Baby Bag

„ეს არის ბავშვის განვითარების კანონი, განვითარება მხოლოდ ამ პროცესში მოხდება,“- შალვა ამონაშვილი

„ეს არის ბავშვის განვითარების კანონი, განვითარება მხოლოდ ამ პროცესში მოხდება,“- შალვა ამონაშვილი

აკადემიკოსმა შალვა ამონაშვილმა ბავშვის განვითარების კანონზე ისაუბრა, რომლის გარეშეც ის ვერ განვითარდება:

„ბავშვში არის ძლიერი მისწრაფებები, რომელსაც ის უმკლავდება და უნდა, რომ ჰქონდეს. ბავშვს არ შეუძლია მათ არ დაემორჩილოს. ბავშვს უნდა განვითარება. რომ არ განვითარდეს, ცხოველურ დონეზე დარჩება. ვინც მას ამაში შეეშველება, ის უთუოდ შეუყვარდება. ვინც ამაში ხელს შეუშლის, იმას განუდგება. ბავშვს განვითარებაში დიდი უნდა წაეშველოს. აგერ ავიდა ბავშვი სადღაც და გადმოხტა. შენ ეუბნები: „უი, უი, არ ახვიდე.“ აგერ 4 წლის გოგონა საწოლის ქვეშ შეძვრა. „გამოდი ახლავე,“ - ეუბნებით. ბავშვი ყველაფერს აკეთებს ზღვარზე, უნდა, რომ უფსკრულში ჩაიხედოს. დედას გული უსკდება. ბეწვის ხიდზე გაივლის ბავშვი. ზღვარს ეძებს ის. როდესაც დიდი არ ეხმარება, ის თვითონ ცდილობს განვითარებას. როდის ხდება განვითარება? როდესაც ბავშვი სიძნელეს ეჭიდება. განვითარება მოხდება, მხოლოდ სიძნელეთა გადალახვის პროცესში. ეს არის განვითარების კანონი.

ერთხელ მე და პაატა ავდიოდით მეცხრე სართულზე. ლიფტი იყო გამორთული. მე ვეუბნები: „იცი, შოთა ძიამ, მათემატიკოსი რომ არის, მითხრა, რომ ბავშვი თურმე შეიძლება დაეწიოს მამას ასაკით.“ ეგ როგორო, მკითხა პაატამ. მეორე კლასში იყო მაშინ. ვუთხარი, მამა 19 წლისაა, შვილი ერთის, რამდენჯერ დიდია მამა? მითხრა, 19-ჯერო. მამა 20-ისაა, შვილი 2-ის, რამდენჯერ დიდია? 10-ჯერო. ხომ ხედავ, ეწევა-მეთქი. ვერასდროს დაეწევაო. ხომ ხედავ, მათემატიკა ასე ამბობს-მეთქი. ბევრი იჯახირა. მეგობრებიც ჩართო და მიხვდა. შენ მეკითხები რამდენჯერ, უნდა მკითხო, რამდენითო, რადგან ვერასდროს დაეწევა შვილიო. ვუთხარი, უი, ძია შოთასაც შეშლია-მეთქი. მერე ძია შოთასაც დავურეკე და ვუთხარი: „შოთა, შენ შეგეშელა.“ არადა, განგებ მოგონილი სიძნელე მივეცი ბავშვს გონებრივი. იქვე ვდგავარ, რომ შევეშველო თუ გაუჭირდება, რომ გადალახოს. ძნელი რამე აკეთებინე ბავშვს, ააწევინე, გადაადგმევინე. თან იქვე უნდა ედგე, რომ შეეშველო. არ წაიქცეს, არ დაეცეს! ცხოვრების გამოცდილება უნდა მიიღოს ბავშვმა. რაც მეტს ავაცდენთ ამ გამოცდილებს, მით უმწირაფი იქნება ის. დაისვი, როდესაც მანქანას ბორბალი უნდა გამოუცვალო, დაიხმარე ის. რა თქმა უნდა, მისი გაკეთებული სასაცილო იქნება, მაგრამ რომ აკეთებს ამას, ამაში ის იზრდება და ვითარდება,“- აღნიშნა შალვა ამონაშვილმა.

წყარო: ​„ამონაშვილის აკადემია“

შეიძლება დაინტერესდეთ

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვის განვითარებისთვის ჯანსაღი მიჯაჭვულობის მნიშვნელობაზე ისაუბრა:

„მიჯაჭვულობა უბრალოდ ის კი არ არის, რომ უბრალოდ მიწეპებული ხარ შენს გადამრჩენ დედიკოსა და მამიკოზე. მასთან რეციპროკული ურთიერთობა გასწავლის ნელ-ნელა შენი აფექტის რეგულაციას. ამ უსაფრთხო მიჯაჭვულობის საფუძველზე რეგულირდება ორგანიზმის ბიოლოგიური და ქცევითი სისტემები, ძლიერდება პოზიტიური ემოციები. ბავშვი სწავლობს, როგორ გაარჩიოს ერთმანეთისგან უსიამოვნო და სასიამოვნო გამოცდილება, როგორ მიხვდეს, რომ ჯილდო მოჰყვება ქცევას. ბავშვის კოგნიტური განვითარება თავისთავად არ ხდება. შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ არის.“

თამარ გაგოშიძემ მეტყველების განვითარებისთვის აუცილებელ წინაპირობებზე ისაუბრა:

„მეტყველების განვითარებამდე მარჯვენა ჰემისფეროს გააქტიურება ძალიან მნიშვნელოვანია. ბავშვი მარცვლებს ათი ან ზოგი რვა თვიდანაც იძახის. სიტყვის გამეორება, თქმა, სხვა ადამიანისთვის გაგებინება, მარცხენა ჰემიფეროს აქტიურ განვითარებასთან არის დაკავშირებული 1 წლის მერე. მანამდე ბავშვს ინტერაქცია აქვს გარემოსთან, ვითარდება მისი მეტყველებამდელი ინტელექტი. მას დამოკიდებულებებიც მშვენივრად უვითარდება. სიამოვნება-უსიამოვნების გარჩევა შეუძლია ბავშვს. 1-2 წლის განმავლობაში ხდება ჩვენს ემოციებზე პასუხისმგებელი სისტემის განვითარება.“

„დასწავლის პროცესს ხელს უწყობს პოზიტიური ემოციური ფონი, კორტიზოლის ნორმალური დონე. როდესაც შფოთვის დონე მაღალი გვაქვს, დასწავლას ეს ხელს ვერ უწყობს ვერანაირად. ახლის სწავლით მიღებული სიამოვნება იწვევს დაჯილდოვებაზე ორიენტირებული სისტემის აქტივაციას თავის ტვინში. რატომ არის კარგი სკოლა, კარგი საბავშვო ბაღი ზეიმი ბავშვისთვის?! ბავშვს კორტიზოლის დონე აქვს დაბალი, შფოთვა აქვს დაბალი, არ ეშინია შეცდომის დაშვების, წარუმატებლობის, უსაფრთხოდ გრძნობს თავს, მისთვის სწავლა და დასწავლაც კი არის ზეიმი. ბავშვს ჯერ აფექტური რეაგირება აქვს გარემოზე და შემდეგ ითვისებს ენობრივ კომპეტენციებს. ემოციური რეგულაცია ვითარდება გარედან შიგნით. დედა როდესაც გშია გაჭმევს, გცივა - გაცმევს, გარედან ხდება შენი აფექტის რეგულირება. როგორც კი მშობელზე ასეთი დამოკიდებულება აღარ მაქვს, თვითონაც შემიძლია ჩემი მოთხოვნების დაკმაყოფილება,“- აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო:​ კოალიცია ბავშვთა ადრეული განვითარებისთვის

წაიკითხეთ სრულად