Baby Bag

​რა შეიძლება იყოს ბავშვის აგრესიული ქცევის გამომწვევი მიზეზი და რა რეაგირება უნდა ჰქონდეთ გარშემომყოფებს?

​რა შეიძლება იყოს ბავშვის აგრესიული ქცევის გამომწვევი მიზეზი და რა რეაგირება უნდა ჰქონდეთ გარშემომყოფებს?

რა შეიძლება იყოს ბავშვის აგრესიული ქცევის გამომწვევი მიზეზი და რა რეაგირება უნდა ჰქონდეთ გარშემომყოფებს? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ქცევითი თერაპევტი მაკო გაგნიძე.

- რა შეიძლება იყოს ბავშვის აგრესიული ქცევის გამომწვევი მიზეზი?

- ბავშვები განვითარების სხვადასხვა ეტაპზე არც თუ ისე იშვიათად მიმართავენ აგრესიულ ქცევას. ხშირად გარშემომყოფთა ქცევაზე დაკვირვების შედეგად დაისწავლიან აგრესიულ ქცევას, შესაბამისად, მათ განვითარებაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ოჯახის, სამეზობლოს, სკოლის, ზოგადად, სოციუმის ფაქტორი, რადგან სწორედ იქ და მათზე დაკვირვებით იღებს ქცევის პირველ გამოცდილებას. აგრესიით კომუნიკაცია შესაძლოა, ბევრად უფრო რთულ და სიღრმისეულ პრობლემებზე მიუთითებდეს, ვიდრე მხოლოდ დასწავლილი ქცევა, ის ხშირად სოციალური და ემოციური პრობლემების მანიშნებელია.

ასევე გარემოს სხვადასხვა მახასიათებელი, რომელშიც ადამიანი იმყოფება, ზრდის ან ამცირებს აგრესიული ქმედებების ალბათობას. გარდა ამისა, ადამიანის ინდივიდუალური მახასიათებლები მნიშვნელოვან როლს თამაშობს აგრესიული ქცევის გამოვლინებაში. ბავშვის აგრესიული ქცევის ჩამოყალიბებაზე შესაძლოა, გავლენა მოახდინოს უამრავმა ფაქტორმა, როგორც სამედიცინო დიაგნოზმა, ასევე სოციალურმა ფაქტორებმა.

აღსანიშნავია, რომ ბოლო დროს იზრდება იმ სამედიცინო კვლევების რაოდენობა, რომლებიც ადასტურებენ ტელეეკრანებზე ნანახი ძალადობის სცენების ხელშეწყობას და აუდიტორიის აგრესიის დონის ამაღლებას.

- რა ფორმებით შეიძლება გამოვლინდეს აგრესიული ქცევა?

- არსებობს აგრესიული ქცევის სხვადასხვა ფორმა, თუმცა ალბათ მნიშვნელოვანია ყურადღების გამახვილება ფიზიკურ და ვერბალურ აგრესიაზე. ფიზიკური აგრესია არის ფიზიკური ძალის გამოყენება სხვა ადამიანის მიმართ (მაგალითად, დარტყმა, საგნების სროლა). ვერბალური აგრესია, მაგალითად, ყვირილი, გინება, ლანძღვა, მუქარა, სიტყვიერი შეურაცხყოფა. პატარა, კერძოდ, სკოლამდელ ასაკში აგრესიულ ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს გარკვეული ფუნქცია, იყოს არასასურველის არიდებით გამოწვეული, ან სასურველის მისაღებად განხორციელებული. ამ შემთხვევაში, მნიშვნელოვანია ურთიერთშეთანხმება და სწორი ფორმის სწავლება.

- რა უნდა იცოდეს გარშემომყოფმა იმისთვის, რომ სწორად გაუმკლავდეს გამოვლენილ აგრესიას?

- აბსოლუტურად გასაგებია, რომ „ბუნებრივი“ აგრესიული პოტენციალი არსად არ ქრება, უბრალოდ ბავშვმა უნდა ისწავლოს საკუთარი იმპულსების კონტროლი, ან მათი გამოხატვა საზოგადოებაში მისაღები ფორმით. სწორედ აქ, მნიშვნლოვანია სოციუმი, რაზეც ზემოთ ვისაუბრეთ - ოჯახი, აღზრდის ტიპი, მშობლის და შვილის ემოციური ფონი. გავიმეორებ და კიდევ ერთხელ აღვნიშნავ, რომ ბავშვისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი მაგალითი, მშობლის ქცევა და დამოკიდებულებაა, ამიტომ აგრესიული ქცევის პრევენციის ერთ-ერთი მთავარი პირობაა მშობლის სიზუსტე საკუთარ თავთან და შვილთან მიმართებაში. ის (მშობელი)  უნდა ეცადოს, რომ არა მხოლოდ შეგონებით, არამედ საკუთარი ქცევითი მაგალითით ბავშვი პატარა ასაკიდანვე მიაჩვიოს პრობლემების აგრესიული მეთოდების გარეშე გადაჭრას, გამოსავლის მშვიდად ძიებას და პოვნას. ყველა ბავშვი არის ინდივიდუალური, თუკი მშობლის ძალისხმევის მიუხედავად პრობლემა მაინც დაუძლეველია, დაიხმარეთ სპეციალისტი (ფსიქოლოგი, ქცევითი თერაპევტი). კომპეტენტური სპეციალისტის რეკომენდაციით, სხვადასხვა ტექნიკით შესაძლებელია აღმოვფხვრათ პრობლემა.

- რა შემთხვევაში შეიძლება გამწვავდეს მდგომარეობა?

- არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება აგრესიაზე აგრესიითვე პასუხი. ასეთ დროს მდგომარეობა ნამდვილად გამწვავდება, შესაძლოა გაჩნდეს დამატებითი სირთულეებიც. მშობელი-შვილის ურთიერთობის სირთულე, დამატებითი ქცევითი სირთულეები, ამიტომ თუკი მშობელი ვერ უმკლავდება გარკვეულ გამოწვევებს, სჯობს მიმართოს სპეციალისტს.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

ჯანმრთელი და წარმატებული შვილების აღსაზრდელად საუკეთესო სტრატეგია მშობლების ბედნიერებაა

ჯანმრთელი და წარმატებული შვილების აღსაზრდელად საუკეთესო სტრატეგია მშობლების ბედნიერებაა

მშობლები გამუდმებით შვილების ბედნიერებასა და კეთილდღეობაზე ზრუნავენ. ბავშვების წარმატებისა და ჯანმრთელობისთვის ისინი არნახულ სტრესს უძლებენ. სამწუხაროდ, მშობლების სტრესი შვილებისთვის სარგებლის მომტანი ნამდვილად არ არის. გარდა ამისა, ის უფროსების ფიზიკურ და მენტალურ ჯანმრთელობასაც უდიდეს საფრთხეს უქმნის.

ჯანმრთელი და წარმატებული შვილების აღსაზრდელად საუკეთესო სტრატეგია მშობლების ბედნიერებაა. განტვირთვა და საკუთარ თავზე ფიქრი უფროსებს ბავშვებზე ზრუნვაში ძალიან ეხმარება. მშობლები შვილებისთვის იდეალურ როლურ მოდელად უნდა იქცნენ, რომლებიც სამსახურსა და განტვირთვას ერთმანეთს მარტივად უთავსებენ, ამასთან ბედნიერებიც არიან. უახლესი საერთაშორისო კვლევებით დგინდება, რომ ოჯახური ატმოსფერო, სადაც ბავშვი იზრდება, მის ჯანმრთელობაზე უდიდეს ზეგავლენას ახდენს. პატარებს არასახარბიელო ჯანმრთელობა აქვთ, როდესაც:

  • მშობლები ერთმანეთთან გამუდმებით ჩხუბობენ.
  • მშობლები პრობლემების ერთობლივად მოგვარებას არ ცდილობენ.
  • ბავშვებს მშობლების სითბო აკლიათ.
  • მშობლები შვილებს ზედმეტად აკონტროლებენ და მათ არარეალური მიზნების მიღწევას ავალდებულებენ.
  • მშობლებს მოთმინების უნარი არ აქვთ და ემოციური სტაბილურობა აკლიათ.


​ბავშვი მშობლების მეთვალყურეობის ქვეშ იზრდება. ის მათ გარემოცვაში თავს უსაფრთხოდ და დაცულად გრძნობს. ბავშვის ნერვული და ფსიქოლოგიური სისტემის ჯანსაღად ფუნქციონირება იმაზეა დამოკიდებული, რამდენად პირნათლად ასრულებენ მშობლები დაკისრებულ მოვალეობას. ბავშვი, რომელსაც მზრუნველი და თბილი მშობლები ზრდიან, სოციალიზაციის პროცესში ემოციურ ტრავმებს ნაკლებად მიიღებს. თუ ბავშვი ისეთ ოჯახში იზრდება, სადაც მას ადამიანებთან ურთიერთობის შესახებ არაფერს ასწავლიან და ტოლერანტობის შესახებ არაფერი იცის, ის სოციალიზაციის პროცესში ძალიან ბევრ ტრავმას მიიღებს.

მშობლები, განსაკუთრებით დედები, წარმატებული და ჯანმრთელი შვილების აღზრდას მაშინ ახერხებენ, როდესაც საკუთარი როლი აბედნიერებთ. გარდა ამისა, ძალიან დიდ როლს ასრულებს სოციალური მხარდაჭერაც. აუცილებელი არ არის, რომ ადამიანი მსგავს მხარდაჭერას მხოლოდ მეუღლისგან იღებდეს, ამას მეგობრები, კოლეგები, მეზობლები და ახლობლებიც არაჩვეულებრივად ახერხებენ.

მშობლების მხარდაჭერა ბავშვებსაც შეუძლიათ. როდესაც დედას ან მამას დახმარება სჭირდება, შვილი კი ყურადღებას იჩენს, ეს მშობლების განწყობას მნიშვნელოვნად ამაღლებს, რაც საბოლოოდ ბავშვზე ძალიან დადებითად აისახება. მშობლის მხრიდან გამუდმებული თავგანწირვა, სამსახურისა და თავისუფალი დროის დისბალანსი, ემოციური გადაწვა ოჯახში არაჯანსაღ ატმოსფეროს ქმნის, რაც ბავშვზე ნეგატიურად ზემოქმედებს. ჯანმრთელი და წარმატებული ბავშვის აღზრდა თუ გსურთ, მნიშვნელოვანია, რომ შემდეგ საკითხებზე გაამახვილოთ ყურადღება:

  • ბავშვის განვითარების შესახებ ინფორმაცია მოიძიეთ

მშობელი, რომელიც საკუთარ როლში გათვითცნობიერებულია, ნებისმიერ რთულ ვითარებას და კრიზისს მომზადებული ხვდება. თუ ბავშვის განვითარების თავისებურებების შესახებ ინფორმაციის მოპოვებას შეძლებთ, 2 წლის ბავშვის უძილობა და 12 წლის ბავშვის სახლში ტატუთი გამოცხადება საკუთარ თავზე კონტროლს აღარ დაგაკარგინებთ.

  • მიიღეთ რჩევები სხვა მშობლებისგან

ნათესავებს, მეგობრებს, ინტერნეტ ფორუმზე დარეგისტრირებულ მშობლებს ან სრულიად უცხო ადამიანებს, რომლებსაც ბავშვების სათამაშო მოედანზე ხვდებით, თქვენი პრობლემები გაუზიარეთ, მიიღეთ მათგან რჩევები, რომლებიც, შესაძლოა, ძალიან გამოგადგეთ.

  • გახსოვდეთ, რატომ გახდით მშობელი

მშობლობა ადამიანის გაცნობიერებული არჩევანია. როდესაც კარგად გესმით, თუ რატომ გადაწყვიტეთ, შვილი გყოლოდათ, სტრესთან გამკლავება აღარ გიჭირთ.

  • სამსახური და თავისუფალი დრო დააბალანსეთ

არ არსებობს იდეალური ბალანსი, რომლის დაცვაც ყველა მშობელს მოეთხოვება. ბავშვის ასაკის მატებასთან ერთად, თქვენი თავისუფალი დროის ხანგრძლივობაც შეიცვლება. აუცილებლად იზრუნეთ საკუთარ თავზე. თქვენი დრო ისე გადაანაწილეთ, რომ სამსახურში წასვლამდე ყავის დალევა შეძლოთ, დღის განმავლობაში ვარჯიშისთვისაც გამონახოთ დრო და მაქსიმალურად განიტვირთოთ. ვალდებული არ ხართ, რომ მთელი თქვენი დრო სამსახურსა და ბავშვებს მოახმაროთ.

მშობლებმა ნებისმიერი სტრატეგია უნდა გამოიყენონ, რათა ოჯახში ბედნიერი ატმოსფერო შექმნან. ამ გზით ისინი საკუთარი შვილების ჯანმრთელობასა და კეთილდღეობას შეუწყობენ ხელს.

მოზმადებულია​ psychologytoday.com- ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად