Baby Bag

„ასეთ პირობებში ბავშვი მატყუარა არ გაიზრდება...“ - შალვა ამონაშვილის რეკომენდაციები მშობლებს

აკადემიკოსმა შალვა ამონაშვილმა ბავშვებში ტყუილის თქმისკენ მიდრეკილების მიზეზებზე ისაუბრა და მშობლებს საინტერესო რჩევები მისცა:

„ბევრი მშობელი ჩივის ხოლმე, რომ ბავშვი ტყუის და მართალს არ მეუბნებაო. როდესაც ბავშვი მართალს არ ამბობს, მიზეზი აქვს ამას. მას არ უნდა, რომ დედა ან მამა გააღიზიანოს. მშობლებმა რაღაც აუკრძალეს და იმან გააკეთა. ბავშვმა იცის, თუ გაამხელს, შეიძლება დასაჯონ, გაუწყრნენ. აქედან ორი გამოსავალია. ერთი, რომ ვიცი ბავშვი მატყუებს და ხმას ვიმაღლებ: „როგორ ბედავ, შვილო, ჩემთან ტყუილს?“ ვამხელ ბავშვს, კედელთან მივაყენებ: „განა ეს შენ არ გააკეთე?“ მერე ბავშვი იტყვის სიმართლეს და ატირდება. ამით ჩვენ თითქოს აღზრდა მოვახდინეთ, მაგრამ ეს არ არის აღზრდის წესი. ბავშვმა კი იტირა, მაგრამ წყენა რომ დარჩა გულში?! მან იტირა, მაგრამ ეს ტყუილი არსად წასულა, რადგან ის ელოდება, რომ ხვალაც თუ რაიმე მართალს ეტყვის დედას ან მამას, იგივე მოხდება. ამიტომ ეს ტყუილი რჩება და გადადის ჩვევაში.

ბავშვს და ჩვენც გვაქვს საიდუმლო განცდა ჩვენში. ამას ჰქვია სინდისი. სინდისი თანდაყოლილი განცდაა. სინდისმა ყოველთვის იცის, რა უნდა გავაკეთო და რა არ გავაკეთო. ბავშვმაც იცის, რომ ეს ცუდია და ეს კარგია, მაგრამ ცუდს მიეტანება, იმიტომ, რომ იქ მეტი ხალისია, აქ კი ყველაფერი მწყობრშია. ბავშვს თავი მოვაჩვენოთ, ვითამაშოთ, რომ ვითომ დავიჯერეთ მისი ნათქვამი. ჩემი გამომეტყველება ბავშვს თითქოს არწმუნებს, რომ ეს ასეა. ბავშვი თავის თავში გრძნობს, რომ მე შეცდომაში შემიყვანა. მას სინდისი ნელ-ნელა ქენჯნას დაუწყებს. ის გრძნობს, რომ დედა ან მამა მიხვდა რაღაცას, მაგრამ ის მხილებული არ არის. მხილებული რომ არ არის, გულში იტანჯება ბავშვი. ეს არის დაწყებული სამი წლიდან, ძალიან მცირედ, მაგრამ 6-7 წლის ბავშვი ძალიან განიცდის ტყუილს. ზოგჯერ მოგადგება და გეტყვის: „დედა, მე ტყუილი გითხარი შენ.“ ეს იმიტომ, რომ დედამ არ დასაჯა ბავშვი, მიიღო შვილი ისეთი, როგორიც არის. მაშინ მადლობას ვეტყვით, არაფერიაო, ვეტყვით.

ბევრი იკითხავს: „როგორ? მატყუარა გავზარდო ჩემი შვილი?“ ეს იქნება მაშინ, როდესაც მე არ დავუფასე ბავშვს მართლის თქმა. რაღაც დროს ხომ იქნება ბავშვი მართალი? უნდა გამიკვირდეს, გამიხარდეს. განა ერთხელ ან ორჯერ? სამჯერ, თხუთმეტჯერ... ძილის წინ უნდა ვუთხრა მადლობა: „შვილო, შენ როგორი მართალი ბიჭი ყოფილხარ! რა გოგო მყოლიხარ, ასეთი გამბედავი! ძალიან მახარებ ასეთი ქცევით!“ იმ ერთ გმირობას ისე დავუფასებ ბავშვს, რომ ეს უფრო მეტი იყოს მისთვის, ვიდრე ტყუილის თქმა. ასეთ პირობებში ბავშვი მატყუარა არ გამეზრდება.

დასჯის პირობებში ბავშვი უფრო ძლიერი მატყუარა იქნება. რაც უფრო მეტია დასჯა, უფრო მეტად ხელოვნურად უნდა მოგატყუოს. როდესაც ის დაინახავს, რომ მის მიერ ჩადენილ საქციელს სასჯელები არ მოჰყვება, ბავშვს არ დასჭირდება ტყუილი. ტყუილი არ ჩნდება იმ ოჯახში, სადაც მშობლები ბავშვს უგებენ. იქ ბავშვს არ აქვს მიზეზი, რომ მოგვატყუოს ჩვენ. ხომ გაქვს დედის გული? თვითონ მიხვდები, რის გამო რას ამბობს ბავშვი. ის მიზეზი თუ მოუხსენი, აღარ დასჭირდება მას ტყუილი, უბრალოდ იფანტაზიორებს,”- მოცემულ საკითხზე შალვა ამონაშვილმა საქართველოს პირველ არხზე „ტელესკოლის“ ეთერში ისაუბრა.

წყარო: ​„ტელესკოლა“

შეიძლება დაინტერესდეთ

„სამი წლის ასაკის ბავშვი უკვე ცალ ფეხზე უნდა იდგეს, ეს თუ არ აქვს, კალიგრაფიაში პრობლემა ექნება,“- თამარ გაგოშიძე

„სამი წლის ასაკის ბავშვი უკვე ცალ ფეხზე უნდა იდგეს, ეს თუ არ აქვს, კალიგრაფიაში პრობლემა ექნება,“- თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში მეტყველების განვითარების ხელშემწყობი თამაშების მნიშვნელობაზე ისაუბრა:

„ექვსი წლის ასაკის ბავშვი თუ თხუთმეტ წუთზე მეტს არ გისმენს, ეს პრობლემაა. სამი წლის ასკის ბავშვს მეტი არ უნდა მოსთხოვო. გინდა თუ არა დაგიჯდეს მაგიდასთან და ერთი საათი გისმინოს, არ არის ეს ნორმალური. მისი მზაობა არის იმისთვის, რომ მოტორულად შეიმეცნოს სამყარო. ამ პერიოდში ბავშვები უკვე სიტყვებით თამაშობენ. ეს არის მეტყველების განვითარების აქტიური პერიოდი. ორიდან სამ წლამდე აქტიურდება „ვითომ“ თამაშები. ვითომ ტელეფონია ნებისმიერი სხვა საგანი, ვითომ ცხენია ჯოხი. ორიდან სამ წლამდე ეს ძალიან მკაფიოდ ჩანს. ეს ფუნდამენტი უნდა ჰქონდეს ბავშვს. ის შემდგომში როლურ თამაშში გადაიზრდება.“

თამარ გაგოშიძის თქმით, 3-4 წლის ასაკში ბავშვს უნდა შეეძლოს სიტყვით თავისი ქმედების რეგულირება:

„ოთხი წლის ასაკის ბავშვები უკვე აქტიურად თამაშობენ. ამ დროისთვის ბავშვს ისეთი სათამაშოები უნდა მივაშველოთ, რომელიც ხელს უწყობს მეტყველებას. უკვე სიტყვა ხდება ბავშვის იმპულსისა და ქცევის რეგულაციის საშუალება. 3-4 წლის ასაკის ბავშვმა უნდა იცოდეს სიტყვით თავისი ქმედების რეგულირება. თამაშებით ბავშვი სწავლობს სიტყვებს, ფორმებს, ფერებს, კომუნიკაციას, ქცევის რეგულირებას. ის იმზადებს თავს ნებისყოფით გაშუალებული აქტივობისთვის.“

„პირველკლასელი ბავშვები როდესაც მოჰყავთ პრობლემით, რომ მათ უჭირთ წერა, სიტუაციას რომ ვიძიებთ, აღმოჩნდება, რომ ფუნდამენტი არ აქვთ. კალიგრაფია კოორდინაციის შედეგია. სამი წლის ასაკის ბავშვი უკვე ცალ ფეხზე უნდა იდგეს. ერთი წუთის განმავლობაში მას უნდა შეეძლოს ცალ ფეხზე დგომა. სამ-ნახევარი წლის ბავშვი უნდა ხტუნავდეს ცალ ფეხზე და იცავდეს წონასწორობას. ეს თუ არ აქვს, კალიგრაფიაში პრობლემა იქნება. წონასწორობა და ცალ ფეხზე დგომა ბევრ რამეს მოითხოვს. წერა კოორდინაციაა. თუ თვალსა და ხელს შორის ურთიერთობები გავარჯიშებული არ არის, სამთვლიან ველოსიპედს ვერ ატარებს და ცალ ფეხზე ვერ დგას, ამ ბავშვს სერიოზული პრობლემები შეექმნება. ვარჯიში, რომ გინდა თუ არა წერეო, ხუთი წლის ასაკშიც არ უშველის,“ - აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო: ​ნევროლოგიისა და ნეიროფსიქოლოგიის ინსტიტუტი

წაიკითხეთ სრულად