Baby Bag

კითხვის უნარის დაქვეითება არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

კითხვის უნარის დაქვეითება არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში კითხვის პრობლემების გამომწვევ მიზეზებზე ისაუბრა და გენეტიკის მნიშვნელოვან როლს გაუსვა ხაზი:

„ეს არის ნეირობიოლოგიური მდგომარეობა. არის თუ არა ეს მემკვიდრეობითი? ლიტერატურაში ყველაზე დიდი მოცულობა არის კითხვის კვლევების. ტერმინს „დისლექსია“ დღეს უკვე ნაკლებად ხმარობენ. ეს იგივეა, რაც კითხვის უნარის დაქვეითება. ყველაზე ბევრი კვლევა არის დისლექსიაზე, რომ ეს არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით. ვერ/არ აზუსტებენ, რომელი გენები აკონტროლებენ ამას. ხშირად ისტორია არის, რომ მამაკაცის ხაზით ან ერთ, ან მეორე მხარეს აქვთ ხოლმე კითხვისა და წერის პრობლემები, მათემატიკის ნაკლებად.“

„რა იწვევს ამ ნეირობიოლოგიურ მდგომარეობას? ​მხოლოდ ერთი ფაქტორი არასდროს არ არის ხოლმე გადამწყვეტი. მნიშვნელოვანია მუცლად ყოფნისას თავის ტვინის პრენატალური განვითარების თავისებურებები. ნაყოფის ცენტრალური ნერვული სისტემა პირველი სამი თვის განმავლობაში ყალიბდება და გადის ხუთ ეტაპს. როდესაც ნეირონების დიდი ნაწილი არ კვდება და ბევრი ნეირონი რჩება, ეს ცუდია. როდესაც ბევრი ნეირონი კვდება და ცოტა რჩება, ესეც ცუდია. ნეირონების მიგრაცია - აქ არის ჩვენი უბედურება. ნეირონები გამრავლების შემდეგ შეიძლება მოხდეს ისე, რომ შუბლის ნეირონს აერიოს გზა და წავიდეს კეფაში, საფეთქლის ნეირონს აერიოს გზა და წავიდეს შუბლში. წარმოიდგინეთ, რა ხდება ასეთი ადამიანის ტვინში. ტვინი არ არის დაზიანებული. ნეირონული ქსოვილი დაზიანებული არ არის. ტვინის ფუნქციები დროზე არ ყალიბდება, რაც იწვევს დასწავლის პრობლემებს. მეორე მიზეზი არის თავის ტვინის ფუნქციური ასიმეტრია. ტვინის ორ ჰემისფეროს თავისი ფუნქციები აქვს. ორივე ტვინი მონაწილეობს ნებისმიერ ჩვენს ქცევაში. კითხვის ათვისებას ორივე ჰემისფერო სჭირდება. კითხვა მარჯვენა ჰემისფეროთი იწყება. ასოები უნდა გაარჩიო. ცუდი მკითხველისთვის შემდეგ მარცხენა ჰემისფეროზე გადასვლა არ ხდება, ის რჩება ამ სტრატეგიაზე. “ - აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

​წყარო

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

​რა ნიშნებით ვხვდებით, რომ ბავშვი ჰიპერაქტიურია და როგორ დავეხმაროთ სწავლის დროს კონცენტრა...
​რა ნიშნებით ვხვდებით, რომ ბავშვი ჰიპერაქტიურია და როგორ დავეხმაროთ სწავლის დროს კონცენტრაციაში? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა კლინიკური ნეიროფსიქოლოგი მაია მაჭავარიანი. - რა არ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

​„ნიუ ჰოსპიტალსში“ 7 წლის ბიჭს წინაგულთაშუა ძგიდის დეფექტის მკურნალობა არაქირურგიული მეთოდით ჩაუტარდა - ინტერვიუ მკურნალ ექიმებთან

​„ნიუ ჰოსპიტალსში“ 7 წლის ბიჭს წინაგულთაშუა ძგიდის დეფექტის მკურნალობა არაქირურგიული მეთოდით ჩაუტარდა - ინტერვიუ მკურნალ ექიმებთან

7 წლის ანდრიას „ნიუ ჰოსპიტალსში“ ჩაუტარდა წინაგულთაშუა ძგიდის დეფექტის არაქირურგიული (ენდოვასკულური) მეთოდით მკურნალობა, რომელიც წარმატებით დასრულდა. ბიჭი მეორე დღესვე გაეწერა კლინიკიდან. მკურნალობის ეს მეთოდი გამოირჩევა სწრაფი რეაბილიტაციით და გამოცდილ მედპერსონალთან ერთად საჭიროებს უახლეს აპარატურას.

ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-სთან პაციენტის მკურნალმა ექიმებმა „ნიუ ჰოსპიტალსის“ ბავშვთა კარდიოლოგიის სამსახურის ხელმძღვანელმა ლიკა კაპანაძემ და ბავშვთა კარდიოლოგიის სამსახურის უფროსმა კარდიოლოგმა ეკატერინე კაპანაძემ ისაუბრეს.

ლიკა კაპანაძე: „ანდრია 7 წლის ბიჭია, რომელმაც მოგვმართა პედიატრის რეკომენდაციით. პედიატრის მიერ გულის არეში მოსმენილ იქნა შუილი. პაციენტს ჩაუტარდა ექოკარდიოგრაფია დადიაგნოსტირდა თანდაყოლილი მანკის ერთ-ერთი ნაირსახეობა ე.წ. წინაგულთაშუა ძგიდის დეფექტი. ეს დეფექტი თანდაყოლილი მანკების 10-15%-ში გვხვდება.

ანდრიას შემთხვევაში იმისათვის, რომ განგვესაზღვრა, რამდენად გამოვიდოდა წინაგულთაშუა ძგიდის დეფექტის არაქირურგიული მეთოდით დახურვა, დაგვჭირდა დამატებითი კვლევა - ტრანსეზოფაგური ექოკარდიოსკოპია, ეს არის გულის ექოსკოპიური კვლევა, რომელიც ტარდება საყლაპავიდან. ამ კვლევით ფასდება ის სტრუქტურები, რაც არის დეფექტის გარშემო, დეფექტის მდებარეობა და კიდეები. უნდა განისაზღვროს, თუ რამდენად მყარი და გამოხატულია ყველა კიდე, რათა ის ოკლუდერი, რასაც ჩვენ ჩავდგამთ, კარგად მოეჭიდოს. ოკლუდერის ზომის შერჩევისას დიდი მნიშვნელობა აქვს ბავშვის წონას, ზომას, ასაკს, ასევე დეფექტის ზომას. შესაბამისად, ხდება იმპლანტის ზომის შერჩევა, რის მიხედვითაც წყდება, რამდენად წარმატებული იქნება შემთხვევა. კონკრეტულ შემთხვევაში გადაწყდა, რომ დეფექტის დახურვა შესაძლებელი იყო არაქირურგიული გზით.

არაქირურგიული მეთოდით მკურნალობის დროს არ იხსნება გულ-მკერდის ღრუ. ეს ხდება ბარძაყის ვენიდან, საზარდულის მიდამოში, ერთი ნაჩხვლეტით შეგვყავს ოკლუდერი გულამდე და ვხურავთ დეფექტს. პაციენტი არ გადის რეაბილიტაციის პერიოდს, მეორე დღეს მიდის სახლში და ჩვეულებრივ აგრძელებს ცხოვრებას. ბავშვებში პროცედურა ტარდება ზოგადი ანესთეზიით და გრძელდება 1 საათის მანძილზე. ანდრია გამოღვიძებისთანავე დედასთან ჩავიდა პალატაში, კლინიკაში მხოლოდ ერთი ღამე გაატარა.

არის შემთხვევები, როდესაც წინაგულთაშუა ძგიდის დეფექტის მკურნალობა არ ექვემდებარება არაქირურგიულ ჩარევას:

  • დეფექტი არის დიდი ზომის (ბავშვის ზომა-წონასთან მიმართებით);
  • დეფექტის კიდეები თხელია და არ არის საკმარისად გამოხატული;
  • პაციენტს აქვს მრავლობითი დეფექტი“.

- რა არის და რამდენად ხშირია გულის თანდაყოლილი და შეძენილი პათოლოგია?

ეკატერინე კაპანაძე: „გულის თანდაყოლილი პათოლოგია გახლავთ გულის სტრუქტურული პათოლოგია, რომლითაც ბავშვი იბადება. ანუ, თანდაყოლილი პათოლოგიის ჩამოყალიბება ხდება მუცლადყოფნის დროს, ძირითადად, ორსულობის პირველი 8 კვირის განმავლობაში. გულის შეძენილი პათოლოგია ყალიბდება სხვადასხვა დაავადების ფონზე, მაგალითად, ვირუსული ან ბაქტერიული ინფექცია (ინფექციური დაავადებების ფონზე დაზიანდეს გულის სარქველები, განვითარდეს გულის მკვებავი სისხლძარღვების კედლების ანთება, მოხდეს ანევრიზმის ჩამოყალიბება), ზოგიერთი მედიკამენტის ფონზე, ასევე შესალებელია სხვა ორგანოთა დაავადების შედეგად (მაგ. ფილტვის, თირკმლის, ფარისებრი ჯირკვლის). ყველაზე ხშირი შეძენილი პათოლოგია გახლავთ გულის რევმატიული დაზიანება, ანუ რევმატიული ცხელების ფონზე შეიძლება მოხდეს გულის სარქველების მნიშვნელოვანი დაზიანება და მივიღოთ გულის რევმატიული პათოლოგიები.ბავშვთა ასაკში შეძენილთან შედარებით, უფრო ხშირად გვხვდება გულის თანდაყოლილი პათოლოგია. გულის თანდაყოლილი მანკის სტატისტიკა კი ასეთია: ახალშობილების 1%-ს აქვს გულის თანდაყოლილი პათოლოგია.

გულის თანდაყოლილი პათოლოგიის მრავალი სახეობა არსებობს. ზოგიერთი პათოლოგია შედარებით მარტივია, ასეთი პათოლოგიების დროს ბავშვს შეიძლება არანაირი ჩარევა არ სჭირდებოდეს, ზოგიერთი კი რთული - კომბინირებული მანკია, რომლის შემთხვევაში საჭიროა რამდენიმე ქირურგიული ჩარევა. ზოგიერთი თანდაყოლილი მანკის მკურნალობა კი ქირურგიული ჩარევის გარეშე არის შესაძლებელი (ე.წ. ენდოვასკულური მანიპულაცია), რაც ჩვენი ანდრიას შემთხვევაში ჩატარდა.

- ზოგადად, რა მეთოდებით ხდება ნიუ-ჰოსპიტალსში გულის პათოლოგიების დიაგნოსტირება და მკურნალობა?

ეკატერინე კაპანაძე: „ნიუ ჰოსპიტალსი“ აღჭურვილია მაღალტექნოლოგიური ინსტრუმენტული აპარატებით, შესაბამისად, ჩვენ გვაქვს მთელი სპექტრი სადიაგნოსტიკო საშუალებების, რაც საჭიროა ბავშვთა ასაკში გულის თანდაყოლილი და შეძენილი დაავადებების დიაგნოსტირებისას.გვაქვს უახლესი ექოკარდიოსკოპიის აპარატები, აღჭურვილი კათეტერიზაციის ლაბორატორია და ქირურგიული ბლოკი.

ლიკა კაპანაძე: „ნიუ ჰოსპიტალსში“ დანერგილია გულის მაგნიტურ-რეზონანსული კვლევა, რომელიც გულის კვლებს შორის ერთ-ერთი მოწინავეა. მრტ კვლევის აპარატი აღჭურვილია სპეციალური პროგრამებით, რომელიც გულის მონაცემების სათანადოდ დამუშავების საშუალებას იძლევა.

როდესაც ხდება სხვადასხვა მანკის დიაგნოსტირება, რიგ შემთხევაში საჭიროა რამდენიმე დიაგნოსტიკური მეთოდის კომბინაცია. ექოკარდიოგრაფია არის საწყისი მეთოდი, შემდეგ შეიძლება აუცილებელი გახდეს დიაგნოსტიკური კათეტერიზაციის, კომპიუტერულ ტომოგრაფიის ანმაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფიის ჩატარება. ეს ყველაფერი კეთდება იმისათვის, რომ მივიღოთ სრულყოფილი ინფორმაცია, სანამ დაიგეგმება ქირურგიული ან არაქირურგიული ჩარევა.

თანდაყოლილი მანკის დროს ძირითადად ორი მკურნალობის მეთოდი გამოიყენება, ქირურგიული ან არაქირურგიული. ქირურგიულია, როდესაც გულ-მკერდის ღრუ იხსნება, ზოგ შემთხვევაში პაციენტს სჭირდება სისხლის ხელოვნურ მიმოქცევაზე გადაყვანა. ხოლო არაქირურგიული მეთოდის შემთხვევაში, მცირე ნაჩხვლეტით სხვადასხვა ვენიდან ან არტერიიდან გულამდე შეგვყავს ოკლუდერი. არსებობს ისეთი პათოლოგიებიც, რომლებიც საჭიროებს ამ ორი მეთოდის შერწყმას. ამისთვის კლინიკაში გვაქვს ჰიბრიდული საოპერაციო, სადაც კათეტერიზაციითაც შეგვიძლია მივიტანოთ გარკვეული მასალა გულამდე და ამის პარალელურად, ქირურგიც მუშაობდეს“.

ეკატერინე კაპანაძე: „აღსანიშნავია, რომ გულის შეძენილი დაავადებების დროს, გარდა უმაღლესი დონის დიაგნოსტიკური მეთოდებისა, ძალიან მნიშვნელოვანია გუნდური მიდგომა. კლინიკა „ნიუ ჰოსპიტალსი“ დაკომპლექტებულია კვალიფიციური მედპერსონალით, რომლებიც ერთობლივად არიან ჩართულები დიაგნოსტიკისა დამკურნალობის პროცესში.'' 

R. 

წაიკითხეთ სრულად