Baby Bag

რა იწვევს ბავშვებში დაბალ თვითშეფასებას და როგორი უნდა იყოს სწორი უკუკავშირი?

რა იწვევს ბავშვებში დაბალ თვითშეფასებას და როგორი უნდა იყოს სწორი უკუკავშირი?

რა იწვევს ბავშვებში დაბალ თვითშეფასებას და როგორი უნდა იყოს სწორი უკუკავშირი? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა თათია მჟავია, კლინიკური ფსიქოლოგი, ქცევის თერაპევტი.

- რა არის თვითშეფასება?

- თვითშეფასება ეს არის დამოკიდებულება საკუთარი თავისადმი, თუ როგორ აღიქვამს ადამიანი საკუთარ შესაძლებლობებსა და უნარებს. თვითშეფასების ჩამოყალიბება ბავშვობის პერიოდიდან იწყება, სწორედ ბავშვის ირგვლივ მყოფი ადამიანები და გარემო განსაზღვრავს, თუ როგორი დამოკიდებულება ექნება პატარას საკუთარი თავისა და შესაძლებლობების მიმართ.

ჯანსაღი სოციალური გარემო და მშობლების სწორი უკუკავშირი განაპირობებს ბავშვისადეკვატური თვითშეფასების ჩამოყალიბებას.
თვითშეფასება შეიძლება იყოს დაბალი, ადეკვატური ან მაღალი. როგორც დაბალი თვითშეფასება, ასევე, მაღალი თვითშეფასებაც არაჯანსაღი დამოკიდებულებაა.

განვითარების პროცესში მნიშვნელოვანია პატარებს სწორად მივაწოდოთ ინფორმაცია, შევაქოთ, პატივი ვცეთ მათ აზრსა და ხაზი გავუსვათ ბავშვის ძლიერ მხარეებს.

- რა იწვევს ბავშვებში დაბალ თვითშეფასებას?

- დაბალი თვითშეფასება ყალიბდება მაშინ, როდესაც პატარებს მუდმივად ვაკრიტიკებთ, როდესაც გარშემომყოფებს მათ მიმართ არაადეკვატური მოლოდინები აქვთ. ჯანსაღი თვითშეფასების ფორმირებას ხელს უშლის, როგორც მკაცრი აღზრდის სტილი (ბავშვს მშობელი არ აძლევს საშუალებას დაუშვას შეცდომა და თავად ნახოს გამოსავალი, ასეთ დროს ბავშვი ვერ გამოცდის საკუთარ შესაძლებლობებს), ასევე, ზედმეტად თავისუფალი აღზრდის სტილიც, როდესაც მშობელი ბავშვებს აძლევს უსაზღვრო თავისუფლებას, ბავშვის ქცევას არ ჰყავს მაკონტროლებელი.

როდესაც ბავშვი ფიქრობს რომ არის უნიჭო ან არ არის საკმარისად ლამაზი, ის არავის სჭირდება და ასე შემდეგ, ცხადია ეს წარმოსახვები საკუთარ თავზე, შემდგომში აისახება ბავშვის თვითრეალიზებასა და ხარისხიან ფუნქციონირებაზე.დაბალი თვვითშეფასება და არასრულფასოვნების განცდა ფსიქიკაში მყარად ილექება და მთელი ცხოვრების მანძილზე მოქმედებს ადამიანის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე.

- როგორი უნდა იყოს სწორი უკუკავშირიბავშვთან? რას ურჩევდით მშობლებს ?

ჯანსაღი თვითშეფასების ჩამოყალიბებას ხელს უწყობს მშობლის თანმიმდევრულობა და ბავშვის საქციელის ადეკვატური შეფასება. ბავშვს უნდა ჰქონდეს ერთიანობის განცდა, უნდა გრძნობდეს და სჯეროდეს, რომ მხარს უჭერენ, აღიარებენ მის შესაძლებლობებს, ხოლო ისეთ ქცევებს, რომლებიც მიუღებელია, გარშემომყოფები ერთხმად უნდა უარყოფდნენ.

ბავშვს რომ ადეკვატური თვითშეფასება ჩამოუყალიბდეს, მნიშვნელოვანია, მშობლებმა გაითვალისწინოს შემდეგი რჩევები:

  • არ შეადაროთ თქვენი შვილი სხვა ბავშვებს;
  • ხაზი გაუსვით მათ წარმატებულ ნაბიჯებს და აგრძნობინეთ რომ ამაყობთ მისით;
  • პატივი ეცით თქვენი შვილის პირად სივრცესა და მიეცით საშუალება გარკვეულ სიტუაციებში თავად გააკეთოს არჩევანი;
  • მიეცით ბავშვებს შეცდომის დაშვების საშუალება, ამით ხელს შეუწყობთ თავად იპოვონ მსგავს სიტუაციებში გამოსავალი;
  • როდესაც თქვენს შვილს გააკრიტიკებთ, კრიტიკა მიმართული უნდა იყოს საქციელზე და არა ბავშვის პიროვნებაზე.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური​

შეიძლება დაინტერესდეთ

ყველაზე ცუდი რამ, რაც შეიძლება მშობლებმა თავიანთ ქალიშვილს გაუკეთონ, მისი „კარგ გოგოდ“ აღზრდაა

ყველაზე ცუდი რამ, რაც შეიძლება მშობლებმა თავიანთ ქალიშვილს გაუკეთონ, მისი „კარგ გოგოდ“ აღზრდაა

ყველაზე ცუდი რამ, რაც შეიძლება მშობლებმა თავიანთ ქალიშვილს გაუკეთონ, მისი „კარგ გოგოდ“ აღზრდაა. მე არ ვსაუბრობ წესიერ, ჭკვიან და პასუხისმგებლიან გოგონებზე. „კარგ გოგოობაში“ იგულისხმება სხვა ადამიანების შეფასებებზე ყურადღების გამახვილების ჩვევა, ეს იგივეა, რაც ყველასთვის კომფორტულ ადამიანად ყოფნა. ეს ტვირთი გაუსაძლისი ხდება, რომელსაც ბევრი მთელი ცხოვრების მანძილზე ვეღარ იშორებს.

„კარგი გოგონები“ ძალიან უყვართ ზრდასრულებს, საბავშვო ბაღის აღმზრდელებს, მშობლებს, დაწყებითი კლასის მასწავლებლებს. „კარგ გოგოს“ ეტყვი, რომ ფაფა ან წვნიანი ბოლომდე მიირთვას და ისიც ბოლომდე მიირთმევს, იხრჩობა, მაგრამ მხოლოდ იმიტომ, რომ უფროსები არ გაანაწყენოს, ის ამას გააკეთებს. ზრდასრულ ასაკში კი ვეღარ იგებენ, რატომ აქვთ მათ ჭარბი წონა და საჭიროზე მეტი საკვების მიღების ჩვევა. ის საკუთარ სხეულს არ უსმენს, მას ეს არ უსწავლია. „კარგი გოგო“ მიჩვეულია მასწავლებლის თვალებში ყურებას: „უკვე დავნაყრდი თუ ჯერ კიდევ არა?“

კარგი გოგო უფროსებს უხეშად არ ესაუბრება, ის მათ თანასწორივით არ ელაპარაკება, მხოლოდ იღიმის, ემორჩილება და ეთანხმება. როდესაც 14-15 წლის ასაკში მას ზრდასრული ასაკის მამაკაცი ეხუტება, გოგონა ვერ ეპასუხება, რადგან ამის უნარი არ აქვს. ის ამ საშინელებას იტანს და მეტსაც აიტანს იქ, სადაც უნდა თქვას: „სწრაფად მომაშორე ხელები!“

კარგი გოგო მხოლოდ ხუთიანებზე სწავლობს, ოთხიანი მისთვის ტრაგედიაა. სწავლის წლების განმავლობაში ის სხვების შეფასებებით ხელმძღვანელობს და ნერვული მოლოდინით ცხოვრებას აგრძელებს: „როგორ მაფასებენ? რას ამბობენ ჩემზე? ყველა ფიქრობს, რომ კარგი ვარ?“ გოგონას სკოლის მსგავსად, სამყაროსგანაც ხუთიანების დამსახურება სურს, მაგრამ ზრდასრულთა სამყარო განსხვავებულად არის მოწყობილი. ის ქებაში ძალიან ძუნწია. გოგონა იტანჯება და დამამშვიდებლებს ან რაიმე უფრო ძლიერ საშუალებებს სვამს.

„კარგი გოგო“ ცდილობს სხვებისთვის კომფორტული იყოს, ზრუნავს, თავს სწირავს, მაგრამ მის მსხვერპს არამხოლოდ არ აფასებენ, სისუსტედაც თვლიან და უყოყმანოდ იყენებენ. მსხვერპლის იდეალებით აღზრდილი რამდენი „კარგი გოგო“ ხდება უსაქმური და პარაზიტი კაცის მეუღლე.

„კარგ გოგოს“ მოთმინება აქვს ნასწავლი. ის იმდენად ეჩვევა მოთმენას, რომ ეს მისი მეორე ბუნება ხდება. ის ტანჯვას პოულობს იქაც კი, სადაც ის არ არის. „კარგი გოგო“ წლების განმავლობაში ახალ სავარძელსაც არ იყიდის, ვერ ამჩნევს როგორ ტკივა არასასიამოვნო საწოლისგან წელი და ზურგი. ის შეჩვეულია ტანჯვას, როგორც აუცილებლობას.

კარგი შვილების ყოფნა უფროსებისთვის ძალიან კომფორტულია. კარგი ბავშვები, როგორც ფანჯრის რაფაზე დაწყობილი ქოთნის ყვავილები, თვალს ახარებენ, მაგრამ იყო „კარგი“ ამ ცხოვრებაში, სამწუხაროდ, ძალიან ცუდია. „სიკარგის“ მოსაშორებლად შემდგომში დიდი დრო და ძალისხმევაა საჭირო. უმჯობესია, თუ ბავშვები არ იქნებიან კომოფრტულები, მაგრამ იქნებიან მამაცები, რომლებიც საკუთარი თავის დაცვას შეძლებენ, ეცოდინებათ საკუთარი სურვილები, საჭიროებები და საზღვრები. დაე, მიეჩვიონ საკუთარი თავის შეფასებას მასწავლებლების თვალებში ყურების ნაცვლად. დაე, ნუ იქნებიან „კარგები,“ მაგრამ იყვნენ ბედნიერები...

ავტორი: მორენა მორანა

წყარო: ​fit4brain.com


წაიკითხეთ სრულად