Baby Bag

„მამაკაცის ფაქტორით გამოწვეული უნაყოფობა თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს“

„მამაკაცის ფაქტორით გამოწვეული უნაყოფობა თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს“
როდის ვსაუბრობთ მამაკაცისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობაზე, რა არის მიზეზები და ექვემდებარება თუ არა მკურნალობას? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს, საერთაშორისო რეკომენდაციებზე დაყრდნობით ესაუბრა რეპროდუქტოლოგი, მეან-გინეკოლოგი, თსუ-ის დოქტორანტი, ლელა ირემაძე.

- ქალბატონო ლელა, რამდენად მაღალია მამაკაცთა უშვილობის მაჩვენებელი?

- უნაყოფობის გამომწვევ მიზეზებს შორის, მამაკაცის ფაქტორი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი და წამყვანი გახლავთ, უფრო მეტიც, თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს.

დღეისათვის, მსოფლიოში ყოველი მე-7 რეპროდუქციული წყვილი უნაყოფოა, 2-3 წლის წინ ეს მაჩვენებელი 10-დან 1-ს შეადგენდა. აღნიშნული მიუთიუთებს პროცესის ზრდაზე. ხეშლემწყობ მიზეზებს შორის, მძიმე ეკოლოგიური ვითარება და არახელსაყრელი სოციალური ფაქტორები მოიაზრება. ამ მხრივ, ჩვენი ქვეყანაც არ არის გამონაკლისი.

- ძირითადად რა არის მამაკაცის უშვილობის მიზეზი?

- მამაკაცის უნაყოფობა არის მამაკაცის მიზეზით ქალის დაორსულების შეუძლებლობა. გამომწვევი მიზეზი მრავალია, მათ შორის წამყვანი გახლავთ:

  • იდიოპათიური;
  • გენეტიკური;
  • ენდოკრინული;
  • ვარიკოცელე;
  • იმუნოლოგიური;
  • შარდ-სასქესო სისტემის ინფექციები;
  • შარდ-სასქესო ორგანოების თანდაყოლილი ან შეძენილი პათოლოგიები და სხვა.
იდიოპათიური ანუ გაურკვეველი გენეზის ფაქტორი - ყველაზე ფართოდ გვხვდება სხვა მიზეზებს შორის და შემთხვევათა 40-50%-ს შეადგენს. ამ შემთხვევაში, გარდა სპერმოგრამისა, სხვა სისტემებში დარღვევა პრაქტიკულად არ არსებობს.

გენეტიკური ფაქტორი - მამაკაცისმიერი უნაყოფობის გამომწვევი მიზეზების შემთხვევაში 20-30-%-ში გვხვდება, იგი გულისხმობს ქრომოსომულ დარღვევას (რაოდენობრივი, სტრუქტურული), მონოგენური დაავადებების (ცისტური ფობროზი) არსებობას, მიტოქონდრიულ მუტაციებს, გენეტიკურად განპირობებულ ენდოკრინულ დარღვევებს.

ენდოკრინული ფაქტორი - მნიშვნელოვანი მიზეზია სხვა ფაქტორებს შორის, გვხდება 25-30%-ში. ენდოკრინული დარღვევებიდან ხშირია - ჰიპერპოლაქტინემია, ჰიპო/ჰიპერთირეოზი, ინსულინრეზისტენტობა ასოცირებული ჭარბ წონასთან/სიმსუქნესთან და სხვა.

ვარიკოცელე - ზოგად პოპულაციაში გვხვდება მამაკაცთა 15-16%-ში, ხოლო უნაყოფო მამაკაცების 30-35%-ში. უნაყოფობის შემთხვევაში ვარიკოცელეს მკურნალობის სტრატეგია (მედიკამენტური, ქირურგიული) დამოკიდებულია მის ხარისხზე და პაციენტის ჩივილებზე (ტკივილი, დისკომფორტი სათესლე ჯირკვლების პროექციაზე). მსუბუქი ხარისხის და/ან ასიმპტომური ვარიკოცელე არ საჭიროებს მკურნალობას.

სხვა მიზეზებს შორის მნიშვნელოვანია - ჭარბი ალკოჰოლის, თამბაქოს, ნარკოტიკული საშუალებების მოხმარება, ფიზიკური/სპორტული ზედატვირთვა, დღე-ღამური ბიორიტმის (ძილ-ღვიძილის საათები) დარღვევა, ანამნეზში ჩატარებული ქიმიოთერაპია და სხვა.

- რა კვლევებია საჭირო მამაკაცის შემთხვევაში?

- პირველი რიგის კვლევა გახლავთ სპერმოგრამა (სპერმოგრამა - ეაკულატის (სათესლე სითხის) გამოკვლევაა), რომლის ჩატარებას, მიღებული შედეგის სწორად შეფასებას დიდი მნიშვნელობა აქვს.

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ მოწოდებული ბოლო რეკომენდაციის მიხედვით, ნორმალური სპერმოგრამის პარამეტრებია:

- საჭიროა თუ არა ანალიზისთვის სპეციალური მომზადება?



- დიახ,  საჭიროა სპეციალური მომზადება. ამ შემთხვევაში მამაკაცმა სქესობრივი ცხოვრებისა და მასტურბაციისგან <2 და >5 დღის განმავლობაში თავი უნდა შეიკავოს. ამ პერიოდში რეკომენდებულია შეიზღუდოს ჭარბი ალკოჰოლი, სპეციფიკური მედიკამენტები.

სპერმოგრამის შედეგის მიხედვით განისაზღვრება სხვა დამატებითი კვლევების საჭიროება, როგორებიცაა: სათესლე ჯირკვლების ულტრასონოგრაფია, ჰორმონული ანალიზები, კარიოტიპირება, შარდ-სასქესო სისტემის ინფექციები და სხვა.

- შესაძლებელია თუ არა მკურნალობა და რამდენად ეფექტურია?

- მკურნალობის მენეჯმენტი (მედიკამენტური, ქირურგიული) დამოკიდებულია უნაყოფობის გამომწვევ მიზეზებზე, ამდენად,  გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება პაციენტის სწორ და დროულ დიაგნოსტიკას. ხშირად მსუბუქი დარღვევების დროული გასწორების შემდეგ, მოკლე დროში, წყვილი ბუნებრივი გზით იღებს ორსულობას. საჭიროების შემთხვევაში მოწოდებულია ინ ვიტრო განაყოფიერება (IVF/ICSI), როდესაც სახეზეა: საშუალო ან მძიმე დარღევა სპერმოგრამაში, ობსტრუქციული ან არაობსტრუქციული აზოოსპერმია, ანამნეზი წარუმატებელი მედიკამენტური თერაპია, წარუმატებელი საშვილოსნოსშიდა ინსემინაციები და სხვა.

დღეისათვის, რეპროდუქტოლოგიის განვითარებამ პრაქტიკულად გადაწყვიტა წყვილის უნაყოფობის პრობლემა. თითქმის არ არსებობს გამოუვალი მდგომარეობები, მათ შორის მამაკაცთა უნაყოფობის თვალსაზრისით. მძიმე დარღვევების არსებობისას ინ ვიტრო (IVF/ICSI) განაყოფიერების ტექნოლოგიის გზით შესაძლებელია წყვილმა იყოლიოს საკუთრი გენეტიკური შვილი.

პროგნოზი განისაზღვრება რამდენიმე მნიშვნელოვანი ფაქტორით, მათ შორის წამყვანია:

სპერმოგრამის დარღვევის ტიპი (მსუბუქი, საშუალო, მძიმე); უნაყოფობის ხანგრძლივობა); უნაყოფობის ტიპი (პირველადი, მეორადი); პარტნიორის (ქალი) ასაკი, მისი ფერტილიზაციის სტატუსი.

