როგორ გადავაჩვიოთ ბავშვი საფენს, რა ხერხებით არის შესაძლებელი, რომ მივაჩვიოთ ქოთანზე დასმას და რა ასაკიდან უნდა მივიჩნიოთ პრობლემად შარდის ან განავლის შეუკავებლობა? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი, ბავშვთა ნეფროლოგი ქეთევან ქვათაძე.
- ქალბატონო ქეთევან, მშობლებისთვის პრობლემას წარმოადგენს პატარას საფენისგან გადაჩვევა. რა ასაკიდან უნდა დავსვათ ბავშვი ქოთანზე?
- ყველა ბავშვის განვითარება ინდივიდუალურია. ამის გათვალისწინებით განსხვავდება საფენის გახდის და ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლის ასაკი. ზოგიერთი კვლევით დასტურდება, რომ ბავშვების უმეტესობა ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლისთვის მზად არის 18-24 თვის ასაკისთვის. მიუხედავად ამისა, ასაკი არ არის ერთადერთი გასათვალისწინებელი ფაქტორი.
- რა უნდა გაითვალისწინოს მშობელმა იმ დროს, როცა ქოთანზე დასმას გადაწყვეტს?
- წარმოგიდგენთ რამდენიმე ზოგად რჩევას და მითითებას, რომელიც შეიძლება გამოიყენოს ან გაითვალისწინოს მშობელმა.
პირველ რიგში, უნდა მოიმარაგოთ: კომფორტული დასაჯდომი ქოთანი და ტუალეტზე დასამაგრებელი რბილი ადაპტერი, დასადგომი სკამი ხელების დასაბანად, ილუსტრირებული წიგნი ან ვიდეორგოლები, სადაც არის გზამკვლევი ტუალეტის ტრენინგის შესახებ, პამპერსი ტრუსები, რამდენიმე ცალი ნაჭრის საცვალი, მატრასის დამცავი პამპერსი საფენი და წამახალისებელი სტიკერები.
ნაბიჯი პირველი:
ყურადღების მიპყრობა - ბავშვი მხოლოდ პამპერსით ან საცვლით ქოთანზე დასვით და წაუკითხეთ წიგნი ან აყურებინეთ ვიდეორგოლი, სადაც ტუალეტის ტრენინგის შესახებ არის მოთხრობილი.
ნაბიჯი მეორე:
შეარჩიეთ „კარგი დრო“ - სასურველია, იყოს თბილი ამინდები, რომ იოლად შეძლოთ ხშირად გამოცვლა. ოჯახის წევრები, რომლებიც ამ პროცესში მონაწილეობენ უნდა იყვნენ მაქსიმალურად ორიენტირებულები. არ დაამთხვიოთ მოგზაურობას ან საცხოვრებელი სახლის ცვლილებას.
ნაბიჯი მესამე:
დააწესეთ რუტინა - ბავშვი ქოთანზე ერთი და იმავე დროს დასვით, მაგალითად, სადილის ან ბანაობის შემდეგ, ძილის წინ. თავდაპირველად შესაძლებელია დაჯდეს ჩაცმული ან საფენით.
გახადე პერსონალური - შეეცადეთ პირადი პასუხისმგებლობა აუმაღლოთ. ქოთანში ან საფენში მოთავსებული ფეკალიები თქვენი დახმარებით გადააგდებინეთ ტუალეტში.
ნაბიჯი მეექვსე:
წაახალისეთ - მოტივაციის ამაღლებისთვის აუცილებელია წახალისება. ტუალეტის ჩვევებთან დაკავშირებით, ყოველი ახალი წინ გადადგმული ნაბიჯისთვის დააჯილდოვეთ, მაგალითად, აწარმოეთ დღიური, კალენდარი, სადაც ყოველდღიურად წებოვან ილუსტრირებულ სტიკერებს ბავშვი თავად ჩააკრავს.
ნაბიჯი მეშვიდე:
საცვალი - თავდაპირველად ადაპტაციამდე გამოიყენეთ პამპერსი ტრუსი, რომელსაც დამოუკიდებლად და იოლად თავად გაიხდის და ჩაიცვამს.
ნაბიჯი მერვე:
მარცხი - ჩასველებისას არ გაუბრაზდეთ და არ დასაჯოთ, შეხვდით ამას პოზიტიურად, გამოუცვალეთ და აუხსენით, რომ შემდეგ ჯერზე უფრო მეტად ყურადღება მიაქციოს მოშარდვის ან დეფეკაციის სურვილს.
ნაბიჯი მეცხრე:
ღამე - საწოლში დაუფინეთ დამცავი პამპერსი საფენი, რომელიც მატრასს დასველებისგან დაიცავს. თუ ღამით ტუალეტის ტრენინგის მცდელობა იქნება წარუმატებელი, არ იღელვოთ, ღამით ჩასველება 5 წლის ასაკამდე პათოლოგიასთან არ ასოცირდება.
ნაბიჯი მეათე:
ჯილდო - ტუალეტის ტრენინგის ყოველი მისი წარმატება სიხარულით აღნიშნეთ. სიტყვიერად შეაქეთ და დემონსტრაციულად აღნიშნეთ.
გაითვალისწინეთ, რომ თითოეული ნაბიჯის შესრულების და ადაპტაციისთვის შესაძლოა, მოგიწიოთ რამდენჯერმე განმეორება.
აუცილებელია გაითვალისწინოთ თქვენი ბავშვის სხვადასხვა ინდივიდუალური გარემოება და დეტალური ინფორმაციისთვის შეათანხმოთ ბავშვის პირად ექიმთან.
- რა ასაკიდან არის პრობლემა, თუ ბავშვს არ ჩამოუყალიბდა ეს ჩვევა და ვერ გადაეჩვია საფენს?
- როდესაც ბავშვი 4 წელზე მეტია და არ აქვს ჩამოყალიბებული დღისით ტუალეტის ჩვევები - აქვს შარდის და განავლის შეუკავებლობა, რეკომენდებულია, კონსულტაცია ექიმთან გაიაროთ.
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„თრომბოზის ასაკობრივი ბარიერი ძალიან გაახალგაზრდავდა,“ - სისხლძარღვთა ქირურგი მამუკა ბოკუჩავა
სისხლძარღვთა ქირურგმა მამუკა ბოკუჩავამ ქალბატონებსა და მამაკაცებში თრომბოზის განვითარების რისკების შესახებ ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ პირველადი თრომბოზი უფრო ხშირად ქალბატონებს ემართებათ, ხოლო განმეორებითი - მამაკაცებს:
„პირველადი თრომბოზი სტატისტიკურად ითვლება, რომ ქალბატონებს უფრო ხშირი აქვთ, ხოლო განმეორებითი თრომბოზები მეორე საკითხია. როდესაც განმეორებითი თრომბოზები იქნა დათვლილი, აღინიშნა, რომ მამაკაცებში უფრო ხშირად ვითარდება. ამის ახსნა ზუსტად ცოტა ძნელია, თუმცა განმეორებითი თრომბოზების ალბათობა მამაკაცებში უფრო ხშირია.“
მამუკა ბოკუჩავას თქმით, თრომბოზის განვითარებაში დიდი როლი აქვს ასაკსაც. რაც უფრო ასაკოვანია ადამიანი, მით უფრო მაღალია თრომბოზის განვითარების რისკი:
„რაც შეეხება ასაკობრივ თავისებურებებს, რაც უფრო მაღალია ასაკი, თრომბოზების განვითარების ალბათობა უფრო მაღალია. მინდა გითხრათ, რომ ბოლო პერიოდში, მათ შორის ჩვენთანაც, იყო ძალიან ბევრი შემთხვევა, ძალიან გაახალგაზრდავდა თრომბოზის ასაკობრივი ბარიერი. მქონია შემთხვევა, რომ ხუთი წლის ასაკის ბავშვს განუვითარდა თრომბოზი, აქ იყო მემკვიდრეობითი ფაქტორი. მამა იყო დატვირთული თრომბოზების ანამნეზით. ბავშვს ხუთი წლის ასაკში განუვითარდა ქვემო ღრუ ვენის თრომბოზი. მქონდა შემთხვევა 12 წლის ბავშვთან, როდესაც აქტიური სპორტით იყო დაკავებული ბავშვი, იქ ქირურგიული ჩარევა დაგვჭირდა საერთოდ. ეს არის ერთეული შემთხვევები, თუმცა ზოგადად გაახალგაზრდავების ტენდენცია არის.“
„წვის შეგრძნება და ქავილი ეს არის ქრონიკული ვენური დაავადების ერთ-ერთი თანმხლები სიმპტომი. ამასთან არის სიმძიმის შეგრძნება, ტკივილი, შეშუპება, რომელიც აღენიშნება დაახლოებით 60-70 %-ს. წვა და ქავილი არის სიმპტომები, რომლებიც, შესაძლოა, ვენურ პათოლოგიასთანაც იყოს კავშირში და შეიძლება მისგან დამოუკიდებლადაც იყოს.ამის განმაპირობებელი არის სარქვლოვანი აპარატის ფუნქციის დარღვევა. სარქვლოვანი აპარატი ნორმალურ სიტუაციაში განაპირობების სისხლის ნორმალური მიმართულებით ტერფიდან გულისკენ გადაადგილებას,“ - აღნიშნულ საკითხებზე მამუკა ბოკუჩავამ საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“ ისაუბრა.