როგორ გადავაჩვიოთ ბავშვი საფენს, რა ხერხებით არის შესაძლებელი, რომ მივაჩვიოთ ქოთანზე დასმას და რა ასაკიდან უნდა მივიჩნიოთ პრობლემად შარდის ან განავლის შეუკავებლობა? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი, ბავშვთა ნეფროლოგი ქეთევან ქვათაძე.
- ქალბატონო ქეთევან, მშობლებისთვის პრობლემას წარმოადგენს პატარას საფენისგან გადაჩვევა. რა ასაკიდან უნდა დავსვათ ბავშვი ქოთანზე?
- ყველა ბავშვის განვითარება ინდივიდუალურია. ამის გათვალისწინებით განსხვავდება საფენის გახდის და ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლის ასაკი. ზოგიერთი კვლევით დასტურდება, რომ ბავშვების უმეტესობა ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლისთვის მზად არის 18-24 თვის ასაკისთვის. მიუხედავად ამისა, ასაკი არ არის ერთადერთი გასათვალისწინებელი ფაქტორი.
- რა უნდა გაითვალისწინოს მშობელმა იმ დროს, როცა ქოთანზე დასმას გადაწყვეტს?
- წარმოგიდგენთ რამდენიმე ზოგად რჩევას და მითითებას, რომელიც შეიძლება გამოიყენოს ან გაითვალისწინოს მშობელმა.
პირველ რიგში, უნდა მოიმარაგოთ: კომფორტული დასაჯდომი ქოთანი და ტუალეტზე დასამაგრებელი რბილი ადაპტერი, დასადგომი სკამი ხელების დასაბანად, ილუსტრირებული წიგნი ან ვიდეორგოლები, სადაც არის გზამკვლევი ტუალეტის ტრენინგის შესახებ, პამპერსი ტრუსები, რამდენიმე ცალი ნაჭრის საცვალი, მატრასის დამცავი პამპერსი საფენი და წამახალისებელი სტიკერები.
ნაბიჯი პირველი:
ყურადღების მიპყრობა - ბავშვი მხოლოდ პამპერსით ან საცვლით ქოთანზე დასვით და წაუკითხეთ წიგნი ან აყურებინეთ ვიდეორგოლი, სადაც ტუალეტის ტრენინგის შესახებ არის მოთხრობილი.
ნაბიჯი მეორე:
შეარჩიეთ „კარგი დრო“ - სასურველია, იყოს თბილი ამინდები, რომ იოლად შეძლოთ ხშირად გამოცვლა. ოჯახის წევრები, რომლებიც ამ პროცესში მონაწილეობენ უნდა იყვნენ მაქსიმალურად ორიენტირებულები. არ დაამთხვიოთ მოგზაურობას ან საცხოვრებელი სახლის ცვლილებას.
ნაბიჯი მესამე:
დააწესეთ რუტინა - ბავშვი ქოთანზე ერთი და იმავე დროს დასვით, მაგალითად, სადილის ან ბანაობის შემდეგ, ძილის წინ. თავდაპირველად შესაძლებელია დაჯდეს ჩაცმული ან საფენით.
გახადე პერსონალური - შეეცადეთ პირადი პასუხისმგებლობა აუმაღლოთ. ქოთანში ან საფენში მოთავსებული ფეკალიები თქვენი დახმარებით გადააგდებინეთ ტუალეტში.
ნაბიჯი მეექვსე:
წაახალისეთ - მოტივაციის ამაღლებისთვის აუცილებელია წახალისება. ტუალეტის ჩვევებთან დაკავშირებით, ყოველი ახალი წინ გადადგმული ნაბიჯისთვის დააჯილდოვეთ, მაგალითად, აწარმოეთ დღიური, კალენდარი, სადაც ყოველდღიურად წებოვან ილუსტრირებულ სტიკერებს ბავშვი თავად ჩააკრავს.
ნაბიჯი მეშვიდე:
საცვალი - თავდაპირველად ადაპტაციამდე გამოიყენეთ პამპერსი ტრუსი, რომელსაც დამოუკიდებლად და იოლად თავად გაიხდის და ჩაიცვამს.
ნაბიჯი მერვე:
მარცხი - ჩასველებისას არ გაუბრაზდეთ და არ დასაჯოთ, შეხვდით ამას პოზიტიურად, გამოუცვალეთ და აუხსენით, რომ შემდეგ ჯერზე უფრო მეტად ყურადღება მიაქციოს მოშარდვის ან დეფეკაციის სურვილს.
ნაბიჯი მეცხრე:
ღამე - საწოლში დაუფინეთ დამცავი პამპერსი საფენი, რომელიც მატრასს დასველებისგან დაიცავს. თუ ღამით ტუალეტის ტრენინგის მცდელობა იქნება წარუმატებელი, არ იღელვოთ, ღამით ჩასველება 5 წლის ასაკამდე პათოლოგიასთან არ ასოცირდება.
ნაბიჯი მეათე:
ჯილდო - ტუალეტის ტრენინგის ყოველი მისი წარმატება სიხარულით აღნიშნეთ. სიტყვიერად შეაქეთ და დემონსტრაციულად აღნიშნეთ.
