გერმანიაში მომუშავე ქართველი ექიმი იაგო ფრანგიშვილი წერს. MomsEdu.ge გთავაზობთ მის პოსტს:
„ექიმი უპირველესად ნიშნავს ნდობას და პროფესიონალიზმს. ნდობა არაა, რომ ექიმი პიროვნულად მოგწონდეს ან არ მოგწონდეს. ნდობა ნიშნავს, რომ იმდენად ხარ დარწმუნებული ექიმის პროფესიონალიზმში, საკუთარი სახელისთვის მინიმალური ჩრდილის მიყენებაზე ფიქრის გარეშე გეტყვის სიმართლეს, მოგცემს პროფესიულ რჩევას, გაგიშვებს სხვა ექიმთან, თუკი ეს საჭიროა.
მოკლედ, ექიმის სიტყვას და ნააზრევს, მის დანიშნულებას და რჩევას თუ არ ენდე, მაშინ ექიმის პროფესიონალიზმი მხოლოდ და მხოლოდ მოხელეობაა. გასალაშინებას პროფესიონალიზმი უნდა, მაგრამ, ნდობა არაა აუცილებელი.
მაშინ, როცა მილიონზე მეტმა ადამიანმა მიიღო მონაწილეობა ფეხბურთის მსოფლიო ჩემპიონატში და სტადიონებზე საათობით ისხდნენ ბახუსში მყოფი, მოყვირალი და მომღერალი ათიათასობით ფანი ერთმანეთის გევრდიგვერდ, ყველას თვალწინ, მთელი მსოფლიოს თვალწინ და შენ, ექიმმა, არც მსოფლიო ჯანდაცვას, არც ფიფას, არც იმ სახელმწიფოებს მიმართე და მისწერე შენი პროტესტი, არც კი დააფიქსირე მაშინ აღშფოთება და შენი სასოწარკვეთა, და დღეს კი მოითხოვ 11 ადამიანი არ შეიკრიბოსო, არა ხარ სანდო ექიმი. მე პირადად, როგორც პაციენტი, ვერ გენდობი.
პოპულიზმი და ყურადღების უმთავრესიდან სხვაზე გაფანტვაა შენი სტეიტმენტი.
ექიმი მიუკერძოებელიცაა და ჰუმანურიც, არაა ჰომოფობი და არ აკეთებს რაღაცა ნიშნით ადამიანთა დემონიზაციას, არა აქვს წინასწარ ჩამოყალიბებული შაბლონი ადამიანზე.
მაგალითად, სიგარეტის მწეველს არ ეუბნება, აბა რა გეგონა რომ ეწეოდი, ეს არ დაგემართებოდაო?
და ამგვარი მომენტი ბევრია მედიცინაში.
ასეთი ექიმი, რაც გინდა პროფესიონალი იყოს, როგორც ქირურგი თუ ონკოლოგი ძნელი სანდობია იმიტომ, რომ უკვე განწირული ყავხარ როგორც პაცენტი, წინასწარ.
ყველამ ვიცით, რომ ანტივაქსერი და აცრილი ერთმანეთთან კოლიდირებაში, დაპირისპირებაში ჯანმრთელობის მხრივ არასოდეს არ მოდიან ამ კონკრეტული ინფექციის დროს. ანტივაქსერი აცრილს ვერაფრით ვერ ავნებს. აცრილი ანტივაქსერს ვერაფრით ვერ დაეხმარება. ეს ფაქტია და ეს იცის, ეს დარწმუნებით იცის ყველა ექიმმა, მედიცინის სტუდენტმა, უბრალოდ ნაკითხმა ადამიანმა. და ეს იცის იმ ხალხმაც, რომელთაც მიმართავ ექიმი.
ყველამ იცის, რომ - „ანტივაქსერების იმედზე ვართ დარჩენილი“ ეს განცხადება არის სრული სიცრუე, უბრალოდ ტყუილია.
თანაც, ეს ბოროტი ტყუილია, გამთიშავი ტყუილია, ადამიანებს ტაბურეტკებით და ხელკეტებით რომ დააწყებინებს ანტვაქსერების ძებნას, აი ისეთი ტყუილია.
პოპულისტური და უბრალოდ ექიმის ხალათისათვის შეუფერებელი სიბინძურის ტყუილია.
აცრა კორონაზე არის ინდივიდუალური დაცვა.
აცრილი ვერაფრით ვერ ჩაერთვება ჯოგური იმუნიტეტის შექმნაში, ეს მხოლოდ და მხოლოდ კორონა გადატანილი ადამიანია.
აცრა არ და ვერაფრით ვერ დაიცავს კორონავირუსით ინფიცირებისაგან და ამიტომაც აცრილი ზუსტად ისევე გადამდებია კორონავირუსისა, როგორც აუცრელი. სამწუხაროა, მაგრამ ფაქტია, რომ აცრილების მიმართ იგივე მოპყრობა, როგორც კორონაგადატანილების მიმართ არასწორია და აცრილიც ისევე უნდა დაიტესტოს, როგორც აუცრელი.
ეს სამწუხაროა, ეს არაპოპულარული გამოთქმაა, ეს ბევრს გააბრაზებს, მაგრამ სამედიცინო ასპექტით ეს ფაქტია.
აცრილი ისეთივე ვირუსგადამტანია, როგორც აუცრელი და აქ არავითარი უპირატესობა არ არსებობს ჰიგიენის და ეპიდემიოლოგიის თვალსაზრისით.
აცრილი ადამიანი აცრით საკუთარ თავს იცავს არა ვირუსისგან, არამედ მძიმე დაავადებისაგან.
აუცრელი ადამიანი შეგნებულად თუ შიშით ამას არ აკეთებს და ხდება იმ დაახლოებით 5%-ში მძიმედ ავად.
15%-დან 20%-მდე სიმპტომიანია და ეს ადამიანები აუცილებლად ექიმის რჩევას მოიძებნიან.
ეს დატვირთვაა ექიმისთვის. ესაა ფაქტი და რეალობა.
ექიმმა ან უნდა თქვა რეალობა და ფაქტი, ან უნდა გაჩუმდე და ინტერპრეტაციებთან, ვარაუდებთან, შავ-თეთრ ოცნებებთან მარტო უნდა დარჩე. აუცრელი პაციენტი ტვირთავს ჯანდაცვის სისტემას.
სამაგიეროდ, კი ის 80%-დან 85%-მდე აუცრელი და ვირუსგადატანილი პაციენტი იწვევს ჯანდაცვის სისტემის განტვირთვას, ის არასოდეს შეაწუხებს ექიმს კორონას გამო.
ესაა ფაქტი და რეალობა.
თუკი გვსურს ამ თემის საზოგადოებისთვის პრეზენტაცია, მართალია არასწორი თემაა, მაგრამ რეალობაა და რაღაცით გამართლებულია ამაზე საუბარი, დადუმებას ვერავის მოსთხოვ. ესეც ფაქტია.
ასევე ფაქტი და რეალობაა საქართველოს პირობებში და საქართველოს კლინიკებში ის, რომ კოვიდიანი პაციენტის მოვლაში არავითარი დადებითი განვითარება არ შეიმჩნევა. მაშინ, როცა დასავლური სახელმწიფოები მართვით სუნთაქვაზე აყვანილთა რიცხვს 70%-ით ამცირებენ, საქართველოში და იზოლირებულად ეს რიცხვი იზრდება და იზრდება.
პაციენტთა მართვით სუნთქვაზე აყვანა ხდება სქემატურად, პაუშალურად, შაბლონურად.
არადა, ყველამ ვიცით, რომ თუკი სხვა დაავადებათა დროს ნაადრევი ინტუბაცია კარგ შედეგს იძლევა, პაციენტი ისვენებს, სტრესი ეხსნება, ასე არაა კორონას დროს. ნაადრევად მართვით სუნთქვაზე აყვანილი პაციენტი იღუპება.
