Baby Bag

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?
გაბრაზებული პატარები ხშირად დაგროვილ აგრესიას ძალადობრივი ფორმებით გამოხატავენ, ისინი თავიანთ მეგობრებს, თანატოლებს და მშობლებს კბენით, ყვირილით, მუჯლუგუნების კვრით ან მსუბუქი საგნების სროლით ფიზიკურად უსწორდებიან. ბრაზის მსგავსი ფორმებით გამოხატვა მშობლებს სერიოზულ საფიქრალს ​უჩენს.

პატარებისთვის აგრესიის, რისხვის, აპათიის ან შიშის შეგრძნებები ძალიან ნაცნობია, თუმცა მათ საკუთარი ემოციების და განცდების გადმოსაცემად არასაკმარისი ლექსიკური მარაგი აქვთ. სწორედ ამიტომ ბავშვები დაგროვილ ბრაზს საკმაოდ უხეში ფორმებით გამოხატავენ. მშობლების ერთ-ერთი უმთავრესი მოვალეობაა საკუთარ შვილებს ემოციების სწორად გაგებასა და მართვაში დაეხმარონ. თუ ბავშვი საკუთარ განცდებს სწორად აღიქვამს და სრულყოფილად გააანალიზებს, ის ბრაზის გამოხატვის ნაკლებად აგრესიულ ფორმებს ადვილად გამოძებნის, რათა სხვებს ფიზიკური ტკივილი ან შეუარცხყოფა არ მიაყენოს.

გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა

ბავშვებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ, რომ გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა. ადამიანები ძალიან ხშირად განიცდიან შიშს, რისხვას, სევდას და ამაში ცუდი არაფერია. აუცილებლად უთხარით თქვენს შვილს, რომ საკუთარი განცდების არ უნდა ეშინოდეს, აუხსენით, რომ გუნება-განწყობის ცვლილებამ სხვების მიმართ აგრესიულად არ უნდა განაწყოს. ნუ წაუკითხავთ პატარებს მორალს. მათთან საუბრისას პრიმიტიული ფრაზებით შემოიფარგლეთ. თუ ბავშვის საქციელი მოსაწონია, უთხარით, რომ მისი ქცევა კარგია, ხოლო თუ ის სხვების მიმართ აგრესიას ავლენს, უთხარით, რომ ეს არ არის კარგი. ბავშვებს ზედმეტი ახსნა-განმარტების მოსმენა არ ხიბლავთ, მათ მარტივი ფრაზები ბევრად უკეთ ესმით. თუ აღმოაჩენთ, რომ თქვენი შვილი თავის ძმას კბენს ან სხვა სახის ფიზიკურ შეურაცხყოფას აყენებს, შემდეგი ფრაზით შემოიფარგლეთ: „სწორია, რომ შენს ძმაზე ბრაზდები, მაგრამ მისი კბენა არ არის კარგი საქციელი.“ ბავშვი თქვენს ნათქვამ სიტყვას აუცილებლად დაიმახსოვრებს.

შესთავაზეთ ბავშვს ჯანსაღი ალტერნატივა

კარგი მასწავლებელი ბავშვს დერეფანში სირბილს შემდეგი სიტყვების თქმით უკრძალავს: „მოდი, ყველამ ერთად მშვიდად ვისეირნოთ.“ თუ ბავშვს ეტყვით, რომ მან სირბილი დაუყოვნებლივ უნდა შეწყვიტოს, ის თქვენს მოსმენას არ მოისურვებს. მიმართვის კატეგორიული ტონი ბავშვებში გაღიზიანებას იწვევს. ამა თუ იმ ქცევის აკრძალვის ნაცვლად პატარას უფრო ჯანსაღი ალტერნატივა უნდა შესთავაზოთ.

თუ გაბრაზებულ ბავშვს ეტყვით, რომ თავის ძმას არ დაარტყას, ის ვერაფერს გაიგებს. ბავშვი დაიბნევა და საკუთარი ემოციების მართვა უფრო გაუჭირდება, რადგან დაგროვილი ბრაზის გამოხატვის ერთადერთ საშუალებას წაართმევთ. აუცილებლად შესთავაზეთ ბავშვს აგრესიული ქცევის ჯანსაღი ალტერნატივა. პატარას ემოციების მართვაში ადვილად დაეხმარებით თუ შემდეგ რეკომენდაციებს მისცემთ:

  • ემოციები ვერბალურად გამოხატოს
  • რჩევისთვის უფროსს მიმართოს
  • დასამშვიდებლად სუნთქვითი ვარჯიშები შეასრულოს
  • მოთმინების გამომუშავების მიზნით იცეკვოს, იმღეროს, დაითვალოს მის ირგვლივ არსებული საგნები

გაბრაზებული ბავშვების დასამშვიდებლად სპეციალური აპლიკაციები არსებობს, რომლებიც პატარებს მხიარული სიმღერების დახმარებით ემოციების მართვას ასწავლის. მშობლებს ინტერნეტში მარტივად შეუძლიათ მსგავსი აპლიკაციების მოძიება.

ბავშვს ემპათიის უნარი განუვითარეთ

ბავშვს სხვების განცდებისა და ემოციების გაზიარება ადრეული ასაკიდანვე უნდა ასწავლოთ. თუ ხედავთ, რომ თქვენი შვილი თავის თანატოლს კბენს, ხელით ეხება ან ხმამაღლა უყვირის, აუცილებლად ესაუბრეთ მას ემპათიის შესახებ. როდესაც ბავშვი დამშვიდდება, აუხსენით მას, თუ როგორი ტკივილი მიაყენა თავის მეგობარს, როდესაც მწარედ უკბინა. უთხარით, რომ თავისი თანატოლის ადგილას საკუთარი თავი წარმოიდგინოს და დაფიქრდეს, მოეწონებოდა თუ არა მის მიმართ მსგავსი აგრესიის გამოვლენა. ბავშვი საკუთარი ქცევის შედეგების გაანალიზებას უნდა მიეჩვიოს და სხვა ადამიანების განცდებს პატივი სცეს.

ბავშვის აგრესიულ ქცევას ყოველთვის აქვს გარკვეული მიზეზი. მშობელმა უნდა გაარკვიოს, რა აწუხებს პატარას, ხომ არ ეძინება, ხომ არ გადაიღალა ან შია. შესაძლოა აგრესიული ქცევის მოტივი ეჭვიანობა ან შიშის განცდაც იყოს. ბავშვმა უნდა იგრძნოს, რომ მშობელი მისი განცდებითა და ემოციებით ინტერესდება, რომ ის მშობლის სიყვარულის მთავარი ობიექტია. თუ ბავშვისადმი სათანადო მზრუნველობას გამოიჩენთ, ის სხვებზე ზრუნვას გაცილებით მარტივად ისწავლის. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ჩემს შვილებს თავიდანვე ვაჩვევ იმას, როგორ უნდა მოეპყრონ ქალბატონებს და იყვნენ ჯენტლმენები,“- ანუკი არეშიძე ბავშვის აღზრდის შესახებ

„ჩემს შვილებს თავიდანვე ვაჩვევ იმას, როგორ უნდა მოეპყრონ ქალბატონებს და  იყვნენ ჯენტლმენები,“- ანუკი არეშიძე ბავშვის აღზრდის შესახებ

დიზაინერმა ანუკი არეშიძემ ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ შვილებთან ურთიერთობისა და მათი აღზრდისას გამოყენებული მიდგომების შესახებ ისაუბრა:

„ყველაზე დიდი სირთულე, რომელიც დედობას ახლავს თან არის პასუხისმგებლობა. რთულია ოთხი ბიჭის, გოგოს გაზრდა, აღზრდა, რაც კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია. ბავშვებს მაინც ქალები ვზრდით და დიდ დროს ვატარებთ შვილებთან. ჩემს შვილებს თავიდანვე ვაჩვევ იმას, როგორ უნდა მოეპყრონ ქალბატონებს, რომ უნდა იყვნენ ჯენტლმენები, რომ ქალზე ძალადობა არ შეიძლება, არც ფსიქოლოგიური, მით უმეტეს, არც ფიზიკური, რომ ვინც ამას აკეთებს, ისინი სუსტები არიან.“

ანუკი არეშიძის თქმით, ყველაზე მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვები კარგ ადამიანებად აღიზარდონ:

„მინდა, რომ პირველ რიგში, კარგი ადამიანები იყვნენ. განათლების კუთხითაც ბავშვებს მარტო კვირა დღე აქვთ თავისუფალი. წრეებზე დადიან, ენებს სწავლობენ, მათემატიკას. ძალიან დატვირთულები არიან. ამ პასუხისმგებლობას ვგრძნობ არამარტო ბავშვების, არამედ საზოგადოების წინაშეც.“

„ბავშვის აღზრდაზე ბევრი წიგნი მაქვს წაკითხული. მაინც მივდივართ იქამდე, რომ ყველაზე დიდი, რაც დედას შეუძლია, რომ ბავშვს აჩუქოს, არის სიყვარული. თუ ბავშვი არის სიყვარულით აღზრდილი და მაქსიმალურად შეგიძლია დღეში თუნდაც ორი საათი ხარისხიანად დახარჯო შენს შვილებთან, აუცილებლად სამომავლოდ ძალიან კარგად დაგხვდება წინ. ვფიქრობ, რომ ჩემი შვილების თაობას აკლია სიყვარული. ამ ტელეფონებმა, სოციალურმა ქსელებმა დახურა მათი სივრცე. ეზოს გარემო აღარ არის. გვყავს ძალიან ბევრი ძაღლი. ასე ბავშვები ზრუნვას სწავლობენ. ისიც იციან, რომ ჭიანჭველას მოკვლაც არ შეიძლება. ზოგადად არაფრის მოკვლა და განადგურება არ შეიძლება,“ - აღნიშნა ანუკი არეშიძე.

წყარო: ​„იმედის დღე“

წაიკითხეთ სრულად