Baby Bag

„მედარდებიან ჩვენი ბავშვები, მოზარდები, მათი ფსიქოსომატური მდგომარეობა... სახლებში გამოკეტილები, კოშმარული სიზმრის დასასრულის მოლოდინით ცხოვრობენ და ენატრებათ სილაღე“

„მედარდებიან ჩვენი ბავშვები, მოზარდები, მათი ფსიქოსომატური მდგომარეობა... სახლებში გამოკეტილები, კოშმარული სიზმრის დასასრულის მოლოდინით ცხოვრობენ და ენატრებათ სილაღე“

ამის შესახებ სოციალურ ქსელში პედიატრი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი ინგა მამუჩიშვილი წერს.

მედარდებიან ჩვენი ბავშვები, მოზარდები, მათი ფსიქოსომატური მდგომარეობა... ძალიან ბევრი მირეკავს სხვადასხვა პრობლემით: ფობიები, აგზნებადობა, უძილობა, ისტერიები, ეკრანმიჯაჭვულობა ნომერ პირველი პრობლემა, რაც იწვევს ინფორმაციულ, ემოციურ სტრესს და საბოლოოდ ოქსდაციური სტრესის განვითარებას!!! აღარც სიყვარული, აბა საიდან კომუნიკაციები მხოლოდ ვირტუალური, არც სხვა გრძნობები, რომელთა ატროფიაც ხდება დროთა განმავლობაში... გახსოვთ???? დაჭერობანა, დამალობანა, წრეში ბურთი. ამ თამაშების დროს რაღაცნაირად ხდებოდა გრძნობათა რეალიზება, იმას იჭერდნენ, ვინც მოწონდათ, ბურთს ესროდნენ, დასდევდნენ დაჭერობანას დროს, თმებს აწიწკნიდნენ, გმირობის ჩადენას ლამობდნენ ბიჭები, კლასში შეყვარებული გოგონას ჩადენილ დანაშაულს (მაგალითად, ყვავილის ქოთნის გატეხვა) თვითონ იბრალებდნენ, ამ გრძნობების გამოხატვის უამრავი საშუალება იყო... ახლა... ვირტუალური სამყარო... ენატრებათ მეგობრები, თვალების შემოცეცება, ნაზი შეხება... ქურთუკის საყელოს გასწორება, შოკოლადის ან წიგნის მიწოდების დროს ხელის ხელთან შეხება, რვეულის ან წიგნის წასართმევად გამოკიდება, დაჭერა და თვალებში გრძნობით ჩახედვა, სუფთა და სპეტაკი... დიახ, ეს ყველაფერი ენატრებათ ბავშვებს, ნიღაბში იმალება გრძნობები, ქვეცნობიერში ილექება ნატვრა და ოცნება... მეშინია, გრძნობათა ატროფია არ დაეწყოთ... როდესაც მშობლებს მათი ნერვული აშლილობის ამ მიზეზებს განვუმარტავ, არ უნდათ აღიარება (მშობლიური ეგოიზმი), მაგრამ დამიჯერეთ ასეა... ნუ გაგიკვირდებათ მათი აფექტურობა, წუწუნი, უხასიათობა... იგიჟეთ თქვენც ხშირად მათთან ერთად, მოუსმინეთ იმ მუსიკას, რასაც უსმენენ, გაუტოლეთ თავი, მოუყევით თქვენი თავგადასავლები, მეტად მოეფერეთ, ოღონდ თანაგრძნობის გარეშე! არასოდეს არ დაამციროთ მოზარდი, არ დაუწუნოთ არჩევანი, „არ აშაყიროთ“ (ეს მათ ყველაზე მეტად არ ესმით და აღიზიანებთ) ნუ აავსებთ შენიშვნებით! მეტი ოპტიმიზმი ხმის ტონში! მეტი იმედი! მეტი დამაჯერებლობა!!! ის, რომ მალე დამთავრდება ეს კოშმარი და ჩვეული რუტინული ყოფა დაიწყება, რომელიც მათია და ენატრებათ, მაგრამ თქვენიც მესმის ჩემო ძვირფასებო, თქვენს ნერვებსაც მოფრთხილება უნდა... თუმცა თქვენს მეხსიერებაში კარგი მომენტებიც ხომ არის, ტკბილად გასახსენებელი, ამათ ცნობიერებას კი ძალიან უჭირს, ძალიან!!! ჯერ პატარები არიან, მათ ახლა უნდათ აწყვეტა, თავისუფლება, გრძნობებთან თამაში, სპორტი, სიმღერა, სწავლა... სამწუხაროდ, სახლებში გამოკეტილები, კოშმარული სიზმრის დასასრულის მოლოდინით ცხოვრობენ და ენატრებათ სილაღე. კიდევ ერთხელ გილოცავთ, განსაკუთრებით ჩემს ბავშვებს და მოზარდებს. ჩვენ დავამარცხებთ ვირუსს და თქვენ გაგათავისუფლებთ სულიერი ტყვეობიდან, დაგიბრუნებთ ბედნიერ ბავშვობას, გპირდებით.

