Baby Bag

ენურეზი (შარდის შეუკავებლობა) ბავშვებში - რა გავითვალისწინოთ და როდის მივმართოთ ექიმს?

ენურეზი (შარდის შეუკავებლობა) ბავშვებში - რა გავითვალისწინოთ და როდის მივმართოთ ექიმს?
ენურეზი გავრცელებული პრობლემაა, რაც მშობლებს და შვილებს ძალიან აწუხებთ, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ასაკის მატებასთან ერთად რჩება. როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი ასეთ დროს და არის თუ არა დაკავშირებული რაიმე სახის სამედიცინო პრობლემასთან? ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი მაკა ლომიძე.

​- ქალბატონო მაკა, რა შემთხვევაშია ენურეზი საყურადღებო 6 წლამდე ასაკის ბავშვებში და არის თუ არა დაკავშირებული რაიმე სამედიცინო ან სხვა სახის პრობლემასთან?

​- ბავშვებში შარდის შეუკავებლობა ხშირი პრობლემაა. მოკლედ რომ განვიხილოთ: 4 წლისათვის ბავშვები უკვე სწავლობენ მოშარდვის კონტროლს დღის მანძილზე (ანუ სიფხიზლის დროს); ძილის დროს შარდის ბუშტის ნებითი კონტროლის უნარის გამომუშავებას კი უფრო ხანგრძლივი დრო სჭირდება და 5-7 წლის შუალედში ყალიბდება.

​5 წლის ასაკისათვის ბავშვების 90-95% თითქმის სრულად ახერხებს, დარჩეს მშრალი (ანუ შეუძლია ნებითად გააკონტროლოს შარდის შეკავების უნარი) დღის მანძილზე და 80-85%-ს ძილის დროსაც. ენურეზად განიხილება შარდის შეუკავებლობის ეპიზოდები მხოლოდ ძილის დროს და მხოლოდ იმ ბავშვებში, რომლებსაც უკვე შეუსრულდათ 5 წელი, რადგან ასაკის გათვალისწინებით მათ უკვე შეიძლება ჰქონდეთ მოშარდვის ნებითი კონტროლის უნარი.

​განარჩევენ პირველად (ენურეზის მქონე ბავშვთა 75-90%) ენურეზს, როცა ხანგრძლივი დროის მანძილზე (მინიმუმ 6 თვე) ბავშვი არასდროს ყოფილა მშრალი ძილის დროს და მეორად ენურეზს (10-25%), როცა ბავშვი რჩებოდა მშრალი ძილის დროს რამდენიმე თვე (მინიმუმ 6 თვე), ვიდრე კვლავ გამოვლინდა ენურეზი.

​მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ენურეზის მქონე ბავშვების 75%-ს პრობლემა აღენიშნება მხოლოდ ძილის დროს. ამ ბავშვებს, როგორც წესი, არ აქვთ, არც შარდის შეუკავებლობა დღის მანძილზე და არც ჯანმრთელობის სხვა პრობლემები. ეს ე.წ. მონოსიმპტომური ენურეზია და ენურეზის შემთხვევათა უმრავლესობა, სწორედ ამ ტიპისაა. პირველადი, მონოსიმპტომური ენურეზი ორჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში და ყოველი წლის მატებასთან ერთად დაახლოებით 15%-ში თავისთავად გაივლის.

​ენურეზი საყურადღებოა, როცა შარდის შეუკავებლობის ეპიზოდები არის არა მარტო ძილის, არამედ სიფხიზლის დროსაც და/ან თან ახლავს, ქვედა საშარდე გზების მხრივ, სხვა სიმტომებიც - მოშარდვის უეცარი მოთხოვნილება, მოშარდვის სიხშირის ცვლილება, გაძნელებული (ჭინთვით) შარდვა, შარდის სუსტი ნაკადი, ტკივილი შარდვისას... ეს არამონოსიმპტომური ენურეზია. ასეთი დიფერენცირება გასათვალისწინებელია, რადგან სწორედ იმ ბავშვებს, რომლებსაც ენურეზთან ერთად აღენიშნებათ დღის შეუკავებლობა, სხვა ჩივილებთან ერთად მოსალოდნელია, ჰქონდეთ ქვედა საშარდე სისტემასთან დაკავშირებული პრობლემები და ასეთ შემთხვევებში ექიმთან მიმართვა აუცილებელია.

​დიაბეტი, საშარდე გზების ინფექციები, ყაბზობა, ენკოპრეზი (განავლის შეუკავებლობა), ენტერობიაზი („ჭიები“), თირკმლის ქრონკული დაავადება, გულყრა და ძილის დარღვევები (მაგ: ძილის აპნოე) ის სამედიცინო პრობლემებია, რომლებიც შეიძლება ხელს უწყობდეს ენურეზს. ამ მდგომარეობების იდენტიფიკაცია არ არის რთული და ცხადია, ასეთ დროს მთავარი ამოცანა ძირითადი მიზეზის სწორი მართვაა.

​ისიც გასათვალისწინებელია, რომ ენურეზი შეიძლება ასოცირებული იყოს ნეიროგანვითარების დარღვევებთანაც, მათ შორის: გონებრივი განვითარების შეფერხება, აუტიზმის სპექტრის დარღვევები, ყურადღების დეფიციტის და ჰიპერაქტივობის სინდრომი.

​ფიზიკური ან ემოციური პრობლემები იშვიათად ხდება პირველადი ენურეზის მიზეზი.

​- თუ ასაკის მატებასთან ერთად ენურეზი რჩება, რა უნდა გააკეთოს მშობელმა?

​- როგორც აღვნიშნეთ, 5 წლის ასაკის შემდეგ, ყოველი წლის მატებასთან ერთად, მოსალოდნელია პირველადი, მონოსიმპტომური ენურეზი თავისთავად მოწესრიგდეს, მაგრამ თუ პრობლემა რჩება, ცხადია, ექიმის ჩარევა და სრულყოფილი შეფასება აუცილებელია. ექიმი გაარკვევს ჩივილის ისტორიას (ანამნეზი), გასინჯავს ბავშვს, შეაფასებს შარდის საერთო ანალიზს და აუცილებლად გირჩევთ ე.წ „მოშარდვის დღიურის“ (დღიურში უნდა დაფიქსირდეს დღის მანძილზე მოშარდვის დრო და სიხშირე, შარდის მოცულობა, ყოველი მოშარდვის დროს მიღებული სითხის ოდენობა, სხვა სიმტომების არსებობა: ჭინთვის საჭიროება შარდვის დროს, შარდის ნაკადი ხომ არ არის წყვეტილი? ცლის თუ არა ბოლომდე შარდის ბუშტს და სხვა) წარმოებას, რის საფუძველზეც გადაწყვეტს შემდეგი კვლევების და/ან მკურნალობის საჭიროებას.

​- ხშირად პატარები ისჯებიან ასეთ დროს. რამდენად მართებულია ეს მშობლების მხრიდან?

​- ენურეზი ემოციური სტრესია, როგორც ბავშვის, ისე მშობლების და ოჯახის სხვა წევრებისათვის. ბავშვებს სირცხვილის და განცდის გამო დაბალი თვითშეფასება უყალიბდებათ, რამაც შეიძლება, სავალალო გავლენა იქონიოს თანატოლებთან ან ოჯახის წევრებთან ურთიერთობებზე, ცხოვრების ხარისხზე, სწავლაზე. ბავშვები ერიდებიან და არ რჩებიან მეგობრებთან წვეულებებზე, ან რაიმე ტიპის შეკრებებზე, სადაც ღამით დარჩენა მოუწევთ.

​მშობლებს მუდმივად უწევთ სველი თეთრეულის შეცვლა, რეცხვა-მოწესრიგება, რამაც შეიძლება ისინი გააღიზინოს, მაგრამ ძალიან მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ ენურეზი არ არის ბავშვის დანაშაული და მას არ შეუძლია ამის გაკონტროლება. ოჯახის წევრებმა და სხვა ახლობლებმა არასოდეს არ უნდა შეარცხვინონ ან დასაჯონ ბავშვი ენურეზის გამო. სწორი იქნება ექიმთან ერთად განიხილონ პრობლემა და სცადონ გააცნობიერონ მიზეზები (ასეთის არსებობის შემთხვევაში), დაგეგმონ და დასახონ დახმარების გზები.


