Baby Bag

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?
გაბრაზებული პატარები ხშირად დაგროვილ აგრესიას ძალადობრივი ფორმებით გამოხატავენ, ისინი თავიანთ მეგობრებს, თანატოლებს და მშობლებს კბენით, ყვირილით, მუჯლუგუნების კვრით ან მსუბუქი საგნების სროლით ფიზიკურად უსწორდებიან. ბრაზის მსგავსი ფორმებით გამოხატვა მშობლებს სერიოზულ საფიქრალს ​უჩენს.

პატარებისთვის აგრესიის, რისხვის, აპათიის ან შიშის შეგრძნებები ძალიან ნაცნობია, თუმცა მათ საკუთარი ემოციების და განცდების გადმოსაცემად არასაკმარისი ლექსიკური მარაგი აქვთ. სწორედ ამიტომ ბავშვები დაგროვილ ბრაზს საკმაოდ უხეში ფორმებით გამოხატავენ. მშობლების ერთ-ერთი უმთავრესი მოვალეობაა საკუთარ შვილებს ემოციების სწორად გაგებასა და მართვაში დაეხმარონ. თუ ბავშვი საკუთარ განცდებს სწორად აღიქვამს და სრულყოფილად გააანალიზებს, ის ბრაზის გამოხატვის ნაკლებად აგრესიულ ფორმებს ადვილად გამოძებნის, რათა სხვებს ფიზიკური ტკივილი ან შეუარცხყოფა არ მიაყენოს.

გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა

ბავშვებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ, რომ გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა. ადამიანები ძალიან ხშირად განიცდიან შიშს, რისხვას, სევდას და ამაში ცუდი არაფერია. აუცილებლად უთხარით თქვენს შვილს, რომ საკუთარი განცდების არ უნდა ეშინოდეს, აუხსენით, რომ გუნება-განწყობის ცვლილებამ სხვების მიმართ აგრესიულად არ უნდა განაწყოს. ნუ წაუკითხავთ პატარებს მორალს. მათთან საუბრისას პრიმიტიული ფრაზებით შემოიფარგლეთ. თუ ბავშვის საქციელი მოსაწონია, უთხარით, რომ მისი ქცევა კარგია, ხოლო თუ ის სხვების მიმართ აგრესიას ავლენს, უთხარით, რომ ეს არ არის კარგი. ბავშვებს ზედმეტი ახსნა-განმარტების მოსმენა არ ხიბლავთ, მათ მარტივი ფრაზები ბევრად უკეთ ესმით. თუ აღმოაჩენთ, რომ თქვენი შვილი თავის ძმას კბენს ან სხვა სახის ფიზიკურ შეურაცხყოფას აყენებს, შემდეგი ფრაზით შემოიფარგლეთ: „სწორია, რომ შენს ძმაზე ბრაზდები, მაგრამ მისი კბენა არ არის კარგი საქციელი.“ ბავშვი თქვენს ნათქვამ სიტყვას აუცილებლად დაიმახსოვრებს.

შესთავაზეთ ბავშვს ჯანსაღი ალტერნატივა

კარგი მასწავლებელი ბავშვს დერეფანში სირბილს შემდეგი სიტყვების თქმით უკრძალავს: „მოდი, ყველამ ერთად მშვიდად ვისეირნოთ.“ თუ ბავშვს ეტყვით, რომ მან სირბილი დაუყოვნებლივ უნდა შეწყვიტოს, ის თქვენს მოსმენას არ მოისურვებს. მიმართვის კატეგორიული ტონი ბავშვებში გაღიზიანებას იწვევს. ამა თუ იმ ქცევის აკრძალვის ნაცვლად პატარას უფრო ჯანსაღი ალტერნატივა უნდა შესთავაზოთ.

თუ გაბრაზებულ ბავშვს ეტყვით, რომ თავის ძმას არ დაარტყას, ის ვერაფერს გაიგებს. ბავშვი დაიბნევა და საკუთარი ემოციების მართვა უფრო გაუჭირდება, რადგან დაგროვილი ბრაზის გამოხატვის ერთადერთ საშუალებას წაართმევთ. აუცილებლად შესთავაზეთ ბავშვს აგრესიული ქცევის ჯანსაღი ალტერნატივა. პატარას ემოციების მართვაში ადვილად დაეხმარებით თუ შემდეგ რეკომენდაციებს მისცემთ:

  • ემოციები ვერბალურად გამოხატოს
  • რჩევისთვის უფროსს მიმართოს
  • დასამშვიდებლად სუნთქვითი ვარჯიშები შეასრულოს
  • მოთმინების გამომუშავების მიზნით იცეკვოს, იმღეროს, დაითვალოს მის ირგვლივ არსებული საგნები

გაბრაზებული ბავშვების დასამშვიდებლად სპეციალური აპლიკაციები არსებობს, რომლებიც პატარებს მხიარული სიმღერების დახმარებით ემოციების მართვას ასწავლის. მშობლებს ინტერნეტში მარტივად შეუძლიათ მსგავსი აპლიკაციების მოძიება.

ბავშვს ემპათიის უნარი განუვითარეთ

ბავშვს სხვების განცდებისა და ემოციების გაზიარება ადრეული ასაკიდანვე უნდა ასწავლოთ. თუ ხედავთ, რომ თქვენი შვილი თავის თანატოლს კბენს, ხელით ეხება ან ხმამაღლა უყვირის, აუცილებლად ესაუბრეთ მას ემპათიის შესახებ. როდესაც ბავშვი დამშვიდდება, აუხსენით მას, თუ როგორი ტკივილი მიაყენა თავის მეგობარს, როდესაც მწარედ უკბინა. უთხარით, რომ თავისი თანატოლის ადგილას საკუთარი თავი წარმოიდგინოს და დაფიქრდეს, მოეწონებოდა თუ არა მის მიმართ მსგავსი აგრესიის გამოვლენა. ბავშვი საკუთარი ქცევის შედეგების გაანალიზებას უნდა მიეჩვიოს და სხვა ადამიანების განცდებს პატივი სცეს.

ბავშვის აგრესიულ ქცევას ყოველთვის აქვს გარკვეული მიზეზი. მშობელმა უნდა გაარკვიოს, რა აწუხებს პატარას, ხომ არ ეძინება, ხომ არ გადაიღალა ან შია. შესაძლოა აგრესიული ქცევის მოტივი ეჭვიანობა ან შიშის განცდაც იყოს. ბავშვმა უნდა იგრძნოს, რომ მშობელი მისი განცდებითა და ემოციებით ინტერესდება, რომ ის მშობლის სიყვარულის მთავარი ობიექტია. თუ ბავშვისადმი სათანადო მზრუნველობას გამოიჩენთ, ის სხვებზე ზრუნვას გაცილებით მარტივად ისწავლის. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„პედაგოგიკა ეს არის სინამდვილეში, რომ ტკბილი რაღაცები მოგცენ და წამალი მოაყოლონ,“ - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

„პედაგოგიკა ეს არის სინამდვილეში, რომ ტკბილი რაღაცები მოგცენ და წამალი მოაყოლონ,“ - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში პერფექციონიზმის პრობლემაზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ პერფექციონიზმი ხშირად ბავშვში შფოთვითი აშლილობის გამომწვევი მიზეზი ხდება:

„პერფექციონიზმი ბავშვებში ძალიან დიდი პრობლემაა. ეს იწვევს ბავშვის შფოთვას. როგორც წესი, ბავშვი ასე არ მიჰყავთ ხოლმე სპეციალისტთან. ბავშვი სპეციალისტთან მიჰყავთ იმის გამო, რომ აქვს გენერალიზებული შფოთვითი აშლილობა. მერე აღმოჩნდება, რომ შფოთვა აქვს იმის გამო, რომ უნდა იყოს მოსაწონი ახლობლებისთვის და უნდა იყოს საუკეთესო. ეს შეიძლება არც იყოს დამოკიდებული ოჯახურ სიტუაციაზე. ​ხასიათობრივადაც შეიძლება ტიპი იყოს ასეთი. მშობელს ძალიან დიდი დაკვირვება სჭირდება. მშობლისგან ბავშვს უნდა ესმოდეს ტექსტები, რომ ბავშვს რისი გაკეთებაც შეუძლია, მან ის უნდა გააკეთოს. ბავშვი საბოლოოდ დაიჯერებს იმას, რომ მისი ავტორიტეტი მშობლისთვის მისი მიღწევები არ არის მნიშვნელოვანი და ის ამ მიღწევების გარეშეც ეყვარებათ.“

თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში მოტივაციის ნაკლებობის შესახებაც ისაუბრა და აღნიშნა, რომ მშობლებმა ხშირად არ იციან ,რა ინტერესები აქვთ მათ შვილებს:

„ხშირად მშობლებს რომ ვეკითხები, ​რა აინტერესებთ-მეთქი თქვენს შვილს, ვერ მპასუხობენ. მერე აღმოჩნდება, რომ ბავშვს რაღაცები აინტერესებს. „ვერაფრით ვერ დავაინტერესე ბავშვი სკოლაში ვერცერთი საგნით,“ - ეს ნიშნავს იმას, რომ მოტივაცია და ჩართულობა არ აქვს ბავშვს. ისმის კითხვა: როგორ უნდა გავუზარდოთ მოტივაცია და ჩართულობა? არ არსებობს ბავშვი, რომელსაც ინტერესი არ აქვს. ეს არის ტყუილი.“

„მნიშვნელოვანია, პედაგოგმა და მშობელმა ერთობლივად იპოვონ ის ველი, სადაც შეიძლება ბავშვს ანკესი მოსდო. ყველა ბავშვის „ყიდვა" შეიძლება ადვილად. მე არ მინახავს ბავშვი, რომელსაც რაღაც ინტერესი არ ჰქონია, უბრლაოდ ჩვენ ამას ცხადად ვერ ვხედავთ. მერე უნდა მოხდეს შეჯვარება იმის, რაც აინტერესებს, იმასთან, რაც არ აინტერესებს და გავხადოთ ეს პროცესი სასიამოვნო. ​პედაგოგიკა ეს არის სინამდვილეში, რომ ტკბილი რაღაცები მოგცენ და წამალი მოაყოლონ,“ - აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო: ​„მშობლები განათლებისთვის“

წაიკითხეთ სრულად