Baby Bag

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

,,თავდაპირველად, როდესაც რაიმე ქცევაზე გვაქვს საუბარი მნიშვნელოვანია განვმარტოთ, თუ რა არის ქცევა. ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. ასევე, უნდა გავუსვათ ხაზი, თუ რა არის და რა აღიქმება რთულ ქცევად, რომელთა რიგსაც თქვენს მიერ დასმულ შეკითხვაში მოყვანილი ქცევაც მიეკუთვნება. ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის განმარტებით რთული ქცევა არის: ,,ქცევა რომელიც საშიშია ან ხელს უშლის ადამიანს სკოლამდელ, საგანმანათლებლო ან ზრდასრულთა მომსახურების სერვისებში მონაწილეობას და ხშირად საჭიროებს სპეციალური ინტერვენციების შემუშავებას და გამოყენებას.“ აბსოლუტურად ყველა ქცევას აქვს მიზანი, ფუნქცია. აღვნიშნავ იმასაც, რომ ერთი და იგივე ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს სხვადასხვა მიზანი, ფუნქცია. ქცევის წინაპირობები შეიძლება იყოს: იმედგაცრუება, ტკივილი, წყენა, შიში, სენსორული დეზინტეგრაცია, შფოთვა, დაღლა, შიმშილი, კომუნიკაციის სირთულე და ა.შ. “

- როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამასთან მიმართებით სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

აღნიშნული ქცევის მიზეზი და ფუნქციაც შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ შესაძლოა იყოს სხვადასხვა, მაგალითად, გარემო პირობები (სიცხე, ფიზიკური დისკომფორტი) ყურადღების მიპყრობის სურვილი, არასასურველი აქტივობისგან გაქცევის მცდელობა, სექსუალური ქცევა (გახდა მასტურბაციის მიზნით) სენსორული დეზინტეგრაცია და ა.შ.

- როგორ უნდა მიუდგეს მშობელი?

- ქცევის მართვა არ არის: ყვირილი, მუქარა, სიმკაცრე ან ყველაფრის შესრულება. აღნიშნულ შემთხვევაში უნდა განისაზღვროს თუ რა არის ქცევის ფუნქცია, ასეთ დროს უნდა შეგროვდეს მონაცემი, რომელსაც ჩვენ ქცევითი თერაპევტები ABC მოდელს ვეძახით. ABC ანუ (Antecedent-Behavior-Consequence) წინაპირობა, ქცევა, შედეგი. აქედან გამომდინარე, უნდა განისაზღვროს ქცევის მიზანი, ფუნქცია და შესაბამისად განხორციელდეს მუშაობა. განვიხილოთ რამოდენიმე მაგალითი, თუკი ჩანაწერის მონაცემებით გამოვლინდა რომ მიზეზი არის სენსორული დეზინტეგრაცია (არ მოსწონს, ვერ ეგუება ტანსაცმლის სტრუქტურას) მაშინ ბავშვი უნდა შეაფასოს სენსორულმა თერაპევტმა, თუ საჭიროება მოითხოვს უნდა დაიწყოს მუშაობა ან მისცეს მშობელს რეკომენდაცია. თუკი მიზეზად გამოვლინდება ყურადღების მიპყრობა, მაგალითად, გაიხადა ტანსაცმელი და ყველა მას უყურებს, ზოგი იცინის, ზოგს უკვირს. მასწავლებელის და მომვლელის ყურადღებაც მისკენაა მიპყრობილი, როცა მანამდე ასეთ ინტერესს მის მიმართ არავინ იჩენდა, (წინაპირობა: ყურადღების მიქცევის სურვილი, ყურადღების ცენტრში ყოფნა. ქცევა: გახდა. შედეგი: მიიქცია ყურადღება, ანუ ქცევამ შედეგი გამოიღო, განმტკიცდადა განმტკიცებული ქცევის მომავალში ხშირად გამოვლენის ალბათობა ძალიან დიდია). განვმეორდები და ვიტყვი რომ გახდის ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს ბევრი სხვადასხვა ფუნქცია, მიზანი. რამდენი ინდივიდიცაა იმდენნაირი და განსხვავებული მიზეზი არსებობს, რადგან ყველას გააჩნია ინდივიდუაური მახასიათებლები. ასეთ დროს, სპეციალისტის დაგეგმარებით უნდა გაკეთდეს ჩანაწერები, ქცევითი თერაპევტის რეკომენდაციით დაიგეგმოს სტრატეგია და დაიწყოს ქცევის ჩაქრობაზე მუშაობა. გაეცნოს მშობელს, ასევე ბაღის ან სკოლის პერსონალს, რომ ქცევის გამოვლენის შემთხვევაში ყველამ ერთნაირი მიდგომა იქონიონ. როდესაც ქცევა არ განმტკიცდება, ასე ვთქვათ არ წახალისდება ნელ-ნელა იკლებს და საბოლოოდ კი საერთოდ გაქრება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

