სსიპ ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის სოფელ კვალითის საჯარო სკოლა მესამე თაობის ეროვნულ სასწავლო გეგმაზე დაყრდნობით ახორციელებს საქმიანობას. პირადად, მე, თეა კელენჯერიძე როგორც კვალითის საჯარო სკოლა ისტორიის მასწავლებელი, გამჭოლი უნარებისა და ღირებულებების კომპონენტებზე ორიენტირებული პედაგოგი ვარ და წარმოგიდგენთ ინფორმაციას, რომელიც შეეხება მე-7 კლასში განხორციელებულ კომპლექსურ დავალებას.
სწავლებისას განსაკუთრებული ყურადღება მივაქციე სასწავლო ცნებების დაძლევის საკითხებს, გამჭოლი უნარების განვითარებას. ჩემი პრაქტიკის კრიტიკული ანალიზის საფუძველზე შემიძლია ვთქვა, რომ გამჭოლი კომპეტენციები განვითარებულია ასაკის შესაბამისად (ანალიზში ჩართული იყო კათედრის წევრებიც).
- ზოგადი განათლების რეფორმის ფარგლებში, მესამე თაობის ეროვნული სასწავლო გეგმა მოსწავლეზე ორიენტირებულია , ბავშვები პრაქტიკულად ასრულებენ მათთვის უკვე ძალიან საყვარელ კომპლექსურ დავალებებს.
- , ,,შექმენი მოთხრობა’’, ,,შექმენი სტატია“ და ა.შ. ცხოვრებისეულ კონტექსტებთან
დაკავშირებული შემოქმედებითი კომპლექსური დავალებები საუკეთესო
ასპარეზს წარმოადგენს მოზარდთა შინაგანი ძალების ზრდა-განვითარებისთვის.
- ,,მასწავლებელი მეგზურია, ხოლო მოსწავლე – მოგზაური ცოდნისსამყაროში.”
- იმისათვის, რომ ზოგადი განათლების ეროვნულ მიზნებს მივაღწიო,
მოსწავლეებს განუვითარო გამჭოლი კომპეტენციები,კრიტიკული აზროვნებავგეგმავ კომპლექსური
დავალებებს .კომპლექსური დავალების შესრულების დროს: მოსწავლეაქტიურია, ჩართულია ძიებაში, შემოქმედებით პროცესში, წინარე ცოდნაზედაყრდნობით ახდენს ახალი ცოდნის კონსტრუირებას,რაც უვითარებთ გამჭოლ
- უნარებს და ღირებულებებს.
სსიპ ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის სოფელ კვა;ლითის საჯარო სკოლა მესამეთაობის ეროვნულ სასწავლო გეგმაზე დაყრდნობით ახორციელებს საქმიანობას. პირადად, როგორც ისტორიის მასწავლებელი, გამჭოლი უნარებისა დაღირებულებების კომპონენტებზე ორიენტირებული პედაგოგი ვარ დაწარმოგიდგენთ ინფორმაციას, რომელიც შეეხება მე-7 კლასში განხორციელებულკომპლექსურ დავალებას. სწავლებისას განსაკუთრებული ყურადღება მივაქციესასწავლო ცნებების დაძლევის საკითხებს ,გამჭოლი უნარების განვითარებას.ჩემიპრაქტიკის კრიტიკული ანალიზის საფუძველზე შემიძლია ვთქვა, რომ გამჭოლი
კომპეტენციები განვითარებულია ასაკის შესაბამისად
არმოგიდგენთ მე -7 კლასში საგან ისტორიაში განხორციელებულ კომპლექსურ დავალებას.
კომპლექსური დავალება
თემა:პრეისტორია/ქვის ხანა
კომპლექსური დავალების პირობად ავირჩიე წაიკითხეთ მოთხრობა ,,ამბავი პაკო გამომგონებლისა’’, რომლის მთავარი გმირი, თქვენი თანატოლია; გაეცანი დამატებით მასალებს და დაწერეთ ამბავი/მოთხრობა, რომელშიც აღწერილი
იქნება ქვის ხანის ადამიანის ცხოვრება;
ამბავის/მოთხრობის წერისას ხაზგასმით წარმოაჩინე :
- რა ტიპის წყაროებიდან გვაქვს ინფორმაცია ქვის ხანის შესახებ და რატომ
- შეიძლება იყოს სანდო ეს წყაროები პრეისტორიული პერიოდის
- შესასწავლად?(წყარო მ.წ 2, 3)
- რა გავლენას ახდენდა ბუნებრივი გარემო და მოვლენები ქვის ხანის
- ადამიანზე? (სივრცე მ.წ 1)
- როგორი იყო პირველყოფილი საზოგადოების ცხოვრების წესი, კულტურა,
- სოციალური ფენები, წარმოდგენები და ინტერესები. (საზოგადოება.მ.წ 1)
- მოსწავლეებს გავაცანი სამიზნე ცნება და მასთან დაკავშირებული მკვიდრი
- წარმოდგენები
კომპლექსური დავალების შეფასების კრიტერიუმები
- რა ტიპის წყაროებიდან გვაქვს ინფორმაცია ქვის ხანის შესახებ და რატომ შეიძლება იყოს სანდო ეს წყაროები პრესიტორიული პერიოდის შესასწავლად?(წყარომ.წ 2,3)
- რა გავლენასახდენდა ბუნებრივი გარემო დამოვლენები ქვის ხანის ადამიანზე? (სივრცე მ.წ 1)
- როგორი იყო პირველყოფილი საზოგადოების ცხოვრების წესი, კულტურა, სოციალური ფენები, წარმოდგენები და ინტერესები. (საზოგადოება.მ.წ 1)
კომპლექსური დავალების პირობა ბარტებიტ გავაცანი მსობლებს.
სამიზნე ცნებები
- წყარო შედეგები: საბაზო საფეხური: 1, 2, 5, 6
- საზოგადოება შედეგები: საბაზო საფეხური: 7.8.10,11,12
- სივრცე შედეგები: საბაზო საფეხური: 3, 9
საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები
- როგორ წარმოვაჩინოთ ამბავში/მოთხრობაში რა ინფორმაციას გვაწვდის
- არქეოლოგიური გათხრების შედეგად მიკვლეული მასალები პალეოლითის ხანის
ადამიანების ყოფაზე და მათი განსახლების არეალზე
ქვეცნებები:
- პირველყოფილი ადამიანი, გვაროვნული თემი, მატრიარქატი,
- პატრიარქატი, პირველყოფილი ადამიანის ნამოსახლარი; არქეოლოგიური
- გათხრები, არტეფაქტები;
კოპლექსურ დავალებებზე მუშაობა ორ ეტაპიანია თითოეული ეტაპი
შედგებოდა ნაბიჯებისაგან შესაბამისი აქტივობებით
პირველ ეტაპზე გავაცანი
I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა
- ნაბიჯი 1. როგორ უნდა წარმოვაჩინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან დაკავშირებით?
- რესურსი/აქტივობა:
მოსწავლეებს ,როგორ უნდა დაეწერათ ამბავი,მივუთითე წაეკითხათ მოთხრობა,მოთხრობები.ვესტუმრეთ სკოლის ბიბლიოთეკას და გავეცანით მოთხრობებს.
წაიკითხეს ამბავი „პაკო გამოგონებლისა’’, მოსწავლეებს დავუსვი ცოდნის კონსტრუირებაზე
ორიენტირებული შეკითხვები,რაც საშუალებას მისცემდა წიგნიერების კომპეტენციის განვითარებას.
- როგორ დავწეროთ ამბავი“?
- რა შემთხვევაში გამოგივა ამბავი საინტერესო? უნდა ჰქონდეს თუ არა ამბავს დასაწყისი, განვითარება და დასასრული?
- როგორ დავწეროთ კარგი ამბავი?
- რანაბიჯები უნდა გადავდგათ ამბავის /მოთხრობის შესაქმნელად? (იდეის გაჩენა, პერსონაჟის შერჩევა და სხვა..)
- როგორ გამოვკვეთოთ ამბავის/მოთხრობის ძირითადი მახასიათებლები?
- II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი
- ნაბიჯი 1.რა ტიპის წყაროებიდან გვაქვს ინფორმაცია ქვის ხანის შესახებ და რატომ შეიძლება იყოს სანდო ეს წყაროები პრესიტორიული პერიოდის შესასწავლად?(წყარო მ.წ 2, 3)
- რესურსი/აქტივობა:
- კუთხეების მეთოდი -დროში მოგზაურობა;
- დღე მუზეუმში, სალომე დადუნაშვილთან - ქვის ხანის ექსპოზიცია და უნიკალური აღმოჩენები საქართველოში
- ლასკოს გამოქვაბული საფრანგეთში;
- ალტამირა-ქართული დოკუმენტური ფილმი.
