Baby Bag

„ბავშვისთვის ათჯერ თქმა რომ არ დაგვჭირდეს, უნდა გვქონდეს სისტემატური და ავტორიტეტული მიდგომა აღზრდის მიმართ,“ - ფსიქოლოგი ნატა მეფარიშვილი

„ბავშვისთვის ათჯერ თქმა რომ არ დაგვჭირდეს, უნდა გვქონდეს სისტემატური და ავტორიტეტული მიდგომა აღზრდის მიმართ,“ - ფსიქოლოგი ნატა მეფარიშვილი

ბავშვთა ფსიქოლოგი ნატა მეფარიშვილი გადაცემაში „იმედის დღე“ პოზიტიური მშობლობის უპირატესობების შესახებ საუბრობს და ბავშვთან ურთიერთობისას ლექსიკის კონტროლის მნიშვნელობას უსვამს ხაზს:

„პოზიტიურ მშობლობაში ერთ-ერთი მთავარი გახლავთ ლექსიკის კონტროლი. ეს პოზიტიური მშობლობის ამოსავალი დებულებაა. ​როდესაც ბავშვს ვეუბნებით, რომ ქცევა არ მოგვწონს და ეს ცუდი საქციელია, ეს ფრაზა შეიძლება შემდეგნაირად შეიცვალოს: „როდესაც ასე იქცევი, მე გაცილებით უფრო მომწონს. შენ ძალიან კარგი ადამიანი ხარ, მაგრამ ხანდახან შენი საქციელი ისეთი კარგი არ არის.“შეგვიძლია ბავშვს ვუთხრათ: „არ მომწონს,“ მაგრამ ეს უნდა ეხებოდეს საქციელს.“

ნატა მეფარიშვილის თქმით, ბავშვთან სისტემატური და ავტორიტეტული მიდგომა უნდა გამოვიყენოთ:

​ისე უნდა ვიფიქროთ მშობლობასა და აღზრდაზე, რომ ბავშვისთვის ათჯერ თქმა არ დაგვჭირდეს. ეს არის სისტემატური და ავტორიტეტული მიდგომა აღზრდის მიმართ. ავტორიტეტულ აღზრდას განაპირობებს ის, რომ მე როდესაც ვამბობ „არას,“ ეს „არა“ ყოველთვის არის „არა.“ შეიძლება აბსოლუტურად გაკონტოლებული ინტონაციით და ხმით ვთქვა. როდესაც ვამბობ „კის,“ ეს „კი“ არის „კი.“ „არა“ და „კი“ შუა გზაში არ გადაკეთდება საპირისპიროდ.“

ნატა მეფარიშვილი აცხადებს, რომ არ არსებობს მშობელი, რომელიც აღზრდისას შეცდომებს არ უშვებს:

„ჩვენ, როგორც მშობლები, ცხადია, რომ ცოცხალი ადამიანები ვართ. მე ამ რეკომენდაციებს რომ ვამბობ, არ ვგულისხმობ, რომ ყოველთვის იდეალურად და კარგად მოვიქცევით, ან არსებობენ იდეალური მშობლები. ხშირად როდესაც ფსიქოლოგებს უსმენენ, ამბობენ, რომ ნეტავ ახლა თვითონ როგორ იქცევაო. ცხადია, ყველას ეშლება.​ მშობელი კარგი მშობელია მაშინ, როდესაც თავის საქციელს კრიტიკულად უყურებს, ცდილობს, რომ ცოდნა გაიღრმავოს კონკრეტულ საკითხებთან დაკავშირებით, ეძებს მხარდაჭერას სხვა მშობლებთან ან პროფესიონალთან.“

ნატა მეფარიშვილის თქმით, უპირობო სიყვარული ბავშვის ჯანსაღი ფსიქიკის ჩამოყალიბებისთვის აუცილებელია:

„ნებისმიერ შემთხვევაში რომ გვიყვარს ჩვენი შვილი, როგორც უნდა მოიქცეს, წარმატებული, წარუმატებელი, კარგი საქციელით, ცუდი საქციელით, ეს არის უპირობო სიყვარული. ამის შეგრძნება ბავშვს მუდმივად უნდა ჰქონდეს და მაშინ ვარ ადეკვატური მშობელი, მაშინ მყავს ფსიქიკურად ჯანსაღი შვილი. თუ მე მას ოდნავ მაინც ვაგრძნობინებ სიტყვით, ქცევით ან მზერით და ბავშვმა დაიჭირა, რომ იქ ის არ არის, რასაც ელის მშობლისგან, აი, ​იქ პრობლემები ჩნდება.“

„ბავშვს ათჯერ რომ ეუბნებით და უკვე მოჩეჩვამდე მიდიხართ, ​მას უნდა ვუთხრათ მისი ამ საქციელის შემთხვევაში, რა შედეგი დადგება. ბავშვს უნდა ვუთხრათ: „თუ ახლა არ შეწყვეტ ამ უსაქციელობას, საღამოს ვერ უყურებ მულტფილმს. ეს უნდა შესრულდეს. ეს პრივილეგიები მისთვის ძალიან მნიშვნელოვანი უნდა იყოს, მულტფილმი უნდა უნდოდეს, ეზოში თამაში უნდა უნდოდეს,“ - აღნიშნავს ნატა მეფარიშვილი.

წყარო:​ „იმედის დღე“

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

რა არის პოზიტიური ყურადღება და რატომ არის ის ბავშვისთვის მნიშვნელოვანი?
​მშობელი შვილისადმი პოზიტიურ დამოკიდებულას სხვადასხვა ფორმით გამოხატავს. ის შვილს უღიმის, ნაზად უყურებს თვალებში, ეფერება, მას სასიამოვნო, დადებითი სიტყვებით ამხნევებს, მისი იდეების, აქტივობებისა და...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად