დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ დიეტაზე, კეტოგენურ დიეტაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რას გულისხმობს კეტოგენური დიეტა, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა ამ რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
კეტოგენური დიეტა ბოლო დროს დიდი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი მას თვითნებურადაც კი მიმართავს. უნდა აღინიშნოს, რომ ინფორმირებულობა ამ საკითხზე საკმაოდ მწირია და კეტოგენური დიეტის მიმდევართა უმეტესობამ არ იცის, რომ ამ რეჟიმით შესაძლოა, ზიანიც კი მიადგეს ორგანიზმს.
კეტოგენური, იგივე კეტოდიეტა - გულისხმობს საკვებ რაციონში ნახშირწყლების მინიმუმამდე შემცირებას: 70% მოდის ცხიმებზე, 25% ეთმობა ცილებს, ხოლო დანარჩენი 5% კი უკავია ნახშირწყლებს.
ცნობილია, რომ ჩვენი ორგანიზმი ენერგიის ძირითად წყაროდ იყენებს ნახშირწყლებს, ხოლო კეტოგენური რეჟიმის დროს ენერგიის ძირითადი წყარო ხდება ცხიმი, კონკრეტულად კი ცხიმის წვისგან მიღებული კეტონური სხეულები. თუმცა რაოდენ მომხიბვლელადაც არ უნდა გამოიყურებოდეს ეს ტერმინი, კეტოდიეტას თან ახლავს არაერთი გვერდითი მოვლენა.
განვიხილოთ კეტოგენური კვების რაციონი: ამ დროს რაციონი გაჯერებულია ძირითადად ცხიმოვანი საკვებით.
კეტოგენური დიეტის დროს დაშვებულია:
რძის პროდუქტები ცხიმის მაღალი შემცველობით,
კვერცხი,
ნებისმიერი ხორცეული,
თევზი და ზღვის პროდუქტები,
მწვანე ბოსტნეული, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით უჯრედისს,
სოკო,
თხილეული,
მცენარეული ზეთი,
ნაღების კარაქი,
ხილიდან - კენკროვნები და ავოკადო.
რაციონის მთავარი პრინციპი კი არის პროცენტული ბალანსის დაცვა - 70% ცხიმი, 25% ცილა და 5% ნახშირწყლები. აქვე აღვნიშნავ, რომ კალორაჟის კონტროლი კეტოდიეტის დროსაც ისევე აუცილებელია, როგორც ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში.
შევეხოთ კეტოგენური დიეტის დადებით მხარეებს: ყველაზე ხშირად რასაც ამ დროს პაციენტები აღნიშნავენ არის ის, რომ მათ პრაქტიკულად არ შივდებათ. ამ ტიპის რეჟიმის დროს რეგულირდება ჰორმონ ინსულინის დონე. ინსულინი არის ანაბოლური (მაშენებელი) ჰორმონი, რომელიც იწვევს მადის გაძლიერებას, შესაბამისად, ამ ტიპის კვების დროს ხდება მადის დაქვეითება, წონაში კლება კი მიმდინარეობს ცხიმების ხარჯზე და თან ნაკლებად ხდება კუნთური მასის შემცირება. აქვე განვაგრძოთ მისი უარყოფითი მხარეების ჩამოთვლა: კეტოგენურ კვებას შეუძლია ორგანიზმში გამოიწვიოს ყაბზობა (შეკრულობა), სიმძიმე კუჭ-ნაწლავის არეში, გულისრევის შეგრძნება, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე რომელიც მიკრო, მაკრო ელემენტებისა და ვიტამინების დეფიციტის ფონზე შეიძლება განვითარდეს. კეტო მიმდევართა უმეტესობა ამ რეჟიმზე გადასვლიდან დაახლოებით ერთ კვირაში აღნიშნავს ძლიერ სისუსტეს, თავბრუსხვევას, არტერიული წნევის დაქვეითებას და კუნთების ტკივილს, რასაც „კეტო ფლუ“ (კეტო გაციება) ეწოდება. როგორც წესი, ეს ჩივილები რამდენიმე დღეში ქრება. ასევე რადგან აღნიშნული კვების რეჟიმის დროს უფრო მეტი დატვირთვით უწევთ მუშაობა ღვიძლს და თირკმლებს, შესაძლებელია, მოხდეს მათი ფუნქციის დარღვევა. გვერდით მოვლენას მიეკუთვნება ორგანიზმში ე.წ „ცუდი“ ქოლესტერინის მატება.
კეტო რეჟიმის დაცვა არ შეიძლება ორსულებისთვის და ლაქტაციაში მყოფი ქალებისთვის. ასევე აკრძლულია ნებისმიერი ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანისთვის (დიაბეტი, გულის უკმარისობა და ა.შ). მისი დაცვა კატეგორიულად აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
ბოლოს კი, ტრადიციულად ჩვენს მკითხველს ისევ შევახსენებ, რომ კვების ნებისმიერი ტიპის დროს მხოლოდ რაციონს არ ენიჭება უპირატესობა, აუცილებელია კალორაჟის და კვების ჯერადობის კონტროლი. კვლავ გავუსვათ ხაზი იმას, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და არ არსებობს ყველასთვის მორგებული არც კვების ტიპი და არც კვების რაციონი.
8 ნიშანი შეკრულობის დროს, რომელთა გამოჩენის შემთხვევაში დაუყოვნებლივ უნდა მიმართოთ ექიმს - გიორგი ღოღობერიძის რეკომენდაცია
ექიმმა გიორგი ღოღობერიძემ შეკრულობის დროს საყურადღებო სიმპტომების შესახებ ისაუბრა:
„მინდა გითხრათ იმ 8 ნიშნის შესახებ, რომელსაც უნდა მიაქციოთ ყურადღება მაშინ, თუ გაქვთ შეკრულობა. შეკრულობა საქართველოში ძალიან ხშირი მოვლენაა. როგორც წესი, ის აქვთ ხოლმე ქალებს, ბავშვებს და 65 წელზე მეტი ასაკის ადამიანებს. ის ყველაზე გავრცელებული კუჭ-ნაწლავის პრობლემაა. მინდა გითხრათ, 8 ნიშანი, რომელთა გამოჩენის შემთხვევაში დაუყოვნებლივ უნდა მიმართოთ ექიმს.“
გიორგი ღოღობერიძის თქმით, შეკრულობა განსაკუთრებით საყურადღებოა მაშინ, როდესაც 50 წელს გადაცილებულ ადამიანს ის პირველად აწუხებს:
„თუ შენ გაქვს შეკრულობა და ამ შეკრულობას ასევე ახლავს სისხლიანი განავალი, ან განავალი არის მუქი ფერის, ეს იმას ნიშნავს, რომ შენ ყველა შემთხვევაში უნდა მიმართო ექიმს. თუ ადამიანს შეკრულობა აქამდე არასდროს არ ჰქონია, ის არის 50 წელს ზევით და მას აწუხებს შეკრულობა, მაშინ მან უნდა მიმართოს ექიმს. შეიძლება აქ იყოს ონკოლოგიური პრობლემაც. როდესაც გაქვს შეკრულობა და ამ ყველაფერს თან ახლავს წონაში კლება, ღამით ოფლიანობა, აუცილებლად უნდა მიმართო ექიმს. თუ არის ოდნავ მაღალი ტემპერატურა და ასევე არის შეკრულობაც, უნდა მიმართო ექიმს. თუ ადამიანი არის ასაკოვანი და აქვს შეკრულობა, მან აუცილებლად უნდა ჩააბაროს სისხლის საერთო ანალიზი და ინახოს, ხომ არ აქვს მას დაქვეითებული ჰემოგლობინი და წითელი უჯრედების რაოდენობა. როდესაც არის შეკრულობა და მას ახლავს ანემია, დაუყოვნებლივ გაიქეცი კლინიკაში.“
„თუ მონელების შემდეგ მუცლის ტკივილი მაინც გაწუხებს, ეს იმას ნიშნავს, რომ უნდა მიმართო ექიმს, განსაკუთრებით მაშინ, თუ ეს მუცლის ტკივილი ღამის საათებშიც გაღვიძებს. ექიმს უნდა მიმართოს იმ ადამიანმაც, რომელსაც აქვს შეკრულობა, სვამს საფაღარათო საშუალებებს, მაგრამ შედეგი არ აქვს. აქ შეიძლება იყოს ძალიან სერიოზული პრობლემა. თუ ადამიანს აქვს შეკრულობა და სანათესაოში ჰყავს ადამიანი, რომელსაც აქვს ნაწლავის ანთებითი დაავადება ან მსხვილი ნაწლავის სიმსივნე, მან უნდა მიმართოს ექიმს. ამ რვიდან საკმარისია რომელიმე ერთი არ გაითვალისწინო და დამიჯერე, სანანებელი გაგიხდება, რომ ეს ვიდეო არ ნახე. გახსოვდეს, ამ 8 ნიშანს გვერდი არასდროს აუარო,“- აღნიშნა გიორგი ღოღობერიძემ.
