფუნქციონირებისთვის შეკუმშვათა რიტმული და თანმიმდევრული რაოდენობა ესაჭიროება. თუ გულისცემა გამუდმებით არითმიულია, ერთ-ერთი მთავარი ორგანო თავის ფუნქციას კარგად ვერ ასრულებს, რის გამოც ორგანიზმში გარკვეული ცვლილებები ხდება, რაც სამომავლოდ ჯანმრთელობის სერიოზული დაზიანების საფუძველიც შეიძლება გახდეს.
​

არითმია ძალიან ხშირად აწუხებთ იმ პატარებს, რომლებსაც გულის კონგენიტალური ანომალიები აქვთ, მაგ. გულის სარქვლოვანი დაავადებები. არითმიის განვითარების რისკ-ჯგუფში იმყოფებიან ის ბავშვებიც, რომლებსაც ძილის აპნოე, დიაბეტი ან სხვადასხვა სახის ინფექციური დაავადებები აწუხებთ. გულისცემის ნორმალური რიტმის დარღვევა, შესაძლოა, ქირურგიული ჩარევით, გარკვეული ტიპის მედიკამენტების მიღებით და სისხლში კალიუმის შემცველობის ნაკლებობით იყოს გამოწვეული.
​

ბავშვის გულისცემის სიხშირე მისი აქტივობის ხარისხის ცვლილებასთან ერთად იცვლება, თუცმა თუ ამჩნევთ, რომ ბავშვის პულსი გარეგანი გამღიზიანებლების ზემოქმედების გარეშე მატულობს ან იკლებს, აუცილებლად მიაკითხეთ პედიატრს. რიგ შემთხვევებში გულისცემის არანორმალური რიტმი გულის სერიოზული დაავადებებითაც არის გამოწვეული, რაც არ უნდა გამოგეპაროთ.
​

ბავშვებში გულისცემის რიტმის დარღვევას სხვადასხვაგვარად მკურნალობენ. როგორც წესი, ექიმები ყველაზე ხშირად მედიკამენტოზურ მკურნალობას ნიშნავენ. ისინი აქტიურად იყენებენ კარდიალურ კათეტერიზაციას, კარდიოვერტერ-დეფიბრილატორს, კარდიოვერსიას. შედარებით რთულ შემთხვევებში აუცილებელი ხდება ქირურგიული ჩარევა.
​

ბავშვის გულისცემის სიხშირის შემოწმება მშობლებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ, განსაკუთრებით იმ შემთხვევებში, როდესაც ბავშვს გულის პრობლემები აქვს. გულისცემის სიხშირის გაზომვა აუცილებელია, თუ:
​

• ბავშვი წუხს და გულის არეში უსიამოვნო შეგრძნებები უჩნდება
​

• პატარა გრძნობს ბიძგების გამოტოვებას
​

• ბავშვს გულ-მკერდის არეში ტკივილის შეგრძნება აქვს
​

• პატარას მოულოდნელად უძნელდება სუნთქვა (არ აქვს ასთმა)
​

• ბავშვს ტუჩები და კანი ულურჯდება
​

• ბავშვის გულისცემის განსასაზღვრად უმჯობესია, თუ პულსს მაჯაზე გაზომავთ. მოსახერხებელია პულსის კისერზე გაზომვაც, რადგან აღნიშნულ ზონაში არტერია კანთან ახლოს არის.
​

• პულსის გაზომვამდე ბავშვი 10 წუთის განმავლობაში მოსვენებულ მდგომარეობაში უნდა იყოს.
​

• ბავშვმა ხელი უნდა გაასწოროს და ხელისგული მაღლა მიმართოს. ამის შემდეგ შუა და საჩვენებელი თითები პატარას მაჯაზე დაადეთ და როდესაც გულისცემას იგრძნობთ, მისი გაზომვა დაიწყეთ.
​

• აუცილებელია გულისცემის მაჩვენებელი მინიმუმ 15 წამის განმავლობაში მაინც დათვალოთ.
​

• 15 წამის მანძილზე მიღებული მონაცემები 4-ზე გადაამრავლეთ, რათა წუთში გულისცემის სიხშირე სწორად გამოთვალოთ.
​

ბავშვებში არითმიის პრევენცია ყოველთვის შესაძლებელი არ არის, რადგან ის ხშირად გენეტიკურ ხასიათს ატარებს. თუ არითმია მემკვიდრეობითი არ არის, გულის ჯანმრთელობაზე ზრუნვა ბავშვს ბრადიკარდიის ან ტაქიკარდიის განვითარებისგან დაიცავს. თუ ბავშვის გულისცემა ნორმალური არ არის, იზრუნეთ, რომ:
​

• ბავშვის ჯანმრთელობის მდგომარეობა რეგულარულად გადაამოწმოს პროფესიონალმა ექიმმა.
​

• სისტემატურად გადაამოწმოთ ბავშვის გულისცემის სიხშირე.
​

• ბავშვი დაბალცხიმოვანი და ქოლესტერინის ნაკლები შემცველობის მქონე პროდუქტებით ჯანსაღად გამოკვებოთ.
​

• ბავშვმა ჯანსაღი ცხოვრების წესს მისდიოს, რეგულარულად ივარჯიშოს და სათანადოდ დაისვენოს.
​

• იყოთ მაქსიმალურად ინფორმირებული არითმიის მკურნალობის ახალი მეთოდებისა და ინოვაციების შესახებ.
​
​ბავშვის მკურნალ ექიმს რეგულარულად მიაწოდეთ ცნობები ბავშვის ზოგადი მდგომარეობის შესახებ. ახალი სიმპტომების გამოვლენა არ უნდა გამოგეპაროთ. თუ აღმოაჩენთ, რომ თქვენს შვილს არითმია აქვს, მის მკურნალობას სათანადო ყურადღება უნდა დაუთმოთ. 

მომზადებულია momjunction.com-ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა