Baby Bag

ტოქსიკოზის გამომწვევ მიზეზებზე, მართვის რეკომენდაციებსა და ფორმებზე MomsEdu.ge-სთან მეან-გინეკოლოგმა, რეპროდუქტოლოგმა დიანა ჭანუყვაძემ ისაუბრა

ტოქსიკოზის გამომწვევ მიზეზებზე, მართვის რეკომენდაციებსა და ფორმებზე MomsEdu.ge-სთან მეან-გინეკოლოგმა, რეპროდუქტოლოგმა დიანა ჭანუყვაძემ ისაუბრა
ორსულთათვის დიდ პრობლემას წარმოადგენს ტოქსიკოზი. მის გამომწვევ მიზეზებზე, მართვის რეკომენდაციებსა და ფორმებზე ​MomsEdu.ge-სთან მეან-გინეკოლოგმა, რეპროდუქტოლოგმა დიანა ჭანუყვაძემ ისაუბრა. 

- ქალბატონო დიანა, რა არის ორსულთა ადრეული ტოქსიკოზი?

- ორსულთა ადრეული ტოქსიკოზი მრავალსიმპტომური პათოლოგიური მდგომარეობაა, რომლის სიმპტომებია: გულისრევა, ღებინება, ნერწყვდენა, ძილიანობა, მადის დაქვეითება, გუნება-განწყობის ცვლილება და ა.შ. არსებობს ორსულთა ტოქსიკოზის იშვიათი ფორმებიც, მაგალითად, ორსულთა დერმატოზები, რომელთა დროსაც კანზე გამონაყარი ჩნდება, ორსულთა ტეტანია და კრუნჩხვები. ძალიან იშვიათი ფორმებია: ოსტეომალაცია (ძვლის დარბილება), სიყვითლე და ბრონქული ასთმა. ყველაზე ხშირი სიმპტომებია: გულისრევა და ღებინება..

ორსულთა ადრეული ტოქსიკოზი სტატისტიკური მონაცემებით მათ 50-60%-ს აღენიშნება, თუმცა მხოლოდ 8-10%-ს თუ სჭირდება ექიმის ჩარევა. რაც უფრო ადრე იწყება ღებინება, მით უფრო მძიმედ მიმდინარეობს. ორსულობის პროგრესირებასთან ერთად სიმპტომების ინტენსივობა მცირდება. ორსულთა ნაწილს ტოქსიკოზისთვის დამახასითებელი სიმპტომები უმეორდება ორსულობის მესამე ტრიმესტრშიც. ათიდან ერთ ქალს კი გულისრევა და ღებინება უგრძელდება 20 კვირის ვადის გასვლის შემდეგაც, მთელი ორსულობის მანძილზე.

ტოქსიკოზის განვითარების რისკ-ფაქტორები:

  • პირველი ორსულობა;
  • ორსულთა ტოქსიკოზი წინა ორსულობის დროს;
  • გულისრევის და ღებინების ოჯახური ისტორია;
  • მოძრაობითი ავადმყოფობა ანამნეზში, მაგალითად, მანქანის ავადმყოფობა;
  • გულისრევა კონტრაცეპტივების გამოყენების პერიოდში;
  • სტრესი;
  • სხეულის მასის ინდექსი 30 და მეტი;
  • მრავალნაყოფიანი ორსულობა.
- რამ შეიძლება გამოიწვიოს ტოქსიკოზი?

- ტოქსიკოზის გამომწვევი ზუსტი მიზეზი ცნობილი არ არის. მისი განვითარების მრავალი თეორია არსებობს: ალერგიული, ტოქსიკური, იმუნოლოგიური, ნეირორეფლექტორული, ჰუმორული. ორსულთა ტოქსიკოზი მრავალსიმპტომური პათოლოგიური მდგომარეობაა, რომელიც ორსულის ორგანიზმში ადაპტაციური პროცესების დარღვევისას ვითარდება. ის უშუალოდ ორსულის ორგანიზმში მიმდინარე ჰორმონული, სისხლძარღვოვანი და იმუნოლოგიური ცვლილებებით არის გამოწვეული.

- რა კვლევები უნდა ჩაიტაროს ქალმა სანამ დაორსულდება, რომ ტოქსიკოზი თავიდან აირიდოს და შესაძლებელია თუ არა საერთოდ?
- კონკრეტული გამოკვლევები, რაც ორსულთა ნაადრევი ტოქსიკოზის განვითერებას აგვარიდებს, არ არსებობს. ყველა ქალმა ორსულობის დაგეგმვის პერიოდში უნდა მიიღოს ფოლიუმის მჟავა ან მისი შემცველი პრენატალური ვიტამინები. სასურველია, მოხდეს ქრონიკული დაავადებების გამოვლენა, მათ შორის, ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის შეფასება, ინფექციების მკურნალობა, ჯანსაღი ცხოვრების წესის დაცვა (ჯანსაღი ბალანსირებული კვება, ზომიერი ფიზიკური აქტივობა, უძილობის პრევენცია).

- უშუალოდ ტოქსიკოზის დროს რა ზომებს უნდა მიმართოს, რომ ეს მდგომარეობა შეიმსუბუქოს?

ჯერ განვიხილოთ ტოქსიკოზის ფორმები. ესენია:

მსუბუქი, საშუალო სიმძიმის და მძიმე ტოქსიკოზი. 

მსუბუქი ტოქსიკოზის დროს ორსულს დღეში 2-3-ჯერ აქვს ღებინება, უმეტესად - დილით, წონის დაკარგვა 3 კილომდე. ეს მდგომარეობა, თუ პაციენტი სათანადოდ მოიქცევა, საშიში არ არის, ორსულობის მე-12 კვირის შემდეგ თავისთავად გაივლის და ექიმის ჩარევას არ მოითხოვს.


დაახლოებით 8-10-ჯერ ღებინება უკვე საშუალო სიმძიმის ტოქსიკოზზე მიანიშნებს. ორსულს ეცვლება გუნება-განწყობა, უქვეითდება შრომის უნარი, შესაძლოა, თავი იჩინოს ორგანიზმის გაუწყლოების ნიშნებმა, ვითარდება კანის სიმშრალე, შარდში ჩნდება ცილა. წონის დაკარგვა შესაძლებელია 10 კილომდე. ამ შემთხვევაში ორსულის სტაციონარში მოთავსებაა საჭირო. 


მძიმე ტოქსიკოზის დროს, ღებინება მეორდება დღეში 15-20-ჯერ და მეტჯერ, არა მარტო დღისით, არამედ ღამითაც. შეუჩერებელი ღებინება ორგანიზმის ძლიერ გაუწყლოებას იწვევს. ორსული კარგავს მარილებს, ვიტამინებს, ცილებს, ანუ ორგანიზმის „საშენ მასალას“. ვითარდება ცილოვანი შიმშილი, კანის სიმშრალე, იცვლება ნივთიერებათა ცვლა, სისხლში ქვეითდება გლუკოზის დონე, შარდში ჩნდება ცილა, ორსულს პირიდან აცეტონის სუნი ამოსდის, რაც მის ორგანიზმში მიმდინარე მძიმე პროცესების გამოვლინებაა, აღსანიშნავია ძლიერი ნერწყვდენაც. მძიმე ტოქსიკოზის დროს საქმე ზოგჯერ ტეტანურ კრუნჩხვებამდეც კი მიდის. ამ დროს ქალის ჰოსპიტალიზაცია და სამედიცინო პერსონალის მეთვალყურეობის ქვეშ ყოფნა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია.

- არსებობს თუ არა მედიკამენტები, რომლებიც დაეხმარება თავიდან აირიდოს?

- ტოქსიკოზის მსუბუქ ფორმას სპეციფიკური მკურნალობა არ სჭირდება. საკმარისია ზემოთ აღნიშნული რეკომენდაციების დაცვა, ასევე B ჯგუფის ვიტამინების მიღება, განსაკუთრებით B6, შესაძლებელია კოჭას შემცველი აბების მიღება.

საშუალო სიმძიმის და მძიმე ფორმის ტოქსიკოზი აუცილებლად საჭიროებს მკურნლობას კლინიკაში. შეუჩერებელი პირღებინება 3 დღის განმავლობაში, (მიუხედავად ჩატარებული მკურნალობის) ორსულის მდგომარეობის გაუარესება არის ორსულობის შეწყვეტის ჩვენება, რათა არ შეექმნას ქალის სიცოცხლეს საფრთხე.

- ზოგადად რა რჩევებს მისცემდით ქალბატონებს, ვისაც გადამეტებულად აწუხებთ ეს პრობლემა?

რაც შეეხება ტოქსიკოზის მართვის რეკომენდაციებს:

მიირთვით ხშირად მცირე ულუფებით, მინიმუმ 5-6-ჯერ დღეში.
 მიიღეთ მეტი ცილა-თევზი, საქონლისა და ფრინველის ხორცი, კვერცხი და ასევე ბოსტნეული. 

მიირთვით ცივი საკვები, რომელსაც გაცილებით სუსტი სუნი აქვს და ნაკლებად იწვევს გულისრევის პროვოცირებას.

თუ ღებინებას უზმოზე უჩივით, დილით ადგომამდე საწოლში წაიხემსეთ (ასეთი შემთხვევებისთვის ძალიან კარგია ბანანი, ორცხობილა, იოგურტი) და შემდეგ 20 წუთში ნელა ადექით.


აუცილებელად მიირთვით ხილი - ვაშლი, კივი, ფორთოხალი, ბანანი, ლიმონი.

ტოქსიკოზის დროს ძალიან კარგია კოჭა და პიტნა. მათ აქვთ დამამშვიდებელი ეფექტი და ღებინების ცენტრსაც რამდენადმე თრგუნავენ.


მიიღეთ რაც შეიძლება მეტი სითხე - წყალი, ნატურალური წვენები, გაზგასული მინერალური წყალი. სითხე უნდა მიიღოთ მცირე ულუფებით, მაგრამ ხშირად დღის განმავლობაში. ერთდროულად სითხის დიდი რაოდენობით მიღებისგან თავის არიდება საგრძნობლად შეამცირებს ღებინების სიხშირეს.

მიირთვით მარცვლეული, ბურღულეული.


ნუ მიირთმევთ დაკონსერვებულ, შებოლილ, ცხიმიან, ძნელად მოსანელებელ საკვებს. მოერიდეთ ტკბილ და ცხარე საკვებსაც.

ყოველდღიური ცხოვრების რიტმში მაქსიმალურად (შეძლებისდაგვარად) შეიტანეთ ცვლილებები, რათა შეამციროთ გამოვლენილი სიმპტომების ხასიათი და ინტენსივობა. იყავით მშვიდად, მოსვენებულ მდგომარეობაში. გახსოვდეთ, რომ დაღლილობამ შესაძლოა, გააუარესოს ორსულთა ტოქსიკოზის სიმპტომები. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ხშირად მეუბნებიან მშობლები, რომ ბავშვი ოფლიანობს და ამას მიაწერენ ხოლმე D ვიტამინის ნაკლებობას. აღმოჩნდება, რომ ბავშვი უბრალოდ თბილად არის ჩაცმული და ამიტომ ოფლიანობს“ - ინგა მამუჩიშვილი

„ხშირად მეუბნებიან მშობლები, რომ ბავშვი ოფლიანობს და ამას მიაწერენ ხოლმე D ვიტამინის ნაკლებობას. აღმოჩნდება, რომ ბავშვი უბრალოდ თბილად არის ჩაცმული და ამიტომ ოფლიანობს“ - ინგა მამუჩიშვილი

შემოდგომის სუსხიანი დღეების დადგომისთანავე მშობლები იწყებენ ბავშების ჩაფუთვას როგორც სახლში, ასევე გარეთ გაყვანისას. როგორ ჩავაცვათ პატარებს ამ სეზონზე და რა აუცილებელი რეკომენდაციები უნდა გავითვალისწინოთ? - ამ და სხვა აქტუალურ თემებზე Momsedu.ge-ს ცნობილი პედიატრი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი ინგა მამუჩიშვილი ესაუბრა.

- ქალბატონო ინგა, რამდენად სწორია ბავშვების ჩაფუთვნა? როგორ უნდა ეცვას ბავშვს ამ სეზონზე სახლში და გარეთ?

- ზოგადად, როგორც ბავშვი, ისე მოზრდილი უნდა იყოს ჩაცმული სეზონის შესაბამისად, მაგრამ არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება ბავშვების ჩაფუთვნა. მშობელმა ეს ყოველთვის უნდა აკონტროლოს, გარეთ გაყვანის შემთხვევაშიც და სახლშიც. ხშირად სახლშიც ჩაფუთნულები ჰყავთ. თუ ბავშვი სახლშია, ტემპერატურა უნდა იყოს 20-22 გრადუსამდე, მეტი არ შეიძლება. ხშირად მეუბნებიან მშობლები, რომ ბავშვი ოფლიანობს და ამას მიაწერენ ხოლმე D ვიტამინის ნაკლებობას და აღმოჩნდება, რომ ბავშვი უბრალოდ თბილად არის ჩაცმული და აქედან გამომდინარეა ეს ოფლიანობაც. როგორც კი შესაბამისად ჩააცმევ, ეს პრობლემა გვარდება. ბავშვის ჩაფუთვნა ხელს უშლის ნორმალურ თერმორეგულაციას და აქედან გამომდინარე, თავისთავად ცხადია, ნორმალური იმუნური სისტემის ჩამოყალიბებასაც, მოქმედებს ნერვულ სისტემაზეც. უნდა ვეცადოთ, რომ ბავშვს ასაკის და სეზონის შესაბამისად ჩავაცვათ, ზოგადად, როგორც ჩვენ ვიცმევთ, როგორც ჩვენ გვესიამოვნებოდა ჩაცმა, ასე უნდა ჩავაცვათ ბავშვსაც. ასევე, არ სჭირდება ბავშვს შალის წინდები, განსაკუთრებით, შიშველ ფეხზე, რეიტუზები შემდეგ შარვალი... ეს შეიძლება იყო ძალიან სერიოზული ყინვების დროს, როცა ბავშვი გაგვყავს გარეთ, მაგრამ ჩვენს ქვეყანაში არ არის ის ტემპერატურა, რომ ბავშვს ასეთი ჩაფუთვნა დასჭირდეს, ჩვენ არ ვართ ჩრდიოლოეთის ქვეყანა.
- ახალშობილის ჩაცმულობასთან დაკავშირებითაც რომ გვითხრათ.
რა თქმა უნდა, ამინდისა და ტემპერატურის შესაბამისად. სახლში ხშირად ჰყავთ ბავშვები ძალიან თბილად ჩაცმულები. მოკლემკლავიანი, გრძელმკლავიანი შემდეგ შალი, თავზე ქუდი და ასე შემდეგ, რომლებიც არავითარ შემთხვევაში საჭირო არ არის. 1 წლამდე ბავშვს დაბანვის შემდეგ 2 საათის განმავლობაში (თუ ოთახის ტემპერატურა არის 20-22 გრადუსი), შეგვიძლია დავახუროთ ქუდი, შემდეგ კი მოვხადოთ. ხშირად 3 თვემდე პატარებს ცხვირზე ადებენ ხოლმე ხელს, ასევე ხელებსა და ფეხებზე და ამ ზონების მოყინვით განსაზღვრავენ ხოლმე, სცივა თუ არა პატარას. ეს არ არის სწორი, რადგან ამ პერიოდში ორგანიზმში სისხლის მიმოქცევა არ არის ბოლომდე ჩამოყალიბებული და შეიძლება ცხვირის წვერი ცივი ჰქოდეს ბავშვს. უნდა შეეხოთ ხოლმე მუცელზე, თუ მუცელი თბილი აქვს, ე.ი. იქ პრობლემა არ არის. თავიდანვე როგორც შევაჩვევთ ბავშვს, ისე გაიზრდება, ისეთივე მოთხოვნილებები ექნება მის ორგანიზმს და მის თერმორეგულაციის ცენტრებს და იმუნურ სისტემას. ამიტომ შევეცადოთ, რომ ყოველთვის სეზონის შესაბამისად ჩავაცვათ ბავშვებს.
- რადგან ახალშობილებზე ვსაუბრობთ, გკითხავთ, რომელი კვირიდან გავიყვანოთ გარეთ სასეირნოდ და რამდენი ხნით? ქარიან ამინდში თუ შეიძლება ახალშობილის გასეირნება?

​- ახალშობილი ბავშვი სასეირნოდ გარეთ უნდა გავიყვანოთ უკვე სამშობიაროდან გამოსვლიდან მეორე დღესვე. თუ ჰაერის ტემპერატურა - 5 გრადუსზე დაბალია, ასეთ შემთხვევაში არ გაგვყავს, რა თქმა უნდა, და თუ ქარი და წვიმაა. დანარჩენ შემთხვევაში გაგვყავს სასეირნოდ. ვიწყებთ 15 წუთიდან და თანდათან ვუმატებთ დროს (თუ არ არის ქარი, წვიმა და არის მშვიდი ამინდი), აუცილებლად უნდა გავიყვანოთ ყოველდღიურად და ასევე ყოველდღიურად მოვუმატოთ 15-15 წუთი ისე, რომ სადღაც უკვე 1 თვის თავზე 1 საათი გვყავდეს ბავშვი გარეთ. აი, ამ პირობებში და ამ სეზონზე ბავშვი შეგვიძლია გვყავდეს გარეთ, მზეზე და შევაფიცხოთ შუადღის მზეს, ეს ძალიან კარგია, რადგან ამით ხელს ვუწყობთ D ვიტამინის გამომუშავებას. მე ძალიან მიხარია, რომ ჩვენი თანამედროვე ახალგაზრდა მშობლები ძალიან კარგად იცავენ ამ წესებს, აი ჩაცმასთან დაკავშირებითაც, არ უყვართ ბევრი ტანსაცმლის ჩაცმა და ბავშვების გადახურება. გარდა ამისა, ჰაერზეც გაჰყავთ და საკმაოდ დიდ ხანსაც. თუმცა შევეცადოთ, რომ ეპიდსიტუაციის გამო არავინ შევახოთ ბავშვს, დავიცვათ დისტანცია, ​არ მოვაკიდინოთ უცხოებს ხელი ლოყებზე, ხელებზე... ზოგადადაც საჭიროა დისტანცირება.

​ქარიან ამინდშიც შეიძლება რატომაც არა, თუმცა ქარიან ამინდში მეტია შანსი, რომ მტვერი მოხვდეს ბავშვს თვალებზე და ამან ალერგიული რეაქცია გამოიწვიოს, გადაციების შანსიც არის. ამიტომ ქარსაც გააჩნია, ნიავზე შეიძლება, მაგრამ თუ ქარი ძლიერია, რა თქმა უნდა, არ შეიძლება.

​- საინტერესოა, არის თუ არა პრობლემა, როდესაც ბავშვები უარს ამბობენ ოთახის ჩუსტების ჩაცმაზე?

​- არანაირი პრობლემა არ არის, სხვათა შორის, ორთოპედები რეკომენდაციასაც უწევენ ტერფის ჩამოყალიბებისთვის ფეხშიშველი სიარულს ოთახში. ძალადობა არ გვინდა, თუ ბავშვი არ იცვამს ფეხზე, ეს არანაირ პრობლემას არ წარმოადგენს, იაროს ფეხშიშველმა. ფეხშიშველი სიარული სჯობია უხარისხო ოთახის ჩუსტებით სიარულს, რომლებიც იწვევს ბავშვის ტერფის გაოფლიანებას, გადახურებას. ამას სჯობს, ამოვაცვათ ბავშვებს წინდა ფეხზე და ასე იაროს. ისიც შეიძლება, რომ, სადაც ბავშვია, იქ შევქმნათ პირობა, რომ იატაკი ცივი არ იყოს, რომ არ მოხდეს ფეხების გადაციება, თორემ სხვა მხრივ ტერფის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით ფეხშიშველი სიარული ძალიან კარგია და მივესალმები.

​ესაუბრა თამთა შერმაზანაშვილი

წაიკითხეთ სრულად