Baby Bag

„მამაკაცის ფაქტორით გამოწვეული უნაყოფობა თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს“

„მამაკაცის ფაქტორით გამოწვეული უნაყოფობა თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს“
როდის ვსაუბრობთ მამაკაცისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობაზე, რა არის მიზეზები და ექვემდებარება თუ არა მკურნალობას? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს, საერთაშორისო რეკომენდაციებზე დაყრდნობით ესაუბრა რეპროდუქტოლოგი, მეან-გინეკოლოგი, თსუ-ის დოქტორანტი, ლელა ირემაძე.

- ქალბატონო ლელა, რამდენად მაღალია მამაკაცთა უშვილობის მაჩვენებელი?

- უნაყოფობის გამომწვევ მიზეზებს შორის, მამაკაცის ფაქტორი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი და წამყვანი გახლავთ, უფრო მეტიც, თავისი პროცენტული მაჩვენებლით თითქმის უტოლდება ქალისმიერი ფაქტორით გამოწვეულ უნაყოფობას და საშუალოდ 40%-ს შეადგენს.

დღეისათვის, მსოფლიოში ყოველი მე-7 რეპროდუქციული წყვილი უნაყოფოა, 2-3 წლის წინ ეს მაჩვენებელი 10-დან 1-ს შეადგენდა. აღნიშნული მიუთიუთებს პროცესის ზრდაზე. ხეშლემწყობ მიზეზებს შორის, მძიმე ეკოლოგიური ვითარება და არახელსაყრელი სოციალური ფაქტორები მოიაზრება. ამ მხრივ, ჩვენი ქვეყანაც არ არის გამონაკლისი.

- ძირითადად რა არის მამაკაცის უშვილობის მიზეზი?

- მამაკაცის უნაყოფობა არის მამაკაცის მიზეზით ქალის დაორსულების შეუძლებლობა. გამომწვევი მიზეზი მრავალია, მათ შორის წამყვანი გახლავთ:

  • იდიოპათიური;
  • გენეტიკური;
  • ენდოკრინული;
  • ვარიკოცელე;
  • იმუნოლოგიური;
  • შარდ-სასქესო სისტემის ინფექციები;
  • შარდ-სასქესო ორგანოების თანდაყოლილი ან შეძენილი პათოლოგიები და სხვა.
იდიოპათიური ანუ გაურკვეველი გენეზის ფაქტორი - ყველაზე ფართოდ გვხვდება სხვა მიზეზებს შორის და შემთხვევათა 40-50%-ს შეადგენს. ამ შემთხვევაში, გარდა სპერმოგრამისა, სხვა სისტემებში დარღვევა პრაქტიკულად არ არსებობს.

გენეტიკური ფაქტორი - მამაკაცისმიერი უნაყოფობის გამომწვევი მიზეზების შემთხვევაში 20-30-%-ში გვხვდება, იგი გულისხმობს ქრომოსომულ დარღვევას (რაოდენობრივი, სტრუქტურული), მონოგენური დაავადებების (ცისტური ფობროზი) არსებობას, მიტოქონდრიულ მუტაციებს, გენეტიკურად განპირობებულ ენდოკრინულ დარღვევებს.

ენდოკრინული ფაქტორი - მნიშვნელოვანი მიზეზია სხვა ფაქტორებს შორის, გვხდება 25-30%-ში. ენდოკრინული დარღვევებიდან ხშირია - ჰიპერპოლაქტინემია, ჰიპო/ჰიპერთირეოზი, ინსულინრეზისტენტობა ასოცირებული ჭარბ წონასთან/სიმსუქნესთან და სხვა.

ვარიკოცელე - ზოგად პოპულაციაში გვხვდება მამაკაცთა 15-16%-ში, ხოლო უნაყოფო მამაკაცების 30-35%-ში. უნაყოფობის შემთხვევაში ვარიკოცელეს მკურნალობის სტრატეგია (მედიკამენტური, ქირურგიული) დამოკიდებულია მის ხარისხზე და პაციენტის ჩივილებზე (ტკივილი, დისკომფორტი სათესლე ჯირკვლების პროექციაზე). მსუბუქი ხარისხის და/ან ასიმპტომური ვარიკოცელე არ საჭიროებს მკურნალობას.

სხვა მიზეზებს შორის მნიშვნელოვანია - ჭარბი ალკოჰოლის, თამბაქოს, ნარკოტიკული საშუალებების მოხმარება, ფიზიკური/სპორტული ზედატვირთვა, დღე-ღამური ბიორიტმის (ძილ-ღვიძილის საათები) დარღვევა, ანამნეზში ჩატარებული ქიმიოთერაპია და სხვა.

- რა კვლევებია საჭირო მამაკაცის შემთხვევაში?

- პირველი რიგის კვლევა გახლავთ სპერმოგრამა (სპერმოგრამა - ეაკულატის (სათესლე სითხის) გამოკვლევაა), რომლის ჩატარებას, მიღებული შედეგის სწორად შეფასებას დიდი მნიშვნელობა აქვს.

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ მოწოდებული ბოლო რეკომენდაციის მიხედვით, ნორმალური სპერმოგრამის პარამეტრებია:

- საჭიროა თუ არა ანალიზისთვის სპეციალური მომზადება?



- დიახ,  საჭიროა სპეციალური მომზადება. ამ შემთხვევაში მამაკაცმა სქესობრივი ცხოვრებისა და მასტურბაციისგან <2 და >5 დღის განმავლობაში თავი უნდა შეიკავოს. ამ პერიოდში რეკომენდებულია შეიზღუდოს ჭარბი ალკოჰოლი, სპეციფიკური მედიკამენტები.

სპერმოგრამის შედეგის მიხედვით განისაზღვრება სხვა დამატებითი კვლევების საჭიროება, როგორებიცაა: სათესლე ჯირკვლების ულტრასონოგრაფია, ჰორმონული ანალიზები, კარიოტიპირება, შარდ-სასქესო სისტემის ინფექციები და სხვა.

- შესაძლებელია თუ არა მკურნალობა და რამდენად ეფექტურია?

- მკურნალობის მენეჯმენტი (მედიკამენტური, ქირურგიული) დამოკიდებულია უნაყოფობის გამომწვევ მიზეზებზე, ამდენად,  გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება პაციენტის სწორ და დროულ დიაგნოსტიკას. ხშირად მსუბუქი დარღვევების დროული გასწორების შემდეგ, მოკლე დროში, წყვილი ბუნებრივი გზით იღებს ორსულობას. საჭიროების შემთხვევაში მოწოდებულია ინ ვიტრო განაყოფიერება (IVF/ICSI), როდესაც სახეზეა: საშუალო ან მძიმე დარღევა სპერმოგრამაში, ობსტრუქციული ან არაობსტრუქციული აზოოსპერმია, ანამნეზი წარუმატებელი მედიკამენტური თერაპია, წარუმატებელი საშვილოსნოსშიდა ინსემინაციები და სხვა.

დღეისათვის, რეპროდუქტოლოგიის განვითარებამ პრაქტიკულად გადაწყვიტა წყვილის უნაყოფობის პრობლემა. თითქმის არ არსებობს გამოუვალი მდგომარეობები, მათ შორის მამაკაცთა უნაყოფობის თვალსაზრისით. მძიმე დარღვევების არსებობისას ინ ვიტრო (IVF/ICSI) განაყოფიერების ტექნოლოგიის გზით შესაძლებელია წყვილმა იყოლიოს საკუთრი გენეტიკური შვილი.

პროგნოზი განისაზღვრება რამდენიმე მნიშვნელოვანი ფაქტორით, მათ შორის წამყვანია:

სპერმოგრამის დარღვევის ტიპი (მსუბუქი, საშუალო, მძიმე); უნაყოფობის ხანგრძლივობა); უნაყოფობის ტიპი (პირველადი, მეორადი); პარტნიორის (ქალი) ასაკი, მისი ფერტილიზაციის სტატუსი.

ექიმის მიერ პროგნოზის სწორად განსაზღვრას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება წყვილის წარმატებაში.

ამჟამად მამაკაცის უნაყოფობის ნებისმიერ შემთხვევაში არსებობს გამოსავალი, მაშინაც კი, როდესაც საქმე გვაქვს აზოოსპერმიასთან (ობსტრუქციული (ეაკულატში სპერმატოზოიდები არ არსებობა). დამხმარე ქირურგიული ტექნოლოგიის გზით შესაძლებელია სათესლე ჯირკვლებიდან ან მისი დანამატიდან სპერმატოზოიდების ან მისი წარმომქმნელი უჯრედების აღება და გამოყენება, ინ ვიტრო განაყოფიერებითვის (IVF/ICSI). არაობსტრუქციული აზოოსპერმიის შემთხვევაში რეკომენდებულია სპერმ-დონაცია და ინ ვიტრო განაყოფიერება (IVF/ICSI).

მამაკაცის უნაყოფობის შემთხვევაში ასევე კეთდება საშვილოსნოსშიდა ინსემინაცია (საშვილოსნოსშიდა ინსემინაცია გულისხმობს ქალის საშვილოსნოში სპერმის ხელოვნურად შეყვანას), თუ არის შემდეგი ჩვენება:

  • გაურკვეველი გენეზის უნაყოფობა;
  • მსუბუქი დარღვევა სპერმოგრამაში;
  • გაიშვიათებული სქესობრივი კავშირი;
  • პოტენციის დაქვეითება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფ​ი“)

„ძირითადად, ქალს ბრალდება, როდესაც ნაყოფი მამრობითი სქესის არ არის. ამ დროს ქალი არაფერ შუ...
​გენეტიკოსმა მაკა ჭიპაშვილმა „სხვა შუადღეში“ იმ სტერეოტიპულ დამოკიდებულებებსა და მოსაზრებებზე ისაუბრა, რომელიც საზოგადოებაში ნაყოფის სქესთან დაკავშირებით არსებობს:„ბავშვის სქესი მხოლოდ მამაკაცზეა დამო...
„სტატისტიკის თანახმად, აქტიური სექსუალური ცხოვრების პირობებში ქალების 85% პირველი ერთი წლი...
როდის ვსაუბრობთ უნაყოფობაზე და რა შეიძლება იყოს ძირითადი გამომწვევი მიზეზები? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს რეპროდუქტოლოგი, მეან-გინეკოლოგი ლელა ირემაძე ესაუბრა.  ​-...

შეიძლება დაინტერესდეთ

თუ ბავშვს ცხვირით სუნთქვა უჭირს და პირღია სძინავს... - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

თუ ბავშვს ცხვირით სუნთქვა უჭირს და პირღია სძინავს... - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

ხშირად ბავშვებს ძილის დროს ცხვირით სუნთქვა უჭირთ და პირღია სძინავთ. რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი? - თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური ესაუბრა.

- ხშირად ბავშვებს ძილის დროს ცხვირით სუნთქვა უჭირთ და პირღია სძინავთ. რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?

ცხვირით სუნთქვა არის ძალიან მნიშვნელოვანი, როგორც ბავშვთა ასაკში, ასევე დიდებში. ბავშვთა ასაკში განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რომ მოხდეს სახის სწორად ჩამოყალიბება. თუ ცხვირით სუნთქვა არის გაძნელებული, აუცილებლად უნდა მივაცქიოთ ყურადღება და შესაბამისად პრობლემაც უნდა აღმოვფხვრათ. 

პირღია ძილის ძირითადი მიზეზი მომდინარეობს იქიდან, რომ ბავშვს ცხვირით სუნთქვა უჭირს. რა თქმა უნდა, შესაძლებელია საქმე გვქონდეს საფეთქელ-ქვედა ყბის სახსრის განვითარების თავისებურებასთან ან თანდაყოლილი სახსრის პრობლემასთან, თუმცა უმეტესად ეს მომდინარეობს ცხვირით სუნთქვის გართულებიდან.

რაც შეეხება ცხვირით სუნთქვის გაძნელების შესაძლო მიზეზებს. ყველაზე ხშირად ეს გამომდინარეობის ადენოიდების ჰიპერტროფიიდან. ადენოიდები ეს არის ცხვირ-ხახის ტოლზილა, რომელიც გარკვეული მიზეზების გამო შეიძლება ზომაში გაიზარდოს და მექანიკურად დაახშოს ცხვირ-ხახა, შესაბამისად, ცხვირში გასული ჰაერი არ არის საკმარისი და ბავშვი ახმარს პირს. გარდა ამისა, ბავშვთა ასაკში ცხვირით სუნთქვის გაძნელების ერთ-ერთი მიზეზი ალერგიაც შეიძლება გახდეს, არსებობს გარკვეული შემთხვევები, როდესაც შუპდება ნიჟარები და ავიწროვებს სასუნთქ გზებს.

- როდესაც ბავშვი არ სუნთქვას ცხვირით, ამან რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას ბავშვს?

როდესაც ბავშვი არ სუნთქავს ცხვირით და პირის გავლით ხდება ჟანბადის მიწოდება, უხეშად რომ ვთქვათ, უხარისხო ჟანგბადი მიეწოდება, ანუ ცხვირში გავლილ ჟანგბადს უფრო ადვილად ითვისებს ორგანიზმი. სუნთქვის დროს აუცილებელია, რომ გასული ჰაერი მომზადდეს ფილტვებში ჩასასვლელად, შეიქმნას გარკვეული წნევა ჩასუნთქვის დროს, ჰაერი მაქსიმალურად უნდა გაუთანაბრდეს სხეულის ტემპერატურას და დატენიანდეს. პირით სუნთქვის დროს ეს პირობები დარღვეულია და ჟანგბადის ათვისება დაქვეითებულია, არასწორად ვითარდება სახის ჩონჩხი, უშუალოდ ცხვირი, სასა იღებს მაღალი გუმბათის ფორმას, თანკბილვა ირღვევა, პრობლემები ექმნება სმენასთან დაკავშირებით, ვინაიდან არასრულფასოვნად ხდება შუა ყურის დრენირება. გარდა იმისა, რომ ჟანგბადის მოხმარებაა დარღვეული, ანატომიურად არასწორად ყალიბდება ორგანიზმი.

- მკურნალობის რა მეთოდები არსებობს და როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი?

თუ მიზეზი არის ალერგია ან რაიმე ტიპის ანთება (თუნდაც ბაქტერიული), რის გამოც ადენოიდები ზომაში გაზრდილია, საჭიროა სწორად მოხდეს დიაგნოზის დასმა და შეძლებისდაგვარად პრობლემის აღმოფხვრა.

თუ ბაქტერიულია, შესაძლოა ანტიბიოტიკოთერაპია. ალერგიის შემთხვევაში, ანტიალერგიული მკურნალობით მიღწევადია ის, რომ ადენოიდები ზომაში შემცირდეს. მიუხედავად ჩატარებული მკურნალობისა, თუ ვერ ხერხდება სასურველი შედეგის მიღება და ბავშვს მაინც არ ჰყოფნის ცხვირში გასული ჰაერი, იძულებულები ვართ მივმართოთ ქირურგიულ მკურნალობას, რომელიც გულისხმობს ადენოიდური ქსოვილის მექანიკურ მოკვეთას და მის ხარჯზე ცხვირ-ხახის გათავისუფლებას.

- როდის უნდა მივმართოთ სპეციალისტს?

თუ ბავშვი სუნთქავს პირით, სძინავს მოუსვენრად, პირიდან ნერწყვდენა აქვს, კბილებს აკრაჭუნებს და თუ ეს ყველაფერი დიდხანს გრძელდება, აუცილებლად მიმართეთ სპეციალისტს!

ესაუბრა მარიამ ჩოქური 

წაიკითხეთ სრულად