გაითვალისწინეთ, რომ თითოეული ნაბიჯის შესრულების და ადაპტაციისთვის შესაძლოა, მოგიწიოთ რამდენჯერმე განმეორება.
აუცილებელია გაითვალისწინოთ თქვენი ბავშვის სხვადასხვა ინდივიდუალური გარემოება და დეტალური ინფორმაციისთვის შეათანხმოთ ბავშვის პირად ექიმთან.
- რა ასაკიდან არის პრობლემა, თუ ბავშვს არ ჩამოუყალიბდა ეს ჩვევა და ვერ გადაეჩვია საფენს?
- როდესაც ბავშვი 4 წელზე მეტია და არ აქვს ჩამოყალიბებული დღისით ტუალეტის ჩვევები - აქვს შარდის და განავლის შეუკავებლობა, რეკომენდებულია, კონსულტაცია ექიმთან გაიაროთ.
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„ბავშვს მორალი ორ წლამდე არ აქვს. მას უნდა, რომ რაც კარგია, მისი იყოს,“ - პედიატრი ქეთი ნემსაძე
პედიატრი ქეთი ნემსაძე ბავშვის განვითარების უმთავრეს ეტაპზე საუბრობს. ის აცხადებს, რომ პატარები ყველაზე მეტად ნულიდან ორ წლამდე ვითარდებიან. ქეთი ნემსაძის თქმით, ორ წლამდე ასაკის ბავშვის მიმართ ჭარბი მოთხოვნები არ უნდა გვქონდეს და მას მოზრდილივით არ უნდა ვექცეოდეთ. პედიატრი აღნიშნავს, რომ ორ წლამდე ბავშვებს მორალი არ აქვთ და მათი აზროვნება ძალიან განსხვავებულია:
„ბავშვს მორალი ორ წლამდე არ აქვს. მისი მორალია: „რაც კარგია, ჩემია. რაც ჩემია, შენი ვერ გახდება.“ არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება ამ ეტაპზე ბავშვს უთხრა რაიმე ნივთზე: „სხვას მიეცი.“ ის სხვას არ გაუყოფს რამეს, ეს არის ჯანმრთელი ბავშვის ფუნქცია. არავითარ შემთხვევაში არ უნდა გავუჯავრდეთ ბავშვს, თუ ის სხვას არ უყოფს რამეს. გაზიარება არ არის მისი პრობლემა. არ უნდა წავეჩხუბოთ ბავშვს. მას უნდა, რომ რაც კარგია, მისი იყოს. შემდეგ ჩვენ ნელ-ნელა ავუხსნით, რომ კარგს უნდა მიაღწიო, მაგრამ სხვისი უფლებები არ უნდა დაარღვიო.“
ქეთი ნემსაძე ორ წლამდე ბავშვებში ეფექტიან დასჯის მეთოდოლოგიაზე საუბრობს და მშობლებს ურჩევს, ბავშვებს ხშირად შეახსენონ ყველაფერი ის, რასაც ისინი სწორად აკეთებენ:
„ორ წლამდე ასაკის ბავშვებში დასჯის მეთოდოლოგია არის ასეთი, ის ემყარება ტაიმ-აუტს. თუ ნულიდან ორ წლამდე ბავშვმა რაღაც დააშავა, ნივთი აიღო და გადააგდო, ჩვენ ერთი წუთის განმავლობაში ვუხსნით მას, რომ ეს არ არის კარგი, მიგვყავს უსაფრთხო შესვენების სკამზე ან კუთხეში. კუთხეში დაყენება შეიძლება მხოლოდ ერთი წუთით. ამის შემდეგ მას ამას არასდროს გავახსენებთ. ბავშვს გავახსენებთ იმას, რაც მან კარგი გააკეთა. განსაკუთრებით ძილის წინ შევაქებთ ბავშვს. ეს არის ის, რითაც მტკიცდება კარგი ჩვევები. ბავშვს შევახსენებთ, რა გააკეთა კარგი. ეს დასწავლის პერიოდია. ყველაზე მეტად ბავშვი ვითარდება ნულიდან ორ წლამდე,“
„სტრესი არის რამდენიმე სახის. არსებობს ასატანი სტრესი. რას ნიშნავს ეს? როდესაც ბავშვი პასუხობს გაკვეთილს, გულისცემა ოდნავ უჩქარდება, არის ჰორმონალური ცვლილებები, რომელიც არ იწვევს მნიშვნელოვან ცვლილებებს. ეს დადებითი სტრესია, რომელიც განვითარებას და ადაპტაციის უნარის ჩამოყალიბებას უწყობს ხელს. ასეთი სტრესი არ უნდა ავაცილოთ ბავშვს. სერიოზული სტრესი გადადის ტოქსიკურ ბიოქიმიურ პროცესებში. ასეთი სტრესი არის დაბადებისთანავე დედისა და ბავშვის დაშორება,“ - აცხადებს ქეთი ნემსაძე.