Baby Bag

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს მოთმინება?

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს მოთმინება?

მოთმინება ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი უნარია, რომლის შეძენა ბავშვისთვის ადრეული ასაკიდანვე საჭიროა. მისი დახმარებით ადამიანები არამხოლოდ კარიერულ წინსვლას, არამედ ჯანმრთელობის შენარჩუნებას და ჯანსაღი ურთიერთობების ჩამოყალიბებასაც ახერხებენ. მართალია, ბავშვისთვის მოთმინების უნარის გამომუშავება საკმაოდ რთული საქმეა, თუმცა არსებობს გარკვეული სტრატეგიები, რომელთა დახმარებით მიზნის მიღწევას აუცილებლად შეძლებთ.

  • პოზიტიური გამოცდილების დახმარებით ბავშვი მოთმინებას სწავლობს

ბავშვებს გამოუცდელობის გამო უჭირთ იმის გააზრება, თუ რა სარგებლობა მოაქვს მათთვის მოთმინების უნარის განვითარებას. ისინი კარგად ვერ აცნობიერებენ დროის მნიშვნელობას და ვერ ხვდებიან, რას ნიშნავს, როდესაც გარკვეული მსხვერპლის ფასად ჯილდოს იღებ. როდესაც ბავშვს დაპირდებით, რომ მას ტკბილეულს უყიდით, ან მგზავრობისას ეტყვით, რომ მალე პარკს მიუახლოვდებით, ბავშვი ძალიან ბევრჯერ გკითხავთ, მალე უყიდით თუ არა ტკბილეულს, ან მალე მიხვალთ თუ არა პარკთან. მის კითხვებს ყოველთვის თბილად და მოთმინებით უპასუხეთ, თუნდაც მან ერთი და იგივე კითხვა ოცჯერ დაგისვათ. როდესაც ბავშვი კითხვას განმეორებით გისვამთ, ის ამით ეგოიზმს არ ავლენს, არამედ ცნობისმოყვარეობას გამოხატავს. მას უბრალოდ არ ესმის დროის მნიშვნელობა და ვერ ხვდება, რამდენი დრო დარჩა თქვენ მიერ მიცემული პირობის შესრულებამდე. თუ ბავშვს უხეშად უპასუხებთ ან ფიზიკურად დასჯით იმის გამო, რომ მან ბევრი კითხვა დაგისვათ, ის ჩათვლის, რომ ლოდინი ნეგატიური გამოცდილებაა. თუ მას თბილად უპასუხებთ, ბავშვი გადაწყვეტს, რომ ლოდინი ცუდი სულაც არ არის.

  • ბავშვმა დროის მსვლელობა უნდა იგრძნოს

თანამედროვე ბავშვები დროის უდიდეს ნაწილს ეკრანთან ატარებენ. ისინი თამაშობენ ან ფილმებს უყურებენ, რის გამოს დროის მსვლელობას საერთოდ ვერ გრძნობენ. ბავშვს ისეთი გასართობი გამოუძებნეთ, რომელიც მას რეალურ დროსთან კავშირს არ გააწყვეტინებს. ბავშვმა სიამოვნებაც უნდა მიიღოს და დროის მსვლელობაც უნდა იგრძნოს, რათა მოთმინების სწავლა შეძლოს.

  • ბავშვისთვის მიცემული დაპირებები ყოველთვის უნდა შეასრულოთ

მშობლები ბავშვებს დაპირებებს აძლევენ და იმედოვნებენ, რომ ბავშვი მიცემულ პირობას დაივიწყებს. პატარები კი ყველაფერს იმახსოვრებენ. ისინი ელოდებიან, როდის შეასრულებს მშობელი დაპირებას, რის გამოც ფიქრობენ, რომ დრო ძალიან ნელა გადის. მათ ლოდინის პროცესი არ სიამოვნებთ და ნეგატიურ გამოცდილებას იღებენ. ბავშვი, რომელიც ელოდა, რომ დედა ათ წუთში ტკბილეულს უყიდიდა, თვეობით ელის პირობის შესრულებას, რის გამოც ის თვლის, რომ ლოდინი ძალიან ხანგრძლივი და მოსაწყენი პროცესია. როდესაც ბავშვს პირობას აძლევთ, რომ რამეს გაუკეთებთ, დანაპირები უნდა შეასრულოთ.

  • ბავშვი ინფორმირებული უნდა იყოს

ბავშვი თუ გეკითხებათ, რამდენ ხანში მიხვალთ გასართობ ცენტრში, მას ინფორმირებული პასუხი უნდა გასცეთ. თქვენს შვილს არ უთხრათ, რომ მალე მიხვალთ. პასუხი უფრო ზუსტი და ბავშვისთვის გასაგები უნდა იყოს. თქვენს შვილს აუხსენით, რომ გასართობ ცენტრამდე მისვლას იმდენი დრო სჭირდება, რამდენიც მისი საყვარელი მულტფილმის ყურებას. ბავშვი ასე უკეთ გაიგებს, რამდენ ხანში მივა დანიშნულების ადგილამდე და ზედმეტი კითხვებითაც არ შეგაწუხებთ.

  • ბავშვის დასამშვიდებლად წამზომისა და ვიზუალური რეპრეზენტაციის გამოყენება შეგიძლიათ

შორ გზაზე თუ მიდიხართ და ბავშვის კითხვებზე ყოველწამიერად პასუხის გაცემას ვერ ახერხებთ, შეგიძლიათ წამზომი გამოიყენოთ. ბავშვს აუხსენით, რომ წამზომის დახმარებით ის თავად გაიგებს, როდის მივა დანიშნულების ადგილამდე. უმჯობესია, თუ მანქანაში რუკაც გექნებათ, რომლის დახმარებითაც თქვენს შვილს ვიზუალურად აჩვენებთ, რა გზა გაქვთ გასავლელი და რა დრო დაგჭირდებათ მანძილის დასაფარად.

მომზადებულია​ kidsvillage.com - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

შეიძლება დაინტერესდეთ

„საიდან მოდის რთული ქცევა? როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია,“ - ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე

ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე ბავშვის რთული ქცევის გამომწვევ მიზეზებზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ რთულ ქცევას რამდენიმე სხვადასხვა მიზეზი აქვს:

„მინდა შევეხო რთულ ქცევას, რაზეც ხშირად ვსაუბრობთ. ბავშვის ქცევა, რა თქმა უნდა, პირდაპირ კავშირშია აღზრდასთან. როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია. განსაკუთრებით კარგად ჩანს ეს, როდესაც ბავშვს ოთხი წელი მკაცრი პედაგოგი ჰყავს, შემდეგ გადადის მეხუთე კლასში და იქ სხვადასხვა მასწავლებელი შემოდის, ზოგი მკაცრია, ზოგი ნაკლებად, აქ უკვე ბავშვი გამოუშვებს იმ დაგროვილ ენერგიას, რომელიც კარგად ეჭირა პედაგოგს. რის ფასად და როგორ ეჭირა, ეს უკვე სხვა საკითხია. ხშირ შემთხვევაში ეს დაგროვილი ენერგია არის დესტრუქციული, აგრესიული, ამას ასაკობრივი კრიზისებიც მოჰყვება. საიდან მოდის ე.წ. რთული ქცევა? ერთი მიზეზი არის დაგროვილი ენერგია, რომელსაც არ მიეცა შესაძლებლობა სადღაც რეალიზებულიყო, მეორე - დასწავლა, ვიღაც იქცევა ასე და მეც ასე უნდა მოვიქცე. რთული ქცევა, შესაძლოა, ოჯახშიც იყოს დასწავლილი, მაგ. ბილწსიტყვაობა. ამით ბავშვი იქცევს ყურადღებას. ყურადღება ძალიან მნიშვნელოვანია. ადამიანის იგნორი იმდენად მტკივნეულია, რომ ადამიანი ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ ყურადღება დაიბრუნოს.“

ნინო ბუაძის თქმით, ქცევა კონტექსტის მიხედვით, შესაძლოა რთულიც იყოს და ტიპიურიც:

„რთული ქცევა, შეიძლება, იყოს აბსოლუტურად ტიპიური ქცევა, უბრალოდ არ იყოს შესაბამის გარემოში. მაგ. ბავშვმა რომ გაკვეთილზე ტელეფონი ამოიღოს და მულტფილმს უყუროს, ესეც რთული ქცევაა. სხვა გარემოში ეს არ იქნებოდა რთული ქცევა. ყველა ქცევას, რომელსაც ბავშვი გვთავაზობს, გარკვეული წინაპირობა აქვს. ქცევა ეს არის შედეგი, რომელიც მივიღეთ. ამ შედეგს აქვს წინა ეტაპები. შესაძლოა, ქცევას ჰყავდეს მაპროვოცირებელი. ბავშვი რთულ ქცევას ავლენდეს იმ მაყურებელთან, რომელიც მისთვის მნიშვნელოვანია. შესაძლოა, ის არ იქცეოდეს რთულად დედასთან, მაგრამ ამას აკეთებდეს ბებიასთან. რთულ ქცევას აქვს სხვადასხვა მიზანი, შესაძლოა, ეს იყოს ყურადღება, სათამაშოს დაბრუნება და ა.შ. შესაძლოა, მიზეზი იყოს ისიც, რომ ბავშვმა არ იცის სხვა ალტერნატივა, თუ როგორ მოიქცეს. ის ამბობს ცუდ სიტყვებს და იბრუნებს სასურველ ნივთს, მაგრამ არ იცის ალტერნატივა, თუ როგორ დაიბრუნოს ნივთი სხვანაირად.“

ნინო ბუაძე ბავშვის ფიზიკური დასჯის ნეგატიურ ასპექტებს გამოყოფს და აცხადებს,რომ დასჯით ბავშვი ვერაფერს სწავლობს:

„როგორც წესი, რთულ ქცევას მოჰყვება ხოლმე დასჯა. რატომ არ უნდა დავსაჯოთ ბავშვი? რატომ არ ვცემთ ან წამოვარტყამთ ხოლმე ბავშვს? რატომ უნდა წამოვარტყა ბავშვს, როდესაც ცუდი სიტყვა მითხრა, ან თქვა სადღაც ისეთ გარემოში, სადაც მე შემრცხვა? შეიგინა, წამოვარტყი და ის იგივენაირად აღარ მოიქცევა, მაგრამ რატომ არ ვაკეთებ ამას? ის დაისწავლის ამ ქცევას და მის მიმართ ცუდ ქცევაზე მსგავსი პასუხი ექნება. როდესაც ბავშვს ვსჯი, წამოვარტყამ, მას ვაგრძნობინებ ჩემს უპირატესობას, ვამცირებ, მასში აგრესიას ვბადებ და მას სურვილი აქვს, როდესღაც სამაგიერო გადამიხადოს. ის ქცევაზე კი არ ფიქრობს, თუ რა დააშავა, იმ აგრესიაზეა ორიენტირებული, რომელიც მასში დაგროვდა.“

„ავტორიტარული სტილის მშობლები ხშირ შემთხვევაში ფიქრობენ, რომ ცემა გამართლებულია. ისინი ხშირად ამბობენ: „მართალი იყო დედა, რომ მცემდა და ისე მატარებდა მუსიკაზე, სხვანაირად მე ვერ ვისწავლიდი მუსიკას, ამიტომ მეც ასე უნდა მოვიქცე.“ ბავშვს ამ დროს ძალიან ბევრი აგრესია უგროვდება და მისგან გათავისუფლებას ცდილობს. აგრესიის ცნობილი ფოტო არსებობს, ხელმძღვანელი რომ ქვეშემრდომს ეჩხუბება, მეუღლე ბავშვს, ბავშვი ძაღლს. აგრესია არსად იკარგება, ის ერთი ადამიანიდან მეორეზე გადადის. ბავშვი ვერ იგებს, რა უნდა გააკეთოს. მან არ იცის, თუ არ შეიგინა, რა უნდა ქნას ამ დროს. ცემა და გამოხატული აგრესია იმ მომენტში მყისიერად შეწყვეტილი რთული ქცევაა და არა ის, რომ ბავშვმა ისწავლოს ალტერნატივა. ბავშვმა რომ მიუღებელი ქცევა განახორციელა, მშობელმა თუ არ იმსჯელა მასთან ერთად ამაზე, თუ მან ბავშვს არ მიაწოდა ქმედების სწორი ფორმა, ის ვერაფერს ისწავლის, გარდა იმისა, რომ მიიღებს შიშს. ერთადერთი რასაც ბავშვი სწავლობს არის ის, რომ როდესაც მას ვინმე ცუდად მოექცევა, მანაც უნდა დაარტყას,“ - აღნიშნავს ნინო ბუაძე.

წყარო: ​აზროვნების აკადემია 

წაიკითხეთ სრულად