მეორე ეტაპზემოსწავლეებს გავაცანი ინტერნეტრესურსები
ლასკოს გამოქვაბული საფრანგეთში;
ალტამირა-ქართული დოკუმენტური ფილმი.
პირველყოფილი საზოგადოება
- ცოდნის კონსტრუირირებაზე დაკავშირებული კითხვებით, მოსწავლეებმა შეძლეს
- თუ როგორ გადმოეცათ მითითებული რესურსების გამოყენებით
- პირველყოფილი საზოგადოების ცხოვრების წესი მათ მიერ შექმნილ
ამბავში?მოსწავლეებს განუვითარდათ ციფრული კომპეტენცია
- ნაბიჯი 2.რა გავლენასახდენდა ბუნებრივი გარემო დამოვლენები ქვის ხანის ადამიანზე? (სივრცე მ.წ 1)
- რესურსი/აქტივობა:
- გამოფენა - “ქვის ხანის საქართველო“; =chrome.
- რუკაზე მუშაობა - ჰომინინების გადაადგილების მარშრუტი;
- სად არის აღმოჩენილი პირველყოფილი ადამიანის ნამოსახლარი და რა გახდა მიზეზი იმისა, რომ მან დატოვა ეს ტერიტორია და ახალი საცხოვრებელი გარემოს ძებნა დაიწყო?
- რუკის დახმარებით ისაუბრე -როგორ მოხვდა ზეზვა და მზიას წინაპარი კავკასიაში;
- როგორ ახდენდა გავლენას ბუნებრივი გარემო ქვის ხანის ადამიანის ცხოვრებაზე?
- როგორ უმკლავდება ყოველდღიურ პრობლემებს?
- როგორ გადმოვცე კომპლექსურ დავალებაში ბუნებრივი გარემოს გავლენა პირველყოფილი ადამიანის საცხოვრებელზე?
- ნაბიჯი 3.როგორი იყო პირველყოფილი საზოგადოების ცხოვრების წესი, კულტურა, სოციალური ფენები, წარმოდგენები და ინტერესები?(საზოგადოება მ.წ 1)
- ანიმაციური ფილმი;
- შებრუნებული საკლასო ოთახი; მასწავლებელი მოსწავლეებს სთხოვს სახლში ნახონ ძალიან სახალისო ანიმაციური ფილმი და ყურების დროს დროს გააკეთონ მცირე ჩანაწერები.
- რესურსების გაცნობისშემდეგ მოსწავლეებს დავუსვი ცოდნის კონსტრუირებასთან დაკავშირებული
კითხვები.მოსწავლეებთან გამოვიყენე შებრუნებული საკლასო ოთახის მეთოდი
და მიუთითე ენახათ ანიმაციური ფილმი პირველყოფილი ადამიანის შესახებ.
დავსვი ცოდნის კონსტრუირებაზე ორიენტირებული კითხვები.
- რა საქმიანობას ეწევა პირველყოფილი ადამიანი?
- ანიმაციური ფილმის მიხედვით, როგორ მიაგნო პალეოლითის ხანისადამიანმა ცეცხლს?თქვენკიდევ რა ვერსიები იცით-ცეცხლის აღმოჩენის შესახებ?
- როგორ ნადირობდა პირველყოფილი ადამიანი?
- როგორ გადმოვცემითითებული რესურსების გამოყენებითპირველყოფილი საზოგადოების ცხოვრების წესი, კულტურა, სოციალური ფენები, წარმოდგენების და ინტერესები ჩემს მიერ შექმნილამბავში?
- მოსწავლეებმა შექმნეს პროდუქტი ამბავი/მოთხრობა. წიგნებად აკინძეს ნაშრომი.
- მოთხრობებში აღწერეს მოგზაურობის თითოეული დღე და თავგადასავალი პრეისტორიულ ეპოქაში
- მათთვის პირველი დაწერილიმოთხრობა გამომცემლობა ;ნორჩი ისტორიკოსების რედაქტორობით გამოსცეს. მოთხრობები ნახატებით გააფორმეს.ხელით შექმნეს პირველყოფილი საზოგადოები იარაღები,გამოქვაბულები,საკუთარი ფანტაზიები ,წარმოსახვითი პირველყოფილი სამყარო გადმოსცეს ხელით ნაკეთებ მაკეტებში. განუვითარდათ სოციალური და სამოქალაქო კომპეტენცია.
პრეზენტაციის წარმოდგენისას მოსწავლე ახდენს თვითრეფლექსიას. ისმენს
- სხვების პრეზენტაციას, აანალიზებს და საკუთარ თავს უსვამს შეკითხვას – მე
რომ თავიდან ვიწყებდე ამის კეთებას, რას შევცვლიდი, რას გავაუმჯობესებდი?
