Baby Bag

ჯანსაღი ჩვევები, რომლებიც ბავშვს ადრეული ასაკიდანვე უნდა აათვისებინოთ

ჯანსაღი ჩვევები, რომლებიც ბავშვს ადრეული ასაკიდანვე უნდა აათვისებინოთ

ბავშვს ჯანსაღი ჩვევები ადრეული ასაკიდანვე უნდა აათვისებინოთ. ნაცვლად იმისა, რომ ბავშვს პირდაპირი დავალებები მისცეთ, გირჩევთ, მას კარგად აუხსნათ, თუ რისთვის არის აუცილებელი კონკრეტული ჩვევა. ჩვენს სტატიაში იმ უმთავრეს ჩვევებს გაგაცნობთ, რომლებსაც ბავშვი ადრეული ასაკიდანვე უნდა აზიაროთ.

1. ხელების დაბანა

ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად ბავშვს ყველაზე მეტად ჰიგიენის წესების დაცვა ესაჭიროება. ხელების დაბანა მას ბაქტერიებისა და საშიში ინფექციებისგან დაიცავს. ეს ყოველივე თქვენს შვილს მარტივი ენით უნდა აუხსნათ. უთხარით ბავშვს, რომ ხელების დაბანა მას ცუდად გახდომისგან დაიცავს. თქვენს შვილს აუხსენით, თუ როდის არის აუცილებელი ხელების დაბანა. შეახსენეთ ბავშვს, რომ ხელების დაბანა აუცილებელია, როდესაც ის თამაშის შემდეგ სახლში ბრუნდება, სადილობას აპირებს ან აბაზანიდან გამოდის. ბავშვს საკუთარი მაგალითით უჩვენეთ, თუ როგორ უნდა დაიბანოს ხელები სწორად. თქვენს შვილს აუხსენით, რომ ხელის ჰიგიენისთვის ძალიან კარგი საშუალებაა სპეციალური სადეზინფექციო სითხეც. ბავშვმა უნდა იცოდეს, რომ პირში ხელის ჩაყოფა არაჰიგიენურია და აღნიშნულ მავნე ჩვევას უნდა გადაეჩვიოს.

2. პირზე ხელის აფარება ხველების ან ცემინების დროს

ბავშვს აუხსენით, რომ დაცემინების ან დახველების დროს მან პირზე ცხვირსახოცი ან ხელი უნდა მიიფაროს, რათა სხვა ადამიანების ჯანმრთელობას გაუფრთხილდეს. შესაძლოა, ბავშვს დაავიწყდეს, რომ ხველების ან ცემინების დროს პირზე ხელი უნდა აიფაროს, მაგრამ თქვენ მას ეს ხშირად უნდა შეახსენოთ. ბავშვი ხშირად ავარჯიშეთ, რათა აღნიშნული ჩვევა კარგად გაითავისოს.

3. დასვრილი ან გამოუსადეგარი ნივთების ურნაში ჩაგდება

ბავშვს უნდა აუხსნათ, რომ გამოუსადეგარი ან დასვრილი ნივთები ოთახში არ გაფანტოს. პატარამ ჰიგიენის მნიშვნელობა კარგად უნდა გააცნობიეროს. ბავშვს აუხსენით, რომ ნახმარი ცხვირსახოცი მაგიდაზე არ უნდა დააგდოს. ბავშვი ადრეული ასაკიდანვე მიაჩვიეთ გამოუსადეგარი, დასვრილი ნივთების ურნაში დამოუკიდებლად ჩაგდებას. თქვენს შვილს აუხსენით, რომ ჰიგიენის წესების დაცვა აუცილებელია და ამას მის ნაცვლად არავინ გააკეთებს. ბავშვმა უნდა იცოდეს, რომ მშობელი მას ყველგან ვერ გაჰყვება, ხოლო სხვები მის ნაცვლად ჰიგიენის წესებს ვერ დაიცავენ.

4. კბილის ჰიგიენაზე ზრუნვა

რვა წლის ასაკამდე ბავშვს კბილების სრულფასოვნად გასაწმენდად თქვენი დახმარება სჭირდება. მიუხედავად ამისა, მას ადრეული ასაკიდანვე შეგიძლიათ ასწავლოთ დღეში ორჯერ კბილების გახეხვა. თუ ბავშვი თქვენგან დახმარებას არ იღებს და ცდილობს, რომ კბილები დამოუკიდებლად გაიხეხოს, თქვენი ჯაგრისი მიეცით და სთხოვეთ, კბილები მან გაგიხეხოთ. შემდეგ თქვით, რომ ახლა თქვენი ჯერია და ბავშვს კბილები გაუხეხეთ. ბავშვს კბილები სპეციალური ძაფითაც უნდა გაუწმინდოთ. აღნიშნული წესით კბილების გასუფთავება 2 წლის ასაკიდან უნდა დაიწყოთ. ბავშვს ძაფით კბილების გასუფთავება დამოუკიდებლად 10 წლამდე არ შეუძლია.

5. მზისგან დამცავი კრემის გამოყენება

ულტრაიისფერი სხივების ქვეშ ყოფნა კანის კიბოს განვითარების რისკს ზრდის, რის გამოც, ბავშვს გარეთ ყოფნისას მზისგან დამცავი კრემის გამოყენება უნდა ასწავლოთ. ბავშვს კანის ფერი თუ ეცვლება და უვარდისფრდება, ეს იმის ნიშანია, რომ ის მზის გულზე დიდ დროს ატარებს. როდესაც ბავშვს მზისგან დამცავ კრემს უსვამთ, არ დაგავიწყდეთ, რომ კრემით ყურები, ცხვირი და ფეხებიც უნდა დაუფაროთ. თუ ბავშვი კრემის წასმაზე უარს ამბობს, აუხსენით, რომ კრემი მას დამწვრობისგან დაიცავს. ბავშვმა უნდა იცოდეს, რომ დამწვრობა მტკივნეული და საზიანოა.

6. ავტომობილში ღვედის გამოყენება

ღვედის გამოყენება ყოველწლიურად ათასობით ადამიანს სიცოცხლეს უნარჩუნებს. ბავშვმა ადრეული ასაკიდანვე უნდა გააცნობიეროს, თუ როგორი მნიშვნელოვანია ღვედის ხმარება. როდესაც ბავშვი იმ ასაკშია, რომ სავარძელში დამოუკიდებლად ჯდება და ღვედსაც იკრავს, დააკვირდით, რომ მან ეს ყველაფერი სწორად გააკეთოს. შეაქეთ ბავშვი, თუ მან ღვედის გამოყენება ისწავლა. ბავშვს აუხსენით, რომ ღვედი მისი უსაფრთხოებისთვის აუცილებელია. თქვენმა შვილმა ისიც უნდა გააცნობიეროს, რომ მანქანაში საუბრისას მისკენ ვერ შემობრუნდებით, რადგან ეს სახიფათოა.

7. ფიზიკური აქტივობა

ბავშვმა ადრეული ასაკიდანვე უნდა იცოდეს, რომ ფიზიკური დატვირთვა მისთვის სასარგებლოა. აუხსენით, თქვენს შვილს, თუ როგორი მნიშვნელოვანია სირბილი, სიარული. არასდროს დააშინოთ ბავშვი, რომ ის წონაში მოიმატებს, რადგან არასწორად იკვებება. ამის ნაცვლად, მას ჯანმრთელი სხეულის მნიშვნელობაზე ესაუბრეთ და აუხსენით, რომ ჯანსაღი საკვები მას სრულფასოვან ზრდასა და განვითარებაში ეხმარება.

8. ტვინის ჯანმრთელობაზე ზრუნვა

ბავშვს აუხსენით, რომ მან ყოველთვის უნდა გამოიყენოს დამცავი ქუდი, როდესაც სკუტერით ან ველოსიპედით ერთობა. ბავშვმა უნდა იცოდეს, როგორი მნიშვნელოვანია ადამიანისთვის ტვინის ჯანმრთელობაზე ზრუნვა. აუხსენით თქვენს შვილს, რომ თავის დარტყმა ან ტრავმის მიღება, ტვინს უდიდეს საფრთხეს უქმნის, რის გამოც მან თავი ყოველთვის უნდა დაიცვას, როდესაც ექსტრემალური აქტივობით კავდება.