​​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, „ფასდაკლებები დედებისთვის“ (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „ფასდაკლებები დედებ​ისთვის“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა იწვევს ორსულობის დროს კენჭებს თირკმელში და არსებობს თუ არა ნაყოფში კენჭის გაჩენის შემთხვევები?

რა იწვევს ორსულობის დროს კენჭებს თირკმელში და არსებობს თუ არა ნაყოფში კენჭის გაჩენის შემთხვევები?
რა იწვევს ორსულობის დროს თირკმელში კენჭებს და არსებობს თუ არა ნაყოფში კენჭის გაჩენის შემთხვევები? - ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა უროლოგი ეკა უგულავა.
- ზოგადად, თირკმლის, ნაღველის კენჭოვან დაავადებებზე რომ ვისაუბროთ.
- შარდკენჭოვანი დაავადება - შარდგამომყოფი სისტემის და შარდის ბუშტის დაავადება, რომლის დროსაც მათში გროვდება კენჭები.
გამომწვევი მიზეზებია:
1) ნივთიერებათა ცვლის დარღვევა;
2) საშარდე სისტემის ანთებითი პროცესები;
3) შარდის პასაჟის დარღვევა, ანატომიური პათოლოგიებით გამოწვეული;
4) გარკვეული პრეპარატების მიღება;
5) ცხელი კლიმატის პირობებში ცხოვრება.
სიმპტომები, რომელთა გამოვლენის შემთხვევაშიც უნდა მიმართოთ სპეციალისტს:
უცაბედი ძლიერი ტკივილი წელ-ზურგის არეში, შარდის ბუშტის მიდამოში, გახშირებული და მტკივნეული შარდვა, საერთო სისუსტე, ღებინება, სისხლიანი შარდვა, ზოგჯერ ტემპერატურის მატება.
დიაგნოსტიკა:
1) საშარდე სისტემის ექოსკოპია; 
2) შარდისა და სისხლის საერთო ანალიზი 
3) საშარდე სისტემის კომპიუტერული ტომოგრაფია კონტრასტით.
მკურნალობა

  • მცირე ზომის კენჭების შემთხვევაში - მედიკამენტოზური მკურნალობა;
  • დისტანციური ლითოტრიფსია - 2 სმ-მდე ზომის კენჭების შემთხვევაში;
  • კენჭების ექსტრაქცია შარდსაწვეთიდან ინსტრუმენტებით;
  • პერკუტანეული ნეფროლითოლაპაქსია;
  • ქირურგიული მეთოდი - ღია წესით ოპერაცია.
- რა იწვევს კენჭებს თირკმელში ორსულობის დროს?
- ორსულობის დროს თირკმელი გაორმაგებული დატვირთვით მუშაობს. ნეფროლითიაზი ორსულებში საკმაოდ ხშირად გვხვდება. ყველაზე ხშირი გამომწვევი მიზეზია უროდინამიკის დარღვევა (ნაყოფის ზეწოლა თირკმლის შარდსაწვეთებზე), ასევე ორსულის ორგანიზმში მიმდინარე მეტაბოლური ცვლილებები.
- როგორ ხდება თირკმლის კენჭოვანი დაავადებების მკურნალობა ოსრულებში?
- ორსულში კენჭის აღმოჩენის შემთხვევაში აუცილებელია აქტიური დაკვირვება და მეთვალყურეობა, რადგან პიელონეფრიტის (თირკმლის ანთების) ჩამოყალიბების შემთხვევაში არსებულმა შეიძლება გავლენა იქონიოს ნაყოფზე. კენჭების დაახლოებით 70%-ის გამოძევება ხდება მედიკამენტოზური მკურნალობით, ჩარევის გარეშე. თუ კენჭი დიდი ზომისაა, უმეტეს შემთხვევაში ხდება შარდსაწვეთში სტენტის ჩაყენება და უროდინამიკის აღდგენა, სტენტის ამოღება ხდება მშობიარობის შემდგომ პერიოდში და გრძელდება შესაბამისი მკურნალობა.
- არსებობს თუ არა ნაყოფში კენჭის გაჩენის შემთხვევები?
- ნაყოფში კენჭები ფიქსირდება იშვიათ შემთხვევაში. მე პირადად მქონია მხოლოდ ერთი შემთხვევა, მათ მკურნალობას განაგრძობენ ბავშვთა ნეფროლოგები და უროლოგები.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
წაიკითხეთ სრულად