- კომპლექსური დავალებით მოსწავლე ცოდნის სამივე კატეგორიას გადის.
მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროეცესში მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:
- აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
- აღწერე რა პროდუქტი შექმენი;
- რა საკითხს შეეხება შენს მიერ მომზადებული დავალება?
- ახსენი,რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით?
- რატომ ფიქრობ, რომ შენს მიერ შექმნილი პროდუქტი კარგი ამბავია ,,ქვის ხანის ადამიანის ‘’ შესახებ?
- შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენს მიერ შექმნილი კომპლექსური დავალებით და რატომ?
- რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
- რას გააკეთებდი სხვაგვარად ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობის ანალიზი მოსწავლეების მხრიდან
პრეზენტაციის შემდეგ გაიმართა კითხვა პასუხი,მათ აღნიშნეს ,რომ მათთვის არ აღმოჩნდა ადვილი მოთხრობის დაწერა,თუმცა იყო საინტერესო,მრავალფეროვანი და მათ ეს საკითხი შეისწავლეს სიღრმისეულად
- აღნიშნული კომპლექსური დავალების შესრულებისას გააქტიურდა კრიტიკული
- აზროვნება, შემოქმედებითობა წიგნიერება, მედეაწიგნიერება, სოციალური და
- სამოქალაქო კომპეტენცია.
კომპლექსური დავალების შეფასების კრიტერიუმები
- ა) მოსწავლისთვის ნაცნობია/იოლად აღქმადია დავალების ფორმა
- ბ) მოსწავლისთვის ნაცნობია/იოლად აღქმადია ცხოვრებისეული სფერო/კონტექსტი, რომელშიც მას ახალი ცოდნის ტრანსფერი ევალება
- დავალების პირობა იმგვარადაა ჩამოყალიბებული, რომ მოსწავლეს მის შესასრულებლად აუცილებლად სჭირდება საკითხთან დაკავშირებული ფაქტობრივი ცოდნის შეძნა და პროცედურებზე მუშაობა
- მკაფიოა, რა რესურსზე დაყრდნობით უნდა შეძ₾ოს მოსწავლემ კომპლექსური დავალების პირობასთან მიმართებით საგნობრივი საკითხის შესწავლა
- შეფასების კრიტერიუმები მკაცრ კორელაციაშია სამიზნე ცნების მკვიდრ წარმოდგენებთან
- შეფასების კრიტერიუმები ბუნებრივად ერწყმისს კომპლექსური დავალების პირობას
- შეფასების კრიტერიუმები ფორმულირებულია იმგვარად, რომ მათი დაკმაყოფილებისთვის მოსწავლეს ფაქტობრივი და პროცედურული ცოდნა სჭირდება
სოლო ტაქსონომია
- აზროვნება, შემოქმედებითობა წიგნიერება, მედეაწიგნიერება, სოციალური და
- სამოქალაქო კომპეტენცია.
- კომპლექსური დავალებები საუკეთესო
- ასპარეზს წარმოადგენს მოზარდთა შინაგანი ძალების ზრდა-განვითარებისთვის.
- კომპლექსური დავალებით მოსწავლე ცოდნის სამივე კატეგორიას გადის.
კომპექსური დავალების მუშაობის პროცესში გათვალისწინებული იყოს წავლა-სწავლების 5 პრინციპი
- 1.მოსწავლეები აქტიურად ჩართული იყვნენ შემოქმედებით პროცესში
- 2.დავალებაზე მუშაობა დავიწყეთ წინარე ცოდნის გააქტიურებით
- 3.მოსწავლეებმა შეძლეს სხვადასხვა ინფორმაციის ერთმანეთთან დაკავშირება
- 4.შეძლეს ინფორმაციის ნაწილებად დაყოფა
- 5.სწავლა-სწავლების პროცესი მოიცავდა ცოდნის სამივე კატეგორიას.
წარმოგიდგენთ მოსწავლეების ნამუშევრებს, მოსწავლეებმა არამარტო დაწერეს მოთხრობა ამბავი, არამედ საკუთარი ხელით შექმნეს პირველყოფილი საზოგადოების შრომის იარაღები, მაკეტები, საცხოვრებელი სახლები, გამოქვაბულები, თიხისჭურჭლები. მოაწყვეს პრეისტორიული ხანის ნამუშევრების მუზეუმი./გამოფენა.