იმ 750-მა ექიმმა, რომელთაც ხელი მოაწერეს სიტყვებს - „ანტივაქსერების იმედად დავრჩითო“, დასხდნენ ერთად ონლაინ კონფერენციაზე და ისაუბრეს პაციენტის მართვაზე?
თუკი ასეა, ჩემი უდიდესი ბოდიში და რესპექტი, თუმცა, ადამიანების ჯგუფის დემონიზაცია ექიმისათვის შეუფერებელი მაინც რჩება. საქართველოს კლინიკებისთვის პრობლემატური რჩება პაციენტის თანამიმდევრული და ეტაპობროივი მოვლა, როცა საკუთარ გადაწყვეტილებებს და ლაბორატორიულ მონაცემებს პერმანენტულად უსადაგებ ავადმყოფის კლინიკურ მდგომარეობას.
არაინდივიდუალური და ზედმატად სტანდარტიზირებული მიდგომა მძიმე კოვიდის დროს კიდევ უფრო ამძიმებს.
თანამდევ დაავადებებზე თუ ინფექციებზე გვერდის ავლა ამძიმებს.
სისხლის და სხვა სითხეების მიკრობიოლოგიური ანალიზის და რეზისტოგრამის არჩატარება ამძიმებს.
ნულ ეოზინოფილზე სტეროიდის უანტიბიოტიკოდ მიცემა აძლიერებს თანაინფექციას და ამძიმებს.
პროკალციტონინის არგანსაზღვრა ამძიმებს.
ფილტვის კტ-ს ქულებით აზროვნება და იმაზე არ დაფიქრება, იქნებ სითხე, იქნებ ანთება, იქნებ ჰემორაგია, იქნებ ჰიპერსეკრეცია, იქნებ ბრონქის ჩაკეტვა და ასე შემდეგ მრავალი იქნებანის არ გათვალისწინება, ამაზე არ დაფიქრება, რაა ამ კტს „ქულების“ გამომწვევი აი, ამაზე არ დაფიქრება უბრალოდ კი არ ამძიმებს, არამედ კლავს. აი, ესაა ექიმებისთვის საერთო სადისკუსიო. კლინიკების ჰიგიენაა სადისკუსიო.
პერსონალის ტესტირებაა სადისკუსიო და ტესტების დამაჯერებლობა.
კოვიდიანი მსუბუქსიმპტომიანი პაციენტების მართვაა სადისკუსიო, აი ეს პრობლემა ამძიმებს და ინტესიურამდე აიძულებს ადამიანს.
მძიმე პაციენტების კლინიკაში ჰიგიენაა სადისკუსიო, ისევ და ისევ რომ ერთ ოთახში არის რამდენიმე პაციენტი.
„არ ღირს გამწარებული ხალხის კიდევ უფრო გამწარება დანარჩენის შიშებისა და კომფორტის ხარჯზე“ - ზურაბ გურული ტოტალურ ჩაკეტვაზე
ამერიკაში მოღვაწე ქართველი ექიმი ზურაბ გურული „ლოქდაუნთან“ დაკავშირებით სოციალურ ქსელში წერს, რომ ტოტალურ ჩაკეტვას აზრი არ აქვს. როგორც იგი აღნიშნავს, „ლოქდაუნმა“ პანდემიის პიკის მხოლოდ გადანაცვლება გამოიწვია; თან ისეთი გადანაცვლება, რომ ეს პიკი ადვილად მოსავლელი ზაფხულიდან, ზამთრის უმძიმეს თვეებს დაემთხვევა. გთავაზობთ მის პოსტს სიტყვა-სიტყვით:
„უკვე არაერთი პატივცემული ადამიანისგან გავიგონე სასოწარკვეთილი მოთხოვნა მთავრობისადმი ტოტალური „ლოქდაუნის“ შესახებ. ჩემი მოკრძალებული აზრით, ასეთი სვლა არ იქნება მართებული და დიდი ალბათობით მსხვერპლი გაიზრდება კიდეც იმათ ხარჯზე, ვინც სხვა დაავადებების მოულოდნელი გამწვავების, შიმშილისა და ფინანსური სასოწარკვეთისაგან დაიღუპება.
დაფიქრდით! იმ დაუძლურებულ, სახლში გამოკეტილ ადამიანებს ჭამაც სჭირდებათ და მიმხედავიც. კოლოსალური, ხშირად აბსოლუტურად აბსურდული ჯარიმები საერთოდ ამოვარნილია ეპიდემიოლოგიური და სამართლებრივი კონტექსტებიდან და კიდევ უფრო მეტ აგრესიასა და სასოწარკვეთას იწვევენ. როგორც ხედავთ, ტოტალურმა „ლოქდაუნმა“ პანდემიის პიკის მხოლოდ გადანაცვლება გამოიწვია; თან ისეთი გადანაცვლება, რომ ეს პიკი ადვილად მოსავლელი ზაფხულიდან, ზამთრის უმძიმეს თვეებს დაემთხვევა. საერთოდ, „ლოქდაუნს“ და მსგავს პრიმიტიულ, მკვეთრ შეზღუდვებს აზრი აქვთ მაშინ, როდესაც იცი, რას გააკეთებ მისი ჩამთავრების შემდეგ. სხვაგვარად ეს სრული უაზრობაა. სულ დასაწყისში „ლოქდაუნი“ გამართლებული იყო „აზრზე მოსასვლელად“; რამდენად გამოვიყენეთ მოგებული დრო, ეს სხვა საკითხია.
ამჟამინდელი ამოცანა არის კლინიკების მაქსიმალური განტვირთვა. ამას სჭირდება პირველადი ჯანდაცვის რგოლის სრული სიმძლავრით ამუშავება. ყველა უმადლის კერძო დაზღვევის პირველად რგოლს; მშვენივრად ახერხებენ პაციენტთა მონიტორინგს სახლებში. გაიზიარეთ მათი გამოცდილება. გახსენით რაც შეიძლება მეტი ცხელი ხაზი და დასვით იქ სტანდარტული გაიდლაინებით გაწვრთვნილი ექიმები. ყოველი ცხელი ხაზის ცენტრს მიამაგრეთ 2-3 ფსიქოლოგი, რომლებიც ჩაერთვებიან საუბარში ისტერიკაში მყოფ პაციენტებთან და გარწმუნებთ, ასეთები მინიმუმ 30-40-%-ს შეადგენენ საერთო მიმართვებიდან.
შექმენით მობილური ლაბორატორიები. არ არის ამისთვის სასწრაფოს მანქანები საჭირო; ცელოფანით შესაბამისად გატიხრული მსუბუქი მანქანებიც გამოდგება, რომლებიც ატარებენ ლაბორანტებს გამოძახებაზე, ან კლინიკებში მიიყვანენ შესაბამის პაციენტს რადიოლოგიური კვლევისათვის. ასე განტვირთავთ სასწრაფოსაც.
საავადმყოფოებში გადაიყვანეთ მხოლოდ უმძიმესები! მხოლოდ დამატებითი ჟანგბადის მისაცემად კლინიკა არ არის საჭირო. დაურიგეთ ასეთ პაციენტებს ჟანგბადის პატარა ბალონები და ცვალეთ 24 საათში ერთხელ.
დაიწყეთ ამის ორგანიზება და ორ კვირაში განტვირთავთ კლინიკებს. ვაქცინა არ იქნება დიდხანს!!! „ლოქდაუნს“ თუ გააკეთებთ ერთი თვით, იძულებული იქნებით გახსნათ მერე და ზუსტად იგივე მოხდება კიდევ ერთი თვის შემდეგ. ამიტომ, არ ღირს ნაჯახით მუშაობა და გამწარებული ხალხის კიდევ უფრო გამწარება დანარჩენის შიშებისა და კომფორტის ხარჯზე. ყველამ უნდა დავთმოთ რაღაც,“ - წერს ზურაბ გურული.