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა ფსიქოლოგიურ ზიანს ვაყენებთ ბავშვს, როდესაც ვცდილობთ სასურველი მოქმედება დაშინებით გავაკეთებინოთ - ფსიქოლოგი ანა მეუნარგია

რა ფსიქოლოგიურ ზიანს ვაყენებთ ბავშვს, როდესაც ვცდილობთ სასურველი მოქმედება დაშინებით გავაკეთებინოთ - ფსიქოლოგი ანა მეუნარგია
როგორ უნდა მიუდგეს მშობელი ბავშვს, რომელიც არ უჯერებს (მაგალითად, ჭამის, ჩაცმის, მეცადინეობის დროს) და რა ფსიქოლოგიურ ზიანს ვაყენებთ პატარას, როდესაც ვცდილობთ სასურველი მოქმედება დაშინებით გავაკეთებინოთ? ამ საკითხებზე ​Momsedu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ანა მეუნარგია.

​- ქალბატონო ანა, ხშირად მშობლები ბავშვებს აშინებენ (პოლიცია მოვა, „ბუა“ წაგიყვანს და ა.შ.), რომ საჭმელი აჭამონ, ჩააცვან, დაუჯერონ. რა სახის ზეგავლენას ახდენს ეს ბავშვის ფსიქო-ემოციური განვითარებაზე?

​- მინდა გითხრათ, რომ საკმაოდ ნეგატიური გავლენა აქვს. მარტივად რომ ვთქვათ, ასე ბავშვებს ვასწავლით, საკუთარ საჭიროებებს არ მოუსმინონ. მათ ცხოვრებაში 0-1 წლამდე არის პერიოდი, როცა ბავშვი დამოკიდებულია მშობელზე და გარშემომყოფ უფროსებზე. ბავშვზე მზრუნველი ადამიანი მისი ტირილით უნდა მიხვდეს, თუ რა აწუხებს და რა სჭირდება მას. ასე უყალიბდება პატარას გარემოსა და ადამიანებისადმი ნდობა. თუმცა ამ დროსაც კი ბავშვი მიგვანიშნებს, როდის დანაყრდა, აღარ შია და ა.შ. ე.ი. მნიშვნელოვანია მოსმენა. ასაკის მატებასთან ერთად ნელ-ნელა სწავლობს, რომ მიგვანიშნოს და მერე გვითხრას თავისი საჭიროებების შესახებ, მაგალითად, როდის შია, წყალი უნდა თუ წვენი და ასე შემდეგ. ამ პერიოდში უყალიბდება დამოუკიდებლობისკენ სწრაფვის სურვილი და დამოუკიდებლობის ხარისხიც იზრდება. როცა მშობელი ბავშვს საკუთარი საჭიროებების დაკმაყოფილების შესაძლებლობას აძლევს და ბავშვთან ერთად ცდილობს ამოიცნოს მისი საჭიროებები, პატარა სწავლობს იმის გარჩევას, თუ რა მოსწონს ან არ მოსწონს, როდის სცივა ან შია, რა აინტერესებს და ა.შ. მაშინ კი, როცა მშობელი ბავშვის მაგივრად აკეთებს რაღაცას და თან არ უსმენს, მაგალითად, აცმევს 5 ან 4 წლის ასაკში, მხოლოდ იმას, რაც თავად სურს, ოთახსაც ისე უწყობს, როგორც თავად წარმოუდგენია, მაშინ აჭმევს და მხოლოდ იმას, რაც თვითონ უნდა, ასე ბავშვს ვეუბნებით და ვასწავლით, რომ ის, რაც მას სურს და აინტერესებს უმნიშვნელოა, სხვისი ინტერესები და საჭიროებები მეტად მნიშვნელოვანია, ვასწავლით საკუთარი თავის მიმართ უნდობლობას.

​- არის თუ არა დაშინებით მიღწეული შედეგი ბავშვზე ძალადობა?

​- დაშინება ემოციური, ფსიქოლოგიური ძალადობის ერთ-ერთი ფორმაა, რაც საკმაოდ ნეგატიურად აისახება ბავშვის ემოციურ მდგომარეობაზე და შემდეგ ქცევაზეც. „გუდიანით“ შეშინება კი ცალკე პრობლემაა, რადგან ამით, მშობელი ბავშვს მესიჯს აწვდის, რომ ის თავის პატარას ვერ დაიცავს, რაც უკიდურეს შფოთვასთან ასოცირდება. შედეგად კი ბავშვისგან შეიძლება, მივიღოთ უარესი ქცევა, რადგან მისი ემოციური მდგომარეობა არეულია. შესაძლოა, მშობლები იყენებდნენ დაშინებით მეთოდს და თავადაც ვერ ხვდებოდნენ ამას, ერთ-ერთი მაგალითია, როცა დედა, მამა ან ბებია-ბაბუები ეუბნებიან ხოლმე ბავშვს: „ამის მერე შენი დედა (მამა, ბაბუა) აღარ ვიქნები“, „ე.ი. არ გიყვარვარ, ხო? მაშინ აღარ მოხვიდე, არც მე მიყვარხარ!“. ამით ბავშვის უსაფრთხოების განცდას პირდაპირ ზიანს ვაყენებთ და ვეუბნებით, რომ თუ ის „კარგია“, ჩვენთან იქნება და თუ „ცუდია“, აღარ გვჭირდება. თანაც „ცუდია“ და „კარგია“ განისაზღვრება ბავშვისგან საკუთარი სურვილების, ინტერესების ან საჭიროებების დაცვის დროს (ზოგადად ბავშვის ამ კატეგორიებად დაყოფა, კიდევ ცალკე პრობლემას წარმოადგენს). თუნდაც, როდესაც ვეუბნებით, ჭამე თორე ბუა წაგიყვანს, ამ დროს, ბავშვს არ შია, ან საჭმელი არ მოსწონს და უარს გვეუბნება, ჩვენ კი ამით ვაწვდით მესიჯს, რომ თუ შენ საკუთარ ინტერესებს იცავ, ცუდი ხარ, მე აღარ მჭირდები. ჩვენ მათ ვაყენებთ არჩევანის წინაშე, ან საკუთარი თავი ან მშობელი (ბებია, ბაბუა). სევდიანია, არა?!

​- რამდენად დიდია შანსი, რომ ასეთი ქმედებით ბავშვის ფსიქიკა არასრულფასოვნად (არაჯანსაღად) ჩამოყალიბდეს?

​- როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, ასეთ დროს ადამიანს, ბავშვს უჩნდება დაუცველობის განცდა, მომატებული შფოთვა, ექმნება თვითშეფასებასთან დაკავშირებული პრობლემები, დანაშაულის შეგრძნება სხვადასხვა საკითხის მიმართ.

​- არის კატეგორია ბავშვების, რომლებიც არანაირი ქმედებით არ უჯერებენ მშობლებს, ასეთ შემთხვევაში რას ურჩევდით, როგორ მიუდგნენ შვილებს?

​- მგონია, რომ ასეთი ბავშვები არ არსებობენ. ალბათ, ბავშვი, როცა ასეთ წინააღმდეგობას გვიწევს, აქვს განცდა იმისა, რომ არ უსმენენ და მხოლოდ ასე თუ შეძლებს, გააგებინოს მშობელს თავად რა სურს. მეორე ვარიანტია, რომ ბავშვი ზომავს სადამდე შეუძლია საკუთარი საზღვრის გადაწევა, ამიტომაც, ორივე შემთხვევისთვის მნიშვნელოვანია, რომ მშობელს ჰქონდეს ​ავტორიტეტული აღზრდის სტილი. ფსიქოლოგები საკმაოდ დიდხანს იკვლევდნენ და ეძებდნენ ოპტიმალურ აღზრდის სტილს და კვლევების თანახმად აღმოჩნდა, რომ ავტორიტეტული აღზრდის სტილით ბავშვის აღზრდა საუკეთესოა. ამ დროს, პატარებში ნაკლებია შფოთვა, დეპრესია, თვითშეფასების პრობლემები და ასეთ ოჯახში აღზრდილი ბავშვებიც თავს უფრო ბედნიერად და წარმატებულად გრძნობენ. ავტორიტეტული აღზრდა გულისხმობს სითბოსა და წესების დაცვას შორის ბალანსის დაჭერას. სადაც, ერთი მხრივ, ვითვალისწინებთ ბავშვის სურვილებსა და ინტერესებს, მის ხასიათს, გუნება-განწყობის ამოცნობას, პატივისცემას ვცდილობთ და ამასთან, წესების დაცვით ვამყარებთ ბალანსს. აქ ვგულისხმობ, რომ გვაქვს წესები (რამდენიმე, რასაც ოჯახის ყველა წევრი აუცილებლად იცავს) და ვაკვირდებით ბავშვის ემოციურ მდგომარეობას, რა აწუხებს, რა სურს და ა.შ.

​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად