მშობლები ყოველთვის ცდილობენ, მიუხვდნენ თავიანთ პატარებს მაშინ, როცა ისინი ჯერ ვერ ლაპარაკობენ. კომუნიკაცია ჩვილებთან საკმაოდ რთულია. თუმცა არსებობს სხვადასხვა ხერხი, რომელთა ცოდნაც დაგეხმარებათ, მიხვდეთ, რას საჭიროებს ბავშვი კონკრეტულ მომენტში. ტირილი, სიცილი, სხვადასხვა ჟესტი მშობლებს კომუნიკაციის დამყარებაში ეხმარება.
გთავაზობთ რამდენიმე
მეთოდს, რომელიც სანამ პატარა ლაპარაკს ისწავლის, მისი საჭიროებების მიხვედრაში დაგეხმარებათ:
ტირილი
1.ტირილი ძილის გამო
ძილის ნაკლებობის გამო ყველა ადამიანი გაღიზიანებული და უხასიათოა. ასევე ხდება ბავშვებშიც განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც სურთ ძილი და ვერ ახერხებენ დაძინებას. ამ დროს მათ ახასიათებთ გრძელი, გაბმული ტირილი, რომლითაც წუწუნს და უკმაყოფილებას გამოხატავენ.
2. ტირილი შიმშილის გამო
თავიდან ეს „უბრალო“ ტირილია, თუმცა თუ მშობლის მხრიდან საჭირო რეაგირება არ მოჰყვება, შესაძლოა ისტერიულ ტირილშიც გადაიზარდოს. ამ დროს ბავშვი განსაკუთრებით ამოძრავებს თავს, ასევე ტუჩების უჩვეულო მოძრაობით გამოსცემს ბგერებს, რაც იმის მანიშნებელია, რომ ბავშვს შია.
3. ტირილი ტკივილის გამო
ასეთ დროს ტირილი ჩვეულებრივზე მეტად ხმამაღალი და ხანგრძლივია. ტკივილის სიძლიერესთან ერთად იმატებს ისტერიულად ტირილიც. როდესაც ბავშვი იღლება, ტირილს დაბალ ხმაზე აგრძელებს.
4. ტირილი დისკომფორტის გამო
როდესაც ბავშვს ძალიან სცივა, სცხელა ან საფენის გამოცვლა სჭირდება, ტირილი უწყვეტი და ძალიან მწყრალია (ემოციური, გაბრაზებული). ასევე დისკომფორტს უკონტროლო მოძრაობებით და ხერხემალში მოხრითაც გამოხატავენ.
5. ტირილი, რომლითაც ახალშობილი თავისთან „გვიხმობს“
თუ ბავშვი 5-6-ჯერ წამოიტირებს, შემდეგ კი წყვეტს და 20 წამში ისევ აგრძელებს, სურს, ვინმემ ხელში აიყვანოს და გაართოს. თუ მასთან არავინ მივა ტირილის ციკლი ისევ გაგრძელდება.
6. ფსიქოლოგიური ხასიათის ტირილი
შებერილობის, გაზების, შარდვის ან დეფეკაციის გამო ბავშვი ხშირად გრძნობს დისკომფორტს, რასაც ხანგრძლივი, უწყვეტი ტირილით გამოხატავს.
7. ტირილი არასასურველი გარემოს გამო
ამ ტიპის ტირილი შესაძლოა, სხვადასხვა მიზეზის გამო იყოს გამოწვეული. მაგალითად, როდესაც ბავშვს არ მოსწონს გარემო, რომელშიც ცხოვრობს. ის ამ ჟესტით გამოხატავს უკმაყოფილებას.
მოძრაობა
1. ზურგის მოხრილობა (თაღოვანი)
ეს მოძრაობა 2 თვემდე ბავშვებში ძალიან სპეციფიკურია. შესაძლოა, იგი გამოწვეული იყოს, მუცლის არეში მწვავე ტკივილით. ახალშობილი უკვე დანაყრებულია თუ ასე საკვების მიღების შემდეგ იქცევა. გარდა ამისა, 2 თვის შემდეგ ბავშვები ამ ჟესტით დაღლილობასაც გამოხატავენ.
2. მუშტის შეკვრა
როგორც წესი, ახალშობილები მუშტს კრავენ შიმშილის დროს. თუ თქვენი პატარას ეს ჟესტი არ გამოგეპარებათ, შეძლებთ თავიდან აირიდოთ ტირილი და სხვა სახის უსიამოვნება.
3. ყურზე ხელის ჩაჭიდება
ეს ჟესტი უმეტესად იმის მანიშნებელია, რომ ბავშვი საკუთარ სხეულს იკვლევს და იძიებს ახალ დეტალებს. მაგრამ თუ ეს მუდმივად გრძელდება, უმჯობესია, საკონსულტაციოდ მიმართოთ ექიმს.
4. მხრის უცაბედი შეკუმშვა
ეს მოძრაობა ხშირია შიშის დროს. მაგალითად, როდესაც ბავშვს ესმის ხმამაღალი ხმები ან ხედავს მკვეთრ შუქს.
5. თავის ბრუნვა
ბევრი ბავშვისთვის ეს მოძრაობა დამაწყნარებელია. როდესაც ძილისთვის ემზადებიან ან დამშვიდებას ცდილობენ, პატარები ამ ჟესტს მიმართავენ.
6. ფეხის აწევა
ეს მოძრაობა გამოხატავს მწვავე და ძლიერ ტკივილს. ასე ბავშვები ტკივილის შემსუბუქებას ცდილობენ.
ამ ჟესტების ცნობა დაგეხამრებათ ზუსტად გაიგოთ, თუ რა სურს ბავშვს. მნიშვნელოვნად შეამცირებს კომუნიკაციის სიმცირით გამოწვეულ სტრესს და ხელს შეუწყობს კონტაქტის დამყარებას თქვენსა და ახალშობილს შორის.
ბავშვებს თავდაჯერებას არა მშობლების და ნათესავების მხრიდან ქების მოსმენა, არამედ საკუთარი მიღწევები მატებთ. ისინი საკუთარ შესაძლებლობებში რწმუნდებიან, როდესაც ახალ უნარებს იძენენ და ცოდნას იღრმავებენ. მშობლებს ძალიან უნდათ, რომ თავდაჯერებული შვილები ჰყავდეთ. თუ ბავშვი საკუთარ შესაძლებლობებში დარწმუნებულია, ის სირთულეებს გაცილებით მარტივად უმკლავდება, ვიდრე მისი ნაკლებად თავდაჯერებული თანატოლები. მართალია, ყველა პატარა ინდივიდუალურია, მაგრამ არსებობს გარკვეული რეკომენდაციები, რომელთა გათვალისწინება ძალიან დაგეხმარებათ, რომ შვილს თავდაჯერება შემატოთ.
1. გამონახეთ დრო თამაშისთვის
თამაში ბავშვისთვის საუკეთესო მასწავლებელია. გარდა ამისა, როდესაც მშობელი ბავშვთან ხშირად თამაშობს, ბავშვი ხვდება, რომ ის მშობლისთვის ძვირფასია. პატარები ამჩნევენ, რომ მშობლები მათთვის დროის გამოყოფას ახერხებენ. თამაშის დროს თქვენი ყურადღება მთლიანად ბავშვზე გადაიტანეთ. ბავშვები ძალიან მარტივად ხვდებიან, როდესაც უფროსები სხვა რამეზე ფიქრობენ და უგულისყუროდ თამაშობენ. როდესაც ბავშვის მიმართ ყურადღებას იჩენთ, მას თვითშეფასება უმაღლდება. ბავშვი გრძნობს, რომ მას უსმენენ. მშობლებს თამაშისთვის დრო იშვიათად რჩებათ. როდესაც თავისუფალი დრო გექნებათ, თამაშში მთელი გულით უნდა ჩაერთოთ. ბავშვთან თამაშის პარალელურად საოჯახო საქმეებით ნუ დაკავდებით. მშობელსა და შვილს შორის ძლიერი და მტკიცე ურთიერთკავშირი სწორედ თამაშის დროს მყარდება.
2. ბავშვი ხშირად დაასაქმეთ
ბავშვებს საკუთარი უნარების გამომჟღავნება ძალიან აბედნიერებთ. ისინი ოცნებობენ, რომ მათი ძალისხმევა უფროსებმა შეამჩნიონ და დააფასონ. ბავშვი ბედნიერდება, როდესაც მშობლები მას საოჯახო საქმეებში დახმარებას სთხოვენ. ბავშვი შემდეგ საოჯახო საქმეებში უნდა დაიხმაროთ: მაგიდის გაწყობა, თოჯინების დალაგება, მტვრის გაწმენდა, მტვერსასრუტით ოთახის დასუფთავება, თეფშების რეცხვა, ბაღის მოვლა, გასარეცხი ტანსაცმლის გადახარისხება. ბავშვის დასაქმებისას მისი ინტერესები გაითვალისწინეთ და ისეთი საქმე დაავალეთ, რომელიც მას გააბედნიერებს. როდესაც ბავშვი თქვენ მიერ მიცემულ დავალებას ასრულებს, მას თავდაჯერება ემატება. თუ ბავშვს დროთა განმავლობაში მობეზრდება საოჯახო საქმეების კეთება, აუხსენით მას, რომ შრომა საჭიროა და ის ხშირად თამაშს წინ უძღვის.
3. ბავშვს სათანადო ყურადღება დაუთმეთ
ბავშვს ყველაფერზე მეტად მშობლების ყურადღება აბედნიერებს. როდესაც შვილისადმი ყურადღებას იჩენთ, ის თავს მნიშვნელოვან ადამიანად აღიქვამს. როდესაც ბავშვი გესაუბრებათ, მას თვალებში უყურეთ და აგრძნობინეთ, რომ ყურადღებით უსმენთ. თუ გრძნობთ, რომ ბავშვს თქვენთან საუბარი უნდა, მთელი ყურადღება მისკენ მიმართეთ. ბავშვმა უნდა იცოდეს, რომ მისი აზრები და განცდები მნიშვნელოვანია. ბავშვის გრძნობებს პატივი ეცით და აგრძნობინეთ, რომ მისი ემოციები თქვენთვის გასაგებია. ბავშვმა საკუთარი ემოციების გამოხატვა მარტივად რომ შეძლოს, მასთან ემოციები თავადაც უნდა გამოხატოთ.
4. ბავშვი ხშირად წაახალისეთ
გაიხსენეთ, რა იგრძენით, როდესაც თქვენი გაკეთებული საქმე სათანადოდ დააფასეს და თქვენი შესაძლებლობების გამო შეგაქეს. ბავშვის შესაძლებლობების აღიარება მას არამხოლოდ მოტივაციას მატებს, არამედ თავდაჯერებასაც. ბავშვის წახალისებასა და შექებას შორის ძალიან დიდი განსხვავებაა. შექება ბავშვს აგრძნობინებს, რომ ის კარგი მხოლოდ მაშინაა, როდესაც რაღაცას იდეალურად აკეთებს, ხოლო წახალისება ბავშვის ქმედებებზე აკეთებს აქცენტს. შექებაა, როდესაც ბავშვს ეუბნებით: „ეს ქვიშის სასახლე შესანიშნავია!“ წახალისებაა, როდესაც ამბობთ: „ქვიშის სასახლის შენებისას საოცრად კარგად იმუშავე!“ ხშირი შექება ბავშვს აკომპლექსებს. ის ზეწოლას განიცდის და ყოველთვის აღიარების მოლოდინშია. ბავშვს უნდა აგრძნობინოთ, რომ ყველაზე მთავარი ძალისხმევა და მონდომებაა. მისი შრომისმოყვარეობა და მცდელობები აუცილებლად წაახალისეთ.
ბავშვის წახალისება, მასთან ხშირი საუბარი და თამაში, მის მიმართ სათანადო ყურადღების გამოჩენა თქვენს შვილს თავდაჯერების მატებაში ძალიან დაეხმარება, რაც მას წარმატების მიღწევაში შეუწყობს ხელს.