Baby Bag

როდის არის ბავშვის სიმორცხვე პრობლემა

როდის არის ბავშვის სიმორცხვე პრობლემა

უცხო ადამიანებთან ან ახალ გარემოში მოხვედრისას, სიმორცხვე ბავშვის ბუნებრივი რეაქციაა. მნიშვნელოვანია მან იცოდეს ახლობელი და უცხო ადამიანების გარჩევა და ისიც, რომ მათთან განსხვავებული ურთიერთობა უნდა ჰქონდეს: გამოიჩინოს სიფრთხილე, უფრო მეტად ენდოს ახლობლებს და ნაკლებად - უცხოებს. 

ბუნებრივია, ჩნდება კითხვა: როდის არის ბავშვის სიმორცხვე ნორმალური მოვლენა და როდის ხდება საჭირო დახმარება? როგორ უნდა ამოიცნოს მშობელმა სირთულე და როგორ მოიქცეს ასეთის არსებობის შემთხვევაში? სიმორცხვე პრობლემაა, როდესაც:

  • ის ხელს უშლის ბავშვს სხვა ადამიანებთან (უფროსებთან თუ თანატოლებთან) ურთიერთობის პროცესში;
  • აფერხებს სხვადასხვა სოციალურ გარემოში (ბაღში, სკოლაში) მისი ადაპტაციისა და ფუნქციონირების პროცესს.
  • აუარესებს ბავშვის ემოციურ მდგომარეობას, რაც უარყოფითად აისახება მისი ცხოვრების სხვადასხვა ასპექტზე.
  • აღნიშნული სირთულეების გამო ბავშვს უყალიბდება უარყოფითი დამოკიდებულება საკუთარ თავზე;
  • უჭირს მეგობრების შეძენა და შენარჩუნება;
  • უჭირს საკუთარი შესაძლებლობების სრულად რეალიზება.      


ავტორი: ირინე დოღაძე

წყარო: თამარ გაგოშიძის ნეიროფსიქოლოგიის ცენტრი

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ჩვენი ამოცანა არ უნდა იყოს მორჩილი ადამიანის შექმნა, შიშით აღზრდილი ადამიანი ძვირი უჯდება საზოგადოების კეთილდღეობას,“ - ნინო გოგიჩაძე

ფსიქოლოგი ნინო გოგიჩაძე გადაცემაში „პირადი ექიმი“ ბავშვის დაშინების და მისდამი ძალადობრივი ქმედების გამოყენების შესახებ საუბრობს. ის აღნიშნავს, რომ ბავშვთან მსგავსი მიდგომის გამოყენება არაეფექტიანი და საზიანოა:

„ძალადობრივ ქმედებას არ მივყავართ ბავშვის კეთილდღეობამდე. არცერთი კვლევა არ ადასტურებს, რომ შიშით შექმნილა სიყვარული. რატომ დასჭირდა საზოგადოებას იმაზე საუბარი, რომ შიში შეიქმს სიყვარულს, ეს ძალიან საინტერესო თემაა. თუ საზოგადოებასა და სახელმწიფოზე ვლაპარაკობთ და იმ ღირებულებაზე, რომელსაც ეფუძნება სახელმწიფო, შიში არის მართვის ერთ-ერთი ბერკეტი. თუ სახელმწიფო ორიენტირებულია, რომ შიშით მართოს თავისი მოქალაქეები, ძალიან ადვილია, რომ ეს მოდელი გადაიღოს ოჯახმა. შიში შეიქმს მორჩილებას, შიში ადამიანს ასწავლის, როგორ შეასრულოს დავალებები, როგორ დაუჯეროს იმ ადამიანს, რომელსაც აქვს ძალაუფლება. ოჯახი არის სისტემა. დედას ან მამას აქვს ძალაუფლება, ამასთან აქვს ის, რაც სჭირდება ბავშვს. თუ მშობელი მოითხოვს შიშსა და მორჩილებას, ამის სანაცვლოდ კი ბავშვს შეუძლია მიიღოს ბანანი, ნაყინი, გასეირნება, ის მოერგება ამ სისტემას. ბავშვი მშობელს აჩვენებს: „კი, დედიკო, მიყვარხარ. ოღონდ შენ არ მიყვირო და მე ვიმეცადინებ!“ სად მივდივართ აქედან? ჩვენ ვთვლით, რომ შიში არის ის, რაც გვიმარტივებს პრობლემის მოგვარებას, ბავშვს ვეტყვით რამეს და ისიც აკეთებს. ჩვენი გადმოსახედიდან ეს არის სიყვარული.“

ნინო გოგიჩაძის თქმით, მშობლები მიზნად არ უნდა ისახავდნენ მორჩილი ადამიანის შექმნას:

„თუ ჩვენ გვინდა, რომ თვითონ გააკეთოს, თვითონ იპოვოს გზები, თვითონ იყოს შემოქმედი ადამიანი, უნდა გავიაზროთ, რომ ჩვენი ამოცანა არ არის მორჩილი ადამიანის შექმნა. ასეთი შიშით აღზრდილი ადამიანი საბოლოო ჯამში უფრო ძვირი უჯდება საზოგადოების კეთილდღეობას. ასეთ ადამიანს აქვს სომატური ჩივილები, ფსიქოლოგიური პრობლემები, ნაკლებად ეფექტიანია. თუ ოჯახი ამბობს, რომ მე ვარ ის, ვინც ცდილობს ბავშვს შეუქმნას კეთილსაიმედო გარემო, რათა მან შეძლოს გააკეთოს ის, რაც მისთვის სასიამოვნოა, რაც მას რეალიზების შესაძლებლობას მისცემს, მაშინ აქ შიშის მონაწილეობა ნაკლებია.“

„შიში ძალიან ძლიერი ფაქტორია. ის ძლიერი მოტივატორია. შიში ემოციაა, რომელიც გადარჩენასთან არის დაკავშირებული. მე რაღაც უნდა მოვიმოქმედო, რომ ეს შიში შევამცირო, დავძლიო, გადავლახო, ან საპასუხოდ ვიმოქმედო. არიან ბავშვები, რომლებიც ახერხებენ, რომ შიშის საპასუხოდ იმოქმედონ. ისინი არღვევენ იმ წნეხს, რომელიც ძალადობრივ ოჯახში სუფევს. ასე ის ბავშვები იქცევიან, რომლებსაც ჰყავთ საიმედო მეწყვილე ოჯახის შიგნით, დედა, და-ძმა, ბებია. მსგავსი პოზიტიური მხარდამჭერი, შეიძლება ოჯახის სისტემას ბრძოლას არ უცხადებდეს, მაგრამ აგულიანებდეს ბავშვს. ბავშვისთვის ეს დამცავი ფაქტორია. ბავშვს ეს აძლევს ძალას, რომ მან თქვას: „მე ასეთი ურთიერთობა არ მომწონს. მე არ მინდა, რომ მსჯიდნენ." ბავშვი ახერხებს, რომ თავისი თავი დაიმკვიდროს,“ -აცხადებს ნინო გოგიჩაძე.

წყარო: ​პირადი ექიმი - მარი მალაზონია

წაიკითხეთ სრულად