დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ დიეტაზე, კეტოგენურ დიეტაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რას გულისხმობს კეტოგენური დიეტა, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა ამ რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
კეტოგენური დიეტა ბოლო დროს დიდი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი მას თვითნებურადაც კი მიმართავს. უნდა აღინიშნოს, რომ ინფორმირებულობა ამ საკითხზე საკმაოდ მწირია და კეტოგენური დიეტის მიმდევართა უმეტესობამ არ იცის, რომ ამ რეჟიმით შესაძლოა, ზიანიც კი მიადგეს ორგანიზმს.
კეტოგენური, იგივე კეტოდიეტა - გულისხმობს საკვებ რაციონში ნახშირწყლების მინიმუმამდე შემცირებას: 70% მოდის ცხიმებზე, 25% ეთმობა ცილებს, ხოლო დანარჩენი 5% კი უკავია ნახშირწყლებს.
ცნობილია, რომ ჩვენი ორგანიზმი ენერგიის ძირითად წყაროდ იყენებს ნახშირწყლებს, ხოლო კეტოგენური რეჟიმის დროს ენერგიის ძირითადი წყარო ხდება ცხიმი, კონკრეტულად კი ცხიმის წვისგან მიღებული კეტონური სხეულები. თუმცა რაოდენ მომხიბვლელადაც არ უნდა გამოიყურებოდეს ეს ტერმინი, კეტოდიეტას თან ახლავს არაერთი გვერდითი მოვლენა.
განვიხილოთ კეტოგენური კვების რაციონი: ამ დროს რაციონი გაჯერებულია ძირითადად ცხიმოვანი საკვებით.
კეტოგენური დიეტის დროს დაშვებულია:
რძის პროდუქტები ცხიმის მაღალი შემცველობით,
კვერცხი,
ნებისმიერი ხორცეული,
თევზი და ზღვის პროდუქტები,
მწვანე ბოსტნეული, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით უჯრედისს,
სოკო,
თხილეული,
მცენარეული ზეთი,
ნაღების კარაქი,
ხილიდან - კენკროვნები და ავოკადო.
რაციონის მთავარი პრინციპი კი არის პროცენტული ბალანსის დაცვა - 70% ცხიმი, 25% ცილა და 5% ნახშირწყლები. აქვე აღვნიშნავ, რომ კალორაჟის კონტროლი კეტოდიეტის დროსაც ისევე აუცილებელია, როგორც ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში.
შევეხოთ კეტოგენური დიეტის დადებით მხარეებს: ყველაზე ხშირად რასაც ამ დროს პაციენტები აღნიშნავენ არის ის, რომ მათ პრაქტიკულად არ შივდებათ. ამ ტიპის რეჟიმის დროს რეგულირდება ჰორმონ ინსულინის დონე. ინსულინი არის ანაბოლური (მაშენებელი) ჰორმონი, რომელიც იწვევს მადის გაძლიერებას, შესაბამისად, ამ ტიპის კვების დროს ხდება მადის დაქვეითება, წონაში კლება კი მიმდინარეობს ცხიმების ხარჯზე და თან ნაკლებად ხდება კუნთური მასის შემცირება. აქვე განვაგრძოთ მისი უარყოფითი მხარეების ჩამოთვლა: კეტოგენურ კვებას შეუძლია ორგანიზმში გამოიწვიოს ყაბზობა (შეკრულობა), სიმძიმე კუჭ-ნაწლავის არეში, გულისრევის შეგრძნება, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე რომელიც მიკრო, მაკრო ელემენტებისა და ვიტამინების დეფიციტის ფონზე შეიძლება განვითარდეს. კეტო მიმდევართა უმეტესობა ამ რეჟიმზე გადასვლიდან დაახლოებით ერთ კვირაში აღნიშნავს ძლიერ სისუსტეს, თავბრუსხვევას, არტერიული წნევის დაქვეითებას და კუნთების ტკივილს, რასაც „კეტო ფლუ“ (კეტო გაციება) ეწოდება. როგორც წესი, ეს ჩივილები რამდენიმე დღეში ქრება. ასევე რადგან აღნიშნული კვების რეჟიმის დროს უფრო მეტი დატვირთვით უწევთ მუშაობა ღვიძლს და თირკმლებს, შესაძლებელია, მოხდეს მათი ფუნქციის დარღვევა. გვერდით მოვლენას მიეკუთვნება ორგანიზმში ე.წ „ცუდი“ ქოლესტერინის მატება.
კეტო რეჟიმის დაცვა არ შეიძლება ორსულებისთვის და ლაქტაციაში მყოფი ქალებისთვის. ასევე აკრძლულია ნებისმიერი ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანისთვის (დიაბეტი, გულის უკმარისობა და ა.შ). მისი დაცვა კატეგორიულად აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
ბოლოს კი, ტრადიციულად ჩვენს მკითხველს ისევ შევახსენებ, რომ კვების ნებისმიერი ტიპის დროს მხოლოდ რაციონს არ ენიჭება უპირატესობა, აუცილებელია კალორაჟის და კვების ჯერადობის კონტროლი. კვლავ გავუსვათ ხაზი იმას, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და არ არსებობს ყველასთვის მორგებული არც კვების ტიპი და არც კვების რაციონი.
