Baby Bag

როგორ ვმართოთ ბავშვებში უარით გამოწვეული აგრესიული ქცევა?

როგორ ვმართოთ ბავშვებში უარით გამოწვეული აგრესიული ქცევა?

ხშირად ბავშვები აგრესიულად იქცევიან, თუ გარკვეულ სურვილს არ შეუსრულებ. როგორ ვმართოთ მათი აგრესიული ქცევა? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ლელი ყიფიანი.

- ხშირად ბავშვები აგრესიულად იქცევიან, თუ გარკვეულ სურვილს არ შეუსრულებ. რა დროს უნდა ვუთხრათ უარი მათ?

- აგრესია ეს არის ქმედება ან მუქარა, რომელიც მიზნად ისახავს სხვა ადამიანისთვის ფიზიკური და ფსიქოლოგიურიზიანის მიყენებას. ის ბავშვებისა და მოზარდების მნშვნელოვან სოციალურ პრობლემას წარმოადგენს. ბავშვები, რომლებიც აგრესიულად იქცევიან, შესაძლოა ზიანი მიაყენონ არამარტო საკუთარ თავს, არამედ ოჯახს თანატოლებს და მთლიანად საზოგადოებას.

კვლევები აჩვენებს რომ ბავშვები, რომლებიც გამოირჩევიან აგრესიული ქცევებით, უფრო მეტად აღენიშნებათ ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები და მომავალში შესაძლოა ადგილი ჰქონდეს ფსიქო აქტიური ნივთიერებების მოხმარებას და ჩართული იყვნენ ძალადობრივ ქმედებებში. ბავშვებში აგრესია შესაძლოა სხვადასხვა სახით გამოვლინდეს: ტირილი, ბრაზი, ჩქმეტა, კბენა, ყვირილი, ფეხების ბაკუნი დარტყმა, სხვების ან საკუთარი ნივთების დაზიანება, შეურაცხყოფისმიყენება, დაცინვა, მუქარადა ბულინგი .

აგრესიული ქცევა შესაძლებელია იყოს 2 სახის: ინსტრუმენტული და მტრული.

ინსტრუმენტულ აგრესიას ყოველთვის აქვს გარკვეული მიზანი და საკმაოდ გავრცელებულია მცირეწლოვან ბავშვებში. ინსტრუმენტული აგრესიის ერთ-ერთი ახსნა მდგომარეობს იმაში, რომ ამ ასაკის ბავშვებს არ აქვთ ენობრივი და სოციალური უნარები, ამიტომ მიმართავენ ინსტრუმენტულ აგრესიას საკუთარი თავის დამკვიდრებისთვის. ხოლო უფრო მოზრდილ ასაკში ინსტრუმენტული აგრესიული ქცევა შესაძლებელია აიხსნას მიზანდასახულობით, საკუთარი მიზნების მიღწევა, წარმატებისკენ მისწრაფებით და სირთულეების დაძლევით.ასეთ შემთვევაში, აღზრდა მიმართული უნდა იყოს იქითკენ რომ მოხდეს კონტროლი დამანგრეველი, დამაზიანებელი ფორმების და წახალისება იმ ასპექტებისა, როგორიცაა მიზანსწრაფულობა, საკუთარი აზრის დაცვა, არას თქმაიმაზე, რაც მას არ სურს ან არ სიამოვნებს. რაც შეეხება მტრულ აგრესიას, არ არსებობს რაიმე ერთი მიზეზი იმისა თუ რატომ იქცევიან ბავშვები აგრესიულად, თუმცა არსებობს გარკვეული მახასიათებლები, რამაც შესაძლებელია გამოიწვიოს ან გაზარდოს აგრესიული ქცევის გამოვლენა. ეს შესაძლოა იყოს ემოციების რეგულაციის სირთულე და სოციალური უნარების დეფიციტი. დაუკმაყოფილებელი მოთხოვნილებები, როდესაც ბავშვმა უკვე ამოწურა ყველა სხვა გზა მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად, რომლის დროსაც აგრესიის გამოვლენა შესაძლებელია იყოს ბრძოლა გადარჩენისთვის ან უკავშირდებოდეს მშობლის მიერ აკრძალვებს, შეზღუდვებს. გარდა ამისა, ის შეიძლება გამოიწვიოს ძლიერმა ფრუსტრაციამ, ან ტრავმულმა გამოცდილებამ. რისკ ფაქტორს ასევე წარმოადგენს დასწავლილი ქცევა, მაგალითად, როგორ ურთიერთობენ ოჯახის წევრები ერთმანეთთან, როგორ აგვარებენ პრობლემებს ერთამანეთში და ბავშვთან მიმართებაში. როგორი გარემოა ოჯახში: ზედმეტად მკაცრიმიდგომა ან უგულებელყოფა, არათანმიმდევრული მიდგომები, როდესაც ბავშვს არ აქვს ემოციური მხარდაჭერა, სითბო და სიყვარული მშობლებისგან. ასევე,მნიშვნელოვანია სოციალური, ეკონომიკურიგენეტიკური, ბიოლოგიური და ბიოქიმიური ფაქტორები.

იმისათვის რომ შეამციროთ ან აღმოფხვრათ აგრესიული ქცევის გამოვლენა, მნიშვნელოვანია: უფროსებმა დაამყარონ მყარი ურთიერთობები და შეუქმნან უსაფრთხო სტაბილური და სტრუქტურირებული გარემო.

- როგორ ვასწავლოთ უარის მშვიდად მიღება?

გთავაზობთ რამდენიმე რჩევას, როგორ მართოთ აგრესიული ქცევა:

  1. მკაფიოდ განსაზღვრული წესები და მოლოდინები;
  2. ბავშვი უნდა გრძნობდეს მხარდაჭერას და რომ მისი გესმით;
  3. შეაქეთ და წაახალისეთ მისი კარგი ქცევა;
  4. რაც შეიძლება მეტ აქტივობებში ჩართეთ, რომ მისი ენერგიები წარიმართოს სასარგებლო საქმიანობისკენ;
  5. პრობლემის გადაჭრა უნდა მოხდეს მაშინვე ,როგორც კი ის წარმოიშობა;
  6. მნიშვნელოვანია გამომწვევი მიზეზის დადგენა, რა სიტუაცია ან მოვლენები იწვევს ბავშვის აგრესიულ ქცევას;
  7. დაეხმარეთ ემოციების მართვაში და მისთვის აუციელებელი უნარჩვევების გამომუშავებაში;
  8. დაუწესეთ შეზღუდვები და სანქციები (მაგალითად, მისთვის ყველაზე სასურველი აქტივობის ან ნივთის აკრძალვა გარკვეული დროით) იმისათვის, რომ სასურველ ქცევას მიაღწიოთ. აუციელებელია დაიცვათ, ზედმიწევნით წინააღმდეგ შემთხვევაში ქცევა გახდება მანიპულატორული;
  9. მართეთ საკუთარი ემოციები, თუ აგრესიაზე აგრესიით უპასუხებთ ბავშვი/ მოზარდი ჩათვლის რომ სასურველს მიაღწია.

- რას ურჩევდით მშობლებს?

მიუხედავად ყველაფრისა აგრესიული ქცევის მართვის ყველაზე მნიშვნელოვანი გზაა ბავშვისთვის, უსაფრთხო, სტაბილური და მოსაიყვარულე გარემოს შექმნა. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

ჯადოსნური ფრაზა, რომელიც გაღიზიანებული ბავშვის დამშვიდებაში დაგეხმარებათ
​ბავშვებს ხასიათი სწრაფად ეცვლებათ. ორი წუთის წინ ბედნიერი და მხიარული ბავშვი მოულოდნელად ღიზიანდება, ისტერიკას აწყობს, რაც მშობლების განწყობაზეც ნეგატიურად მოქმედებს. ბავშვის გაღიზიანების მიზეზი ყოვე...
„მშობლების მიდგომებიდან გამომდინარე ხდება ბავშვის გაზარმაცება და ვღებულობთ ზრდასრულ ბავშვს...
​ფსიქოლოგმა ლელი ყიფიანმა დამოუკიდებელი ადამიანის ჩამოსაყალიბებლად ოჯახის ფაქტორის მნიშვნელობის შესახებ ისაუბრა:„პიროვნების ჩამოყალიბებაში ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი არის ოჯახი. ადამიანის დამოუკიდ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ აღვზარდოთ მილიონერი - 10 სასარგებლო რჩევა მშობლებს

როგორ აღვზარდოთ მილიონერი - 10 სასარგებლო რჩევა მშობლებს

ილონ მასკი, ოპრა უინფრი, მარკ ცუკერბერგი - ეს იმ მილიონერების მცირე ნუსხაა, რომლებმაც ყველაფერი ნულიდან დაიწყეს. ყველა მშობელი ოცნებობს, რომ მისი შვილი ძლიერი და წარმატებული ადამიანი გახდეს. ჩვენს სტატიაში საინტერესო მიდგომებსა და სტრატეგიებს გაგაცნობთ, რომელთა დახმარებით წარმატებული შვილების აღზრდას შეძლებთ.

  • ბავშვებს აუცილებლად ესაუბრეთ ფულზე

ფული ტაბუდადებული თემა არ არის. ბავშვებს ადრეული ასაკიდანვე აუხსენით მისი მნიშვნელობა. მაღაზიაში ყოფნისას თქვენს შვილებს პროდუქტების ფასებზე გაამახვილებინეთ ყურადღება. ბავშვი მალე გააცნობიერებს, რატომ ყიდულობენ ადამიანები ერთი და იმავე ხარისხის მქონე ორ კბილის პასტას შორის იმას, რომელიც უფრო იაფი ღირს. ბავშვებს აუხსენით, რატომ დადიხართ სამსახურში და რაში გიხდიან ხელფასს. სადილობის ჟამს ისაუბრეთ იმ პროდუქტების შესახებ, რომელთა შეძენასაც გეგმავთ.

  • ბავშვი საყიდლებზე მარტო გაგზავნეთ

აუცილებელი არ არის, რომ ბავშვი მაღაზიაში სრულიად მარტო გაუშვათ. შეგიძლიათ, მას უკან გაყვეთ და თვალი ადევნოთ. დარწმუნდით, რომ ბავშვს საყიდლების სია და ფული თან აქვს. ბავშვს კარგად აუხსენით, როგორ უნდა შეიძინოს პროდუქტები. თქვენს შვილს რთულ დავალებებს ნუ მისცემთ. მისი საყიდლების სია რამდენიმე პროდუქტისგან უნდა შედგებოდეს. ბავშვი დავალებას თავს კარგად ართმევს, როდესაც უფროსების დახმარების გარეშე ახერხებს იყიდოს ყველაფერი, რაც დაავალეს.

  • ითამაშეთ თამაშები, რომლებიც ბავშვს ფინანსურ საკითხებზე დააფიქრებს

ოჯახურ გარემოში ისეთი თამაშები უნდა ითამაშოთ, რომლებიც ბავშვს ფინანსურ საკითხებზე დააფიქრებს და მათემატიკურ აზროვნებას ასწავლის. თქვენი შვილი ბანიკირის ან მოლარის როლს თუ მოირგებს, ის ფულის გამომუშავებისა და ხარჯვის მარტივ წესებს გაეცნობა.

  • ბავშვს რამდენიმე ყულაბა უნდა ჰქონდეს

ბავშვს ფულის შესანახად სამი ან ოთხი ყულაბა უნდა ჰქონდეს. თითოეული მათგანი კი სხვადასხვა მიზანს უნდა ემსახურებოდეს. ერთ-ერთ ყულაბაში თანხები გარკვეული მიზნის მისაღწევად უნდა ინახებოდეს, მეორე ყულაბა მოულოდნელი ხარჯებისთვის უნდა იყოს განკუთვნილი. ბავშვებს, უფროსების მსგავსად, ყოველთვის არ გამოსდით ფულის შენახვა, ზოგჯერ მათ საკუთარი სურვილის დაუყოვნებლივ ასრულება სურთ, რისთვისაც ცალკე ბიუჯეტის გამოყოფაა საჭირო. მესამე ყულაბა ინვესტიციებისთვის უნდა იყოს განკუთვნილი. ბავშვს თუ რაიმე ინტერესი აქვს, რომლის გაღვივებაც სურს, შეუძლია, თანხები მოაგროვოს, რათა საკუთარ ინტერესებს უფრო სერიოზულად მოეკიდოს. მეოთხე ყულაბა კი ქველმოქმედებისთვის უნდა იყოს. ბავშვმა უნდა იცოდეს, რომ მის მიერ გამომუშავებული თანხმა მხოლოდ საკუთარ თავს არ უნდა მოახმაროს. ყულაბაში მოგროვილი ფულით მიუსაფარ ცხოველს ან უპატრონო ბავშვს თუ დაეხმარება, ეს მას ქველმოქმედების მნიშვნელობის გაცნობერებაში შეუწყობს ხელს.

  • არასდროს უთხრათ ბავშვს, რომ რომელიმე ნივთს ფინანსურად ვერ შეწვდებით

ბავშვი მაღაზიაში სათამაშოს შეძენას თუ გთხოვთ, რომელიც მას არაფერში სჭირდება, არ უთხრათ მას, რომ სასურველი ნივთის შეძენას ფინანსურად ვერ შეწვდებით. ბავშვი იფიქრებს, რომ თქვენი მატერიალური მდგომარეობა არ გაკმაყოფილებთ და ნეგატიური ემოციებით ხართ სავსე. მსგავსი პასუხით თქვენ ბავშვს პასიურობისკენ უბიძგებთ. ის იფიქრებს, რომ მისი მშობლები საკუთარ ცხოვრებას ვერ აკონტროლებენ და რომ მათ არ აქვთ სურვილი რაიმე შეცვალონ. უმჯობესია, თუ ბავშვს ერთი სათამაშოს ნაცვლად მეორე, შედარებით იაფიანი სათამაშოს ყიდვას შესთავაზებთ.

  • სასურველი ნივთის ყიდვაზე უარის თქმა სხვადასხვა ფორმით შეგიძლიათ

„ჩვენ აქ ამის საყიდლად არ ვართ,“ - ეს პასუხი ბავშვს მიანიშნებს, რომ მშობელი საკუთარ ქმედებებს გეგმავს, მას აქვს გარკვეული პრიორიტეტები და მიზნები. „დავიმახსოვრებ, რომ ეს თოჯინა მოგეწონა და მომავალში აუცილებლად გიყიდი,“ - ეს პასუხი თქვენს შვილს მიახვედრებს, რომ მან მოთმინება უნდა გამოიჩინოს და მას მიზნების დასახვასაც ასწავლის. „ეს სათამაშო ძვირი ღირს, დღეს ამდენის დახარჯვას არ ვგეგმავ,“ - ამ პასუხით ბავშვს მიანიშნებთ, რომ უფროსები საკუთარ შემოსავალს და გასავალს გონივრულად ანაწილებენ. „შეგვიძლია იგივე სათამაშო უკეთეს ფასად ვიპოვოთ და ვიყიდოთ,“ - თუ ბავშვს ასე უპასუხებთ, ის მიხვდება, რომ იმპულსური გადაწყვეტილებების მიღება არ ღირს.

  • კვირაში ერთხელ შვილთან ერთად ტორტი გამოაცხვეთ

სამზარეულოში მშობლებთან ერთად ფუსფუსი ბავშვს უამრავ რამეს ასწავლის. ის უფრო თავდაჯერებული და დამოუკიდებელი გაიზრდება. ბავშვი საკუთარი მიზნების ბოლომდე მიყვანას და მიზნის მიღწევის გზაზე შესრულებული სამუშაოთი სიამოვნების მიღებას ისწავლის. ის პასუხისმგებლობით მოეკიდება ნებისმიერ საქმეს და რისკზე წასვლასაც არ შეუშინდება.

  • ბავშვს უნიკალური სასწავლო გარემო შეუქმენით

ადამიანის განვითარებაზე გარემო უდიდეს ზეგავლენას ახდენს. აუცილებლად გაარკვიეთ, რა მოსწონს თქვენს შვილს და მისი სასწავლო გარემო მისთვის საყვარელი ნივთებით გაამრაველფეროვნეთ. მათემატიკის დავალების დაწერისას ბავშვს უფლება მიეცით საყვარელი ხილი მიირთვას, რათა სწავლის პროცესი მისთვის სასიამოვნო იყოს.

  • გარკვეულ შემთხვევებში ბავშვს სკოლის გაცდენის ნება დართეთ

წარმატებული ადამიანები სკოლაში იდეალური მოსწავლეები იშვიათად არიან. მათ მოქნილობა და თავისუფლება ყველასგან გამოარჩევთ. თუ ბავშვს სკოლაში წასვლა არ სურს, მას ზოგჯერ უფლება მიეცით სხვა აქტივობებით დაკავდეს. ბავშვს ზოგჯერ შესვენება აუცილებლად ესაჭიროება. თუ ბავშვი გადაღლილია, თავს დამნაშავედ ნუ იგრძნობთ, მას ამოსუნთქვის შესაძლებლობა მიეცით. შესვენება ბავშვის მოტივაციას მნიშვნელოვნად გაზრდის, ის უამრავ რამეზე დაფიქრდება. ბავშვი თავად აღმოაჩენს რა არის მისთვის პრიორიტეტული და ამ გზით პასუხისმგებლობის გრძნობასაც განივითარებს. მსგავსი გადაწყვეტილებების მიღება ბავშვს რისკზე წასვლასაც ასწავლის, რაც მილიონერების ერთ-ერთი მთავარი თვისებაა.

  • ზოგჯერ საკუთარ თავს სიზარმაცის უფლება უნდა მისცეთ

ყოველთვის იდეალური მშობელი ნუ იქნებით. ზოგჯერ თავი შეიკავეთ სადილის მომზადებისა და სახლის დალაგებისგან. ბავშვებს უფლება მიეცით დაგეხმარონ. ეს მათთვის ახალი შესაძლებლობების აღმოჩენის გზაა. ექვსი-შვიდი წლის ასაკის ბავშვები შესანიშნავად მოახერხებენ კატის გამოკვებას, ფეხსაცმელების დასუფთავებას და დამოუკიდებლად კვებას. თავისუფლება წარმატების უმთავრესი პირობაა. ბავშვებს თავისუფლება მიეცით. თავად გაოცდებით, როდესაც აღმოაჩენთ, როგორი უსაზღვრო შეიძლება იყოს თქვენი შვილების შესაძლებლობები.

მომზადებულია ​brightside.me - ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა 

წაიკითხეთ სრულად