დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ დიეტაზე, კეტოგენურ დიეტაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რას გულისხმობს კეტოგენური დიეტა, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა ამ რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
კეტოგენური დიეტა ბოლო დროს დიდი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი მას თვითნებურადაც კი მიმართავს. უნდა აღინიშნოს, რომ ინფორმირებულობა ამ საკითხზე საკმაოდ მწირია და კეტოგენური დიეტის მიმდევართა უმეტესობამ არ იცის, რომ ამ რეჟიმით შესაძლოა, ზიანიც კი მიადგეს ორგანიზმს.
კეტოგენური, იგივე კეტოდიეტა - გულისხმობს საკვებ რაციონში ნახშირწყლების მინიმუმამდე შემცირებას: 70% მოდის ცხიმებზე, 25% ეთმობა ცილებს, ხოლო დანარჩენი 5% კი უკავია ნახშირწყლებს.
ცნობილია, რომ ჩვენი ორგანიზმი ენერგიის ძირითად წყაროდ იყენებს ნახშირწყლებს, ხოლო კეტოგენური რეჟიმის დროს ენერგიის ძირითადი წყარო ხდება ცხიმი, კონკრეტულად კი ცხიმის წვისგან მიღებული კეტონური სხეულები. თუმცა რაოდენ მომხიბვლელადაც არ უნდა გამოიყურებოდეს ეს ტერმინი, კეტოდიეტას თან ახლავს არაერთი გვერდითი მოვლენა.
განვიხილოთ კეტოგენური კვების რაციონი: ამ დროს რაციონი გაჯერებულია ძირითადად ცხიმოვანი საკვებით.
კეტოგენური დიეტის დროს დაშვებულია:
რძის პროდუქტები ცხიმის მაღალი შემცველობით,
კვერცხი,
ნებისმიერი ხორცეული,
თევზი და ზღვის პროდუქტები,
მწვანე ბოსტნეული, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით უჯრედისს,
სოკო,
თხილეული,
მცენარეული ზეთი,
ნაღების კარაქი,
ხილიდან - კენკროვნები და ავოკადო.
რაციონის მთავარი პრინციპი კი არის პროცენტული ბალანსის დაცვა - 70% ცხიმი, 25% ცილა და 5% ნახშირწყლები. აქვე აღვნიშნავ, რომ კალორაჟის კონტროლი კეტოდიეტის დროსაც ისევე აუცილებელია, როგორც ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში.
შევეხოთ კეტოგენური დიეტის დადებით მხარეებს: ყველაზე ხშირად რასაც ამ დროს პაციენტები აღნიშნავენ არის ის, რომ მათ პრაქტიკულად არ შივდებათ. ამ ტიპის რეჟიმის დროს რეგულირდება ჰორმონ ინსულინის დონე. ინსულინი არის ანაბოლური (მაშენებელი) ჰორმონი, რომელიც იწვევს მადის გაძლიერებას, შესაბამისად, ამ ტიპის კვების დროს ხდება მადის დაქვეითება, წონაში კლება კი მიმდინარეობს ცხიმების ხარჯზე და თან ნაკლებად ხდება კუნთური მასის შემცირება. აქვე განვაგრძოთ მისი უარყოფითი მხარეების ჩამოთვლა: კეტოგენურ კვებას შეუძლია ორგანიზმში გამოიწვიოს ყაბზობა (შეკრულობა), სიმძიმე კუჭ-ნაწლავის არეში, გულისრევის შეგრძნება, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე რომელიც მიკრო, მაკრო ელემენტებისა და ვიტამინების დეფიციტის ფონზე შეიძლება განვითარდეს. კეტო მიმდევართა უმეტესობა ამ რეჟიმზე გადასვლიდან დაახლოებით ერთ კვირაში აღნიშნავს ძლიერ სისუსტეს, თავბრუსხვევას, არტერიული წნევის დაქვეითებას და კუნთების ტკივილს, რასაც „კეტო ფლუ“ (კეტო გაციება) ეწოდება. როგორც წესი, ეს ჩივილები რამდენიმე დღეში ქრება. ასევე რადგან აღნიშნული კვების რეჟიმის დროს უფრო მეტი დატვირთვით უწევთ მუშაობა ღვიძლს და თირკმლებს, შესაძლებელია, მოხდეს მათი ფუნქციის დარღვევა. გვერდით მოვლენას მიეკუთვნება ორგანიზმში ე.წ „ცუდი“ ქოლესტერინის მატება.
კეტო რეჟიმის დაცვა არ შეიძლება ორსულებისთვის და ლაქტაციაში მყოფი ქალებისთვის. ასევე აკრძლულია ნებისმიერი ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანისთვის (დიაბეტი, გულის უკმარისობა და ა.შ). მისი დაცვა კატეგორიულად აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
ბოლოს კი, ტრადიციულად ჩვენს მკითხველს ისევ შევახსენებ, რომ კვების ნებისმიერი ტიპის დროს მხოლოდ რაციონს არ ენიჭება უპირატესობა, აუცილებელია კალორაჟის და კვების ჯერადობის კონტროლი. კვლავ გავუსვათ ხაზი იმას, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და არ არსებობს ყველასთვის მორგებული არც კვების ტიპი და არც კვების რაციონი.
„ზოგიერთ ქალს აქვს პირველი მშობიარობის ცუდი გამოცდილება, განმეორებით ამ გზის გავლა არ უნდა და ითხოვს საკეისროს,“- მეან-გინეკოლოგი ნიკოლოზ კინტრაია
მეან-გინეკოლოგმა ნიკოლოზ კინტრაიამ ქალებში მშობიარობის მიმართ არსებული შიშების შესახებ ისაუბრა და აღნიშნა, რომ მშობიარობა ფიზიოლოგიური პროცესია და ქალისთვის რისკს არ წარმოადგენს:
„მშობიარობა ფიზიოლოგიური პროცესია და რისკი არ არის. ის ნორმალურია და ქალის ორგანიზმი მომზადებულია ამისთვის, თუ სწორად არის ნამართი ანტენატალური პერიოდი. მშობიარობის დროს დაბალი რისკის ქვეშ რომ იყოს ქალი, ამისთვის აუცილებელია ანტენატალური პერიოდის სწორად მართვა. ყოველთვის ვეუბნები ხოლმე ჩემს პაციენტებს, რომ ნაყოფზე გარკვეულწილად პასუხს აგებს ის, ვინც მართა ანტენატალური პერიოდი. ვისაც უნდა, რომ იმშობიაროს ჩემთან, ვცდილობ, რომ ანტენატალური მეთვალყურეობის დროსაც იყოს ჩემთან.
მშობიარობის დროს არის იქ რაღაც ნიუანსები, რომელსაც აუცილებლად უნდა ყურადღების მიქცევა. მშობიარობა დიდ რისკთან არ არის დაკავშირებული. ეს საუბარი იქითკენ მიმყავს, რომ საკეისრო არ არის მარტივი გამოსავალი და ალტერნატივა მშობიარობის. ფიზიოლოგიური მშობიარობა სჯობს და თუ რისკებზეა საუბარი, უფრო ნაკლებ რისკთან არის დაკავშირებული ფიზიოლოგიური მშობიარობა, ვიდრე საკეისრო კვეთა.
სამწუხაროდ, გამოცდილებაც სხვადასხვაა. ზოგიერთ ქალს აქვს ცუდი გამოცდილება პირველ მშობიარობასთან დაკავშირებით. რთული მშობიარობა ჰქონდა, გართულდა რაღაც, მაშა დასჭირდა ან ვაკუუმი დასჭირდა. ქალს ეშინია განმეორებით ამ გზის გავლა და ითხოვს საკეისროს გაკეთებას. მათთან ცალკე არის სამუშაო ანტენატალურ პერიოდში. განმეორებით მშობიარეებს წესით და რიგით გამოცდილება უფრო დადებითი აქვთ ხოლმე. ამერიკელები იყენებენ ამ გამოცდილებას და მრავალჯერ ნამშობიარები ქალი ხშირად ესწრება მშობიარობას. მას არ აქვს არანაირი სამედიცინო განათლება, უბრალოდ გამოცდილება აქვს მშობიარობის და პირველმშობიარეს ეხმარება მშობიარობის დროს,“- მოცემულ საკითხზე ნიკოლოზ კინტრაიამ საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“ ისაუბრა.
