დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ დიეტაზე, კეტოგენურ დიეტაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რას გულისხმობს კეტოგენური დიეტა, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა ამ რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
კეტოგენური დიეტა ბოლო დროს დიდი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი მას თვითნებურადაც კი მიმართავს. უნდა აღინიშნოს, რომ ინფორმირებულობა ამ საკითხზე საკმაოდ მწირია და კეტოგენური დიეტის მიმდევართა უმეტესობამ არ იცის, რომ ამ რეჟიმით შესაძლოა, ზიანიც კი მიადგეს ორგანიზმს.
კეტოგენური, იგივე კეტოდიეტა - გულისხმობს საკვებ რაციონში ნახშირწყლების მინიმუმამდე შემცირებას: 70% მოდის ცხიმებზე, 25% ეთმობა ცილებს, ხოლო დანარჩენი 5% კი უკავია ნახშირწყლებს.
ცნობილია, რომ ჩვენი ორგანიზმი ენერგიის ძირითად წყაროდ იყენებს ნახშირწყლებს, ხოლო კეტოგენური რეჟიმის დროს ენერგიის ძირითადი წყარო ხდება ცხიმი, კონკრეტულად კი ცხიმის წვისგან მიღებული კეტონური სხეულები. თუმცა რაოდენ მომხიბვლელადაც არ უნდა გამოიყურებოდეს ეს ტერმინი, კეტოდიეტას თან ახლავს არაერთი გვერდითი მოვლენა.
განვიხილოთ კეტოგენური კვების რაციონი: ამ დროს რაციონი გაჯერებულია ძირითადად ცხიმოვანი საკვებით.
კეტოგენური დიეტის დროს დაშვებულია:
რძის პროდუქტები ცხიმის მაღალი შემცველობით,
კვერცხი,
ნებისმიერი ხორცეული,
თევზი და ზღვის პროდუქტები,
მწვანე ბოსტნეული, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით უჯრედისს,
სოკო,
თხილეული,
მცენარეული ზეთი,
ნაღების კარაქი,
ხილიდან - კენკროვნები და ავოკადო.
რაციონის მთავარი პრინციპი კი არის პროცენტული ბალანსის დაცვა - 70% ცხიმი, 25% ცილა და 5% ნახშირწყლები. აქვე აღვნიშნავ, რომ კალორაჟის კონტროლი კეტოდიეტის დროსაც ისევე აუცილებელია, როგორც ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში.
შევეხოთ კეტოგენური დიეტის დადებით მხარეებს: ყველაზე ხშირად რასაც ამ დროს პაციენტები აღნიშნავენ არის ის, რომ მათ პრაქტიკულად არ შივდებათ. ამ ტიპის რეჟიმის დროს რეგულირდება ჰორმონ ინსულინის დონე. ინსულინი არის ანაბოლური (მაშენებელი) ჰორმონი, რომელიც იწვევს მადის გაძლიერებას, შესაბამისად, ამ ტიპის კვების დროს ხდება მადის დაქვეითება, წონაში კლება კი მიმდინარეობს ცხიმების ხარჯზე და თან ნაკლებად ხდება კუნთური მასის შემცირება. აქვე განვაგრძოთ მისი უარყოფითი მხარეების ჩამოთვლა: კეტოგენურ კვებას შეუძლია ორგანიზმში გამოიწვიოს ყაბზობა (შეკრულობა), სიმძიმე კუჭ-ნაწლავის არეში, გულისრევის შეგრძნება, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე რომელიც მიკრო, მაკრო ელემენტებისა და ვიტამინების დეფიციტის ფონზე შეიძლება განვითარდეს. კეტო მიმდევართა უმეტესობა ამ რეჟიმზე გადასვლიდან დაახლოებით ერთ კვირაში აღნიშნავს ძლიერ სისუსტეს, თავბრუსხვევას, არტერიული წნევის დაქვეითებას და კუნთების ტკივილს, რასაც „კეტო ფლუ“ (კეტო გაციება) ეწოდება. როგორც წესი, ეს ჩივილები რამდენიმე დღეში ქრება. ასევე რადგან აღნიშნული კვების რეჟიმის დროს უფრო მეტი დატვირთვით უწევთ მუშაობა ღვიძლს და თირკმლებს, შესაძლებელია, მოხდეს მათი ფუნქციის დარღვევა. გვერდით მოვლენას მიეკუთვნება ორგანიზმში ე.წ „ცუდი“ ქოლესტერინის მატება.
კეტო რეჟიმის დაცვა არ შეიძლება ორსულებისთვის და ლაქტაციაში მყოფი ქალებისთვის. ასევე აკრძლულია ნებისმიერი ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანისთვის (დიაბეტი, გულის უკმარისობა და ა.შ). მისი დაცვა კატეგორიულად აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
ბოლოს კი, ტრადიციულად ჩვენს მკითხველს ისევ შევახსენებ, რომ კვების ნებისმიერი ტიპის დროს მხოლოდ რაციონს არ ენიჭება უპირატესობა, აუცილებელია კალორაჟის და კვების ჯერადობის კონტროლი. კვლავ გავუსვათ ხაზი იმას, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და არ არსებობს ყველასთვის მორგებული არც კვების ტიპი და არც კვების რაციონი.
„ნაცრისფერი, მოყვითალო და თეთრი თმის მოშორება ლაზერული ეპილაციით უეფექტოა,“- ზაზა თელია
დერმატო-ვენეროლოგმა ზაზა თელიამ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის გადაცემაში „დილა მშვიდობისა საქართველო“ ჭარბთმიანობასთან ბრძოლის ეფექტიანი მეთოდების შესახებ ისაუბრა:
„კავკასიურ ერში გენეტიკურად თმიანობასთან დაკავშირებით პრობლემებია და ჭარბთმიანობა გამოხატულია. სხვადასხვა მეთოდი არსებობს თმის მოშორების. უფრო მეტად განვითარებული არის ლაზერული ეპილაციის გაკეთება. ის ულტრაიისფერ სხივებს უშვებს, რომელიც უნდა დაიჭიროს თმამ. თმა სხივს იჭერს იმ შემთხვევაში, თუ მას აქვს მელანინი. თეთრი, ნაცრისფერი და მოყვითალო თმის მოშორება ლაზერული ეპილაციით უეფექტოა. ლაზერული ეპილაცია ასეთი ტიპის თმას ვერ აღიქვამს.“
ზაზა თელიას თქმით, ლაზერული ეპილაცია ყველაზე ეფექტიანი არის მოთეთრო კანისა და შავი ფერის თქმის მქონე ადამიანებში:
„ყველაზე ეფექტიანი ლაზერული ეპილაცია არის იმ ადამიანებში, ვისაც აქვს მოთეთრო ფერის კანი და შავი ფერის თქმა. მუქი კანი როდესაც გვაქვს, მუქ კანში მელანინი მეტია. ის თანხვედრაში მოდის თმის მელანინთან. კანი იღებს იმ ულტრაიისფერ სხივებს და ეფექტიანობა ეცემა. ქერა და ჟღალი თმის შემთხვევაში ლაზერული ეპილაციის ეფექტიანობა ნულ პროცენტამდე ეცემა.“
„სარისკო ზონებად (კანის დამწვრობის, პიგმენტაციის განვითარება) ითვლება ნიკაპის ადგილი, ზედა ტუჩის ადგილი და ბიკინის ზონა. აქ უფრო სარისკოა იმიტომ, რომ ამ შემთხვევაში პიგმენტაცია უფრო მეტია. ამიტომაც არის, რომ გარუჯულ კანზე ეპილაციის გაკეთება არ შეიძლება. ეს კანი გაჯერებულია მელანინით. ლაზერული ეპილაცია იქნება არაეფექტური და იქნება რისკი, რომ განვითარდეს გვერდითი ეფექტები. იმის მიუხედავად, რომ მარკეტინგულად ლაზერული ეპილაციის დროს გათვალისწინებულია, რომ ის 100%-ით აკეთებს თმის ამოსვლის ელიმინაციას, ამის სამეცნიერო მტკიცებულება არ არსებობს. სამწუხაროდ, 100%-იან შედეგს არ იძლევა არცერთი ეპილაცია,“ - აღნიშნა ზაზა თელიამ.
