Baby Bag

ამ უნებლიე შეცდომებით ბავშვის ჯანმრთელობას ვაზიანებთ

ამ უნებლიე შეცდომებით ბავშვის ჯანმრთელობას ვაზიანებთ

მშობლები შვილებს ხშირად უნებურად აყენებენ ზიანს. დროის გასვლასთან ერთად ბავშვის აღზრდის და მასზე ზრუნვის მეთოდები იცვლება. ფსიქოლოგები და ექიმები მშობლებისთვის ახალ-ახალ რეკომენდაციებს ქმნიან, რომლებიც მათ ჯანსაღი და ბედნიერი შვილების აღზრდაში ეხმარება. ჩვენს სტატიაში იმ შეცდომებზე გესაუბრებით, რომლებსაც მშობლები ბავშვზე ზრუნვისას უნებურად უშვებენ და შვილების ჯანმრთელობას ზიანს აყენებენ.

  • ღიტინი ბავშვის გაცინების მიზნით

უფროსები ბავშვებს გაცინების მიზნით ხშირად უღიტინებენ. კალიფორნიის უნივერსიტეტის კვლევებით დგინდება, რომ ღიტინი ბედნიერების იმავე განცდას არ იწვევს, როგორსაც კარგი ხუმრობა. ის მხიარული სიცილის ილუზიას ქმნის. ღიტინის დროს ბავშვი უკონტოლოდ იცინის და მისი ქმედება რეფლექსებით არის გამოწვეული. ამას პატარა მაშინაც კი აკეთებს, როდესაც მას ღიტინი ძალიან აღიზიანებს და მისგან თავის დაღწევა სურს.

  • ბავშვის თოჯინასთან ერთად დაძინება

ბავშვს ხარისხიანი ძილისთვის მოხერხებული მატრასი, რბილი თეთრეული და თბილი საბანი სჭირდება. გარკვეულ ასაკამდე პატარას ბალიშიც კი არ ესაჭიროება. ბავშვის საძინებლის დეკორაციებით გადატვირთვა საჭირო არ არის. მის საწოლში თოჯინას ნუ მოათავსებთ. რბილი სათამაშო ბავშვს სრულფასოვნად გამოძინებაში ხელს უშლის. ის პატარას ხშირად აღვიძებს. შესაძლოა, ბავშვმა სათამაშო სახესთან მეტისმეტად ახლოს მიიტანოს, რაც მას ნორმალურად სუნთქვის შესაძლებლობას არ მისცემს.

  • ბავშვის საძინებელში სპეციალური სანათის დადგმა

ბავშვის ოთახში მთელი ღამით სინათლის დატოვება ძალიან ცუდი გადაწყვეტილებაა. ზრდის ჰორმონი, რომელსაც ადამიანის ორგანიზმი ძილში გამოიმუშავებს, სიბნელეში უკეთ იწარმოება. მშობლები ბავშვის ოთახს სხვადასხვა მიზნით ანათებენ. მათ ნაწილს სანათის შუქზე საფენების გამოცვლა უმარტივდება, ზოგიერთი ცდილობს ბავშვი სიბნელის შიშისგან დაიცვას. თუ მშობლები ბავშვის ოთახში სანათის მოთავსების გადაწყვეტილებას მაინც მიიღებენ, უმჯობესია, თუ განათება წითელი ფერის იქნება. წითელი ფერის შუქზე ძილის ჰორმონი, მელატონინი უკეთ გამომუშავდება. თეთრი, მწვანე და ლურჯი ფერის განათება კი ძილის პროცესს და ზრდის ჰორმონის გამომუშავებას მნიშვნელოვნად აფერხებს.

  • ბავშვის ხელით რწევა

ყველა მშობელი ერთხელ მაინც გამხდარა იძულებული, რომ შვილი ხელით დაერწია, როდესაც მის დაძინებას ვერ ახერხებდა. ზოგჯერ ეს პროცესი საკმაოდ დიდხანს გრძელდება. პედიატრები თვლიან, რომ თუ ბავშვს ძილის რეჟიმს დაბადებიდანვე მოუწესრიგებთ, მას დროულად გამოკვებავთ, საფენის გამოცვლას არ დააგვიანებთ და კომფორტულ ტანსაცმელს ჩააცმევთ, მას ძილის პრობლემები არ შეექმნება. თუ თქვენი შვილი ჭირვეულობს, ეცადეთ ის ხელით დიდხანს არ არწიოთ. ბავშვის რწევისას ფაქიზი და ფრთხილი მოძრაობები უნდა შეასრულოთ.

  • ცრურწმენების გამო ბავშვისთვის სარკის დამალვა

ცნობილი ცრურწმენის მიხედვით, ბავშვი სარკეში თუ ჩაიხედავს, ის ავად გახდება. პედიატრები და ფსიქოლოგები აღნიშნულ ცრურწმენას აბსურდულს უწოდებენ. ისინი მშობლებს ურჩევენ, რომ ბავშვები სარკესთან ხშირად ათამაშონ. სარკის დახმარებით ბავშვი თავდაჯერებული ხდება. ის საკუთარ თავს უკეთ ეცნობა, რაც მის განვითარებას მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს.

  • ბავშვისთვის სტერილური გარემოს შექმნა

მშობლები თვლიან, რომ სისუფთავე ძალიან მნიშვნელოვანია. მკვლევარები ასკვნიან, რომ მეტისმეტად სტერილური გარემო ბავშვის ჯანმრთელობისთვის სასარგებლო არ არის. მეტისმეტად სუფთა გარემოში გაზრდილი ბავშვის იმუნური სისტემა კარგად ვერ ვითარდება. ბავშვი ალერგიული რეაქციებისადმი მაღალ მიდრეკილებას ავლენს. მას, შესაძლოა, ასთმა, ალერგიული რინიტი და ატოპიური დერმატიტი აწუხებდეს. მშობლები შეცდომას უშვებენ, როდესაც სახლს დღეში რამდენჯერმე ალაგებენ და ბავშვს ცხოველებთან კონტაქტის შესაძლელბლობას არ აძლევენ. რაც უფრო მალე შეეხება თქვენი შვილი ალერგენს, მით ნაკლებად ალერგიული იქნება ის მომავალში.

  • ღამის ქოთნის ნაადრევი გამოყენება

ღამის ქოთნის გამოყენებამდე, კარგად დაფიქრდით, რამდენად კომპეტენტურია ის რჩევები, რომლებიც ახლობლებმა მოგცეს. ერთი წლის ან წლინახევრის ბავშვმა ჯერ კიდევ არ იცის, როგორ უპასუხოს სხეულიდან მიღებულ სიგნალებს. როდესაც ბავშვი საკუთარი ორგანიზმის მოთხოვნილებების აღქმას ისწავლის, ის ღამის ქოთნის გამოყენებასაც მარტივად შეძლებს.

  • იატაკზე ბავშვის შიშველი ფეხებით სიარული

ბავშვები სიარულს, დაახლოებით, ერთი წლის ასაკიდან იწყებენ. როდესაც ეს ხდება, მშობლები მათთვის კომფორტულ ფეხსაცმელებს ყიდულობენ. მშობლების ნაწილი კი ბავშვს იატაკზე შიშველი ფეხებით სიარულის უფლებას აძლევს. ბავშვისთვის ძალიან სასარგებლოა, თუ ის ქვიშაზე, ბალახზე ან მიწაზე შიშველი ფეხით გაივლის, თუმცა იატაკზე შიშველი ფეხებით სიარული ძალიან საზიანოა. ამ დროს მთელი დატვირთვა მყესებზე მოდის, ხოლო ფეხის კუნთები სათანადოდ არ იტვირთება, რაც ბავშვის ნორმალურ ფიზიკურ განვითარებას აფერხებს.

  • ბავშვისთვის საკვების დაძალება

მშობლები და ბებიები ძალიან განიცდიან, როდესაც ბავშვი სადილს სრულად არ მიირთმევს. ისინი მას ართობენ, ახალისებენ, უბრაზდებიან და მიზანს მაინც აღწევენ. საბოლოოდ ამ გადაწყვეტილებით კმაყოფილი მხოლოდ მშობლები და ბებიები არიან. მშობლების მსგავსი ქცევა ბავშვს საკუთარ სხეულზე კონტროლს აკარგვინებს. პატარები ვერ ხვდებიან, რამდენი უნდა მიირთვან და მათ ჭარბწონიანობის პრობლემა ხშირად ექმნებათ.

  • ბავშვის კოვზით გამოკვება

მშობლები, რომლებიც შვილებს კოვზით დიდხანს კვებავენ, მათ ჯანმრთელობას საფრთხეს უქმნიან. როდესაც ბავშვს მშობელი აჭმევს, ის ვერ ხვდება, დანაყრებულია თუ არა, რაც ბავშვს ჭარბწონიანობის პრობლემას უქმნის. ბავშვს შესაძლებლობა მიეცით, დამოუკდებლად მიირვას და კერძებიც საკუთარი გემოვნებით დააგემოვნოს.

  • ბავშვის ალერგენებისგან დაცვა

მშობლები ალერგიების შიშით ბავშვებს გარკვეული პროდუქტების მიღებას უკრძალავენ. პედიატრები თვლიან, რომ ალერგიული პროდუქტების ბავშვისთვის მიწოდება მის ჯანმრთელობას ზიანს არ აყენებს. იმუნური სისტემა ამ გზით უფრო ძლიერდება და ალერგენებზე შესაბამის რეაქციასაც ავლენს. სწორედ ამიტომ, ბევრი პედიატრი მშობლებს ურჩევს ჩვილებს თევზი ოთხი თვის ასაკიდან მიაწოდონ. ისრაელისა და დიდი ბრიტანეთის მკვლევარები აღნიშნული მოსაზრების სისწორეს ადასტურებენ. ისრაელში მშობლები შვილებს არაქისის კარაქს ერთი წლიდან აძლევენ, დიდ ბრიტანეთში კი - გაცილებით გვიან. როგორც აღმოჩნდა დიდ ბრიტანეთში ბავშვები უფრო ალერგიულები არიან.

  • ბავშვის იძულება, რომ მეგობარს ყველაფერი გაუზიაროს

ორი წლის ასაკიდან ბავშვი თავს პიროვნებად აღიქვამს. მან იცის, რომ გარკვეული ნივთები მის საკუთრებაშია. ბავშვი ნებისმიერ ადამიანს პოტენციურ მოძალადედ აღიქვამს, თუ ის მისი ნივთის აღებას შეეცდება. მშობლებს ამის გაგება უჭირთ. ისინი თვლიან, რომ მათი შვილი ძუნწია. თუ ბავშვს საკუთარი ნივთების სხვებისთვის გაზიარებას აიძულებთ, მას სუსტი ნებისყოფის ადამიანად გაზრდით, რომელსაც არას თქმის უნარი არ გააჩნია და რომელიც ყოველთვის საკუთარი სურვილის წინააღმდეგ მოქმედებს.

  • ბავშვის შეფუთვა ტანსაცმელში, როდესაც მას კიდურები ცივი აქვს

ბავშვს ხელები, ფეხები და ცხვირი ცივი თუ აქვს, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მას ცივა. სისხლის ცირკულაციის თავისებურებების გამო, ბავშვის კიდურები სხეულის სხვა ზონებთან შედარებით უფრო ცივია. ბავშვს ოთახში ხელთათმანები, ქუდი და წინდები არ სჭირდება, თუ ტემპერატურა დაბალი არ არის. მის კანს სუნთქვის შესაძლებლობა უნდა მისცეთ. ბავშვის ჯანმრთელობისთვის გადახურება უფრო საზიანოა, ვიდრე სიცივე. თუ პატარა ოფლიანობს და მას კანი გაუწითლდა, ეს იმას ნიშნავს, რომ ბავშვს სცხელა. მსგავს შემთხვევაში მას ზედმეტი ტანსაცმელი უნდა გახადოთ.

მომზადებულია ​brightside.me- ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი მცოდნე დედები

შეიძლება დაინტერესდეთ

ენურეზი (შარდის შეუკავებლობა) ბავშვებში - რა გავითვალისწინოთ და როდის მივმართოთ ექიმს?

ენურეზი (შარდის შეუკავებლობა) ბავშვებში - რა გავითვალისწინოთ და როდის მივმართოთ ექიმს?
ენურეზი გავრცელებული პრობლემაა, რაც მშობლებს და შვილებს ძალიან აწუხებთ, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ასაკის მატებასთან ერთად რჩება. როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი ასეთ დროს და არის თუ არა დაკავშირებული რაიმე სახის სამედიცინო პრობლემასთან? ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი მაკა ლომიძე.

​- ქალბატონო მაკა, რა შემთხვევაშია ენურეზი საყურადღებო 6 წლამდე ასაკის ბავშვებში და არის თუ არა დაკავშირებული რაიმე სამედიცინო ან სხვა სახის პრობლემასთან?

​- ბავშვებში შარდის შეუკავებლობა ხშირი პრობლემაა. მოკლედ რომ განვიხილოთ: 4 წლისათვის ბავშვები უკვე სწავლობენ მოშარდვის კონტროლს დღის მანძილზე (ანუ სიფხიზლის დროს); ძილის დროს შარდის ბუშტის ნებითი კონტროლის უნარის გამომუშავებას კი უფრო ხანგრძლივი დრო სჭირდება და 5-7 წლის შუალედში ყალიბდება.

​5 წლის ასაკისათვის ბავშვების 90-95% თითქმის სრულად ახერხებს, დარჩეს მშრალი (ანუ შეუძლია ნებითად გააკონტროლოს შარდის შეკავების უნარი) დღის მანძილზე და 80-85%-ს ძილის დროსაც. ენურეზად განიხილება შარდის შეუკავებლობის ეპიზოდები მხოლოდ ძილის დროს და მხოლოდ იმ ბავშვებში, რომლებსაც უკვე შეუსრულდათ 5 წელი, რადგან ასაკის გათვალისწინებით მათ უკვე შეიძლება ჰქონდეთ მოშარდვის ნებითი კონტროლის უნარი.

​განარჩევენ პირველად (ენურეზის მქონე ბავშვთა 75-90%) ენურეზს, როცა ხანგრძლივი დროის მანძილზე (მინიმუმ 6 თვე) ბავშვი არასდროს ყოფილა მშრალი ძილის დროს და მეორად ენურეზს (10-25%), როცა ბავშვი რჩებოდა მშრალი ძილის დროს რამდენიმე თვე (მინიმუმ 6 თვე), ვიდრე კვლავ გამოვლინდა ენურეზი.

​მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ენურეზის მქონე ბავშვების 75%-ს პრობლემა აღენიშნება მხოლოდ ძილის დროს. ამ ბავშვებს, როგორც წესი, არ აქვთ, არც შარდის შეუკავებლობა დღის მანძილზე და არც ჯანმრთელობის სხვა პრობლემები. ეს ე.წ. მონოსიმპტომური ენურეზია და ენურეზის შემთხვევათა უმრავლესობა, სწორედ ამ ტიპისაა. პირველადი, მონოსიმპტომური ენურეზი ორჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში და ყოველი წლის მატებასთან ერთად დაახლოებით 15%-ში თავისთავად გაივლის.

​ენურეზი საყურადღებოა, როცა შარდის შეუკავებლობის ეპიზოდები არის არა მარტო ძილის, არამედ სიფხიზლის დროსაც და/ან თან ახლავს, ქვედა საშარდე გზების მხრივ, სხვა სიმტომებიც - მოშარდვის უეცარი მოთხოვნილება, მოშარდვის სიხშირის ცვლილება, გაძნელებული (ჭინთვით) შარდვა, შარდის სუსტი ნაკადი, ტკივილი შარდვისას... ეს არამონოსიმპტომური ენურეზია. ასეთი დიფერენცირება გასათვალისწინებელია, რადგან სწორედ იმ ბავშვებს, რომლებსაც ენურეზთან ერთად აღენიშნებათ დღის შეუკავებლობა, სხვა ჩივილებთან ერთად მოსალოდნელია, ჰქონდეთ ქვედა საშარდე სისტემასთან დაკავშირებული პრობლემები და ასეთ შემთხვევებში ექიმთან მიმართვა აუცილებელია.

​დიაბეტი, საშარდე გზების ინფექციები, ყაბზობა, ენკოპრეზი (განავლის შეუკავებლობა), ენტერობიაზი („ჭიები“), თირკმლის ქრონკული დაავადება, გულყრა და ძილის დარღვევები (მაგ: ძილის აპნოე) ის სამედიცინო პრობლემებია, რომლებიც შეიძლება ხელს უწყობდეს ენურეზს. ამ მდგომარეობების იდენტიფიკაცია არ არის რთული და ცხადია, ასეთ დროს მთავარი ამოცანა ძირითადი მიზეზის სწორი მართვაა.

​ისიც გასათვალისწინებელია, რომ ენურეზი შეიძლება ასოცირებული იყოს ნეიროგანვითარების დარღვევებთანაც, მათ შორის: გონებრივი განვითარების შეფერხება, აუტიზმის სპექტრის დარღვევები, ყურადღების დეფიციტის და ჰიპერაქტივობის სინდრომი.

​ფიზიკური ან ემოციური პრობლემები იშვიათად ხდება პირველადი ენურეზის მიზეზი.

​- თუ ასაკის მატებასთან ერთად ენურეზი რჩება, რა უნდა გააკეთოს მშობელმა?

​- როგორც აღვნიშნეთ, 5 წლის ასაკის შემდეგ, ყოველი წლის მატებასთან ერთად, მოსალოდნელია პირველადი, მონოსიმპტომური ენურეზი თავისთავად მოწესრიგდეს, მაგრამ თუ პრობლემა რჩება, ცხადია, ექიმის ჩარევა და სრულყოფილი შეფასება აუცილებელია. ექიმი გაარკვევს ჩივილის ისტორიას (ანამნეზი), გასინჯავს ბავშვს, შეაფასებს შარდის საერთო ანალიზს და აუცილებლად გირჩევთ ე.წ „მოშარდვის დღიურის“ (დღიურში უნდა დაფიქსირდეს დღის მანძილზე მოშარდვის დრო და სიხშირე, შარდის მოცულობა, ყოველი მოშარდვის დროს მიღებული სითხის ოდენობა, სხვა სიმტომების არსებობა: ჭინთვის საჭიროება შარდვის დროს, შარდის ნაკადი ხომ არ არის წყვეტილი? ცლის თუ არა ბოლომდე შარდის ბუშტს და სხვა) წარმოებას, რის საფუძველზეც გადაწყვეტს შემდეგი კვლევების და/ან მკურნალობის საჭიროებას.

​- ხშირად პატარები ისჯებიან ასეთ დროს. რამდენად მართებულია ეს მშობლების მხრიდან?

​- ენურეზი ემოციური სტრესია, როგორც ბავშვის, ისე მშობლების და ოჯახის სხვა წევრებისათვის. ბავშვებს სირცხვილის და განცდის გამო დაბალი თვითშეფასება უყალიბდებათ, რამაც შეიძლება, სავალალო გავლენა იქონიოს თანატოლებთან ან ოჯახის წევრებთან ურთიერთობებზე, ცხოვრების ხარისხზე, სწავლაზე. ბავშვები ერიდებიან და არ რჩებიან მეგობრებთან წვეულებებზე, ან რაიმე ტიპის შეკრებებზე, სადაც ღამით დარჩენა მოუწევთ.

​მშობლებს მუდმივად უწევთ სველი თეთრეულის შეცვლა, რეცხვა-მოწესრიგება, რამაც შეიძლება ისინი გააღიზინოს, მაგრამ ძალიან მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ ენურეზი არ არის ბავშვის დანაშაული და მას არ შეუძლია ამის გაკონტროლება. ოჯახის წევრებმა და სხვა ახლობლებმა არასოდეს არ უნდა შეარცხვინონ ან დასაჯონ ბავშვი ენურეზის გამო. სწორი იქნება ექიმთან ერთად განიხილონ პრობლემა და სცადონ გააცნობიერონ მიზეზები (ასეთის არსებობის შემთხვევაში), დაგეგმონ და დასახონ დახმარების გზები.


​​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად