Baby Bag

,,უმეტეს შემთხვევაში ბავშვებში აგრესიის მაპროვოცირებელი კომუნიკაციის სირთულეები და ყურადღების უკმარისობაა''

,,უმეტეს შემთხვევაში ბავშვებში აგრესიის მაპროვოცირებელი კომუნიკაციის სირთულეები და ყურადღების უკმარისობაა''

უკმაყოფილება მშობლების მიმართ, გაღიზიანება, დეპრესია - რა შეიძლება იყოს მიზეზი და როგორ უნდა მოიქცეს ასეთ დროს? - აღნიშნულ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ფსიქოლოგი ქრისტინე კარანაია ესაუბრა. 

- დაწყებით კლასის მოსწავლეებზე რომ ვისაუბროთ, ამ ასაკში ყველაფრის მიმართ უკმაყოფილება, აგრესია მშობლების მიმართ. რა წარმოშობს ასეთ ქცევას?

- უმეტეს შემთხვევაში ბავშვებში აგრესიის მაპროვოცირებელი კომუნიკაციის სირთულეები და ყურადღების უკმარისობაა. როგორც წესი, სკოლაში წასვლამდე ბავშვი თავს სამყაროს ცენტრად გრძნობს, მთელი ოჯახი თავს ევლება და გარშემომყოფთათვის ცხოვრების მთავარი საზრისია. უცებ ხვდება გარემოში, სადაც დანარჩენების თანასწორია, არავისგან გამორჩეული, აქვს ყველასთან თანაბარი უფლებები და მასწავლებლების ყურადღებასაც სხვების მსგავსად იღებს. ზოგ ბავშვს ამ ფაქტთან შეგუება უჭირს, მითუმეტეს თუ საბავშვო ბაღში არ უვლია, უფრო მეტად უჭირს კომუნიკაციის დამყარება. ამავე დროს, უნდა გავითვალისწინოთ, რომ თამაშის ეტაპიდან სასკოლო ეტაპზე გადასვლა, სადაც მეტად სთხოვენ დისციპლინას, რეჟიმში ყოფნას და აქვს მეტი ვალდებულება, რთული შესაგუებელია და ეს სირთულეები აგრესიული ფორმებით ვლინდება. მშობლებთან ბავშვები მეტად ბუნებრივები არიან და უფრო თამამად შეუძლიათ გამოამჟღავნონ საკუთარი ემოციები, თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ კლასშიც საკმაოდ ხშირად ავლენენ აგრესიულ ქცევას.

- როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი ასეთ დროს?

- პირველ რიგში, გავარკვიოთ რა დგას ამ აგრესიული ქცევის მიღმა, ბავშვს სკოლა არ მოსწონს, სწავლა უჭირს, ურთიერთობებს ვერ ამყარებს, მასწავლებელთან შეგუება უჭირს, თუ სხვა მიზეზი აწუხებს. აგრესიული ქცევის მიღმა ყოველთვის კონკრეტული მიზეზები არსებობს ხოლმე, რომელსაც ბავშვი ვერ გვაგებინებს, რადგან ან თავადაც ვერ ხვდება, ან ვერბალური მარაგი არა აქვს, ან არ იცის როგორ გაგვაგებინოს. როგორც კი მიზეზს გავარკვევთ, მერე უფრო ადვილი ხდება სირთულეების მოგვარება.

- შეიძლება ამ ასაკში დეპრესია ჰქონდეთ, რა ნიშნებით ხასიათდება დეპრესია ბავშვებში?

- 6 წლამდე ბავშვებშიც ისმევა დეპრესიის დიაგნოზი, თუმცა ეს ხანგრძლივი დაკვირვების შედეგად ხდება და აუცილებლად სპეციალისტმა უნდა შეაფასოს. თუმცა, დეპრესიისკენ მიდრეკილება მოზარდობის ასაკში უფრო ვლინდება. სიმპტომები, როგორც ზრდასრულებში, ასევე პატარა ასაკშიც არის უმადობა, ძილის დარღვევები, უხასიათობა, უენერგიობა, მუდმივი ტირილი, სუიციდური აზრები, კომუნიკაციის სურვილის დაკარგვა, ინტერესების დაქვეითება, მუდმივი გაღიზიანება, დაღლილობა და ა.შ. თუ სიმპტომები გაგრძელდა 2 კვირაზე მეტ ხანს, აუცილებელია მიმართოთ სპეციალისტს.

- რა შეიძლება იყოს დეპრესიის მიზეზი ბავშვებში?

- მიზეზი მრავალნაირი შეიძლება იყოს. დეპრესიისკენ განსაკუთრებით მიდრეკილები არიან ბავშვები, რომლებიც კონფლიქტურ ოჯახებში იზრდებიან, ხშირად ხედავენ მშობლების ჩხუბს, ან მათ ეჩხუბებიან ხშირად. შესაძლოა ოჯახში არსებობდეს ნარკოტიკების ან ალკოჰოლის მომხარების პრობლემები. ასევე, დეპრესიული მშობლების შვილები და სომატური დაავადებების მქონე ბაშვები უფრო მეტად არიან მიდრეკილები.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ორი წლის ასაკში ბავშვი, რომელიც ვერ ლაპარაკობს, თუ ცნობს ასოებსა და ციფრებს, ეს არის ატიპური განვითარება,“ - თამარ გაგოშიძე

„ორი წლის ასაკში ბავშვი, რომელიც ვერ ლაპარაკობს, თუ ცნობს ასოებსა და ციფრებს, ეს არის ატიპური განვითარება,“ - თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ მშობლებისთვის საინტერესო კითხვებს უპასუხა და ბავშვის განვითარების ტრაექტორიებზე ისაუბრა:

„მშობლებს ხშირად აქვთ კითხვები: რა არის ტიპური განვითარება? რა არის ატიპური განვითარება? რა არის განვითარების დაყოვნება? რითი განსხვავდება ისინი ერთმანეთისგან? მოკლედ რომ ვისაუბროთ, მაგალითს მოვიყვან. როდესაც სახლს ვაშენებთ, მისი აშენება გარკვეული თანმიმდევრობით ხდება. ვცდილობთ, რომ კარგად გავაკეთოთ ფუნდამენტი, იმიტომ, რომ ფუნდამენტის გარეშე სახლი დაინგრევა. შემდეგ ამოგვყავს სართულები. მშენებლობას აქვს თავისი წესი. ბავშვის განვითარებაც ასეთია. ჯერ იყრება ფუნდამენტი.​ ეს არის მისი შეგრძნებები და მოძრაობები. ის გარემოს ასე შეიმეცნებს.“

თამარ გაგოშიძის თქმით, ტიპური განვითარების დროს პროცესები თანმიმდევრულია:

„მხოლოდ ამ ფუნდამენტის შემდეგ ბავშვი სახელს არქმევს იმას, რასაც ხელი მოჰკიდა, რაც გააგორა, რაც ჩაკბიჩა. ელემენტარული პროცესები ყალიბდება და ამის მერე ყალიბდება ენობრივი პროცესები. ჩვეულებრივი ტიპური განვითარება ასეთი თანმიმდევრობით არის. მას მერე, რაც ბავშვი ენას ითვისებს, მას უკვე ესმის მითითებები, უყალიბდება ნებელობა, იწყებს ასოების და ციფრების გარჩევას. ასეთი თანმიმდევრობით ყალიბდება ბავშვის ფსიქიკური განვითარება.“

თამარ გაგოშიძემ აღნიშნა, რომ ზოგადი კანონზომიერების პროცესში გარკვეული შეფერხება განვითარების დაყოვნებაზე მიგვანიშნებს:

​შეიძლება ზოგადი კანონზომიერების პროცესში რაღაც აირიოს. ეს არევა შეიძლება იყოს განსხვავებული. შეიძლება ისე მოხდეს, რომ ფუნდამენტი კარგად ვერ ჩაიყაროს. ასეთი ტიპის განვითარების დროს ხდება რაღაც პროცესების დაყოვნება, ვერ ეტევა პროცესები დროში. თუ ბავშვმა დროზე არ გაიარა, ხელი არ მოჰკიდა დროზე და კარგად ვერ შეიმეცნა საგნები შეგრძნებებით, სახელის დარქმევაც გვიან იქნება. ამას ვუწოდებთ ჩვენ გარკვეული სფეროს განვითარების დაყოვნებას. არის ისეც, რომ ყველა სფეროში ხდება ასეთი დაყოვნება. ამას გლობალურ დაყოვნებას ვუწოდებთ.“

„არის განვითარების ფორმა, როდესაც რაღაც სართულები სწრაფად შენდება. ფუნდამენტი ჩაყრილია და უცბად მესამე სართული შენდება, პირველი-ორი არ არის. ეს მესამე სართული ცაშია გამოკიდებული და მალევე ჩამოინგრევა, ცხადია. ამას ჩვენ ვუწოდებთ ატიპურ განვითარებას. აღმოჩნდება, რომ ორი წლის ასაკში ბავშვი, რომელიც ვერ ლაპარაკობს, ცნობს ასოებს და ციფრებს, როდესაც არ უნდა ცნობდეს ამ ასაკში. ეს არ არის ტიპური განვითარება. აუტიზმის სპექტრის აშლილობების შემთხვევაში გვაქვს შემთხვევები, როდესაც რაღაც უნარები ძალიან სწრაფად განვითარდა და რაღაცები არ ვითარდება,“ - აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო: ​თამარ გაგოშიძის ნეიროფსიქოლოგიის ცენტრი

წაიკითხეთ სრულად