როგორ გადავაჩვიოთ ბავშვი საფენს, რა ხერხებით არის შესაძლებელი, რომ მივაჩვიოთ ქოთანზე დასმას და რა ასაკიდან უნდა მივიჩნიოთ პრობლემად შარდის ან განავლის შეუკავებლობა? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი, ბავშვთა ნეფროლოგი ქეთევან ქვათაძე.
- ქალბატონო ქეთევან, მშობლებისთვის პრობლემას წარმოადგენს პატარას საფენისგან გადაჩვევა. რა ასაკიდან უნდა დავსვათ ბავშვი ქოთანზე?
- ყველა ბავშვის განვითარება ინდივიდუალურია. ამის გათვალისწინებით განსხვავდება საფენის გახდის და ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლის ასაკი. ზოგიერთი კვლევით დასტურდება, რომ ბავშვების უმეტესობა ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლისთვის მზად არის 18-24 თვის ასაკისთვის. მიუხედავად ამისა, ასაკი არ არის ერთადერთი გასათვალისწინებელი ფაქტორი.
- რა უნდა გაითვალისწინოს მშობელმა იმ დროს, როცა ქოთანზე დასმას გადაწყვეტს?
- წარმოგიდგენთ რამდენიმე ზოგად რჩევას და მითითებას, რომელიც შეიძლება გამოიყენოს ან გაითვალისწინოს მშობელმა.
პირველ რიგში, უნდა მოიმარაგოთ: კომფორტული დასაჯდომი ქოთანი და ტუალეტზე დასამაგრებელი რბილი ადაპტერი, დასადგომი სკამი ხელების დასაბანად, ილუსტრირებული წიგნი ან ვიდეორგოლები, სადაც არის გზამკვლევი ტუალეტის ტრენინგის შესახებ, პამპერსი ტრუსები, რამდენიმე ცალი ნაჭრის საცვალი, მატრასის დამცავი პამპერსი საფენი და წამახალისებელი სტიკერები.
ნაბიჯი პირველი:
ყურადღების მიპყრობა - ბავშვი მხოლოდ პამპერსით ან საცვლით ქოთანზე დასვით და წაუკითხეთ წიგნი ან აყურებინეთ ვიდეორგოლი, სადაც ტუალეტის ტრენინგის შესახებ არის მოთხრობილი.
ნაბიჯი მეორე:
შეარჩიეთ „კარგი დრო“ - სასურველია, იყოს თბილი ამინდები, რომ იოლად შეძლოთ ხშირად გამოცვლა. ოჯახის წევრები, რომლებიც ამ პროცესში მონაწილეობენ უნდა იყვნენ მაქსიმალურად ორიენტირებულები. არ დაამთხვიოთ მოგზაურობას ან საცხოვრებელი სახლის ცვლილებას.
ნაბიჯი მესამე:
დააწესეთ რუტინა - ბავშვი ქოთანზე ერთი და იმავე დროს დასვით, მაგალითად, სადილის ან ბანაობის შემდეგ, ძილის წინ. თავდაპირველად შესაძლებელია დაჯდეს ჩაცმული ან საფენით.
გახადე პერსონალური - შეეცადეთ პირადი პასუხისმგებლობა აუმაღლოთ. ქოთანში ან საფენში მოთავსებული ფეკალიები თქვენი დახმარებით გადააგდებინეთ ტუალეტში.
ნაბიჯი მეექვსე:
წაახალისეთ - მოტივაციის ამაღლებისთვის აუცილებელია წახალისება. ტუალეტის ჩვევებთან დაკავშირებით, ყოველი ახალი წინ გადადგმული ნაბიჯისთვის დააჯილდოვეთ, მაგალითად, აწარმოეთ დღიური, კალენდარი, სადაც ყოველდღიურად წებოვან ილუსტრირებულ სტიკერებს ბავშვი თავად ჩააკრავს.
ნაბიჯი მეშვიდე:
საცვალი - თავდაპირველად ადაპტაციამდე გამოიყენეთ პამპერსი ტრუსი, რომელსაც დამოუკიდებლად და იოლად თავად გაიხდის და ჩაიცვამს.
ნაბიჯი მერვე:
მარცხი - ჩასველებისას არ გაუბრაზდეთ და არ დასაჯოთ, შეხვდით ამას პოზიტიურად, გამოუცვალეთ და აუხსენით, რომ შემდეგ ჯერზე უფრო მეტად ყურადღება მიაქციოს მოშარდვის ან დეფეკაციის სურვილს.
ნაბიჯი მეცხრე:
ღამე - საწოლში დაუფინეთ დამცავი პამპერსი საფენი, რომელიც მატრასს დასველებისგან დაიცავს. თუ ღამით ტუალეტის ტრენინგის მცდელობა იქნება წარუმატებელი, არ იღელვოთ, ღამით ჩასველება 5 წლის ასაკამდე პათოლოგიასთან არ ასოცირდება.
ნაბიჯი მეათე:
ჯილდო - ტუალეტის ტრენინგის ყოველი მისი წარმატება სიხარულით აღნიშნეთ. სიტყვიერად შეაქეთ და დემონსტრაციულად აღნიშნეთ.
გაითვალისწინეთ, რომ თითოეული ნაბიჯის შესრულების და ადაპტაციისთვის შესაძლოა, მოგიწიოთ რამდენჯერმე განმეორება.
აუცილებელია გაითვალისწინოთ თქვენი ბავშვის სხვადასხვა ინდივიდუალური გარემოება და დეტალური ინფორმაციისთვის შეათანხმოთ ბავშვის პირად ექიმთან.
- რა ასაკიდან არის პრობლემა, თუ ბავშვს არ ჩამოუყალიბდა ეს ჩვევა და ვერ გადაეჩვია საფენს?
- როდესაც ბავშვი 4 წელზე მეტია და არ აქვს ჩამოყალიბებული დღისით ტუალეტის ჩვევები - აქვს შარდის და განავლის შეუკავებლობა, რეკომენდებულია, კონსულტაცია ექიმთან გაიაროთ.
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„არანაირი ვირუსული და ბაქტერიული ინფექცია ბავშვს ისეთ ზიანს არ მოუტანს, როგორსაც ეს თამაშები,“ - თემურ მიქელაძე
პედიატრმა თემურ მიქელაძემ სოციალურ ქსელებში გავრცელებული სახიფათო თამაშების საფრთხეების შესახებ ისაუბრა. მისი თქმით, ბავშვებისთვის მსგავსი თამაშები პანდემიებზე ბევრად უფრო სახიფათოა:
„ნებისმიერი გამაღიზიანებელი თამაში, ნებისმიერი გამაღიზიანებელი ელექტრონული აქტივობა ბავშვისთვის არის დამაზიანებელი. იმისთვის, რომ ყველა ეს პრობლემა თავიდან ავიცილოთ, მნიშვნელოვანია მშობლების ჩართულობა. ეს სრული უბედურებაა, მე პირდაპირ მინდა ავღნიშნო. არანაირი დაავადება, არანაირი კორონავირუსული პანდემია, არანაირი სხვა ვირუსული და ბაქტერიული ინფექციები ბავშვს ისეთ ზიანს არ მოუტანს, როგორსაც ეს თამაშები.“
თემურ მიქელაძის თქმით, ბავშვისთვის საუკეთესო ფსიქოლოგები მშობლები არიან და მისი საფრთხისგან დაცვა ყველაზე უკეთ სწორედ მათ გამოსდით:
„მე ვთვლი, რომ ყველაზე კარგი ფსიქოლოგი ბავშვისთვის არის დედა და მამა. თუ დედა და მამა იქნებიან ჩართული, თუ იქნებიან ბებიები ჩართული, თუ ამ ასაკობრივ ჯგუფში არ მოვდუნდებით, ჩვენ შეიძლება ბავშვები გადავარჩინოთ. ამ აგრესიული თამაშებით ზოგ შემთხვევაში ფატალურ შედეგებამდეც კი მივდივართ. ნერვული სისტემა ლაბილურია, ამიტომ ბავშვის მართვა ასეთი მავნე თამაშებით ადვილად შეიძლება. თუ ასეთი საფრთხეა, მაშინ სპეციალურმა სამსახურებმა უნდა მიიღონ გადაწყვეტილება, რომ საერთოდ აკრძალონ ტიკ-ტოკი და მსგავსი თამაშები ქვეყნის ტერიტორიაზე. რამდენიმე ქვეყანაში, მე როგორც ვიცი, უკვე აიკრძალა.“
სოციალურ ქსელ ტიკ-ტოკში გავრცელებული ერთ-ერთი ახალი სახიფათო თამაშის საფრთხეებზე ისაუბრა პედიატრმა ანა მაღრაძემაც. აღნიშნულ თამაშს სხვაგვარად „მახრჩობელა თამაშის“ სახელით იცნობენ და მან უკვე რამდენიმე მოზარდის სიცოცხლე იმსხვერპლა:
„ბავშვები, გასაკუთრებით თინეიჯერებში, ერთმანეთს იწვევენ ამ თამაშით. ეს იწვევს ორგანიზმში, განსაკუთრებით თავის ტვინში, სისხლის მიმოქცევის შეფერხებას. სისხლის მიმოქცევის შეზღუდვა იწვევს ჟანგბადის დეფიციტის შექმნას ორგანიზმში. ვითარდება ჰიპოქსია, რამაც შეიძლება მიიყვანოს ორგანიზმი ასფიქსიამდე, ანუ ჟანგბადის მიწოდების სრულ შეწყვეტამდე. თავის ტვინი ყველაზე მგრძნობიარეა სწორედ ჟანგბადის დეფიციტის მიმართ. ხდება თავის ტვინის სიკვდილი.“
„სწორედ ეს მოხდა მარტში კალიფორნიაში, როდესაც 12 წლის ბიჭი გარდაიცვალა ამ გამოწვევის შედეგად. ეს არ იყო პირველი შემთხვევა. მანამდე 6 თინეიჯერი გარდაიცვალა სწორედ ამ გამოწვევით. ეს გამოწვევა, სამწუხაროდ, ძალიან სწრაფად გავრცელდა მსოფლიო მასშტაბით. ამან შეიძლება მიგვიყვანოს ფატალურ შედეგებამდე. ბავშვები ვერც აცნობიერებენ ამ დროს, თუ რამეს საშიშს და ცუდს აკეთებენ,“ - აღნიშნულ საკითხებზე პედიატრებმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრეს.