Baby Bag

„მნიშვნელოვანია, რომ ერთი წლიდან, როგორც კვება და ძილია მოწესრიგებული, გარემოც ასე იყოს მოწესრიგებული ბავშვისთვის,“ - თამარ გაგოშიძის რეკომენდაციები მშობლებს

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ტელეკომპანია POSTV-ის გადაცემაში „პოსტ ალიონი“ ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის სინდრომის მქონე ბავშვების შესახებ ისაუბრა და მშობლებს საინტერესო რეკომენდაციები მისცა:

„ყურადღების დეფიციტი ბიჭებში უფრო ხშირად გვხვდება, ვიდრე გოგონებში. ამ მდგომარეობას რამოდენიმე ნიშანი აქვს. ბავშვი იმის ბავშვია, რომ მოძრავი უნდა იყოს და ცნობისმოყვარე. ყურადღება მცირეწლოვან ბავშვს არ აქვს ისეთი, როგორიც 7-8 წლის ბავშვს. ასე ხელაღებით ვერ დავაბრალებთ ვინმეს, რომ უყურადღებოა. 3 წლის ბავშვზე ვერ ვიტყვით ჩვენ, რომ მას აქვს ყურადღების დეფიციტი და ჰიპერაქტივობის დარღვევა. 5 წლის შემდეგ სვამენ ამ დიაგნოზს. ჩამოყალიბებული უნდა იყოს უკვე მიზანმიმართული ყურადღება. ამ მდგომარეობას 3 ნიშანი აქვს და სამივე გამოხატული არის ხოლმე: უყურადღებობა, იმპულსურობა და ჰიპერაქტიურობა.

ძალიან მცირე ასაკიდან შეგვიძლია შევატყოთ ბავშვს. ცელქ ბავშვზე არ არის საუბარი. გაუსაძლისი არის ხოლმე თვითონ ბავშვისთვისაც. ხშირად უთქვამთ ბავშვებსაც, რომ არ მინდა ამის გაკეთება, მაგრამ არ შემიძლია, შიგნიდან რაღაც მამოძრავებს, ვერ ვჩერდები. სიტუაციაში იმპულსურობამ ძალიან ცუდი რაღაცები შეიძლება დაგმართოს. ამის მკურნალობა დასავლეთში ხდება მედიკამენტებით, რასაც ბევრი ეწინააღმდეგება. ხომ უცნაურია, ძალიან აქტიური, მოძრავი ადამიანის ტვინს „ძინავს.“ მისი ტვინის აქტივობა არის ძალიან დაბალი. ასეთ ადამიანს მუდმივად სჭირდება ახალი გამღიზიანებლები, სიახლეები. ამ ადამიანებს რისკის შეგრძნება არ აქვთ.

როდესაც ამბობენ, რომ გოგონებში იშვიათად გვხვდება, ეჭვი მაქვს, რომ გოგონებში ყურადღების დეფიციტი არის ჰიპერაქტივობის გარეშე. ვისაც არ აქვს ჰიპერაქტივობა, ის ჩაკეტილია. ასეთ ადამიანებში უფრო ხშირია შფოთვა.

პირველი რჩევა, ბავშვობიდან, მცირეწლოვანი ასაკიდან, მშობლებისთვის ყველაზე მთავარია, რომ ბავშვისთვის შექმნან პროგნოზირებადი და სტრუქტურირებული გარემო. ქართველებისთვის ეს ცოტა ისეთი რჩევაა, მაგრამ ეს არის მთავარი. მცირეწლოვანი ბავშვები ვერ იტანენ ცვლილებას. დედები ხშირად ამბობენ: „დროზე უნდა ვაჭამო, დროზე უნდა დავაძინო!“ ეს იციან კარგად დედებმა, რომ თუ გადააცილეს კვებას, ან თუ გადააცილეს ძილს, მერე ცუდი რამეები შეიძლება მოხდეს. იგივეა ბავშვის ფსიქიკაზეც. თუ ბავშვის სხეული ვერ იტანს მოულოდნელ ცვლილებებს, ასევე ვერ იტანს მისი ფსიქიკა მოულოდნელ, დაუგეგმავ რაღაცებს გარემოდან. მნიშვნელოვანია, რომ ერთი წლიდან, როგორც კვება და ძილია მოწესრიგებული, გარემოც ასე იყოს მოწესრიგებული ბავშვისთვის. ბავშვმა უნდა იცოდეს, რის მერე რა აქტივობა ელოდება. ცოტა რომ იზრდება, უნდა იცოდეს მის ქცევას, რა შედეგი მოჰყვება. ამის სწავლება არის ძალიან მნიშვნელოვანი. ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვმა მითითებები შეასრულოს, ჯერი დაიცვას. ქართულ საზოგადოებაში ჯერის დაცვა და სხვის ლაპარაკში არჩართვა ცოტა ისეთი რაღაც არის. ერთ-ერთი ყველაზე მძიმე გამოვლინება ის არის, რომ არ გაცლის ლაპარაკს. ამას ვასწავლით პატარაობიდანვე.

ძალიან მნიშვნელოვანია ძილის რეჟიმი. ბავშვს ძილის წინ ერთი საათით ადრე არ უნდა ჰქონდეს ეს ლურჯი გამღიზიანებლები. ეს იწვევს სერიოზულ აღგზნება-შეკავების პატერნის რღვევას და ყურადღების პრობლემა უარესდება. ბავშვებს, ვისაც აქვს ყურადღების დეფიციტის და ჰიპერაქტივობის ტენდენცია, არაფრით არ შეიძლება ხელი შეუშალო, რომ იხვანცალოს. ვერ დაუშლი ამ ადამიანს ამას. თუ არ იხვანცალა, კონცენტრაციას ვერ აკეთებს და რა უნდა ქნას ამ ბავშვმა? ზოგი დგას და ისე წერს, დგას და ისე კითხულობს. თუ ბავშვი დგას და კონცენტრირებულად კითხულობს, იდგეს და იკითხოს. დილით სკოლაში წასვლაზე არის ხოლმე ამბავი, ამ ტიპის ბავშვებთან განსაკუთრებით. დააგვიანებს სკოლაში, რა ვქნათ? მერე ჩვენ ვნერვიულობთ. დააგვიანოს! მასწავლებელმა აუცილებლად უნდა ჰკითხოს, რატომ დააგვიანა და მშობელმა აუცილებლად უნდა უთხრას: „იმიტომ, რომ არ შეჭამა დროზე და არ ჩაიცვა დროზე!“ რამდენჯერმე ეს რომ განმეორდება, ის ისწავლის თვითმართვას,“- აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო:​ „პოსტ ალიონი“ 

შეიძლება დაინტერესდეთ

10 რამ, რაც მშობელმა ბავშვის ნაცვლად არ უნდა გააკეთოს

10 რამ, რაც მშობელმა ბავშვის ნაცვლად არ უნდა გააკეთოს

მშობლები შვილებს ხშირად იმაზე მეტად ეხმარებიან, ვიდრე საჭიროა. უფროსებმა ბავშვების ნაცვლად არ უნდა იცხოვრონ. ბავშვი უნდა გაიზარდოს და განვითარდეს, მან დამოუკიდებლობა ადრეული ასაკიდანვე უნდა მოიპოვოს. აუცილებელი არ არის, რომ თქვენს შვილებს ყველაფერში დაეხმაროთ.

1. ბავშვების ნაცვლად არ ისაუბროთ

უცხო ადამიანს, რომელიც ბავშვს სახელს ეკითხება, პასუხი მშობელმა არ უნდა დაუბრუნოს. ხშირად ხდება, რომ მსგავს კითხვებზე უფროსები პატარების ნაცვლად პასუხობენ. როგორც კი ბავშვი ლაპარაკს იწყებს, მშობელმა მის ნაცვლად საუბარი უნდა შეწყვიტოს. მშობლები ბავშვის ნაცვლად ხშირად ლაპარაკობენ. ეს ყოველდღიურად ხდება მაღაზიაში, სამეზობლოში, ქუჩაში, პარკში. საბოლოოდ ბავშვი დამოუკიდებლად საუბრის შესაძლებლობას კარგავს. თუ ბავშვი დახმარებას გთხოვთ და არ იცის რა თქვას, ამ შემთხვევაში მისი დახმარება შეგიძლიათ. თუმცა საკუთარი სურვილით ეს არ უნდა გააკეთოთ. მომავალში, როდესაც ბავშვის ნაცვლად საუბარი მოგინდებათ, თავი შეიკავეთ და ეცადეთ, გაჩუმდეთ.

2. ბავშვთან ახლო მეგობრობას ნუ გადაწყვეტთ

ბევრი მშობელი ცდილობს შვილთან იმეგობროს და მისი ყველა საიდუმლო იცოდეს. ყველას კარგად გვესმის, რომ მშობელს შვილის დაცვა უნდა და ამას მასზე ზრუნვით აკეთებს. მიუხედავად ამისა, აჯობებს ყველაფერს სიღრმისეულად შევხედოთ. მეგობარი ის არის, ვისთანაც თანასწორივით საუბარი შეგიძლია. მეგობარს არაფერს უმალავ და მასთან გულწრფელი ხარ. მშობლებს სხვა როლი აქვთ: ისინი შვილებზე ზრუნავენ. არ არის აუცილებელი, რომ მშობელი შვილის ახლო მეგობარი გახდეს. უმჯობესია, რომ ბავშვმა უახლოესი მეგობრები თანატოლებში გაიჩინოს. დედა და მამა ბავშვის გვერდით უნდა იყვნენ მაშინ, როდესაც მას მხარდაჭერა ესაჭიროება. ბავშვს აუხსენით, რომ ურთიერთობაში მეტისმეტი სიახლოვე არ გსურთ და ერთმანეთისადმი პატივისცემის გამოჩენა აუცილებელია.

3. ბავშვის საჭიროებების და მოთხოვნილებების ერთპიროვნულად განსაზღვრა არ შეიძლება

მშობლები ხშირად შვილების ნაცვლად იღებენ გადაწყვეტილებას, თუ რომელი საჭმელი უნდა მოსწონდეთ მათ. რა თქმა უნდა, ყველამ ვიცით, რომ ბროკოლი სასარგებლოა, შოკოლადი კი პატარებისთვის არ შეიძლება. მიუხედავად ამისა, დედამ შვილი არ უნდა აიძულოს, რომ მას ბროკოლი მოსწონდეს. მსგავსი დამოკიდებულება ბავშვს თრგუნავს და მას მეამბოხეობისკენ უბიძგებს. მშობელი შვილის სურვილებსა და საჭიროებებში კარგად უნდა გაერკვეს. ბავშვის „მეს“ ნუ დათრგუნავთ. თუ გსურთ, რომ თქვენს შვილს ჯანსაღი ჩვევები ჰქონდეს, მას ეს იძულებით არ უნდა გააკეთებინოთ. ბავშვთან თბილი და მოსიყვარულე უნდა იყოთ.

4. ბავშვს ყოველთვის არ უნდა დაეხმაროთ

2-3 წლის ბავშვს ტანსაცმლის დამოუკიდებლად ჩაცმა და გახდა შეუძლია. ის თეფშის გარეცხვას და დასვრილი ტანსაცმლის სპეციალურ ყუთში ჩალაგებასაც შეძლებს. ამასთან, ამ ასაკში ბავშვს სურვილი აქვს, რომ ეს ყველაფერი დამოუკიდებლად გააკეთოს. როგორ იქცევიან მშობლები? მათი ნაწილი შვილებს ჩაცმაში მანამ ეხმარება, ვიდრე „ბავშვები“ არ დაოჯახდებიან. მშობლები ხშირად ამბობენ: „ის ამას დამოუკიდებლად ვერ შეძლებს.“ მშობლები ბავშვებს თავად აჭმევენ. ისინი შვილებს დამოუკიდებლად კვების შესაძლებლობას არ აძლევენ. შემდეგ მშობლებს უკვირთ, რომ თინეიჯერობის ასაკში ბავშვი საკუთარ ოთახს არ ალაგებს და დედას სახლის დალაგებაში არასდროს ეხმარება. ბავშვს შესაძლებლობა მიეცით, რომ დამოუკიდებლად იმოქმედოს.

5. ბავშვის ნაცვლად ნუ გადაწყვეტთ, როგორი გემოვნება აქვს მას

მშობლები ცდილობენ, რომ ბავშვს თავს მოახვიონ საკუთარი გემოვნება. მათ სურთ, რომ ბავშვმა ის წიგნები წაიკითხონ, რომლებიც თავად მოსწონთ, იმ ფილმებს უყურონ, რომელსაც თავად უყურებენ და იმ მუსიკას უსმინონ, რომელსაც თავად უსმენენ. მშობლებს, რა თქმა უნდა, მხოლოდ კეთილი მიზნები ამოძრავებთ, თუმცა ისინი ბავშვს ამგვარი ქცევით ინდივიდუალიზმს ართმევენ. ბავშვებს თქვენი გემოვნების შესახებ ხშირად ესაუბრეთ, თუმცა არასდროს დააძალოთ, რომ ის ფილმები ნახონ, რომლებიც თქვენ მოგწონთ.

6. ბავშვის მიერ შეგროვილი ფულის დათვლა

ბავშვები ხშირად აგროვებენ ფულს. მშობელი არ უნდა ცდილობდეს იმის გარკვევას, თუ რა რაოდენობის ფული აქვს შეგროვილი მის შვილს. ამაზე უარესია, როდესაც მშობლები ბავშვის ჩანთას ან საფულეს ჩუმად ჩხრეკენ. ბავსვს უფლება მიეცით, ფული ისე შეაგროვოს, როგორც თავად სურს. ბავშვს ფულის სწორად გამოყენება ასწავლეთ. მათ შესაძლებლობა მიეცით საკუთარ ფულს ისე მოექცნენ, როგორც სურთ.

7. თავად ნუ განსაზღვრავთ ბავშვის სურვილებსა და ინტერესებს

დედას სურს, რომ მისი ქალიშვილი მუსიკაზე ატაროს. ის ამას დიდი სიხარულით აკეთებს. დედას ბავშვი კვირაში სამჯერ დაჰყავს მუსიკის გაკვეთილებზე და უზომოდ ბედნიერია. მამა ვაჟს ფეხბურთზე ატარებს, რადგან თვლის, რომ ეს ბავშვისთვის საუკეთესო სპორტია. ბავშვების ნაცვლად მსგავს გადაწყვეტილებებს ნუ მიიღებთ. ყურადღებით დააკვირდით თქვენს შვილს. გაარკვიეთ, რა მოსწონს მას ყველაზე მეტად, შემდეგ კი ხელი შეუწყვეთ, რომ საყვარელი საქმიანობით დაკავდეს.

8. ბავშვის წარმატებას საკუთარ მიღწევად ნუ ჩათვლით

დედები სოციალურ ქსელებში ხშირად დებენ შემდეგი შინაარსის პოსტებს: „ვისადილეთ,“ „ვისეირნეთ,“ „გავიღვიძეთ.“ მართალია მშობლები შვილებს ყოველთვის ეხმარებიან, მაგრამ ბავშვის წარმატება საკუთარ მიღწევად არ უნდა ჩათვალოთ. ბავშვების ზრდასთან ერთად ეს ყველაფერი უფრო სერიოზულ ხასიათს იძენს. მშობლები შვილების წარმატებაზე ისე საუბრობენ, თითქოს ეს მხოლოდ მათი დამსახურებაა. თქვენი შვილის წარმატება უნდა გახარებდეთ, მაგრამ ამის გამოხატვა სწორად უნდა შეგეძლოთ.

9. ბავშვის დაბადების დღის საჩუქარი თქვენ არ უნდა აირჩიოთ

ბავშვს საუბარი თუ შეუძლია, მან თავად უნდა გადაწყვიტოს, რა საჩუქრის მიღება უნდა დაბადების დღეზე. აუცილებელი არ არის, რომ თქვენს შვილს კიდევ ერთი ახალი მაისური უყიდოთ. ბავშვს არჩევანის დამოუკიდებლად გაკეთება უნდა ასწავლოთ. ეს მას ცხოვრებაში ძალიან გამოადგება.

10. ბავშვის პირად ცხოვრებაში ზედმეტად არ უნდა ჩაერიოთ

თინეიჯერების მშობლები ბავშვების პირად ცხოვრებაში ხშირად ზედმეტად ერევიან. ბავშვებს ამ ასაკში ბევრი მეგობარი ჰყავთ, მათ ცხოვრებაში პირველად უყვარდებათ. ეს ყოველივე სავსებით ნორმალურია. ნუ დაუწყებთ ბავშვს დაკითხვას. ამგვარად ბავშვი ჩაიკეტება და თქვენთან საუბარს არ მოინდომებს. თქვენი შვილი თავად დაგელაპარაკებათ, თუ ეცოდინება, რომ მას გაუგებთ. ბავშვის მიმოწერა ჩუმად არასდროს წაიკითხოთ. თქვენს შვილს პირადი სივრცე დაუტოვეთ და ზედმეტი კითხვებით არ შეაწუხოთ.

მომზადებულია ​brightside.me - ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა 

წაიკითხეთ სრულად