COVID-19 და კვლევები - ამ თემაზე ექიმი ზაზა თელია წერს. გთავაზობთ მის ნათქვამს სიტყვა-სიტყვით:
„როგორც მკურნალობის, ასევე გამოკვლევების კუთხით, COVID-19-თან დაკავშირებით, სამწუხაროდ, არ ხდება სამეცნიერო მტკიცებულებების გათვალისწინება.
სამწუხაროდ, უსიმპტომო პაციენტებთან ან მსუბუქი სიმპტომების შემთხვევაში უხშირესად ხდება გულმკერდის კომპიუტერული ტომოგრაფიის ჩატარება, რომლის დასხივების ხარისხი ანუ რადიაციული დოზა=7mSv გახლავთ ბუნებრივი დასხივების 2-წლიანი პერიოდის ტოლფასი (ანუ დასხივება, რასაც ადამიანი 2 წლის განმავლობაში ბუნებრივად იღებს). ხშირად კი COVID-19-ის დროს კტ-ს რამდენიმეჯერ უკეთებენ პაციენტებს - 2-ჯერ, 3-ჯერ, 4-ჯერ.
პოტენციურად კომპიუტერული ტომოგრაფიის ჩატარებით გამოწვეული ჯანმრთელობის პოტენციური საფრთხეები თავს მომავალში იჩენს.
კოქრეინის სისტემური მიმოხილვით დადგინდა, რომ გულმკერდის კომპიუტერული ტომოგრაფია არ არის ეფექტური გამოკვლევის საშუალება COVID-19 დიფერენცირებისათვის სხვა რესპირატორულ დაავადებებთან.
Fleischner Society - COVID-19-ის დროს გულმკერდის (ფილტვების) გამოსახვის პროტოკოლი
პაციენტები COVID-19-ის მსუბუქი სიმპტომებით (Patients with mild features of COVID-19)
გულმკერდის გამოსახვა (Imaging - რენტგენოგრაფია, კომპიუტერული ტომოგრაფია) რეკომენდებულია მხოლოდ პაციენტებში COVID-19-ის პროგრესირების რისკ-ფაქტორებით.
გამოსახვა არ არის რეკომენდებული ასიმპტომურ პაციენტებში ან მსუბუქად მიმდინარე COVID-19-ის დროს თუ ამ პაციენტებს არ აქვთ დაავადების პროგრესირების რისკები.
პაციენტები საშუალოდან-მძიმე ფორმის COVID-19-ით (Patients with moderate-to-severe features of COVID-19)
გამოსახვა მიზანშეწონილია COVID-19-ის ლაბორატორიული პასუხის გარეშე ან იმის მიუხედავად ხელმისაწვდომია თუ არა ვირუსზე ტესტირება - იმ პაციენტებში, რომლებსაც აქვთ საშუალოდან - მძიმე ფორმის სიმპტომები, რომლებიც მიუთითებს COVID-19-ზე და ინფექციის არსებობის პრე-ტესტური შესაძლებლობა (pre-test probability of infection)
გამოჯანმრთელებული პაციენტები (Patients recovered from COVID-19)
გამოსახვა რეკომენდებულია იმ პაციენტებში, რომლებსაც ჰქონდათ ჯანმრთელობის მნიშვნელოვანი ფუნქციური გაუარესება ინფექციის დროს და/ან ჰიპოქსია (სუნთქვის გაძნელება) მას შემდეგ, რაც ისინი გამოჯანმრთელდნენ.
სხვა სცენარი (Other scenarios)
ყოველდღიური გულმკერდის რენტგენოგრაფია არ არის რეკომენდებული სტაბილურ, ინტუბირებულ (აპარატზე მყოფ) პაციენტებში COVID-19-ით“, - წერს ექიმი ზაზა თელია.
გონების სავარჯიშოები მეხსიერების გასაუმჯობესებლად ოთარ ტატიშვილისგან
ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ექიმმა ოთარ ტატიშვილმა და თამარ კობახიძემ მეხსიერების გასაუმჯობესებელი სპეციალური ვარჯიშები შემოგვთავაზეს. კოვიდ-19-ის გადატანის შემდეგ პაციენტებს მეხსიერების დაქვეითების პრობლემა ხშირად აწუხებთ. თუ მსგავსი პრობლემის წინაშე დგახართ, შემდეგი ვარჯიშები აუცილებლად გამოგადგებათ:
„შევეცდებით გასწავლოთ სავარჯიშოები, რომლითაც ავარჯიშებთ გონებას და შეამოწმებთ თქვენს მეხსიერებას. ეს ყოველდღიურადაც რომ გავაკეთოთ, არანაირი პრობლემა არ იქნება, ჩვენი მეხსიერება ამით მხოლოდ გაუმჯობესდება. პირველი სავარჯიშო შემდეგია: ეკრანზე გამოჩნდება სიტყვები: წითელი, ყვითელი, ლურჯი. თითოეული ეს სიტყვა სხვადასხვა ფერში განათდება, თქვენ უნდა თქვათ ის, რასაც დაინახავთ.თქვენ უნდა დაასახელოთ ფერები და არა სიტყვები.“
მეხსიერების გასაუმჯობესებლად ეფექტიანია ნახატების სავარჯიშოს შესრულებაც. თქვენ ყურადღებით უნდა დააკვირდეთ ნახატებს და შემდგომ შესაბამის კითხვებს გასცეთ პასუხი:
„მეორე სავარჯიშო ნახატების სავარჯიშოა. ეკრანზე გამოჩნდება ნახატები და შეგიძლიათ ამ ფოტოებს 20 წამი დააკვირდეთ. მერე დაიმახსოვრეთ და უნდა უპასუხოთ კითხვებს: რამდენი ნახატი იყო? რა ნახატი იყო მარცხნივ ზედა კუთხეში? ჩამოთვალეთ ეკრანზე არსებული ცოცხალი არსებები.“
„მესამე სავარჯიშოს ჰქვია 10 წუთი ბნელ ოთახში. ოთახს წრე უნდა დაარტყათ თვალებახვეულმა და ნახოთ, რამდენად გაქვთ დამახსოვრებული თქვენი ოთახი,“ - აღნიშნული სავარჯიშოების დახმარებით მეხსიერების გაუმჯობესებას წარმატებით შეძლებთ.