თუ თქვენი შვილი არასდროს იღლება და მოსვენებას გაკარგვინებთ, მას ენერგიის ადეკვატურად გამოყენების შესაძლებლობა მიეცით

თუ თქვენი შვილი არასდროს იღლება და მოსვენებას გაკარგვინებთ, მას ენერგიის ადეკვატურად გამოყენების შესაძლებლობა მიეცით

ოთხი წლის ასაკში ბავშვები განსაკუთრებული ენერგიულობით გამოირჩევიან. მშობლები შვილის აქტიურ მოძრაობას და გამუდმებულ სირბილს ხშირად ფეხს ვერ უწყობენ. თუ თქვენი შვილი ძალიან აქტიურია და არასდროს იღლება, ნუ აღელდებით. ეს სავსებით ნორმალური მოვლენაა. ოთხი წლის ასაკის ბავშვს საკუთარი სხეულის გაკონტროლება უკვე შეუძლია, რის გამოც ის თავს დამოუკიდებელ ადამიანად აღიქვამს, რომელსაც ყველაფრის მოსწრებისა და გაკეთების სურვილი აქვს.

4-5 წლის ასაკის ბავშვი დროის საკმაოდ მცირე მონაკვეთში უამრავი რამის გაკეთებას ასწრებს. ის დარბის, ხტუნავს, ცეკვავს, თამაშობს, ცალ ფეხზე დგება და წონასწორობის შენარჩუნებას ცდილობს, კედლებზე დაცოცავს, წარმოსახვით თოკზე ნელა გაივლის, იცინის, ავეჯზე დახტის და არასდროს იღლება. როდესაც ბავშვი ამჩნევს, რომ მან ახალი მოძრაობა აითვისა, მისი სიხარული უსაზღრვოა. ის კიდევ უფრო მონდომებული და მოტივირებული ხდება. ბავშვი ცდილობს ახალი მოძრაობები შეისწავლოს, ყოველდღიურად ატარებს ექსპერიმენტებს.

ჭარბი ენერგიის მქონე ბავშვის უსაფრთხოებაზე ზრუნვა საკმაოდ რთულია. თუ თქვენი შვილი არასდროს იღლება და მოსვენებას გაკარგვინებთ, გირჩევთ მას ენერგიის ადეკვატურად გამოყენების შესაძლებლობა მისცეთ, რაშიც ჩვენ მიერ შემოთავაზებული ეფექტიანი სტრატეგიების გამოყენება ძალიან დაგეხმარებათ.

  • ბავშვი სპორტზე ატარეთ

4-5 წლის ასაკის ბავშვისთვის იდეალურია სპორტზე სიარული. შეგიძლიათ ბავშვი ცეკვაზე, კარატეზე, ფეხბურთზე ან ცურვაზე ატაროთ. აღნიშნული აქტივობების დახმარებით ბავშვს კოორდინაციისა და ფოკუსირების უნარი გაუუმჯობესდება. აუცილებლად ჰკითხეთ ბავშვს, რომელი აქტივობებით დაკავებას ისურვებდა თავად. ამერიკის პედიატრთა აკადემიის ინფორმაციით, სკოლამდელი ასაკის ბავშვებისთვის განკუთვნილ სპორტულ წრეებზე 30 წუთი თავისუფლად თამაშს უნდა ეთმობოდეს, ხოლო 20 წუთი სწავლებას. გირჩევთ, ისეთი სპორტული წრე იპოვოთ, რომელიც თქვენი შვილის ასაკისთვის შესაფერისია.

  • ბავშვისთვის სპორტული ინვენტარი შეიძინეთ

სამბორბლიანი ველოსიპედი, რომელსაც თქვენი სამი წლის შვილი სიამოვნებით ატარებდა, მისთვის შესაფერისი აღარ არის. ოთხი წლის ბავშვს ველოსიპედი ორ ბორბალზე უნდა უყიდოთ. ამასთან, მას აუცილებლად უნდა ჰქონდეს უკანა დამხმარე ბორბლებიც. თქვენი შვილისთვის სხვადასხვა ზომის ბურთი, ჩოგბურთის ინვენტარი, სავარჯიშო რგოლები და სხვა სათამაშოებიც შეიძინეთ, რათა მან ენერგიის დახარჯვა სასიამოვნოდ შეძლოს. ბავშვს მისთვის საყვარელი მუსიკები შეარჩევინეთ და შესაძლებლობა მიეცით საყვარელ სიმღერებზე იცეკვოს.

  • ბავშვთან ერთად ითამაშეთ

პარკში შვილთან ერთად თუ წახვალთ, ორი ცალი სკეიტი წაიღეთ და ერთად გაერთეთ. სახლში ერთად ხატეთ, საპნის ბუშტები გაბერეთ და მათი დაჭერა სცადეთ. თუ უამინდობაა და ოთახში გამოკეტვა გიხდებათ, ბავშვებს მოწყენის შესაძლებლობა არ მისცეთ. საინტერესო ოჯახური თამაშები მოიფიქრეთ და იმხიარულეთ.

  • ტელევიზორი გამორთეთ

ფიქრობთ, რომ ტელევიზორის ყურება თქვენს შვილს ამშვიდებს? თუ ასეა, ძალიან ცდებით. ეკრანთან ჯდომა და ფერადი მულტფილმების ყურება, მას კიდევ უფრო აღაგზნებს და ბავშვის მოუსვენრობას აორმაგებს. დღის განმავლობაში თქვენს შვილს ეკრანთან ჯამში მხოლოდ ორი საათის გატარების უფლება მიეცით. დაძინებამდე სამი საათით ადრე ბავშვი კომპიუტერის, ტელეფონის ან ტელევიზორის ეკრანს მოარიდეთ.

  • ბავშვის კვება მკაცრად აკონტროლეთ

შაქრიანი პროდუქტები ჰიპერაქტივობის გამომწვევი ერთადერთი მიზეზი არ არის, მაგრამ ტკბილეულის მიღებისას ბავშვის ნერვული აღგზნება მნიშვნელოვნად მატულობს. მოერიდეთ კოფეინის შემცველ ტკბილ გაზიან სასმელებს, ბავშვისთვის ცივი ჩაისა და შოკოლადის მიცემას. ბავშვს ენერგია ბუნებრივად აქვს. ქიმიური დანამატების სახით ჭარბი ენერგიის მიღება მას ნამდვილად არ სჭირდება.

  • ბავშვი კარგი ქცევისთვის წაახალისეთ

ბავშვებს ამ ასაკში შეზღუდვების მიღება უჭირთ. თუ თქვენი შვილი სუპერმარკეტში დარბის და არ ჩერდება, უთხარით, რომ სასურველი პროდუქტების მოძებნაში დაგეხმაროთ, ხოლო თუ ასე მოიქცევა, დაპირდით, რომ პარკში სათამაშოდ წაიყვანთ. მთავარია, რომ თქვენი პირობა ყოველთვის შეასრულოთ.

მოწყენილობა ბავშვებში ჭარბი ენერგიის მოზღვავებას უწყობს ხელს

ბავშვები ხშირად იმიტომ არ ისვენებენ, რომ ისინი მოწყენილები არიან. თქვენმა შვილმა რომ არ მოწყინოს, მას გართობის შესაძლებლობა უნდა მისცეთ. ბავშვს ზოოპარკში თუ გაასეირნებთ, სახლში მოსვლის შემდეგ შეგიძლიათ, საყვარელი ცხოველების დახატვა შესთავაზოთ და „ზოოპარკის ჟურნალი“ გააკეთოთ. ბავშვს მეხანძრის, მაშველის, მზარეულის ფორმები შეუკერეთ და მას წარმოსახვითი თამაშებით დაკავების შესაძლებლობა მიეცით. ბავშვს საყვარელი სათამაშოები რომ არ მობეზრდეს, მათი ნაწილი სადმე გადამალეთ, შემდეგ კი კვლავ გამოუჩინეთ. შეგიძლიათ, შვილს მეგობრებთან და მეზობლებთან სათამაშოების გადაცვლის იდეაც შესთავაზოთ. ეს მას ნამდვილად გაახარებს.

მომზადებულია ​parents.com - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა 

წაიკითხეთ სრულად