Baby Bag

როგორი აღზრდა აყალიბებს მოძალადე და ტირან ადამიანს? - ფსიქოლოგი თეა გოგოტიშვილი

როგორი აღზრდა აყალიბებს მოძალადე და ტირან ადამიანს? - ფსიქოლოგი თეა გოგოტიშვილი

ფსიქოლოგმა თეა გოგოტიშვილმა იმ მიზეზებზე ისაუბრა, რომელიც ადამიანს ძალადობრივ, ტირანულ და სადისტურ თვისებებს უყალიბებს:

„ვეცდები, მაქსიმალურად სტრუქტურირებული სურათი შევქმნა. ჩვენი პიროვნების ფორმირება ხდება ბავშვობაში. ეს არის ფუნდამენტი, რომელზეც შენობა იგება. ის მერე განიცდის ცვლილებებს, ადამიანს აქვს თავისუფალი ნება. მხოლოდ მას შეუძლია მოინდომოს ცვლილება, დაიხმაროს სპეციალისტი. კვლევებზე დაყრდნობით შეგვიძლია ვთქვათ, რომ არის საკითხები, რომლებიც დიდი რისკის მატარებელია ძალადობრივი, ტირანული, სადისტური თვისებების ჩამოყალიბებისთვის. 6 წლამდე ხდება არაცნობიერი განწყობების ჩამოყალიბება, რომელიც შემდგომში თავისთავად ვლინდება.“

თეა გოგოტიშვილის თქმით, ძალადობის გარემოში აღზრდა მჩაგვრელ ადამიანს აყალიბებს:

„ძალადომის გარემოში ყოფნა ერთ-ერთი მიზეზია. ოჯახის გარემო არის გადამწყვეტი ასეთ შემთხვევაში. ოჯახი, მშობლები, აღმზრდელები არიან ადამიანის პიროვნული ჩონჩხის შემქმნელები. თუ ბავშვი თავს დათრგუნულად გრძნობს, ფიზიკური ან ფსიქოლოგიური ჩაგვრის მსხვერპლია, ეს რისკს ზრდის. გარემო დაკვირვების საფუძველზე გაშინაგნდება. ბავშვი 3-დან 6 წლამდე მშობლებთან გაიგივებას ახდენს. უმეტეს შემთხვევაში საკუთარი სქესის მშობელთან ახდენს გაიგივებას. იწყება ქცევის მოდელების ჩაწერა პირდაპირ. 3-დან 6 წლამდე ბავშვს მშობლის იდეალიზაციის მოთხოვნილება აქვს. ეს ბუნებრივი ტენდენციაა. ზოგჯერ იმდენად ფრუსტრაციის გარემოა, რომ ეს იდეალიზაციის რეალიზება ვერ ხდება. აქ იწყება ტრავმის მიღება.“

„პატარა ბავშვი როგორც ღრუბელი ისრუტავს იმას, რასაც ხედავს. მას არ აქვს კრიტიკის უნარი. ის ხედავს და ამას აღიქვამს. ერთ შემთხვევაში ბავშვს შეიძლება ძალადობა ჩამოუყალიბდეს, როგორც ქცევის მოდელი, ან პოლარობამ იმოქმედომ. შეიძლება ის გახდეს მჩაგვრელი ან მეორე უკიდურესობის განწყობა შეექმნას და თვითონ გახდეს მსხვერპლი. ბავშვი, რომელიც იზრდება ჩაგვრის გარემოში, შეიძლება თავს გრძნობდეს ჩაგრულად ან ჰქონდეს მჩაგვრელთან იდენტიფიკაცია. დიქტატორს შეიძლება თვითონ არ ჩაგრავდნენ, მაგრამ ისინი ბავშვობიდან იდენტიფიცირდნენ მჩაგვრელთან. ის ტირანს უყურებდა როგორც იდეალს ბავშვობაში. მას ჰქონდა ფონი, რომ უნდა იდენტიფიცირებულიყო მჩაგვრელთან, იმიტომ, რომ ძალაუფლება იდგა ჩაგვრაზე,“ - აღნიშნულ საკითხზე თეა გოგოტიშვილმა ტელეკომპანია POSTV-ის გადაცემაში „დღის პოსტი“ ისაუბრა.

წყარო: ​„დღის პოსტი“

შეიძლება დაინტერესდეთ

რატომ არ უსმენენ თინეიჯერები მშობლებს?

რატომ არ უსმენენ თინეიჯერები მშობლებს?

თინეიჯერებს მშობლებთან ჯანსაღი ურთიერთობის ჩამოყალიბება უჭირთ. ისინი უფროსებს დახმარების თხოვნით ხშირად მიმართავენ, არც საკუთარ პრობლემებზე ხმამაღლა საუბარს ერიდებიან, თუმცა, როგორც წესი, მშობლების მიერ შეთავაზებული პრობლემის მოგვარების გზები მათთვის მიუღებელი, არაადეკვატური და გამაღიზიანებელია. ეს ყოველივე თინეიჯერების იმედგაცრუებას იწვევს, რის გამოც მათსა და მშობლებს შორის ურთიერთობა იძაბება. რატომ უჭირთ უფროსებს მოზარდების სურვილებისა და ინტერესების ამოცნობა და რატომ ვერ ახერხებენ ისინი შვილებთან ჯანსაღი ურთიერთობების დამყარებას? საქმე იმაშია, რომ თინეიჯერები მშობლებისგან ვერასდროს იღებენ იმას, რაც სურთ. უფროსები ვერ ხვდებიან, რის მიღწევას ცდილობენ მათი შვილები ან რა მოლოდინები აქვთ მათ, როდესაც მშობლებს დახმარების თხოვნით მიმართავენ, რასაც ურთიერთობაში დაძაბულობა და უნდობლობა შემოაქვს.

თინეიჯერები საკუთარი ხმის ანარეკლს ეძებენ

თინეიჯერები, ისევე როგორც მოზრდილი ადამიანები, მნიშვნელოვანი პრობლემების შესახებ საუბრით სტრესისგან გათავისუფლებას ახერხებენ. ფსიქოლოგები ხშირად იმეორებენ ერთსა და იმავე აფორიზმს: „პრობლემების გარეთ გამოტანა უდიდესი შვების მომტანია. პრობლემის მასშტაბს მნიშვნელობა არ აქვს. სხვებისთვის მისი გაზიარება ნებისმიერ შემთხვევაში სასარგებლოა.“

თინეიჯერი შვილი საკუთარი პრობლემების შესახებ თუ გესაუბრებათ, არ იფიქროთ, რომ მას თქვენი რჩევების მოსმენა სურს. მოზარდს თავისი საზრუნავისა და სატკივარისგან გათავისუფლების უფლება უნდა მისცეთ. თინეიჯერები ცდილობენ შემაწუხებელი აზრებისგან და ზედმეტი ტვირთისგან გათავისუფლდნენ. როდესაც ისინი საკუთარი პრობლემების შესახებ ხმამაღლა საუბარს იწყებენ, გონებაში გაფანტული აზრების დალაგება უმარტივდებათ. თინეიჯერები მშობლებთან საუბრის დროს უკეთ აცნობიერებენ, თუ რა აწუხებთ და რისი შეცვლა სურთ. პრობლემების ვერბალურად ჩამოყალიბების შემდეგ ისინი მათ მოგვარებას გაცილებით ეფექტურად ახერხებენ. უფროსებმა თინეიჯერებს აუცილებლად უნდა შეუქმნან ისეთი გარემო, რომელშიც ისინი თავს თავისუფლად იგრძნობენ. როდესაც თინეიჯერები საკუთარი პრობლემების შესახებ გესაუბრებიან, მათ ბოლომდე ყურადღებით და ჩუმად უნდა უსმინოთ. არასდროს შეაწყვეტინოთ მოზარდს საუბარი. თავი შეიკავეთ თქვენი მოსაზრებების გამოთქმისგან.

თინეიჯერებს ემპათია ესაჭიროებათ

თინეიჯერების პრობლემების დიდი ნაწილი მარტივად ვერ გადაიჭრება. მშობლები მათი გატეხილი გულების გამთელებას ვერ შეძლებენ, ვერც სოციალური დრამებისგან დაიცავენ საკუთარ შვილებს და ვერც გამოცდების გადადებას მოახერხებენ. მთავარია, მოზარდმა იგრძნოს, რომ ის პრობლემების წინაშე მარტო არ არის და მშობლების თანადგომის იმედი უნდა ჰქონდეს.

თინეიჯერები, როგორც წესი, საკუთარ პრობლემებს მხოლოდ თანატოლებს უზიარებენ. მშობლებთან გულახდილი საუბრის შემთხვევაში, მათ რჩევა-დარიგების და კრიტიკის მოსმენის სურვილი არ აქვთ. თქვენს თინეიჯერ შვილს აუცილებლად უნდა აგრძნობინოთ, რომ მისი გესმით და მის სატკივარს იზიარებთ. თუ მოზარდი თავისი პრობლემების შესახებ გულახდილად გესაუბრებათ, აუცილებლად მიმართეთ მას შემდეგი კითხვით: „გინდა, რომ შენ გვერდით ვიყო, ან იქნებ მარტო ყოფნა გირჩევნია?“ თუ შვილის დახმარება გინდათ, აუცილებლად ჰკითხეთ, რით შეგიძლიათ მისი დახმარება. მოზარდმა უნდა იგრძნოს, რომ თქვენ მისთვის ყველაფერს გააკეთებთ, მაგრამ მხოლოდ მისი თანხმობისა და სურვილის შემთხვევაში.

