მშობლები ყოველთვის ცდილობენ, მიუხვდნენ თავიანთ პატარებს მაშინ, როცა ისინი ჯერ ვერ ლაპარაკობენ. კომუნიკაცია ჩვილებთან საკმაოდ რთულია. თუმცა არსებობს სხვადასხვა ხერხი, რომელთა ცოდნაც დაგეხმარებათ, მიხვდეთ, რას საჭიროებს ბავშვი კონკრეტულ მომენტში. ტირილი, სიცილი, სხვადასხვა ჟესტი მშობლებს კომუნიკაციის დამყარებაში ეხმარება.
გთავაზობთ რამდენიმე
მეთოდს, რომელიც სანამ პატარა ლაპარაკს ისწავლის, მისი საჭიროებების მიხვედრაში დაგეხმარებათ:
ტირილი
1.ტირილი ძილის გამო
ძილის ნაკლებობის გამო ყველა ადამიანი გაღიზიანებული და უხასიათოა. ასევე ხდება ბავშვებშიც განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც სურთ ძილი და ვერ ახერხებენ დაძინებას. ამ დროს მათ ახასიათებთ გრძელი, გაბმული ტირილი, რომლითაც წუწუნს და უკმაყოფილებას გამოხატავენ.
2. ტირილი შიმშილის გამო
თავიდან ეს „უბრალო“ ტირილია, თუმცა თუ მშობლის მხრიდან საჭირო რეაგირება არ მოჰყვება, შესაძლოა ისტერიულ ტირილშიც გადაიზარდოს. ამ დროს ბავშვი განსაკუთრებით ამოძრავებს თავს, ასევე ტუჩების უჩვეულო მოძრაობით გამოსცემს ბგერებს, რაც იმის მანიშნებელია, რომ ბავშვს შია.
3. ტირილი ტკივილის გამო
ასეთ დროს ტირილი ჩვეულებრივზე მეტად ხმამაღალი და ხანგრძლივია. ტკივილის სიძლიერესთან ერთად იმატებს ისტერიულად ტირილიც. როდესაც ბავშვი იღლება, ტირილს დაბალ ხმაზე აგრძელებს.
4. ტირილი დისკომფორტის გამო
როდესაც ბავშვს ძალიან სცივა, სცხელა ან საფენის გამოცვლა სჭირდება, ტირილი უწყვეტი და ძალიან მწყრალია (ემოციური, გაბრაზებული). ასევე დისკომფორტს უკონტროლო მოძრაობებით და ხერხემალში მოხრითაც გამოხატავენ.
5. ტირილი, რომლითაც ახალშობილი თავისთან „გვიხმობს“
თუ ბავშვი 5-6-ჯერ წამოიტირებს, შემდეგ კი წყვეტს და 20 წამში ისევ აგრძელებს, სურს, ვინმემ ხელში აიყვანოს და გაართოს. თუ მასთან არავინ მივა ტირილის ციკლი ისევ გაგრძელდება.
6. ფსიქოლოგიური ხასიათის ტირილი
შებერილობის, გაზების, შარდვის ან დეფეკაციის გამო ბავშვი ხშირად გრძნობს დისკომფორტს, რასაც ხანგრძლივი, უწყვეტი ტირილით გამოხატავს.
7. ტირილი არასასურველი გარემოს გამო
ამ ტიპის ტირილი შესაძლოა, სხვადასხვა მიზეზის გამო იყოს გამოწვეული. მაგალითად, როდესაც ბავშვს არ მოსწონს გარემო, რომელშიც ცხოვრობს. ის ამ ჟესტით გამოხატავს უკმაყოფილებას.
მოძრაობა
1. ზურგის მოხრილობა (თაღოვანი)
ეს მოძრაობა 2 თვემდე ბავშვებში ძალიან სპეციფიკურია. შესაძლოა, იგი გამოწვეული იყოს, მუცლის არეში მწვავე ტკივილით. ახალშობილი უკვე დანაყრებულია თუ ასე საკვების მიღების შემდეგ იქცევა. გარდა ამისა, 2 თვის შემდეგ ბავშვები ამ ჟესტით დაღლილობასაც გამოხატავენ.
2. მუშტის შეკვრა
როგორც წესი, ახალშობილები მუშტს კრავენ შიმშილის დროს. თუ თქვენი პატარას ეს ჟესტი არ გამოგეპარებათ, შეძლებთ თავიდან აირიდოთ ტირილი და სხვა სახის უსიამოვნება.
3. ყურზე ხელის ჩაჭიდება
ეს ჟესტი უმეტესად იმის მანიშნებელია, რომ ბავშვი საკუთარ სხეულს იკვლევს და იძიებს ახალ დეტალებს. მაგრამ თუ ეს მუდმივად გრძელდება, უმჯობესია, საკონსულტაციოდ მიმართოთ ექიმს.
4. მხრის უცაბედი შეკუმშვა
ეს მოძრაობა ხშირია შიშის დროს. მაგალითად, როდესაც ბავშვს ესმის ხმამაღალი ხმები ან ხედავს მკვეთრ შუქს.
5. თავის ბრუნვა
ბევრი ბავშვისთვის ეს მოძრაობა დამაწყნარებელია. როდესაც ძილისთვის ემზადებიან ან დამშვიდებას ცდილობენ, პატარები ამ ჟესტს მიმართავენ.
6. ფეხის აწევა
ეს მოძრაობა გამოხატავს მწვავე და ძლიერ ტკივილს. ასე ბავშვები ტკივილის შემსუბუქებას ცდილობენ.
ამ ჟესტების ცნობა დაგეხამრებათ ზუსტად გაიგოთ, თუ რა სურს ბავშვს. მნიშვნელოვნად შეამცირებს კომუნიკაციის სიმცირით გამოწვეულ სტრესს და ხელს შეუწყობს კონტაქტის დამყარებას თქვენსა და ახალშობილს შორის.
„მშობელს ჰგონია, რომ ბავშვი დანაყრდა, მაგრამ სწორედ აქედან მივდივართ მეტაბოლურ სინდრომებზე, შაქრიან დიაბეტზე,“ - თემურ მიქელაძე
პედიატრმა თემურ მიქელაძემ ბავშვებში სწორი კვებითი უნარ-ჩვევების ჩამოყალიბების მნიშვნელობაზე ისაუბრა. მან ნეგატიურად შეაფასა მშობლების მხრიდან ბავშვების ჭარბად გამოკვების ტენდენცია, რომელიც, პედიატრის თქმით, მეტაბოლურ დარღვევებს იწვევს:
„სწორედ ასეთი მიდგომებით არის მეტაბოლური დაავადებების სიჭარბე ქვეყანაში, ჭარბწონიანობის, შაქრიანი დიაბეტის. ყველაფერში აუცილებელია ზომიერება. ზომიერება არ ნიშნავს იმას, რომ დღეში საკვები მივცეთ სამჯერ. შეიძლება მისცე ხუთჯერ, ექვსჯერ. ყველაფერი უნდა გადანაწილდეს დროულად. ნებისმიერი საკვები უნდა იყოს ბალანსირებული. სწორი კვება არის საწინდარი სხვადასხვა დაავადების პროფილაქტიკის. ყველა საკვებს გააჩნია თავისი ეპიგენეტიკური ეფექტები. მაგალითად, ქოლესტერინის შემცველობა დედის რძეში არის ძალიან მაღალი. აღმოჩნდა, რომ მაღალი ქოლესტერინი იცავს მოზრდილ ასაკში ცენტრალური ნერვული სისტემის დეგენერაციული განვითარებისგან. აღმოჩნდა, რომ დედის რძეში მაღალი ქოლესტერინი იშემიური დაავადებების, ათეროსკლეროზის განვითარების რისკს ამცირებს.“
თემურ მიქელაძის თქმით, როდესაც ბავშვი ამოჩემებულად მხოლოდ კონკრეტულ საკვებს მიირთმევს და დაბალანსებულად არ იკვებება, მისი ჯანმრთელობა საფრთხის ქვეშ დგება:
„მშობელს ჰგონია, რომ ეს ბავშვი დანაყრდა, მაგრამ სწორედ აქედან მივდივართ მეტაბოლურ სინდრომებზე, შაქრიან დიაბეტზე და ა.შ. წახალისება არამარტო კონკრეტული საკვები საშუალებებით, არამედ სათამაშოებითაც არ შეიძლება. ალბათ, გინახავთ, ბავშვმა ოღონდ ჭამოს და ზის პლანშეტთან. ახლა თუ მისცემთ ბავშვს რაღაც კონკრეტულ სათამაშოს, მერე ორჯერ მეტ სათამაშოს მოითხოვს. მთავარია, არ გავწეროთ, რომ ბავშვმა საკვები მაინცდამაინც 11 საათზე , 3 საათზე, 7 საათზე მიიღოს. ნახევარი საათის, ერთი საათის ვარირება არ არის პრობლემა.სჯობს ბავშვი დავაყოვნოთ და მოშივდეს, რეალურად მიიღოს საკვები.“
„იმისთვის, რომ ბავშვმა მიიღოს საკვები, მშობლებმა მაქსიმალური ყურადღება უნდა დაუთმონ უშუალოდ ბავშვთან ურთიერთობას. დედის მიერ მომზადებულ საკვებს, უშუალოდ ბავშვთან ერთად მომზადებულ საკვებს ის უფრო კარგად მიიღებს. ხშირად გინახავთ, დედა პლანშეტითაა დაკავებული, თან ტელევიზორს უყურებს, თან ცალი ხელით ურევს რაღაცას. ამ დროს რა კონკრეტულ ინგრედიენტს დავამატებთ, კაცმა არ იცის. თუ ვიქნებით ბავშვზე ორიენტირებული, მაქსიმალურად ყველაფერს გავუკეთებთ ბავშვს,“ - აღნიშნულ საკითხებზე თემურ მიქელაძემ ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „ექიმები“ ისაუბრა.