როგორ მოვიშოროთ გულძმარვა ისე, რომ წამლებზე არ ვიყოთ დამოკიდებული? - გიორგი ღოღობერიძის რჩევები
ექიმმა გიორგი ღოღობერიძემ გულძმარვასთან გამკლავების გზებსა და მეთოდებზე ისაუბრა:
„დღეს ვისაუბრებთ გასტროეზოფაგური რეფლუქსური დაავადების შესახებ, რომელსაც ჩვენთან უბრალოდ რეფლუქსს ეძახიან. ამ დროს საყლაპავის ქვედა ნახევარში ან მთელ სიგრძეზე შემოდის კუჭის შიგთავსი, ძალიან ბევრი და ძალიან ხშირად. ეს პაციენტს უვლინდება სხვადასხვანაირად: გულძმარვა, ტკივილი მკერდის ძვლის უკან, მჟავე გემო პირის ღრუში, ცუდი სუნი პირის ღრუდან, კბილების დაზიანება, ქონიკული ხველა, ხშირი ნერწყვდენა. რა ხდება საბოლოო ჯამში? პაციენტი მიდის ექიმთან. მას უნიშნავენ წამლებს, მჟავიანობის დამაქვეითებლებს, ანტაციდებს, მედიკამენტებს, რომლებიც ცვლიან სპინქტერის ტონუსს. ექიმები არ ეუბნებიან მათ, რომ ასეთ პაციენტებს ეს პრობლემა ხშირად ექნებათ ქრონიკულად. რეფლუქსი ყოველდღიურობაში გვხვდება. როგორც დაავადება, ის ქრონიკულია. მას მუდმივად სჭირდება მკურნალობა, რის გამოც პაციენტები იმედგაცრუებულები რჩებიან.
ამ დაავადების დროს მარტო მედიკამენტებში კი არ არის გამოსავალი, არამედ ცხოვრების სტილის შეცვლაში. მინდა, შემოგთავაზოთ რამოდენიმე მარტივი რჩევა, რომელიც უნდა შეასრულოთ, თუ გინდათ, რომ მუდმივად არ იყოთ თამოკიდებული მედიკამენტებზე. რჩევა ნომერი პირველი: თუ თქვენ ხართ ჭარბწონიანი, წონა შეამცირეთ. თუ წონას არ შეამცირებთ, კუჭის შიგთავსი ყოველთვის ამოვა საყლაპავში, თუ ამისკენ ხართ მიდრეკილი. თუ წონას შეამცირებთ, პრობლემა ნახევრად მოგვარდება. თავი დაანებეთ მოწევას. თამბაქოს კვამლი საყლაპავის ქვედა სპინქტერს ადუნებს. მოერიდეთ ალკოჰოლს, მოერიდეთ გაზიან სასმელებს, ისეთ საკვებს, რომლებიც ზრდის აირების მომძლავრებას თქვენს ნაწლავებში. გაზრილი აირები ხელს შეუწყობს ბოყინს. თუ ისედაც გაქვთ რეფლუქსი, კიდევ უფრო მეტი შემოვა მარილმჟავა.
საღამოს საათებში საკვების მიღებას უნდა მოერიდოთ. თუ თქვენ აპირებთ დაძინებას და ერთი საათით ადრე შეჭამეთ საკვები, დაწოლისას მარილმჟავა ამოვა საყლაპავში. ჩვენ ერთ ჯერზე გვიყვარს ყველაფრის მიღება. ეს არ არის სწორი მიდგომა. სჯობს ბევრი საკვები მივიღოთ, მაგრამ გავანაწილოთ მთელ დღეზე. საკვები უნდა დაღეჭოთ რაც შეიძლება კარგად. ასე მას უფრო ნაკლები მოცულობა ექნება და კუჭს მალე არ ამოგივსებთ. როდესაც საღამოს საათებში დაწვებით, ბალიში ყოველთვის გქონდეთ ოდნავ უფრო მაღლა, ვიდრე აქამდე გქონდათ. ფიზიკური აქტივობა ამ დაავდების დროსაც თამაშობს ძალიან დიდ როლს. მედიკამენტები გასტროეზოფაგური რეფლუქსის პრობლემას მხოლოდ დროებით აგვარებს. რაც შეეხება ცხოვრების სტილს, ის მას მოაგვარებს უფრო დიდი ხნის განმავლობაში,“- აღნიშნულ საკითხზე გიორგი ღოღობერიძემ „მთავარი არხის“ გადაცემაში „მთავარი დიაგნოზი“ ისაუბრა.