ექიმის მიერ პროგნოზის სწორად განსაზღვრას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება წყვილის წარმატებაში.

ამჟამად მამაკაცის უნაყოფობის ნებისმიერ შემთხვევაში არსებობს გამოსავალი, მაშინაც კი, როდესაც საქმე გვაქვს აზოოსპერმიასთან (ობსტრუქციული (ეაკულატში სპერმატოზოიდები არ არსებობა). დამხმარე ქირურგიული ტექნოლოგიის გზით შესაძლებელია სათესლე ჯირკვლებიდან ან მისი დანამატიდან სპერმატოზოიდების ან მისი წარმომქმნელი უჯრედების აღება და გამოყენება, ინ ვიტრო განაყოფიერებითვის (IVF/ICSI). არაობსტრუქციული აზოოსპერმიის შემთხვევაში რეკომენდებულია სპერმ-დონაცია და ინ ვიტრო განაყოფიერება (IVF/ICSI).

მამაკაცის უნაყოფობის შემთხვევაში ასევე კეთდება საშვილოსნოსშიდა ინსემინაცია (საშვილოსნოსშიდა ინსემინაცია გულისხმობს ქალის საშვილოსნოში სპერმის ხელოვნურად შეყვანას), თუ არის შემდეგი ჩვენება:

  • გაურკვეველი გენეზის უნაყოფობა;
  • მსუბუქი დარღვევა სპერმოგრამაში;
  • გაიშვიათებული სქესობრივი კავშირი;
  • პოტენციის დაქვეითება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფ​ი“)

„ძირითადად, ქალს ბრალდება, როდესაც ნაყოფი მამრობითი სქესის არ არის. ამ დროს ქალი არაფერ შუ...
​გენეტიკოსმა მაკა ჭიპაშვილმა „სხვა შუადღეში“ იმ სტერეოტიპულ დამოკიდებულებებსა და მოსაზრებებზე ისაუბრა, რომელიც საზოგადოებაში ნაყოფის სქესთან დაკავშირებით არსებობს:„ბავშვის სქესი მხოლოდ მამაკაცზეა დამო...
„სტატისტიკის თანახმად, აქტიური სექსუალური ცხოვრების პირობებში ქალების 85% პირველი ერთი წლი...
როდის ვსაუბრობთ უნაყოფობაზე და რა შეიძლება იყოს ძირითადი გამომწვევი მიზეზები? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს რეპროდუქტოლოგი, მეან-გინეკოლოგი ლელა ირემაძე ესაუბრა.  ​-...

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მუქარა ეს არის ძალადობა ბავშვზე, შესაბამისად ამის გაკეთება არის მიუღებელი,“ - ფსიქოთერაპევტი ნათია კუჭუხიძე

​ფსიქოთერაპევტი ნათია კუჭუხიძე ბავშვის მიმართ მუქარის გამოყენების მიუღებლობაზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ მუქარა არასდროს ამართლებს:

„მიუხედავად იმისა, რომ ჩემი შვილი ძალიან ცუდად ჭამდა, არასდროს ვემუქრებოდი. მე უბრალოდ ვთავაზობდი სხვა რამეებს, სახალისო საკვებს. შეგვიძლია ვიყოთ უფრო კრეატიულები, გავაფორმოთ საკვები. ყველაზე ცუდია, როდესაც დასჯის მსგავს მეთოდს მივმართავთ, რომელიც არ ამართლებს. ბავშვი არაფერზე აღარ რეაგირებს. ერთხელ დაემუქრეთ, მეორედ, მესამედ და რომ არ ასრულდა მუქარა, მას აღარ სჯერა.“

ნათია კუჭუხიძის თქმით, მუქარა ძალადობაა და მისი გამოყენება დაუშვებელია:

„ბავშვი განცდებით ოპერირებს. მან ზუსტად იცის, როდის რას განიცდის მშობელი. ერთმნიშვნელოვნად უნდა ვიცოდეთ, რომ ​მუქარა ეს არის ძალადობა ბავშვზე, შესაბამისად ამის გაკეთება არის მიუღებელი. ის, რომ ჩვენ ვერ ვახერხებთ ჩვენი ემოციების მართვას, არის ჩვენი პრობლემა, ბავშვის პრობლემა არ არის. ნებისმიერი სახის მუქარა არის ძალადობა. რა ასაკისაც უნდა იყოს, ბავშვს უნდა შევთავაზოთ არჩევანი. ჩემი შვილი ჭამდა მარტო ორ წვნიანს, ბორშს და გუფთას. ეს იყო დიდი შრომის შედეგად მიღწეული.“

ნათია კუჭუხიძე აღნიშნავს, რომ ბავშვთან ურთიერთობისას სხვადასხვა მეთოდის გამოყენებისას დიდი მნიშვნელობა აქვს მის ასაკს:

„პირველ რიგში, უნდა გავითვალისწინოთ ბავშვის ასაკი. ​ორ წლამდე ასაკის ბავშვი სხვაგვარად აღიქვამს გარემოს, ორიდან შვიდ წლამდე ასაკის ბავშვი - აბსოლუტურად სხვაგვარად. თერთმეტი წლიდან ბავშვები ისევე აღიქვამენ გარემოს, როგორც ჩვენ. მუქარა ნებისმიერ ასაკში ძალიან მაღალი რისკის შემცველია, განსაკუთრებით მცირეწლოვანებთან. ბავშვი ფიქრობს, რომ მისთვის სამყარო არ არის უსაფრთხო, სანდო. ის ფიქრობს: „საკმარისია მე ცოტა გავჯიუტდე ან გავბრაზდე და ჩემზე უარს იტყვიან.“ ვერ ვიტყვი, რომ ეს ბავშვს მთელი ცხოვრება გაჰყვება. ადამიანების ფსიქიკა განსხვავდება ერთმანეთისგან. რამდენიც ვართ, იმდენი განსხვავებული ფსიქიკაა. რისკ-ფაქტორებია ჩვენი მოწყვლადობა, გენეტიკური განპირობებულობა, გარემო, რომელშიც ვიზრდებით. რამდენადაც მხარდამჭერია ოჯახი ჩემი, რამდენადაც მისაღებია მათთვის ჩემი გაბრაზება, იმდენად დაცული ვარ. როდესაც გველოდებიან, როდის დავასრულებთ ჩვენს ტრაგედიას, ე.ი. მათთვის ეს მისაღებია.“

„ბავშვი თვითონ ისწავლის მუქარას, ის ისევე იოპერირებს, როგორც ოპერირებდნენ მასთან მშობლები, პედაგოგები. ეს ასე არ ხდება ყოველთვის. დამცავი ფაქტორებიც ბევრია. ყოველთვის არსებობს ოჯახში თუნდაც ერთი ადამიანი, რომელსაც ესმის ჩვენი. ის გვახალისებს, გვეუნება: „არაუშავს, დედა გაბრაზებულია." პედაგოგს ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს. შეიძლება იყოს ძალიან დესტრუქციული ოჯახი, იყოს ბევრი რისკ-ფაქტორი ბავშვისთვის, მაგრამ თუ ​პედაგოგი მხარდამჭერი ადამიანია, მას შეუძლია გააძლიეროს ბავშვი. შეურაცხყოფა არის ძალადობა, ღირსების შემლახველი მიმართვა არის ძალადობა. ნებისმიერი ძალადობრივი ქმედება იწვევს უკუქმედებას. ჩემთვის ქალბატონებს ხშირად უთქვამთ: „იცით მე დედა როგორ მცემდა? მე ისე არ ვცემ.“ მთავარია ღირსება არ შევულახოთ ბავშვებს. მოვექცეთ პატივისცემით,“ - აღნიშნავს ნათია კუჭუხიძე.

წყარო: ​იმედის დღე

წაიკითხეთ სრულად