თინეიჯერებს მეტი თავდაჯერების მოპოვება სჭირდებათ

მართალია, მშობლებს შვილებთან საუბრისას საკუთარი მოსაზრებების გამოთქმის სურვილი აქვთ, მაგრამ მოზარდებთან ფრთხილი მოპყრობა აუცილებელია. თუ თქვენს თინეიჯერ შვილს პრობლემის მოგვარების საკუთარ მეთოდებს და საშუალებებს შესთავაზებთ, მისი თავდაჯერება მნიშვნელოვნად მოიკლებს. მოზარდი იფიქრებს, რომ მას სირთულეებთან დამოუკიდებლად გამკლავების უნარი არ აქვს. თქვენი მოსაზრებების დაფიქსირებისგან თავი მაქსიმალურად შეიკავეთ. თქვენს შვილს აუცილებლად უთხარით, რომ მას ნებისმიერი პრობლემის მოგვარება შეუძლია, რომ მას ადრეც დაუღწევია თავი სირთულეებისთვის და ამას ახლაც მოახერხებს. მოზარდმა თავი ძლიერ და მამაც ადამიანად უნდა იგრძნოს.

თქვენი შვილი პრობლემის მოგვარების მისეულ გზებზე თუ გესაუბრებათ, მას თქვენი მხარდაჭერის და აღიარების იმედი აქვს. თინეიჯერს სურს დარწმუნდეს, რომ მისი გადაწყვეტილება სწორია და რომ ის კარგად მოიქცა. არასდროს გააკრიტიკოთ მოზარდი, როდესაც ის პრობლემების მოგვარებას ცდილობს. თინეიჯერები ადვილად მოწყვლადები არიან, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც საკუთარ განცდებსა და სატკივარზე გულახდილად საუბარს იწყებენ. არასდროს ესაუბროთ თინეიჯერს ნიშნისმოგებით, არ აგრძნობინოთ თავი დამნაშავედ ან წინდაუხედავად.

თინეიჯერებს იდეები ესაჭიროებათ და არა ინსტრუქციები

თინეიჯერებს მშობლებისგან მხარდაჭერა, მოსმენა და ემპათია სჭირდებათ. თუ თქვენს შვილს ყურადღებით მოუსმინეთ, მხარდაჭერა გამოუცხადეთ და თანაგრძნობითაც მოეპყარით, მაგრამ ის კვლავ პრობლემის გადაჭრის გზების ძიებაშია, შეგიძლიათ მას მეგობრული რჩევა მისცეთ. პირველ რიგში, ჰკითხეთ მოზარდს, უნდა თუ არა მას თქვენგან დახმარების მიღება. უპირველეს ყოვლისა, თქვენს შვილთან ერთად განსაზღვრეთ ის საჭიროებები, რომლებიც მისი პრობლემის გადასაჭრელად აუცილებლად მიგაჩნიათ. შემდეგ კი ის დაბრკოლებები გამოააშკარავეთ, რომელთა გაკონტროლება შეუძლებელია.

თქვენი შვილის პრობლემის გადაჭრის მცდელობისას აუცილებელია, რომ მასთან ერთად იმოქმედოთ და არა მის ნაცვლად. შესაძლოა, თქვენ ფიქრობდეთ, რომ ძალიან კარგად გესმით, რა სჭირდება მოზარდს, მაგრამ მისი ნებართვის გარეშე საკუთარი მოსაზრებების გამოთქმას არ გირჩევთ. თუ თქვენს შვილს რჩევებითა და დარიგებებით თავს მოაბეზრდებთ, ის გადაწყვეტს, რომ მის საუბარს ყურადღებით არ უსმენდით. მოზარდი ჩათვლის, რომ მისი პრობლემები თქვენთვის საინტერესო არ არის. გახსოვდეთ, რომ თინეიჯერებს თქვენგან ყველაზე მეტად მოსმენა და თანაგრძნობა სჭირდებათ. 


არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)


მომზადებულია​ ​nytimes.com-ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა 
წაიკითხეთ სრულად