მშობელი ბავშვისთვის როლური მოდელი უნდა იყოს. თუ თქვენ ჯანსაღი ჩვევები გაქვთ და თქვენი შვილი ამას ხედავს, ის აუცილებლად მოგბაძავთ. ბავშვი უნდა აცნობიერებდეს, რატომ არის უსაფრთხოებასა და ჯანმრთელობაზე ზრუნვა მნიშვნელოვანი, ამ შემთხვევაში ის ჯანსაღი ჩვევების განვითარებაზე მეტად იზრუნებს.

მომზადებულია ​verywellfamily.com - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა 

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

ხუთი მთავარი ფასეულობა, რომელსაც ბავშვი ადრეული ასაკიდანვე უნდა აზიაროთ
​ფასეულობები უმნიშვნელოვანეს როლს ასრულებს ადამიანის ცხოვრებაში. ღირებულებების დახმარებით ადამიანები სოციუმში სრულფასოვან ინტეგრაციას ახერხებენ. მორალი ადამიანს პიროვნებად აყალიბებს და მთლიანად განსაზ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რაქიტსა და მის გამომწვევ მიზეზებზე MomsEdu.ge-ს პედიატრი თამთა ხუჯაძე ესაუბრა

რაქიტსა და მის გამომწვევ მიზეზებზე MomsEdu.ge-ს პედიატრი თამთა ხუჯაძე ესაუბრა

რა არის რაქიტის ყველაზე გავრცელებული მიზეზი ბავშვებში? - ამ და რექიტის შესახებ სხვა საინტერესო საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი, ნეფროლოგი თამთა ხუჯაძე.

- რა არის რაქიტი?

- რაქიტი ჩვილი და ადრეული ასაკის ბავშვთა დაავადებაა, რომელიც ვითარდება როგორც D-ვიტამინის, ასევე, კალციუმისა და ფოსფორის ნაკლებობის ფონზე, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ძვლის და კუნთების ტკივილი, მოტეხილობები, ძვლის დეფორმაციები, ზრდის შეფერხება, კუნთების სისუსტე. რაქიტი 100 000 ბავშვიდან დაახლოებით 7-8 ბავშვს აღენიშნება. დაავადების სიხშირე თანაბარია მამაკაცებსა და ქალებში. რაქიტი შედარებით ხშირად გვხვდება ახლო აღმოსავლეთში, აფრიკასა და აზიაში. შედარებით იშვიათია შეერთებულ შტატებსა და ევროპაში, გარდა გარკვეული უმცირესობებისა.

- ძირითადად, რა იწვევს რაქიტს?

რაქიტის ყველაზე გავრცელებული მიზეზი არის D ვიტამინის დეფიციტი, არასწორი კვება, D ვიტამინით, კალციუმითა და ფოსფორით ღარიბი პროდუქტების მიღება და მზის ულტრაიისფერი სხივების არასაკმარისი ექსპოზიცია. რაქიტის განვითარების სხვა მიზიეზებში უნდა განვიხილოთ: D ვიტამინის მეტაბოლიზმის დარღვევით მიდინარე მდგომარეობები, ზოგიერთი სამკურნალო პრეპარატის (გლუკოკორტიკოიდები, ანტიკონვულსანტები, დიურეტიკები, ანტაციდები, ფიტინი) მიღების ფონზე. კანის დაავადებები, რომლის დროს დაქვეითებულია ქოლეკალციფეროლის სინთეზი. გასტროინტესტინური ტრაქტის დაზიანება, რის გამოც ვერ ხერხდება საკვებით მიღებული D ვიტამინის ათვისება (მალაბსორბციის სინდრომი, პანკრეასის უკმარისობა და სხვ.) ღვიძლისა და თირკმელების ის დაავადებები, რომელთა დროსაც ირღვევა D ვიტამინის აქტიური მეტაბოლიტების წარმოქმნა.

არსებობს მემკვიდრეობითი გენეტიკური ფორმებიც. კვებითი პრობლემების ფონზე განვითარებული რაქიტი ჩვეულებრივ გამოწვეულია D ვიტამინის ნაკლებობით, ამ დეფიციტის მიზეზია: მზის სხივების არასაკმარისი ზემოქმედება (რაც სხეულს ეხმარება საკუთარი D ვიტამინის გამომუშავებაში). D ვიტამინის ნაკლებობა ბავშვის კვებაში ვეგეტარიანული/ვეგანური დიეტების, ასევე, რიგი დაავადებების დროს, რომლებიც ზღუდავს D ვიტამინის ათვისებას (როგორიცაა კრონის დაავადება, ცელიაკია, კისტოზური ფიბროზი ან წყლულოვანი კოლიტი). რამდენიმე გენეტიკური დაავადება ხელს უშლის ბავშვის ორგანიზმისმიერ D ვიტამინის შეწოვას. თანდაყოლილი რაქიტი შეიძლება გამოწვეული იყოს დედის დაავადებებით, მათ შორის მძიმე ოსტეომალაცია, არანამკურნალევი ცელიაკია, მალაბსორბცია, პრეეკლამფსია და ნაადრევი მშობიარობა.

- რა სიმპტომები შეიძლება მიგვითითებდეს რაქიტზე?

- სიმპტომატიკა ვლინდება 3-დან 18 თვის ასაკამდე. რაქიტის ნიშნები და სიმპტომები მოიცავს ძვლის მტკივნეულობას, ძვლის მოტეხილობისადმი მიდრეკილებას. რაქიტის პირველ ნიშნად შესაძლებელია მივიჩნიოთ ჩვილებში დიდი ყიფლიბანდის დაგვიანებული დახურვა. მცირეწლოვან ბავშვებს შეიძლება ჰქონდეთ დეფორმული ფეხები, სქელი ტერფები და მაჯები, მენჯის ძვლები და გულმკერდის დეფორმაცია. სისხლში კალციუმის დაბალმა დონემ შეიძლება გამოიწვიოს ტეტანია - კუნთების უკონტროლო სპაზმი. ასევე, შეიძლება წარმოიშვას სტომატოლოგიური პრობლემები. რაქიტი იწვევს ცვლილებებს ნერვულ, ძვალსახსროვან და კუნთოვან სისტემებში. სიმპტომების გამოვლენის ხარისხი დაავადების სიმძიმეზეა დამოკიდებული. ანამნეზური მონაცემებიდან ყურადღება უნდა გამახვილდეს კვების ხასიათზე, დღის რეჟიმზე, მოვლის პრინციპებზე.

ვიტამინი D3 (ქოლეკალციფეროლი) კანში წარმოიქმნება ქოლესტერინის წარმოებულიდან ულტრაიისფერი B შუქის სტიმულის ქვეშ, ულტრაიისფერი შუქი ან ვირთევზას ღვიძლის ზეთი იყო D ვიტამინის ერთადერთი მნიშვნელოვანი წყარო მე-20 საუკუნის დასაწყისამდე, სანამ ერგოსტეროლი (ვიტამინი D-2) სინთეზირებული იყო დასხივებული მცენარეული სტეროიდებისგან. ადამიანის რძეში D ვიტამინის შემცველობა დაბალია 20-40 სე/ლ-ზე ამიტომ, ჩვილები, რომლებიც იმყოფებიან ექსკლუზიურ ძუძუთი კვებაზე (ასევე, ვინც არ ღებულობს პერორალურ დანამატს და მათ, ვისაც აქვს მუქი პიგმენტური კანი, რომელიც ბლოკავს ულტრაიისფერი შუქის შეღწევას) იმყოფებიან რაქიტის განვითარების რისკის ქვეშ.

- როგორ ხდება დიაგნოზის დასმა?

- დიაგნოზი ძირითადად ემყარება კლინიკურ ნიშნებსა და ანამნეზურ მონაცემებს. დიაგნოზის დასადასტურებლად შესაძლებელია ჩატარდეს ლაბორატორიული კვლევები - სისხლის ანალიზი, რომელიც აღმოაჩენს დაბალი კალციუმის, D ვიტამინის, ფოსფორის და მაღალი ტუტე ფოსფატაზას და პარათჰორმონის მაჩვენებელს რენტგენოლოგიურ მონაცემებთან ერთად. უმეტესად ყურადღება ექვცევა მუხლის სახსრისა და მაჯის ძვლების რენდგენოგრამას; ძვლის ბიოფსია (ძალიან იშვიათად კეთდება); გენეტიკური ტესტირება (მემკვიდრეობითი რაქიტისთვის).

- მკურნალობის მეთოდებზეც რომ ვისაუბროთ.

- მკურნალობა დამოკიდებულია გამომწვევ მიზეზზე, თუმცა რიგ შემთხვევებში შესაძლებელია ქირურგიული ჩარევის აუცილებლობაც. დაავადების გენეტიკური ფორმები კი საჭიროებს სპეციალიზებულ მკურნალობას. რაქიტის პრევენცია შესაძლებელია, რისთვისაც ორსულებმა უნდა მიიღონ მინიმუმ 600 სე ვიტამინი D დღეში. თუმცა ლაბორატორიული მონაცემების გათვალისწინებით შესაძლებელია დოზირების ცვლილება კალციუმის პრეპარატთან კომბინაციაში. ძუძუთი კვებაზე მყოფმაყველა ჩვილმა უნდა მიიღოს 400 სე ვიტამინი D დღეში. ზოგადი რეკომენდაციები მოიცავს პერიოდულად მზის სხივების ზემოქმედებას, D ვიტამინით მდიდარი საკვების მიღებას. რაქიტის სამკურნალოდ იყენებენ D ვიტამინის ორივე ფორმას – D2-სა და D3-ს. მკურნალობის ხანგრძლივობა დაავადების სიმძიმეზეა დამოკიდებული და ჩვეულებრივ, 1-3 თვეს უდრის. რაქიტის მსუბუქი ფორმის დროს მკურნალობა საშუალოდ 1 თვეს გრძელდება. შემდეგ D ვიტამინის დოზა მცირდება – რჩება მხოლოდ საპროფილაქტიკო.მედიკამენტის დოზირება და მკურნალობის ხანგრძლივობა უნდა გაკონტროლდეს ლაბორატორიული და რენტგენოლოგიური მონაცემების კონტროლის პარალელურად მხოლოდ ექიმის მეთვალყუეობის ქვეშ. თუ ბავშვს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის პრობლემები აქვს (შეწოვისა და მონელების დარღვევა), შეგვიძლია მივცეთ D ვიტამინის წყალხსნარი. რაქიტის დროს აუცილებელია კალციუმით მდიდარი საკვების (რძისა და მისი ნაწარმის, ლობიოს, თევზეულის, კვერცხის და სხვ.) მიღება.

რაქიტის პროფილაქტიკა: D ვიტამინით პროფილაქტია უნდა გაგრძელდეს სიცოცხლის პირველი 2 წელი. ასევე, ბალანსირებული კვება, დამატებითი საკვების დროული დაწყება, მზის სხივების ზემოქმედების ადეკვატური ხანგრძლივობა. 6 თვემდე ასაკის ბავშვებისთვის მზის პირდაპირი სხივების მოხვედრა არ არის რეკომენდებული, ხოლო 6 თვიდან ნებადართულია დღეში მხოლოდ 17 წუთის (კვირაში 2 საათის) განმავლობაში. რაქიტის დროული დიაგნოსტირება და შესაბამისად, ადეკვატური მკურნალობა კეთილსაიმედო პროგნოზის მანიშნებელია, მაგრამ თუ მკურნალობამ დაიგვიანა, შესაძლოა, დარჩეს ძვალსახსროვანი სისტემის დეფორმაციები. იშვიათად თანმხლები ინფექციები რაქიტის ფონზე სიკვდილსაც კი იწვევს.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად