Baby Bag

„მამაკაცის ფაქტორით გამოწვეული უნაყოფობა თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს“

„მამაკაცის ფაქტორით გამოწვეული უნაყოფობა თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს“
როდის ვსაუბრობთ მამაკაცისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობაზე, რა არის მიზეზები და ექვემდებარება თუ არა მკურნალობას? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს, საერთაშორისო რეკომენდაციებზე დაყრდნობით ესაუბრა რეპროდუქტოლოგი, მეან-გინეკოლოგი, თსუ-ის დოქტორანტი, ლელა ირემაძე.

- ქალბატონო ლელა, რამდენად მაღალია მამაკაცთა უშვილობის მაჩვენებელი?

- უნაყოფობის გამომწვევ მიზეზებს შორის, მამაკაცის ფაქტორი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი და წამყვანი გახლავთ, უფრო მეტიც, თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს.

დღეისათვის, მსოფლიოში ყოველი მე-7 რეპროდუქციული წყვილი უნაყოფოა, 2-3 წლის წინ ეს მაჩვენებელი 10-დან 1-ს შეადგენდა. აღნიშნული მიუთიუთებს პროცესის ზრდაზე. ხეშლემწყობ მიზეზებს შორის, მძიმე ეკოლოგიური ვითარება და არახელსაყრელი სოციალური ფაქტორები მოიაზრება. ამ მხრივ, ჩვენი ქვეყანაც არ არის გამონაკლისი.

- ძირითადად რა არის მამაკაცის უშვილობის მიზეზი?

- მამაკაცის უნაყოფობა არის მამაკაცის მიზეზით ქალის დაორსულების შეუძლებლობა. გამომწვევი მიზეზი მრავალია, მათ შორის წამყვანი გახლავთ:

  • იდიოპათიური;
  • გენეტიკური;
  • ენდოკრინული;
  • ვარიკოცელე;
  • იმუნოლოგიური;
  • შარდ-სასქესო სისტემის ინფექციები;
  • შარდ-სასქესო ორგანოების თანდაყოლილი ან შეძენილი პათოლოგიები და სხვა.
იდიოპათიური ანუ გაურკვეველი გენეზის ფაქტორი - ყველაზე ფართოდ გვხვდება სხვა მიზეზებს შორის და შემთხვევათა 40-50%-ს შეადგენს. ამ შემთხვევაში, გარდა სპერმოგრამისა, სხვა სისტემებში დარღვევა პრაქტიკულად არ არსებობს.

გენეტიკური ფაქტორი - მამაკაცისმიერი უნაყოფობის გამომწვევი მიზეზების შემთხვევაში 20-30-%-ში გვხვდება, იგი გულისხმობს ქრომოსომულ დარღვევას (რაოდენობრივი, სტრუქტურული), მონოგენური დაავადებების (ცისტური ფობროზი) არსებობას, მიტოქონდრიულ მუტაციებს, გენეტიკურად განპირობებულ ენდოკრინულ დარღვევებს.

ენდოკრინული ფაქტორი - მნიშვნელოვანი მიზეზია სხვა ფაქტორებს შორის, გვხდება 25-30%-ში. ენდოკრინული დარღვევებიდან ხშირია - ჰიპერპოლაქტინემია, ჰიპო/ჰიპერთირეოზი, ინსულინრეზისტენტობა ასოცირებული ჭარბ წონასთან/სიმსუქნესთან და სხვა.

ვარიკოცელე - ზოგად პოპულაციაში გვხვდება მამაკაცთა 15-16%-ში, ხოლო უნაყოფო მამაკაცების 30-35%-ში. უნაყოფობის შემთხვევაში ვარიკოცელეს მკურნალობის სტრატეგია (მედიკამენტური, ქირურგიული) დამოკიდებულია მის ხარისხზე და პაციენტის ჩივილებზე (ტკივილი, დისკომფორტი სათესლე ჯირკვლების პროექციაზე). მსუბუქი ხარისხის და/ან ასიმპტომური ვარიკოცელე არ საჭიროებს მკურნალობას.

სხვა მიზეზებს შორის მნიშვნელოვანია - ჭარბი ალკოჰოლის, თამბაქოს, ნარკოტიკული საშუალებების მოხმარება, ფიზიკური/სპორტული ზედატვირთვა, დღე-ღამური ბიორიტმის (ძილ-ღვიძილის საათები) დარღვევა, ანამნეზში ჩატარებული ქიმიოთერაპია და სხვა.

- რა კვლევებია საჭირო მამაკაცის შემთხვევაში?

- პირველი რიგის კვლევა გახლავთ სპერმოგრამა (სპერმოგრამა - ეაკულატის (სათესლე სითხის) გამოკვლევაა), რომლის ჩატარებას, მიღებული შედეგის სწორად შეფასებას დიდი მნიშვნელობა აქვს.

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ მოწოდებული ბოლო რეკომენდაციის მიხედვით, ნორმალური სპერმოგრამის პარამეტრებია:

- საჭიროა თუ არა ანალიზისთვის სპეციალური მომზადება?



- დიახ,  საჭიროა სპეციალური მომზადება. ამ შემთხვევაში მამაკაცმა სქესობრივი ცხოვრებისა და მასტურბაციისგან <2 და >5 დღის განმავლობაში თავი უნდა შეიკავოს. ამ პერიოდში რეკომენდებულია შეიზღუდოს ჭარბი ალკოჰოლი, სპეციფიკური მედიკამენტები.

სპერმოგრამის შედეგის მიხედვით განისაზღვრება სხვა დამატებითი კვლევების საჭიროება, როგორებიცაა: სათესლე ჯირკვლების ულტრასონოგრაფია, ჰორმონული ანალიზები, კარიოტიპირება, შარდ-სასქესო სისტემის ინფექციები და სხვა.

- შესაძლებელია თუ არა მკურნალობა და რამდენად ეფექტურია?

- მკურნალობის მენეჯმენტი (მედიკამენტური, ქირურგიული) დამოკიდებულია უნაყოფობის გამომწვევ მიზეზებზე, ამდენად,  გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება პაციენტის სწორ და დროულ დიაგნოსტიკას. ხშირად მსუბუქი დარღვევების დროული გასწორების შემდეგ, მოკლე დროში, წყვილი ბუნებრივი გზით იღებს ორსულობას. საჭიროების შემთხვევაში მოწოდებულია ინ ვიტრო განაყოფიერება (IVF/ICSI), როდესაც სახეზეა: საშუალო ან მძიმე დარღევა სპერმოგრამაში, ობსტრუქციული ან არაობსტრუქციული აზოოსპერმია, ანამნეზი წარუმატებელი მედიკამენტური თერაპია, წარუმატებელი საშვილოსნოსშიდა ინსემინაციები და სხვა.

დღეისათვის, რეპროდუქტოლოგიის განვითარებამ პრაქტიკულად გადაწყვიტა წყვილის უნაყოფობის პრობლემა. თითქმის არ არსებობს გამოუვალი მდგომარეობები, მათ შორის მამაკაცთა უნაყოფობის თვალსაზრისით. მძიმე დარღვევების არსებობისას ინ ვიტრო (IVF/ICSI) განაყოფიერების ტექნოლოგიის გზით შესაძლებელია წყვილმა იყოლიოს საკუთრი გენეტიკური შვილი.

პროგნოზი განისაზღვრება რამდენიმე მნიშვნელოვანი ფაქტორით, მათ შორის წამყვანია:

სპერმოგრამის დარღვევის ტიპი (მსუბუქი, საშუალო, მძიმე); უნაყოფობის ხანგრძლივობა); უნაყოფობის ტიპი (პირველადი, მეორადი); პარტნიორის (ქალი) ასაკი, მისი ფერტილიზაციის სტატუსი.

ექიმის მიერ პროგნოზის სწორად განსაზღვრას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება წყვილის წარმატებაში.

ამჟამად მამაკაცის უნაყოფობის ნებისმიერ შემთხვევაში არსებობს გამოსავალი, მაშინაც კი, როდესაც საქმე გვაქვს აზოოსპერმიასთან (ობსტრუქციული (ეაკულატში სპერმატოზოიდები არ არსებობა). დამხმარე ქირურგიული ტექნოლოგიის გზით შესაძლებელია სათესლე ჯირკვლებიდან ან მისი დანამატიდან სპერმატოზოიდების ან მისი წარმომქმნელი უჯრედების აღება და გამოყენება, ინ ვიტრო განაყოფიერებითვის (IVF/ICSI). არაობსტრუქციული აზოოსპერმიის შემთხვევაში რეკომენდებულია სპერმ-დონაცია და ინ ვიტრო განაყოფიერება (IVF/ICSI).

მამაკაცის უნაყოფობის შემთხვევაში ასევე კეთდება საშვილოსნოსშიდა ინსემინაცია (საშვილოსნოსშიდა ინსემინაცია გულისხმობს ქალის საშვილოსნოში სპერმის ხელოვნურად შეყვანას), თუ არის შემდეგი ჩვენება:

  • გაურკვეველი გენეზის უნაყოფობა;
  • მსუბუქი დარღვევა სპერმოგრამაში;
  • გაიშვიათებული სქესობრივი კავშირი;
  • პოტენციის დაქვეითება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფ​ი“)

„ძირითადად, ქალს ბრალდება, როდესაც ნაყოფი მამრობითი სქესის არ არის. ამ დროს ქალი არაფერ შუ...
​გენეტიკოსმა მაკა ჭიპაშვილმა „სხვა შუადღეში“ იმ სტერეოტიპულ დამოკიდებულებებსა და მოსაზრებებზე ისაუბრა, რომელიც საზოგადოებაში ნაყოფის სქესთან დაკავშირებით არსებობს:„ბავშვის სქესი მხოლოდ მამაკაცზეა დამო...
„სტატისტიკის თანახმად, აქტიური სექსუალური ცხოვრების პირობებში ქალების 85% პირველი ერთი წლი...
როდის ვსაუბრობთ უნაყოფობაზე და რა შეიძლება იყოს ძირითადი გამომწვევი მიზეზები? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს რეპროდუქტოლოგი, მეან-გინეკოლოგი ლელა ირემაძე ესაუბრა.  ​-...

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ დავეხმაროთ ბავშვს საშინაო დავალების მომზადებაში?

როგორ დავეხმაროთ ბავშვს საშინაო დავალების მომზადებაში?
თანამედროვე ბავშვებს ასათვისებელი მასალისა და ინფორმაციის სიჭარბის გამო სწავლა ხშირად ​უძნელდებათ. ისინი გამუდმებული სტრესის ქვეშ იმყოფებიან, ცუდად სძინავთ და ფიქრობენ, რომ შემეცნებითი აქტივობა მათი სუსტი მხარეა. ზოგიერთ მშობელს ბავშვის ნეგატიური განწყობა სასოწარკვეთილებაში აგდებს და ფრუსტრაციის განცდა ეუფლება, თუმცა არიან ისეთებიც, რომლებიც საკუთარ შვილებთან ერთად წარმატების მისაღწევად დაუღალავად იბრძვიან და სასურველ შედეგსაც აღწევენ. თუ მცდელობას არ დაიშურებთ, თქვენც სწორედ მათ რიცხვში აღმოჩნდებით.

ძალიან ბევრი დავალება, ძალიან ცოტა დრო

ბავშვებს ჭარბ ინფორმაციასთან გამკლავება უჭირთ. ხშირად მასწავლებლები პატარებს დავალებებით მეტისმეტად ტვირთავენ, რაც ბავშვებს სტრესულ ვითარებაში შრომას აიძულებს. მშობლების ნაწილი აღშფოთებას ვერ მალავს და პედაგოგებს მოთხოვნების შემსუბუქებისკენ მოუწოდებს. თუმცა არიან ისეთებიც, რომლებიც თვლიან, რომ მათი შვილები სათანადოდ არ იტვირთებიან და ხარიასხიან განათლებას ვერ იღებენ. მშობლების დიდმა ნაწილმა არ იცის, თუ რა დოზით უნდა იტვირთებოდეს ბავშვის გონება და ყოველდღიურად რა რაოდენობის ინფორმაციის ათვისება შეუძლია სკოლის მოსწავლეს, რის გამოც ისინი თავიანთი შვილების გასაჭირის გაზიარებას ვერ ახერხებენ. ბავშვს მშობლის თანადგომა ძალიან სჭირდება. გახსოვდეთ, თუ სათანადოდ ინფორმირებული იქნებით, თქვენს შვილს სწავლასთან დაკავშირებულ სირთულეებთან გამკლავებაში მარტივად დაეხმარებით.

2004 წელს მიჩიგანის უნივერსიტეტის მიერ ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ თანამედროვე ბავშვები გასული საუკუნის სკოლის მოსწავლეებთან შედარებით მეცადინეობას 51%-ით მეტ დროს უთმობენ. კვლევებმა ცხადყო, რომ თანამედროვე ბავშვების 10 % საშინაო დავალებებით მეტისმეტად გადატვირთულია, რაც საკმაოდ მაღალი რიცხვია. კვლევებით ასევე დასტურდება, რომ მეცადინეობის პროცესისგან მიღებული სტრესი ბავშვს სწავლისადმი ნეგატიურად განაწყობს.

კვლევებით დგინდება, რომ სწავლისთვის ოპტიმალური დროის განსაზღვრა სავსებით შესაძლებელია. პირველკლასელი ბავშვები თითოეულ საგანში დავალების შესრულებას მაქსიმუმ 10 წუთს უნდა ანდომებდნენ, მეორე კლასელები 20-ს. ყოველ მომდევნო წელს თითოეული საგნის მასალის მომზადებისთვის განკუთვნილი დრო დაახლოებით 10 წუთით უნდა გაიზარდოს. მეცნიერები თვლიან, რომ მასალის ასათვისებლად აღნიშნული დროის ინტერვალი აბსოლუტურად საკმარისია. მასწავლებლებმა მოსწავლეების შესაძლებლობები სწორად უნდა შეაფასონ და დატვირთვის ხარისხიც შესაბამისად უნდა განსაზღვრონ.

არის თუ არა თქვენი შვილი ზედმეტად გადატვირთული?

ბავშვს, რომელსაც ზედმეტად ტვირთავენ, როგორც წესი, დეპრესიულობა, აგრესიულობა და მოტივაციის დაკარგვა ახასიათებს. მშობლები აღნიშნულ ნიშნებს ხშირად უგულებელყოფენ და შვილების პრობლემაზე ხმამაღლა საუბარს ერიდებიან. ისინი შიშობენ, რომ სკოლაში იმიჯს გაიფუჭებენ და პრობლემური მშობლის იარლიყს გაურბიან. თუ ამჩნევთ, რომ თქვენი შვილი სწავლის დაწყების პირველივე დღეებიდანვე გადაღლილი და უმოტივაციოა, აუცილებლად უნდა იმოქმედოთ, რათა წლის ბოლოს სავალალო შედეგი არ მიიღოთ.

ჩაატარეთ დამოუკიდებელი კვლევა: მოიძიეთ მეტი ინფორმაცია სკოლაზე, რომელშიც თქვენი შვილი დადის. გაარკვიეთ, რამდენად უმკლავდებიან დავალებებს სხვა მოსწავლეები.

ესაუბრეთ სხვა მშობლებს: თქვენი პრობლემა სხვა ბავშვების მშობლებსაც გაუზიარეთ. თუ ისინიც მსგავსი სირთულეების წინაშე დგანან, სამოქმედო გეგმა ერთად შეიმუშავეთ.

დაელაპარაკეთ მასწავლებელს: მასწავლებელს თქვენი პრობლემის შესახებ პირადად გაესაუბრეთ. თუ ის გიპასუხებთ, რომ ბავშვს დავალებას სასწავლო გეგმის მიხედვით აძლევს, აუხსენით მას, რომ თქვენი შვილი მასალის ათვისებას ვერ ახერხებს. პედაგოგმა ინდივიდუალური მიდგომა უნდა შეიმუშაოს.

მიმართეთ სამეურვეო საბჭოს: თუ მასწავლებელი თქვენს თხოვნას არ გაითვალისწინებს, შეგიძლიათ სამეურვეო საბჭოს მიმართოთ. წარუდგინეთ მათ სხვა მშობლების მოთხოვნები, მოიშველიეთ სტატისტიკა.

როგორ გავუადვილოთ ბავშვს საშინაო დავალების მომზადება?

ბავშვისთვის მიცემული საშინაო დავალება მისი ასაკისთვის შესაფერისი უნდა იყოს, რათა მოსწავლეს მასთან გამკლავება არ გაუძნელდეს. თქვენს შვილს შემეცნების პროცესის სწორად აღქმაში უნდა დაეხმაროთ. დაუსვით მარტივი, პირდაპირი კითხვები. ერთი საკითხიდან მეორეზე სწრაფად ნუ გადაინაცვლებთ. არ გაამეორებინოთ ბავშვს გაკვეთილი იმავე დღეს. ეს მისთვის ძალიან მოსაწყენი და დამღლელია. უმჯობესია, თუ მასალას რამდენიმე კვირის გასვლის შემდეგ გადაამეორებინებთ. სწავლისადმი ინტერესის აღძვრისთვის ბავშვი თავისუფალი აქტივობებით დატვირთეთ. გამოიყენეთ მისი ჰობი და ინტერესები, რათა შემეცნების პროცესი მეტად სასიამოვნო გახდეს.

დისციპლინას მეტი ყურადღება დაუთმეთ. განსაზღვრეთ დრო, როდესაც ბავშვმა დავალებები უნდა მოამზადოს, მაგ. შუადღე, ან საღამო. არ ჩართოთ ტელევიზორი, როდესაც ბავშვი მეცადინეობს. შემეცნების პროცესისადმი მოწიწება და პატივისცემა უნდა გამოხატოთ, რათა თქვენი შვილი მიხვდეს, რომ სწავლა ძალიან მნიშვნელოვანია. არასდროს შეასრულოთ ბავშვის საშინაო დავალება, ამით მას მხოლოდ დათვურ სამსახურს გაუწევთ. არ უპასუხოთ მის მიერ დასმულ კითხვებს. თქვენი მოვალეობაა მას სწორი მიმართულება მისცეთ. მიბაძეთ სოკრატეს და დასვით კითხვები. დაეხმარეთ ბავშვს, რომ სწორ პასუხებამდე თავად მივიდეს. დარწმუნდით, რომ მას დავალების არსი სწორად აქვს გაგებული. თუ ბავშვი დასმულ შეკითხვას არასწორ ინტერპრეტაციას უკეთებს, აუხსენით მას, რომ ცდება და სწორ პასუხამდე ამიტომ ვერ მიდის.

არასდროს დასაჯოთ ბავშვი, თუ ის საშინაო დავალებასთან გამკლავებას ვერ შეძლებს. ნუ ამოხსნით ამოცანებს მის ნაცვლად. ბავშვმა წარუმატებლობაც უნდა გამოსცადოს და წარმატების სიხარულიც შეიგრძნოს. თუ თქვენი შვილი დავალების შესრულებას ვერ შეძლებს, ნუ გაბრაზდებით და ნუ ეცდებით, რომ ეს მის ნაცვლად გააკეთოთ. მან უნდა იცოდეს, რომ გაკვეთილების მომზადება მისი ვალდებულებაა და არა თქვენი. ეს მთავარი გაკვეთილია, რომელიც თქვენს შვილს უნდა ასწავლოთ. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 

წაიკითხეთ სრულად