დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ დიეტაზე, კეტოგენურ დიეტაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რას გულისხმობს კეტოგენური დიეტა, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა ამ რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
კეტოგენური დიეტა ბოლო დროს დიდი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი მას თვითნებურადაც კი მიმართავს. უნდა აღინიშნოს, რომ ინფორმირებულობა ამ საკითხზე საკმაოდ მწირია და კეტოგენური დიეტის მიმდევართა უმეტესობამ არ იცის, რომ ამ რეჟიმით შესაძლოა, ზიანიც კი მიადგეს ორგანიზმს.
კეტოგენური, იგივე კეტოდიეტა - გულისხმობს საკვებ რაციონში ნახშირწყლების მინიმუმამდე შემცირებას: 70% მოდის ცხიმებზე, 25% ეთმობა ცილებს, ხოლო დანარჩენი 5% კი უკავია ნახშირწყლებს.
ცნობილია, რომ ჩვენი ორგანიზმი ენერგიის ძირითად წყაროდ იყენებს ნახშირწყლებს, ხოლო კეტოგენური რეჟიმის დროს ენერგიის ძირითადი წყარო ხდება ცხიმი, კონკრეტულად კი ცხიმის წვისგან მიღებული კეტონური სხეულები. თუმცა რაოდენ მომხიბვლელადაც არ უნდა გამოიყურებოდეს ეს ტერმინი, კეტოდიეტას თან ახლავს არაერთი გვერდითი მოვლენა.
განვიხილოთ კეტოგენური კვების რაციონი: ამ დროს რაციონი გაჯერებულია ძირითადად ცხიმოვანი საკვებით.
კეტოგენური დიეტის დროს დაშვებულია:
რძის პროდუქტები ცხიმის მაღალი შემცველობით,
კვერცხი,
ნებისმიერი ხორცეული,
თევზი და ზღვის პროდუქტები,
მწვანე ბოსტნეული, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით უჯრედისს,
სოკო,
თხილეული,
მცენარეული ზეთი,
ნაღების კარაქი,
ხილიდან - კენკროვნები და ავოკადო.
რაციონის მთავარი პრინციპი კი არის პროცენტული ბალანსის დაცვა - 70% ცხიმი, 25% ცილა და 5% ნახშირწყლები. აქვე აღვნიშნავ, რომ კალორაჟის კონტროლი კეტოდიეტის დროსაც ისევე აუცილებელია, როგორც ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში.
შევეხოთ კეტოგენური დიეტის დადებით მხარეებს: ყველაზე ხშირად რასაც ამ დროს პაციენტები აღნიშნავენ არის ის, რომ მათ პრაქტიკულად არ შივდებათ. ამ ტიპის რეჟიმის დროს რეგულირდება ჰორმონ ინსულინის დონე. ინსულინი არის ანაბოლური (მაშენებელი) ჰორმონი, რომელიც იწვევს მადის გაძლიერებას, შესაბამისად, ამ ტიპის კვების დროს ხდება მადის დაქვეითება, წონაში კლება კი მიმდინარეობს ცხიმების ხარჯზე და თან ნაკლებად ხდება კუნთური მასის შემცირება. აქვე განვაგრძოთ მისი უარყოფითი მხარეების ჩამოთვლა: კეტოგენურ კვებას შეუძლია ორგანიზმში გამოიწვიოს ყაბზობა (შეკრულობა), სიმძიმე კუჭ-ნაწლავის არეში, გულისრევის შეგრძნება, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე რომელიც მიკრო, მაკრო ელემენტებისა და ვიტამინების დეფიციტის ფონზე შეიძლება განვითარდეს. კეტო მიმდევართა უმეტესობა ამ რეჟიმზე გადასვლიდან დაახლოებით ერთ კვირაში აღნიშნავს ძლიერ სისუსტეს, თავბრუსხვევას, არტერიული წნევის დაქვეითებას და კუნთების ტკივილს, რასაც „კეტო ფლუ“ (კეტო გაციება) ეწოდება. როგორც წესი, ეს ჩივილები რამდენიმე დღეში ქრება. ასევე რადგან აღნიშნული კვების რეჟიმის დროს უფრო მეტი დატვირთვით უწევთ მუშაობა ღვიძლს და თირკმლებს, შესაძლებელია, მოხდეს მათი ფუნქციის დარღვევა. გვერდით მოვლენას მიეკუთვნება ორგანიზმში ე.წ „ცუდი“ ქოლესტერინის მატება.
კეტო რეჟიმის დაცვა არ შეიძლება ორსულებისთვის და ლაქტაციაში მყოფი ქალებისთვის. ასევე აკრძლულია ნებისმიერი ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანისთვის (დიაბეტი, გულის უკმარისობა და ა.შ). მისი დაცვა კატეგორიულად აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
ბოლოს კი, ტრადიციულად ჩვენს მკითხველს ისევ შევახსენებ, რომ კვების ნებისმიერი ტიპის დროს მხოლოდ რაციონს არ ენიჭება უპირატესობა, აუცილებელია კალორაჟის და კვების ჯერადობის კონტროლი. კვლავ გავუსვათ ხაზი იმას, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და არ არსებობს ყველასთვის მორგებული არც კვების ტიპი და არც კვების რაციონი.
ბავშვის დაჭერისას დაშვებული 6 შეცდომა, რომელიც მის ჯანმრთელობას სერიოზულ ზიანს აყენებს
მშობელსა და ბავშვს შორის ძლიერი ურთიერთკავშირი არსებობს. როდესაც დედა ჩვილს უახლოვდება, მათ შორის აღნიშნული კავშირი კიდევ უფრო ძლიერდება. მიუხედავად ამისა, მნიშვნელოვანია, რომ მშობელმა ბავშვის დაჭერის წესები ზედმიწევნით კარგად იცოდეს, რათა მის ჯანმრთელობას უნებურად ზიანი არ მიაყენოს.
ჩვილი ბავშვის დაჭერა ხელის იღლიის ქვეშ მოჭიდებით
ჩვილი ბავშვის ხელში აყვანისას, მნიშვნელოვანია, რომ მისი თავი მყარად გვეჭიროს. პატარებს კისრის კუნთები სათანადოდ განვითარებული არ აქვთ, რის გამოც, თუ თავს მყარად არ დავუჭერთ, შესაძლოა სერიოზული დაზიანებები მიიღონ ან სუნთქვის პრობლემები შეექმნათ. 4-6 თვის ასაკამდე ბავშვს თავის გამაგრება დამოუკიდებლად არ შეუძლია.
ჩვილი ბავშვის კენგურუთი ტარება
ჩვილის კენგურუთი ტარება შეგიძლიათ, თუ ამას სწორად გააკეთებთ. მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვის ფეხების პოზიცია სწორად შეარჩიოთ. ბავშვი კენგურუთი ზუსტად ისე უნდა გეჭიროთ, როგორც მის გარეშე დაიჭერდით. ამგვარად მას სახსრების ტრავმისგან დაიცავთ და ხერხემალს სიჯანსაღეს შეუნარჩუნებთ. თუ ბავშვს ფეხები ბოლომდე ექნება ძირს დაშვებული, ეს მას სერიოზულ საფრთხეს შეუქმნის. შესაძლოა, ბავშვს მენჯ-ბარძაყის სახსრის დისპლაზიის ან ამოვარდნილობის პრობლემა შეექმნას.
ჩვილი ბავშვის მკერდზე სახით მიკვრა
ბავშვის ხელში დაჭერისას გარკვეული წესები უნდა დაიცვათ. მნიშვნელოვანია, რომ ჩვილის სახის მდებარეობას ყურადღება მიაქციოთ. ბავშვის სახე მხრებზე მაღლა უნდა იყოს, თუ ასე არ მოიქცევით, შესაძლოა, პატარას სუნთქვის პრობლემები შეუქმნათ ან მან თქვენი ტანისამოსი ჩაიდოს პირში.
ბავშვის ყოველთვის ერთ მხარეს ჭერა
ბავშვის კისრისა და ბეჭის ძვლები სათანადოდ არ არის განვითარებული. ძვლებისა და კუნთების სრულფასოვანი განვითარებისთვის, მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვი ორივე მხარეს გეჭიროთ. თუ ასე არ მოიქცევით, მას თავის შემობრუნების პრობლემა შეაწუხებს და მისი კუნთები სათანადოდ ვერ განვითარდება.
ბავშვის ხელში დაჭერა ზურგის გამაგრების გარეშე
ბავშვის დაჭერისას, თუ მხოლოდ მის თეძოსა და თავს ამაგრებთ, არასწორად იქცევით. მსგავს შემთხვევაში ხერხემალი ძალიან იტვირთება. ძალიან დიდია საფრთხე, რომ ბავშვი დაგივარდეთ. როდესაც ბავშვს ხელში იჭერთ, ერთი ხელით ზურგი უნდა დაუჭიროთ, მეორეთი კი - თავი.
ბავშვის შებრუნებულ პოზაში დაჭერა
ბავშვის დაჭერისას მისი სახე თქვენკენ თუ არ არის მომართული, თქვენ პატარას სათანადო ყურადღებას ვერ მიაქცევთ. ამ დროს ჩვილის ხერხემალი განსაკუთრებულ დატვირთვას განიცდის და ფეხებზე ზეწოლაც მატულობს. უმჯობესია, თუ ბავშვის დაჭერისას მას სახე თვენკენ ექნება მომართული. ყურადღება მიაქციეთ თქვენი ხელების პოზიციას. ბავშვის თავი, ზურგი და ფეხები სათანადოდ უნდა გაამაგროთ.
ბავშვის მოზიდვა ხელზე ძლიერი ჩაჭიდებით
ბავშვს ხელს ძლიერად თუ ჩაჭიდებთ და თქვენკენ მოზიდავთ, მის ხელებს სერიოზულ ზიანს აყენებთ. ამ დროს, შესაძლოა, სხივის თავის ამოვარდნილობა განვითარდეს. იდაყვის ამოვარდნილობის პრობლემა ხშირია 5 წლამდე ასაკის ბავშვებში. როდესაც ბავშვი ხუთი წლის ხდება, მისი ძვლები უფრო ძლიერდება, რის გამოც, ხელის ჩაჭიდებისას იდაყვის დაზიანების რისკი მნიშვნელოვნად იკლებს.
