„საიდან მოდის რთული ქცევა? როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია,“ - ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე

​ბევრი ადამიანი დარწმუნებით აცხადებს, რომ როდესაც მშობელი გახდება შვილს არასდროს დაუყვირებს. როდესაც ბავშვი იბადება და იზრდება, ყველაფერი ისე არ ხდება, როგორც მშობლები ელიან. ორი წლის ასაკიდან ბავშვი ცდილობს დამოუკიდებლად იმოქმედოს, ხშირად ჯიუტობს, მშობლების მოთხოვნებს გამუდმებით უარით პასუხობს, რაც ზრდასრულ ადამიანებში საკმაოდ სერიოზულ ემოციურ ძვრებს იწვევს.

მშობლებმა კარგად იციან, რომ დაძაბული ვითარების დროს სიმშვიდის შენარჩუნება საუკეთესო გადაწყვეტილებაა, მაგრამ ქვისგან ნაკეთი თუ არ ხართ, ბავშვების რთულ ქცევასთან გამკლავება ყვირილის გარეშე ძალიან გაგიჭირდებათ. როდესაც მშობლები კონტროლს კარგავენ და ყვირიან, ისინი ფრუსტრაციას განიცდიან, ბრაზით და რისხვით არიან მოცულები.

ყვირილი გარკვეულ ვითარებაში აუცილებელიც კია, მაგალითად, როდესაც ბავშვი რაღაც სახიფათოს ჩადენას აპირებს და მისი შეჩერება გინდათ. არ არსებობს მშობელი, რომელსაც შვილისთვის არასდროს დაუყვირია. ეს აუცილებლად მოხდება. რატომ არის აუცილებელი სიმშვიდის შენარჩუნება?

• ყვირილი თქვენს სათქმელს ბავშვამდე ვერ მიგატანინებთ

ყვირილის დროს ემოცია თქვენს სათქმელს ყოველთვის გადაფარავს. ბავშვი ვერ გაიგებს, რის თქმას ცდილობთ, მაგრამ მისი აგრესიული განწყობა უფრო მოიმატებს.

• ბავშვისთვის ყველაფერი ნაცნობი და მობეზრებულია

მშობელი თუ გამუდმებით ყვირის, ბავშვი ამას ეჩვევა. მას მშობლის ყვირილზე რეაქცია აღარ აქვს და მას აიგნორებს. ხშირად მშვიდი ტონით ნათქვამი სიტყვები მისთვის ბევრად გასაგებია, ვიდრე ყვირილი.

• ყვირილი ბავშვის თვითშეფასებას აქვეითებს

ბავშვებს, რომლებსაც მშობლები ხშირად უყვირიან დაბალი თვითშეფასება აქვთ. მათ სკოლაში სწავლა უჭირთ და საკუთარ თავზე ცუდი წარმოდგენა აქვთ. შესაძლოა, ბავშვი განსაკუთრებით აგრესიული იყოს სხვების მიმართ. ის ფიქრობს, რომ დედა და მამა მას გამუდმებით აკრიტიკებენ. ბავშვები, რომლებსაც ხშირად უყვირიან, ფიქრობენ, რომ მშობლებს არ უყვართ.

• ბავშვები პოზიტიურ გამოცდილებას ვერ იძენენ

ყვირილი მშობლებსა და შვილებს შორის პოზიტიური დამოკიდებულების ჩამოყალიბებას უშლის ხელს. პატარები ნეგატიურ ემოციებს გულში ინახავენ და ისტრესებიან. მათ დეპრესია და შფოთვითი აშლილობაც ხშირად აწუხებთ.

• მშობლები თავს ცუდად გრძნობენ

ყვირილისა და ჩხუბის შემდეგ მშობლებიც ცუდად არიან. ისინი თავს დამნაშავედ და დემორალიზებულად გრძნობენ. უფროსები, რომლებიც ბრაზს ნეგატიურად გამოხატავენ, ჯანმრთელობის პრობლემებით იტანჯებიან.

ბავშვის მიუღებელ ქცევაზე მშვიდად თუ რეაგირებთ, მას უფრო მეტს ასწავლით და საკუთარ შეცდომებს დაანახებთ.

• სამოდელო ქცევა ძალიან მნიშვნელოვანია

მშობელმა ბავშვს ემოციებისა და ქცევის კონტროლის იდეალური მაგალითი უნდა მისცეს. თუ ის აკონტროლებს საკუთარ თავს და არ ყვირის, ბავშვი ნეგატიური ქცევის კონტროლს თავადაც სწავლობს.

• ბავშვები თავს უსაფრთხოდ გრძნობენ

ბავშვები თავს უსაფრთხოდ გრძნობენ, როდესაც მათ მკაცრი, მაგრამ კეთილი მშობლები ზრდიან. მშობელი ოჯახის უფროსი უნდა იყოს, რომელიც ყოველთვის თანმიმდევრული, ავტორიტეტული და ამავე დროს მოსიყვარულეა.

მშობლებმა ბავშვს ქცევისა და ემოციების მართვა რომ ასწავლონ, რამდენიმე მნიშვნელოვანი რეკომენდაცია უნდა გაითვალისწინონ:

• გამოავლინეთ ძირითადი პრობლემა

პირველ რიგში, გაარკვიეთ, რა არის პრობლემა, რომლის გამოც შვილებთან კონფლიქტი ხშირად გაქვთ. თუ ბავშვებს დილით სკოლაში ხშირად აგვიანდებათ, ეცადეთ მათი ტანსაცმელი ღამით გაამზადოთ, ჩანთები ერთად ჩაალაგოთ და ყველამ იმაზე ადრე გაიღვიძოთ, ვიდრე იღვიძებთ.

• იყავით თანმიმდევრული

მცირეწლოვან ბავშვებთან თანმიმდევრულობა და სიმტკიცე აუცილებელია. მათთვის სპეციალური რუტინა შეიმუშავეთ, გქონდეთ წახალისების თქვენეული მეთოდები და დადგენილ წესებს არასდროს გადაუხვიოთ.

• დაადგინეთ ბავშვის გაღიზიანების ნამდვილი მიზეზი

ბავშვი, შესაძლოა, შიმშილის, ძილის ნაკლებობის ან ჯანმრთელობის გარკვეული პრობლემის გამო ჭირვეულობდეს. ნუ გაუბრაზდებით მას იმაზე, რაც, შესაძლოა, თქვენი უყურადღებობით იყოს გამოწვეული.

• დროის მენეჯმენტი ძალიან მნიშვნელოვანია

მშობელმა მკაცრად უნდა განსაზღვროს, თუ როდის რა უნდა გააკეთოს. ბავშვებთან ყოფნისას პარალელურად რამდენიმე საქმის კეთება მათ ქცევაზე ნეგატიურად აისახება. გადასახადების დაანგარიშება მაშინ, როდესაც ბავშვები თქვენთან ერთად სხედან და სკოლის პროექტზე მუშაობენ, სწორი გადაწყვეტილება არ არის.

• საკუთარ თავზე კონტროლს თუ კარგავთ, შეისვენეთ

ბავშვები რთულ ქცევას თუ ავლენენ და გრძნობთ, როგორ უმატებთ ხმას, გირჩევთ, ღრმად ჩაისუნთქოთ, რამდენიმე წამით ცალკე გახვიდეთ და დამშვიდდეთ. ეს ქცევისა და ემოციების კონტროლში ძალიან დაგეხმარებათ.

• ბავშვის ნეგატიურ ქცევას ადეკვატურად უნდა უპასუხოთ

ბავშვი საჭმელს იატაკზე თუ მოისვრის და ღიზიანდებით, მას ნუ დაუყვირებთ. თქვენს შვილს მშვიდად უთხარით, რომ იატაკი მოასუფთავოს, ამასთან აუხსენით, რომ მან სახლში ქაოსი შექმნა.

• ემოციური გადაწვისას დახმარება ითხოვეთ

ძალიან მძიმე დღეებში, როდესაც ემოციებს ვეღარ აკონტროლებთ, მეგობრებს ან ნათესავებს დახმარება სთხოვეთ. თუ გრძნობთ, რომ ყველაფერს დამოუკიდებლად ვერ უმკლავდებით, დახმარების თხოვნა სავსებით ნორმალურია.

• ბავშვს ემოციების გამოხატვა ასწავლეთ

ბავშვი რომ დამშვიდდება, მას აუხსენით, რომ თავს შეურაცხყოფილად და დათრგუნულად გრძნობთ, რადგან მისმა ქცევამ გული გატკინათ. ამგვარად ის საკუთარი ემოციების გამოხატვასაც ისწავლის. თუ ბავშვს აუხსნით, რომ ყვირილი არასწორი ქცევა იყო, მაგრამ ძალიან ცუდად გრძნობდით თავს და თავი ვერ შეიკავეთ, ის ყველაფერს უკეთ გაიგებს. აუცილებლად უთხარით ბავშვს, რომ ყვირილის მიუხედავად, ის მაინც ძალიან გიყვართ და მისი ქცევა თქვენს გრძნობებს არ ცვლის.

მომზადებულია ​childmind.org - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა